Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੨੨੯] ੯. ਪਲਾਯਿਤਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [229] 9. Palāyitajātakavaṇṇanā

    ਗਜਗ੍ਗਮੇਘੇਹੀਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਲਾਯਿਤਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸੋ ਕਿਰ વਾਦਤ੍ਥਾਯ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ વਿਚਰਿਤ੍વਾ ਕਞ੍ਚਿ ਪਟਿવਾਦਿਂ ਅਲਭਿਤ੍વਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਕੋਚਿ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ વਾਦਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਸਹਸ੍ਸੇਨਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ વਾਦਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਦ੍વਿਪਦਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਮਹਾਗੋਤਮੋ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰੋ ਪਰਪ੍ਪવਾਦਮਦ੍ਦਨੋ, ਸਕਲੇਪਿ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਰਪ੍ਪવਾਦੋ ਤਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। વੇਲਨ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਸਮੁਦ੍ਦਊਮਿਯੋ વਿਯ ਹਿ ਸਬ੍ਬવਾਦਾ ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲਂ ਪਤ੍વਾ ਚੁਣ੍ਣવਿਚੁਣ੍ਣਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਕਥੇਸੁਂ। ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ‘‘ਕਹਂ ਪਨ ਸੋ ਏਤਰਹੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਜੇਤવਨੇ’’ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ વਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਹਾਜਨਪਰਿવੁਤੋ ਜੇਤવਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਜੇਤੇਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰੇਨ ਨવਕੋਟਿਧਨਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਕਾਰਿਤਂ ਜੇਤવਨਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ વਸਨਪਾਸਾਦੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕੋ ਤਾવ ਏવਰੂਪੋ, વਸਨਗੇਹਂ ਕੀਦਿਸਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਗਨ੍ਧਕੁਟਿ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਏવਰੂਪੇਨ ਸਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੋ વਾਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਤੋવ ਪਲਾਯਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਨ੍ਨਾਦਿਨੋ ਹੁਤ੍વਾ ਜੇਤવਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ‘‘ਕਿਂ ਅਕਾਲੇ ਆਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਕਥਯਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨ ਖੋ ਉਪਾਸਕਾ ਇਦਾਨੇવ, ਪੁਬ੍ਬੇਪੇਸ ਮਮ વਸਨਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਲਾਯਤੇવਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Gajaggameghehīti idaṃ satthā jetavane viharanto palāyitaparibbājakaṃ ārabbha kathesi. So kira vādatthāya sakalajambudīpaṃ vicaritvā kañci paṭivādiṃ alabhitvā anupubbena sāvatthiṃ gantvā ‘‘atthi nu kho koci mayā saddhiṃ vādaṃ kātuṃ samattho’’ti manusse pucchi. Manussā ‘‘tādisānaṃ sahassenapi saddhiṃ vādaṃ kātuṃ samattho sabbaññū dvipadānaṃ aggo mahāgotamo dhammissaro parappavādamaddano, sakalepi jambudīpe uppanno parappavādo taṃ bhagavantaṃ atikkamituṃ samattho nāma natthi. Velantaṃ patvā samuddaūmiyo viya hi sabbavādā tassa pādamūlaṃ patvā cuṇṇavicuṇṇā hontī’’ti buddhaguṇe kathesuṃ. Paribbājako ‘‘kahaṃ pana so etarahī’’ti pucchitvā ‘‘jetavane’’ti sutvā ‘‘idānissa vādaṃ āropessāmī’’ti mahājanaparivuto jetavanaṃ gacchanto jetena rājakumārena navakoṭidhanaṃ vissajjetvā kāritaṃ jetavanadvārakoṭṭhakaṃ disvā ‘‘ayaṃ samaṇassa gotamassa vasanapāsādo’’ti pucchitvā ‘‘dvārakoṭṭhako aya’’nti sutvā ‘‘dvārakoṭṭhako tāva evarūpo, vasanagehaṃ kīdisaṃ bhavissatī’’ti vatvā ‘‘gandhakuṭi nāma appameyyā’’ti vutte ‘‘evarūpena samaṇena saddhiṃ ko vādaṃ karissatī’’ti tatova palāyi. Manussā unnādino hutvā jetavanaṃ pavisitvā satthārā ‘‘kiṃ akāle āgatatthā’’ti vuttā taṃ pavattiṃ kathayiṃsu. Satthā ‘‘na kho upāsakā idāneva, pubbepesa mama vasanaṭṭhānassa dvārakoṭṭhakaṃ disvā palāyatevā’’ti vatvā tehi yācito atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਗਨ੍ਧਾਰਰਟ੍ਠੇ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ। ਸੋ ‘‘ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਬਲਕਾਯੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਗਰਤੋ ਅવਿਦੂਰੇ ਠਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਨਿਯਾਮੇਨ ਹਤ੍ਥੀ ਪੇਸੇਥ, ਇਮਿਨਾ ਅਸ੍ਸੇ, ਇਮਿਨਾ ਰਥੇ, ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੀ, ਏવਂ ਧਾવਿਤ੍વਾ ਆવੁਧੇਹਿ ਪਹਰਥ, ਏવਂ ਘਨવਸ੍ਸવਲਾਹਕਾ વਿਯ ਸਰવਸ੍ਸਂ વਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਤੇਨਂ વਿਚਾਰੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਗਾਥਾਦ੍વਯਮਾਹ –

    Atīte gandhāraraṭṭhe takkasilāyaṃ bodhisatto rajjaṃ kāresi, bārāṇasiyaṃ brahmadatto. So ‘‘takkasilaṃ gaṇhissāmī’’ti mahantena balakāyena gantvā nagarato avidūre ṭhatvā ‘‘iminā niyāmena hatthī pesetha, iminā asse, iminā rathe, iminā pattī, evaṃ dhāvitvā āvudhehi paharatha, evaṃ ghanavassavalāhakā viya saravassaṃ vassathā’’ti tenaṃ vicārento imaṃ gāthādvayamāha –

    ੧੫੭.

    157.

    ‘‘ਗਜਗ੍ਗਮੇਘੇਹਿ ਹਯਗ੍ਗਮਾਲਿਭਿ, ਰਥੂਮਿਜਾਤੇਹਿ ਸਰਾਭਿવਸ੍ਸੇਭਿ।

    ‘‘Gajaggameghehi hayaggamālibhi, rathūmijātehi sarābhivassebhi;

    ਥਰੁਗ੍ਗਹਾવਟ੍ਟਦਲ਼੍ਹਪ੍ਪਹਾਰਿਭਿ, ਪਰਿવਾਰਿਤਾ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ॥

    Tharuggahāvaṭṭadaḷhappahāribhi, parivāritā takkasilā samantato.

    ੧੫੮.

    158.

    ‘‘ਅਭਿਧਾવਥ ਚੂਪਧਾવਥ ਚ, વਿવਿਧਾ વਿਨਾਦਿਤਾ વਦਨ੍ਤਿਭਿ।

    ‘‘Abhidhāvatha cūpadhāvatha ca, vividhā vināditā vadantibhi;

    વਤ੍ਤਤਜ੍ਜ ਤੁਮੁਲੋ ਘੋਸੋ ਯਥਾ, વਿਜ੍ਜੁਲਤਾ ਜਲਧਰਸ੍ਸ ਗਜ੍ਜਤੋ’’ਤਿ॥

    Vattatajja tumulo ghoso yathā, vijjulatā jaladharassa gajjato’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਗਜਗ੍ਗਮੇਘੇਹੀਤਿ ਅਗ੍ਗਗਜਮੇਘੇਹਿ, ਕੋਞ੍ਚਨਾਦਂ ਗਜ੍ਜਨ੍ਤੇਹਿ ਮਤ੍ਤવਰવਾਰਣવਲਾਹਕੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਹਯਗ੍ਗਮਾਲਿਭੀਤਿ ਅਗ੍ਗਹਯਮਾਲੀਹਿ, વਰਸਿਨ੍ਧવવਲਾਹਕਕੁਲੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾਨੀਕੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਰਥੂਮਿਜਾਤੇਹੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਊਮਿવੇਗੇਹਿ ਸਾਗਰਸਲਿਲੇਹਿ વਿਯ ਸਞ੍ਜਾਤਰਥੂਮੀਹਿ, ਰਥਾਨੀਕੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਰਾਭਿવਸ੍ਸੇਭੀਤਿ ਤੇਹਿਯੇવ ਰਥਾਨੀਕੇਹਿ ਘਨવਸ੍ਸਮੇਘੋ વਿਯ ਸਰવਸ੍ਸਂ વਸ੍ਸਨ੍ਤੇਹਿ । ਥਰੁਗ੍ਗਹਾવਟ੍ਟਦਲ਼੍ਹਪ੍ਪਹਾਰਿਭੀਤਿ ਥਰੁਗ੍ਗਹੇਹਿ ਆવਟ੍ਟਦਲ਼੍ਹਪ੍ਪਹਾਰੀਹਿ, ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਆવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਪਰਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਦਲ਼੍ਹਂ ਪਹਰਨ੍ਤੇਹਿ ਗਹਿਤਖਗ੍ਗਰਤਨਥਰੁਦਣ੍ਡੇਹਿ ਪਤ੍ਤਿਯੋਧੇਹਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਰਿવਾਰਿਤਾ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋਤਿ ਯਥਾ ਅਯਂ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾ ਪਰਿવਾਰਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸੀਘਂ ਤਥਾ ਕਰੋਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Tattha gajaggameghehīti aggagajameghehi, koñcanādaṃ gajjantehi mattavaravāraṇavalāhakehīti attho. Hayaggamālibhīti aggahayamālīhi, varasindhavavalāhakakulehi assānīkehīti attho. Rathūmijātehīti sañjātaūmivegehi sāgarasalilehi viya sañjātarathūmīhi, rathānīkehīti attho. Sarābhivassebhīti tehiyeva rathānīkehi ghanavassamegho viya saravassaṃ vassantehi . Tharuggahāvaṭṭadaḷhappahāribhīti tharuggahehi āvaṭṭadaḷhappahārīhi, ito cito ca āvattitvā parivattitvā daḷhaṃ paharantehi gahitakhaggaratanatharudaṇḍehi pattiyodhehi cāti attho. Parivāritā takkasilā samantatoti yathā ayaṃ takkasilā parivāritā hoti, sīghaṃ tathā karothāti attho.

    ਅਭਿਧਾવਥ ਚੂਪਧਾવਥ ਚਾਤਿ વੇਗੇਨ ਧਾવਥ ਚੇવ ਉਪਧਾવਥ ਚ। વਿવਿਧਾ વਿਨਾਦਿਤਾ વਦਨ੍ਤਿਭੀਤਿ વਰવਾਰਣੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ વਿવਿਧਾ વਿਨਦਿਤਾ ਭવਥ, ਸੇਲਿਤਗਜ੍ਜਿਤવਾਦਿਤੇਹਿ ਨਾਨਾવਿਰવਾ ਹੋਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਤ੍ਤਤਜ੍ਜ ਤੁਮੁਲੋ ਘੋਸੋਤਿ વਤ੍ਤਤੁ ਅਜ੍ਜ ਤੁਮੁਲੋ ਮਹਨ੍ਤੋ ਅਸਨਿਸਦ੍ਦਸਦਿਸੋ ਘੋਸੋ। ਯਥਾ વਿਜ੍ਜੁਲਤਾ ਜਲਧਰਸ੍ਸ ਗਜ੍ਜਤੋਤਿ ਯਥਾ ਗਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਜਲਧਰਸ੍ਸ ਮੁਖਤੋ ਨਿਗ੍ਗਤਾ વਿਜ੍ਜੁਲਤਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਏવਂ વਿਚਰਨ੍ਤਾ ਨਗਰਂ ਪਰਿવਾਰੇਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜਂ ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ વਦਤਿ।

    Abhidhāvathacūpadhāvatha cāti vegena dhāvatha ceva upadhāvatha ca. Vividhā vināditā vadantibhīti varavāraṇehi saddhiṃ vividhā vinaditā bhavatha, selitagajjitavāditehi nānāviravā hothāti attho. Vattatajja tumulo ghosoti vattatu ajja tumulo mahanto asanisaddasadiso ghoso. Yathā vijjulatā jaladharassa gajjatoti yathā gajjantassa jaladharassa mukhato niggatā vijjulatā caranti, evaṃ vicarantā nagaraṃ parivāretvā rajjaṃ gaṇhathāti vadati.

    ਇਤਿ ਸੋ ਰਾਜਾ ਗਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਸੇਨਂ વਿਚਾਰੇਤ੍વਾ ਨਗਰਦ੍વਾਰਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਦਂ ਰਞ੍ਞੋ વਸਨਗੇਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਨਗਰਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨਗਰਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕੋ ਤਾવ ਏવਰੂਪੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਨਿવੇਸਨਂ ਕੀਦਿਸਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘વੇਜਯਨ੍ਤਪਾਸਾਦਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍વਾ ‘‘ਏવਂ ਯਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੁਜ੍ਝਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ ਦਿਸ੍વਾવ ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਪਲਾਯਿਤ੍વਾ ਬਾਰਾਣਸਿਮੇવ ਅਗਮਾਸਿ।

    Iti so rājā gajjitvā senaṃ vicāretvā nagaradvārasamīpaṃ gantvā dvārakoṭṭhakaṃ disvā ‘‘idaṃ rañño vasanageha’’nti pucchitvā ‘‘ayaṃ nagaradvārakoṭṭhako’’ti vutte ‘‘nagaradvārakoṭṭhako tāva evarūpo, rañño nivesanaṃ kīdisaṃ bhavissatī’’ti vatvā ‘‘vejayantapāsādasadisa’’nti sutvā ‘‘evaṃ yasasampannena raññā saddhiṃ yujjhituṃ na sakkhissāmā’’ti dvārakoṭṭhakaṃ disvāva nivattitvā palāyitvā bārāṇasimeva agamāsi.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਪਲਾਯਿਤਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਕ੍ਕਸਿਲਰਾਜਾ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā bārāṇasirājā palāyitaparibbājako ahosi, takkasilarājā pana ahameva ahosi’’nti.

    ਪਲਾਯਿਤਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਨવਮਾ।

    Palāyitajātakavaṇṇanā navamā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੨੨੯. ਪਲਾਯਿਤਜਾਤਕਂ • 229. Palāyitajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact