| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ပကိဏ္ဏကဝဏ္ဏနာ
Pakiṇṇakavaṇṇanā
အပိစေတ္ထ ဣဒံ ပကိဏ္ဏကံ, သေယ္ယထိဒံ – ဣဒံ အနိယတကဏ္ဍံ နိပ္ပယောဇနံ အပုဗ္ဗာဘာဝတောတိ စေ? န, ဂရုကလဟုကဘေဒဘိန္နာပတ္တိရောပနာရောပနက္ကမလက္ခဏဒီပနပ္ပယောဇနတော။ ဧတ္ထ ဟိ ‘‘သာ စေ ဧဝံ ဝဒေယ္ယ ‘အယ္ယော မယာ ဒိဋ္ဌော နိသိန္နော မာတုဂာမသ္သ မေထုနံ ဓမ္မံ ပဋိသေဝန္တော’တိ, သော စ တံ ပဋိဇာနာတိ, အာပတ္တိယာ ကာရေတဗ္ဗော။ပေ.။ နိသဇ္ဇာယ ကာရေတဗ္ဗော’’တိအာဒိနာ (ပာရာ. ၄၄၆) အာပတ္တိယာ ဂရုကာယ လဟုကာယ စ ရောပနက္ကမလက္ခဏံ, ကာရေတဗ္ဗောတိ ဣမိနာ အနာရောပနက္ကမလက္ခဏဉ္စ ဒသ္သိတံ။ လက္ခဏဒီပနတော အာဒိမ္ဟိ, အန္တေ ဝာ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ စေ? န, အသမ္ဘဝတော။ ကထံ? န တာဝ အာဒိမ္ဟိ သမ္ဘဝတိ, ယေသမိဒံ လက္ခဏံ, တေသံ သိက္ခာပဒာနံ အဒသ္သိတတ္တာ။ န အန္တေ, ဂရုကမိသ္သကတ္တာ, တသ္မာ ဂရုကလဟုကာနံ မဇ္ဈေ ဧဝ ဥဒ္ဒိသိတဗ္ဗန္တိ အရဟတိ ဥဘယာမိသ္သကတ္တာ။ ယာ တတ္ထ လဟုကာပတ္တိ ဒသ္သိတာ , သာပိ ဂရုကာဒိကာ။ တေနေဝာဟ ‘‘မေထုနဓမ္မသန္နိသ္သိတကိလေသသင္ခာတေန ရဟသ္သာဒေနာ’’တိအာဒိ, တသ္မာ ဂရုကာနံ ဧဝ အနန္တရံ ဥဒ္ဒိဋ္ဌာတိပိ ဧကေ။ ဧဝံ သန္တေ ပဌမမေဝာလံ တာဝတာ လက္ခဏဒီပနသိဒ္ဓိတော, ကိံ ဒုတိယေနာတိ စေ? န, ဩကာသနိယမပစ္စယမိစ္ဆာဂာဟနိဝာရဏပ္ပယောဇနတော။ ‘‘ပဋိစ္ဆန္နေ အာသနေ အလံကမ္မနိယေ’’တိ ဩကာသနိယမတော ဟိ တဗ္ဗိပရီတေ ဩကာသေ ဣဒံ လက္ခဏံ န ဝိကပ္ပိတန္တိ မိစ္ဆာဂာဟော ဟောတိ, တန္နိဝာရဏတော ဒုတိယမ္ပိ သာတ္ထကမေဝာတိ အဓိပ္ပာယော။ ကသ္မာ? ဩကာသဘေဒတော, ရဟောဘေဒဒီပနတော, ရဟောနိသဇ္ဇသ္သာဒဘေဒဒီပနတော ။ ဩကာသနိယမဘာဝေ စ ရဟောနိသဇ္ဇသ္သာဒဘေဒော ဇာတော။ ဒ္ဝိန္နံ ရဟောနိသဇ္ဇသိက္ခာပဒာနံ နာနတာဇာနနဉ္စ သိယာ, တထာ ကာယသံသဂ္ဂဘေဒဒီပနတော။ နာလံကမ္မနိယေပိ ဟိ ဩကာသေ အပ္ပဋိစ္ဆန္နေ, ပဋိစ္ဆန္နေပိ ဝာ နိသိန္နာယ ဝာတပာနကဝာဋဆိဒ္ဒာဒီဟိ နိက္ခန္တကေသာဒိဂ္ဂဟဏေန ကာယသံသဂ္ဂော လဗ္ဘတီတိ ဧဝမာဒယောပိ နယာ ဝိတ္ထာရတော ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ‘‘ဘိက္ခုပာတိမောက္ခေ အာဂတနယတ္တာ ဘိက္ခုနီပာတိမောက္ခေ ဣဒံ ကဏ္ဍံ ပရိဟီနန္တိ ဝေဒိတဗ္ဗ’’န္တိ ဝဒန္တိ။ အတ္ထုပ္ပတ္တိယာ တတ္ထ အနုပန္နတ္တာတိ ဧကေ။ တံ အနေကတ္ထဘာဝဒီပနတော အယုတ္တံ။ သဗ္ဗဗုဒ္ဓကာလေ ဟိ ဘိက္ခူနံ ပဉ္စန္နံ, ဘိက္ခုနီနံ စတ္တာရော စ ဥဒ္ဒေသာ သန္တိ။ ပာတိမောက္ခုဒ္ဒေသပညတ္တိယာ အသာဓာရဏတ္တာ တတ္ထ နိဒ္ဒိဋ္ဌသင္ဃာဒိသေသပာစိတ္တိယာနန္တိ ဧကေ။ တာသံ ဘိက္ခုနီနံ ဥဗ္ဘဇာဏုမဏ္ဍလိကအဋ္ဌဝတ္ထုကဝသေန ကာယသံသဂ္ဂဝိသေသော ပာရာဇိကဝတ္ထု, ‘‘ဟတ္ထဂ္ဂဟဏံ ဝာ သာဒိယေယ္ယ, ကာယံ ဝာ တဒတ္ထာယ ဥပသံဟရေယ္ယာ’’တိ (ပာစိ. ၆၇၄-၆၇၅) ဝစနတော သာဒိယနမ္ပိ, ‘‘သန္တိဋ္ဌေယ္ယ ဝာ’’တိ (ပာစိ. ၆၇၅) ဝစနတော ဌာနမ္ပိ, ‘‘သင္ကေတံ ဝာ ဂစ္ဆေယ္ယာ’’တိ (ပာစိ. ၆၇၅) ဝစနတော ဂမနမ္ပိ, ‘‘ဆန္နံ ဝာ အနုပဝိသေယ္ယာ’’တိ (ပာစိ. ၆၇၅) ဝစနတော ပဋိစ္ဆန္နဋ္ဌာနပဝေသောပိ, တထာ ‘‘ရတ္တန္ဓကာရေ အပ္ပဒီပေ ပဋိစ္ဆန္နေ ဩကာသေ ဧကေနေကာ သန္တိဋ္ဌေယ္ယ ဝာ သလ္လပေယ္ယ ဝာ’’တိ (ပာစိ. ၈၃၈) ဝစနတော ဒုဋ္ဌုလ္လဝာစာပိ ပာစိတ္တိယဝတ္ထုကန္တိ ကတ္ဝာ တာသံ အညထာ အနိယတကဏ္ဍသ္သ အဝတ္တဗ္ဗတာပတ္တိတောပိ န ဝုတ္တန္တိ တေသံ အဓိပ္ပာယော။
Apicettha idaṃ pakiṇṇakaṃ, seyyathidaṃ – idaṃ aniyatakaṇḍaṃ nippayojanaṃ apubbābhāvatoti ce? Na, garukalahukabhedabhinnāpattiropanāropanakkamalakkhaṇadīpanappayojanato. Ettha hi ‘‘sā ce evaṃ vadeyya ‘ayyo mayā diṭṭho nisinno mātugāmassa methunaṃ dhammaṃ paṭisevanto’ti, so ca taṃ paṭijānāti, āpattiyā kāretabbo…pe… nisajjāya kāretabbo’’tiādinā (pārā. 446) āpattiyā garukāya lahukāya ca ropanakkamalakkhaṇaṃ, kāretabboti iminā anāropanakkamalakkhaṇañca dassitaṃ. Lakkhaṇadīpanato ādimhi, ante vā uddisitabbanti ce? Na, asambhavato. Kathaṃ? Na tāva ādimhi sambhavati, yesamidaṃ lakkhaṇaṃ, tesaṃ sikkhāpadānaṃ adassitattā. Na ante, garukamissakattā, tasmā garukalahukānaṃ majjhe eva uddisitabbanti arahati ubhayāmissakattā. Yā tattha lahukāpatti dassitā , sāpi garukādikā. Tenevāha ‘‘methunadhammasannissitakilesasaṅkhātena rahassādenā’’tiādi, tasmā garukānaṃ eva anantaraṃ uddiṭṭhātipi eke. Evaṃ sante paṭhamamevālaṃ tāvatā lakkhaṇadīpanasiddhito, kiṃ dutiyenāti ce? Na, okāsaniyamapaccayamicchāgāhanivāraṇappayojanato. ‘‘Paṭicchanne āsane alaṃkammaniye’’ti okāsaniyamato hi tabbiparīte okāse idaṃ lakkhaṇaṃ na vikappitanti micchāgāho hoti, tannivāraṇato dutiyampi sātthakamevāti adhippāyo. Kasmā? Okāsabhedato, rahobhedadīpanato, rahonisajjassādabhedadīpanato . Okāsaniyamabhāve ca rahonisajjassādabhedo jāto. Dvinnaṃ rahonisajjasikkhāpadānaṃ nānatājānanañca siyā, tathā kāyasaṃsaggabhedadīpanato. Nālaṃkammaniyepi hi okāse appaṭicchanne, paṭicchannepi vā nisinnāya vātapānakavāṭachiddādīhi nikkhantakesādiggahaṇena kāyasaṃsaggo labbhatīti evamādayopi nayā vitthārato veditabbā. ‘‘Bhikkhupātimokkhe āgatanayattā bhikkhunīpātimokkhe idaṃ kaṇḍaṃ parihīnanti veditabba’’nti vadanti. Atthuppattiyā tattha anupannattāti eke. Taṃ anekatthabhāvadīpanato ayuttaṃ. Sabbabuddhakāle hi bhikkhūnaṃ pañcannaṃ, bhikkhunīnaṃ cattāro ca uddesā santi. Pātimokkhuddesapaññattiyā asādhāraṇattā tattha niddiṭṭhasaṅghādisesapācittiyānanti eke. Tāsaṃ bhikkhunīnaṃ ubbhajāṇumaṇḍalikaaṭṭhavatthukavasena kāyasaṃsaggaviseso pārājikavatthu, ‘‘hatthaggahaṇaṃ vā sādiyeyya, kāyaṃ vā tadatthāya upasaṃhareyyā’’ti (pāci. 674-675) vacanato sādiyanampi, ‘‘santiṭṭheyya vā’’ti (pāci. 675) vacanato ṭhānampi, ‘‘saṅketaṃ vā gaccheyyā’’ti (pāci. 675) vacanato gamanampi, ‘‘channaṃ vā anupaviseyyā’’ti (pāci. 675) vacanato paṭicchannaṭṭhānapavesopi, tathā ‘‘rattandhakāre appadīpe paṭicchanne okāse ekenekā santiṭṭheyya vā sallapeyya vā’’ti (pāci. 838) vacanato duṭṭhullavācāpi pācittiyavatthukanti katvā tāsaṃ aññathā aniyatakaṇḍassa avattabbatāpattitopi na vuttanti tesaṃ adhippāyo.
ပကိဏ္ဏကဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Pakiṇṇakavaṇṇanā niṭṭhitā.
အနိယတကဏ္ဍံ နိဋ္ဌိတံ။
Aniyatakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.
