Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
පලිබොධපඤ්හාබ්යාකරණකථාවණ්ණනා
Palibodhapañhābyākaraṇakathāvaṇṇanā
415-6. සන්නිට්ඨානන්තිකො කථං බහිසීමාය උද්ධරීයති? භික්ඛු අකතචීවරං සමාදාය පක්කමති ‘‘න පච්චෙස්ස’’න්ති, තස්ස බහිසීමාගතස්ස එවං හොති ‘‘නෙවිමං චීවරං කාරෙස්ස’’න්ති, එවමෙතස්ස බහිසීමාගතස්ස උද්ධරීයති. කථං අන්තොසීමාය? අකතචීවරං සමාදාය පක්කමති ‘‘න පච්චෙස්ස’’න්ති, තතො තත්ථ ඵාසුවිහාරං අලභන්තො තමෙව විහාරං ආගච්ඡති, තස්ස චීවරපලිබොධොයෙව ඨිතො, සො ච ‘‘නෙවිමං චීවරං කාරෙස්ස’’න්ති චිත්තෙ උප්පන්නෙ ඡිජ්ජති, තස්මා ‘‘අන්තොසීමාය උද්ධරීයතී’’ති වුත්තං. සන්නිට්ඨානන්තිකං දුවිධං ‘‘න පච්චෙස්ස’’න්ති ආවාසපලිබොධං ඡින්දිත්වා තතො පුනපි තමෙව විහාරං ආගන්ත්වා ‘‘නෙවිමං චීවරං කාරෙස්ස’’න්ති සන්නිට්ඨානං කරොති, බහිසීමාය ඨත්වා ‘‘නෙවිමං චීවරං කාරෙස්සං න පච්චෙස්ස’’න්ති චිත්තුප්පාදෙන සන්නිට්ඨානන්තිකං හොති. ගාථායම්පි ‘‘ද්වෙ පලිබොධා අපුබ්බං අචරිම’’න්ති ඉදං ඉමමෙව සන්ධාය. ‘‘ආසාවච්ඡෙදිකො කථං අන්තොසීමාය ? ආසීසිතෙන ‘තුම්හෙ විහාරමෙව පත්ථෙථ, අහං පහිණිස්සාමී’ති වුත්තො පුබ්බෙ ‘න පච්චෙස්ස’න්ති ආවාසපලිබොධං ඡින්දිත්වා ගතො පුන තං විහාරං ගන්ත්වා තෙන ‘නාහං සක්කොමි දාතු’න්ති පහිතො හොතී’’ති ලිඛිතං. ‘‘අත්ථාරෙ හි සති උද්ධාරො නාමා’’ති අත්ථාරං විනා උද්ධාරං න ලභන්ති, තස්මා වුත්තං. පුරිමා ද්වෙති ‘‘ද්වෙ කථිනුද්ධාරා එකුප්පාදා එකනිරොධා’’ති වුත්තාධිකාරෙ පඨමං වුත්තා අන්තරබ්භාරසහුබ්භාරා. න පක්කමනන්තිකාදයො ද්වෙ. එකතො නිරුජ්ඣන්තීති උද්ධාරභාවං පාපුණන්තීති අත්ථො.
415-6. Sanniṭṭhānantiko kathaṃ bahisīmāya uddharīyati? Bhikkhu akatacīvaraṃ samādāya pakkamati ‘‘na paccessa’’nti, tassa bahisīmāgatassa evaṃ hoti ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressa’’nti, evametassa bahisīmāgatassa uddharīyati. Kathaṃ antosīmāya? Akatacīvaraṃ samādāya pakkamati ‘‘na paccessa’’nti, tato tattha phāsuvihāraṃ alabhanto tameva vihāraṃ āgacchati, tassa cīvarapalibodhoyeva ṭhito, so ca ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressa’’nti citte uppanne chijjati, tasmā ‘‘antosīmāya uddharīyatī’’ti vuttaṃ. Sanniṭṭhānantikaṃ duvidhaṃ ‘‘na paccessa’’nti āvāsapalibodhaṃ chinditvā tato punapi tameva vihāraṃ āgantvā ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressa’’nti sanniṭṭhānaṃ karoti, bahisīmāya ṭhatvā ‘‘nevimaṃ cīvaraṃ kāressaṃ na paccessa’’nti cittuppādena sanniṭṭhānantikaṃ hoti. Gāthāyampi ‘‘dve palibodhā apubbaṃ acarima’’nti idaṃ imameva sandhāya. ‘‘Āsāvacchediko kathaṃ antosīmāya ? Āsīsitena ‘tumhe vihārameva patthetha, ahaṃ pahiṇissāmī’ti vutto pubbe ‘na paccessa’nti āvāsapalibodhaṃ chinditvā gato puna taṃ vihāraṃ gantvā tena ‘nāhaṃ sakkomi dātu’nti pahito hotī’’ti likhitaṃ. ‘‘Atthāre hi sati uddhāro nāmā’’ti atthāraṃ vinā uddhāraṃ na labhanti, tasmā vuttaṃ. Purimā dveti ‘‘dve kathinuddhārā ekuppādā ekanirodhā’’ti vuttādhikāre paṭhamaṃ vuttā antarabbhārasahubbhārā. Na pakkamanantikādayo dve. Ekato nirujjhantīti uddhārabhāvaṃ pāpuṇantīti attho.
කථිනභෙදවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Kathinabhedavaṇṇanā niṭṭhitā.
පඤ්ඤත්තිවග්ගවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Paññattivaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi / 6. පලිබොධපඤ්හාබ්යාකරණං • 6. Palibodhapañhābyākaraṇaṃ
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā / කථිනාදිජානිතබ්බවිභාගවණ්ණනා • Kathinādijānitabbavibhāgavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / කථිනභෙදවණ්ණනා • Kathinabhedavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / කථිනාදිජානිතබ්බවිභාගවණ්ණනා • Kathinādijānitabbavibhāgavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / කථිනාදිජානිතබ්බවිභාගවණ්ණනා • Kathinādijānitabbavibhāgavaṇṇanā