| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
पक्खगणनादिउग्गहणानुजाननकथादिवण्णना
Pakkhagaṇanādiuggahaṇānujānanakathādivaṇṇanā
१५६. कतिमीति तिथि-सद्दापेक्खं इत्थिलिङ्गं दट्ठब्बं।
156.Katimīti tithi-saddāpekkhaṃ itthiliṅgaṃ daṭṭhabbaṃ.
१६३. उतुवस्सेयेवाति हेमन्तगिम्हेसुयेव।
163.Utuvasseyevāti hemantagimhesuyeva.
१६४. विञ्ञापेतीति एत्थ मनसा चिन्तेत्वा कायविकारकरणमेव विञ्ञापनन्ति दट्ठब्बं। पाळियं अञ्ञस्स दातब्बा पारिसुद्धीति पारिसुद्धिदायकेन पुन अञ्ञस्स भिक्खुनो सन्तिके दातब्बा। ‘‘भूतंयेव वा सामणेरभावं आरोचेती’’ति वुत्तत्ता ऊनवीसतिवस्सकाले उपसम्पन्नस्स, अन्तिमवत्थुअज्झापन्नसिक्खापच्चक्खातादीनं वा याव भिक्खुपटिञ्ञा वत्तति, ताव तेहि आहटापि छन्दपारिसुद्धि आगच्छति। यदा पन ते अत्तनो सामणेरादिभावं पटिजानन्ति, ततो पट्ठायेव नागच्छतीति दस्सितन्ति दट्ठब्बं। पाळियम्पि हि ‘‘दिन्नाय पारिसुद्धिया सङ्घप्पत्तो विब्भमति…पे॰… पण्डको पटिजानाति। तिरच्छानगतो पटिजानाति। उभतोब्यञ्जनको पटिजानाति, आहटा होति पारिसुद्धी’’ति वुत्तत्ता पण्डकादीनम्पि भिक्खुपटिञ्ञाय वत्तमानकालेसु छन्दपारिसुद्धिया आगमनं सिद्धमेव। तेनाह ‘‘एस नयो सब्बत्था’’ति। उम्मत्तकखित्तचित्तवेदनाट्टानं पन पकतत्ता अन्तरामग्गे उम्मत्तकादिभावे पटिञ्ञातेपि तेसं सङ्घप्पत्तमत्तेनेव छन्दादि आगच्छतीति दट्ठब्बं।
164.Viññāpetīti ettha manasā cintetvā kāyavikārakaraṇameva viññāpananti daṭṭhabbaṃ. Pāḷiyaṃ aññassa dātabbā pārisuddhīti pārisuddhidāyakena puna aññassa bhikkhuno santike dātabbā. ‘‘Bhūtaṃyeva vā sāmaṇerabhāvaṃ ārocetī’’ti vuttattā ūnavīsativassakāle upasampannassa, antimavatthuajjhāpannasikkhāpaccakkhātādīnaṃ vā yāva bhikkhupaṭiññā vattati, tāva tehi āhaṭāpi chandapārisuddhi āgacchati. Yadā pana te attano sāmaṇerādibhāvaṃ paṭijānanti, tato paṭṭhāyeva nāgacchatīti dassitanti daṭṭhabbaṃ. Pāḷiyampi hi ‘‘dinnāya pārisuddhiyā saṅghappatto vibbhamati…pe… paṇḍako paṭijānāti. Tiracchānagato paṭijānāti. Ubhatobyañjanako paṭijānāti, āhaṭā hoti pārisuddhī’’ti vuttattā paṇḍakādīnampi bhikkhupaṭiññāya vattamānakālesu chandapārisuddhiyā āgamanaṃ siddhameva. Tenāha ‘‘esa nayo sabbatthā’’ti. Ummattakakhittacittavedanāṭṭānaṃ pana pakatattā antarāmagge ummattakādibhāve paṭiññātepi tesaṃ saṅghappattamatteneva chandādi āgacchatīti daṭṭhabbaṃ.
‘‘भिक्खूनं हत्थपास’’न्ति इमिना गणपुग्गलेसु छन्दपारिसुद्धिया अनागमनं दस्सेति। ‘‘सङ्घप्पत्तो’’ति हि पाळियं वुत्तं। बिळालसङ्खलिकपारिसुद्धीति बिळालगीवाय बन्धनसङ्खलिकसदिसा पारिसुद्धि नाम, यथा सङ्खलिका बिळाले आगच्छन्ते एव आगच्छति, न अनागच्छन्ते तप्पटिबद्धत्ता, एवमयं पारिसुद्धिपीति अत्थो। अथ वा यथा सङ्खलिकाय पठमवलयं दुतियवलयं पापुणाति, न ततियवलयं, एवमयम्पीति अधिप्पायो। उपलक्खणमत्तञ्चेत्थ बिळाल-ग्गहणं दट्ठब्बं।
‘‘Bhikkhūnaṃ hatthapāsa’’nti iminā gaṇapuggalesu chandapārisuddhiyā anāgamanaṃ dasseti. ‘‘Saṅghappatto’’ti hi pāḷiyaṃ vuttaṃ. Biḷālasaṅkhalikapārisuddhīti biḷālagīvāya bandhanasaṅkhalikasadisā pārisuddhi nāma, yathā saṅkhalikā biḷāle āgacchante eva āgacchati, na anāgacchante tappaṭibaddhattā, evamayaṃ pārisuddhipīti attho. Atha vā yathā saṅkhalikāya paṭhamavalayaṃ dutiyavalayaṃ pāpuṇāti, na tatiyavalayaṃ, evamayampīti adhippāyo. Upalakkhaṇamattañcettha biḷāla-ggahaṇaṃ daṭṭhabbaṃ.
पक्खगणनादिउग्गहणानुजाननकथादिवण्णना निट्ठिता।
Pakkhagaṇanādiuggahaṇānujānanakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
८४. पक्खगणनादिउग्गहणानुजानना • 84. Pakkhagaṇanādiuggahaṇānujānanā
८६. दिसंगमिकादिवत्थु • 86. Disaṃgamikādivatthu
८७. पारिसुद्धिदानकथा • 87. Pārisuddhidānakathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā
पक्खगणनादिउग्गहणानुजाननकथा • Pakkhagaṇanādiuggahaṇānujānanakathā
दिसंगमिकादिवत्थुकथा • Disaṃgamikādivatthukathā
पारिसुद्धिदानकथा • Pārisuddhidānakathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā
दिसंगमिकादिवत्थुकथावण्णना • Disaṃgamikādivatthukathāvaṇṇanā
पारिसुद्धिदानकथावण्णना • Pārisuddhidānakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā
दिसंगमिकादिवत्थुकथावण्णना • Disaṃgamikādivatthukathāvaṇṇanā
पारिसुद्धिदानकथावण्णना • Pārisuddhidānakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi
८४. पक्खगणनादिउग्गहणानुजाननकथा • 84. Pakkhagaṇanādiuggahaṇānujānanakathā
८६. दिसंगमिकादिवत्थुकथा • 86. Disaṃgamikādivatthukathā
८७. पारिसुद्धिदानकथा • 87. Pārisuddhidānakathā
