Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā |
పలిబోధపఞ్హాబ్యాకరణకథావణ్ణనా
Palibodhapañhābyākaraṇakathāvaṇṇanā
౪౧౫-౬. సన్నిట్ఠానన్తికో కథం బహిసీమాయ ఉద్ధరీయతి? భిక్ఖు అకతచీవరం సమాదాయ పక్కమతి ‘‘న పచ్చేస్స’’న్తి, తస్స బహిసీమాగతస్స ఏవం హోతి ‘‘నేవిమం చీవరం కారేస్స’’న్తి, ఏవమేతస్స బహిసీమాగతస్స ఉద్ధరీయతి. కథం అన్తోసీమాయ? అకతచీవరం సమాదాయ పక్కమతి ‘‘న పచ్చేస్స’’న్తి, తతో తత్థ ఫాసువిహారం అలభన్తో తమేవ విహారం ఆగచ్ఛతి, తస్స చీవరపలిబోధోయేవ ఠితో, సో చ ‘‘నేవిమం చీవరం కారేస్స’’న్తి చిత్తే ఉప్పన్నే ఛిజ్జతి, తస్మా ‘‘అన్తోసీమాయ ఉద్ధరీయతీ’’తి వుత్తం. సన్నిట్ఠానన్తికం దువిధం ‘‘న పచ్చేస్స’’న్తి ఆవాసపలిబోధం ఛిన్దిత్వా తతో పునపి తమేవ విహారం ఆగన్త్వా ‘‘నేవిమం చీవరం కారేస్స’’న్తి సన్నిట్ఠానం కరోతి, బహిసీమాయ ఠత్వా ‘‘నేవిమం చీవరం కారేస్సం న పచ్చేస్స’’న్తి చిత్తుప్పాదేన సన్నిట్ఠానన్తికం హోతి. గాథాయమ్పి ‘‘ద్వే పలిబోధా అపుబ్బం అచరిమ’’న్తి ఇదం ఇమమేవ సన్ధాయ. ‘‘ఆసావచ్ఛేదికో కథం అన్తోసీమాయ ? ఆసీసితేన ‘తుమ్హే విహారమేవ పత్థేథ, అహం పహిణిస్సామీ’తి వుత్తో పుబ్బే ‘న పచ్చేస్స’న్తి ఆవాసపలిబోధం ఛిన్దిత్వా గతో పున తం విహారం గన్త్వా తేన ‘నాహం సక్కోమి దాతు’న్తి పహితో హోతీ’’తి లిఖితం. ‘‘అత్థారే హి సతి ఉద్ధారో నామా’’తి అత్థారం వినా ఉద్ధారం న లభన్తి, తస్మా వుత్తం. పురిమా ద్వేతి ‘‘ద్వే కథినుద్ధారా ఏకుప్పాదా ఏకనిరోధా’’తి వుత్తాధికారే పఠమం వుత్తా అన్తరబ్భారసహుబ్భారా. న పక్కమనన్తికాదయో ద్వే. ఏకతో నిరుజ్ఝన్తీతి ఉద్ధారభావం పాపుణన్తీతి అత్థో.
415-6. Sanniṭṭhānantiko kathaṃ bahisīmāya uddharīyati? Bhikkhu akatacīvaraṃ samādāya pakkamati ‘‘na paccessa’’nti, tassa bahisīmāgatassa evaṃ hoti ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressa’’nti, evametassa bahisīmāgatassa uddharīyati. Kathaṃ antosīmāya? Akatacīvaraṃ samādāya pakkamati ‘‘na paccessa’’nti, tato tattha phāsuvihāraṃ alabhanto tameva vihāraṃ āgacchati, tassa cīvarapalibodhoyeva ṭhito, so ca ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressa’’nti citte uppanne chijjati, tasmā ‘‘antosīmāya uddharīyatī’’ti vuttaṃ. Sanniṭṭhānantikaṃ duvidhaṃ ‘‘na paccessa’’nti āvāsapalibodhaṃ chinditvā tato punapi tameva vihāraṃ āgantvā ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressa’’nti sanniṭṭhānaṃ karoti, bahisīmāya ṭhatvā ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressaṃ na paccessa’’nti cittuppādena sanniṭṭhānantikaṃ hoti. Gāthāyampi ‘‘dve palibodhā apubbaṃ acarima’’nti idaṃ imameva sandhāya. ‘‘Āsāvacchediko kathaṃ antosīmāya ? Āsīsitena ‘tumhe vihārameva patthetha, ahaṃ pahiṇissāmī’ti vutto pubbe ‘na paccessa’nti āvāsapalibodhaṃ chinditvā gato puna taṃ vihāraṃ gantvā tena ‘nāhaṃ sakkomi dātu’nti pahito hotī’’ti likhitaṃ. ‘‘Atthāre hi sati uddhāro nāmā’’ti atthāraṃ vinā uddhāraṃ na labhanti, tasmā vuttaṃ. Purimā dveti ‘‘dve kathinuddhārā ekuppādā ekanirodhā’’ti vuttādhikāre paṭhamaṃ vuttā antarabbhārasahubbhārā. Na pakkamanantikādayo dve. Ekato nirujjhantīti uddhārabhāvaṃ pāpuṇantīti attho.
కథినభేదవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Kathinabhedavaṇṇanā niṭṭhitā.
పఞ్ఞత్తివగ్గవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Paññattivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / పరివారపాళి • Parivārapāḷi / ౬. పలిబోధపఞ్హాబ్యాకరణం • 6. Palibodhapañhābyākaraṇaṃ
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / పరివార-అట్ఠకథా • Parivāra-aṭṭhakathā / కథినాదిజానితబ్బవిభాగవణ్ణనా • Kathinādijānitabbavibhāgavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / కథినభేదవణ్ణనా • Kathinabhedavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / కథినాదిజానితబ్బవిభాగవణ్ణనా • Kathinādijānitabbavibhāgavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / కథినాదిజానితబ్బవిభాగవణ్ణనా • Kathinādijānitabbavibhāgavaṇṇanā