Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi |
༢༧༥. པཱལིལེཡྻཀགམནཀཐཱ
275. Pālileyyakagamanakathā
༤༦༧. པཱལིལེཡྻཀནྟི པལིལཝནསཎྜེ ཝསནྟཧཏྠིནཱགཾ། ‘‘ཧཏྠཱི’’ཏི ཙ ‘‘ནཱགོ’’ཏི ཙ དྭིནྣཾ སདྡཱནཾ པརིཡཱཡབྷཱཝེན ཝུཏྟཏྟཱ ཨདྷིཀཏྠོཏི ཨཱཧ ‘‘མཧཱཧཏྠཱི’’ཏི། པུརཏོ པུརཏོ གཙྪནྟེཧི ཏེཧི ཧཏྠིཨཱདཱིཧི ཚིནྣགྒཱནཱིཏི ཡོཛནཱ། ཨོབྷགྒོབྷགྒནྟི བྷཉྫིཏྭཱ ཨདྷོཔཱཏིཏཾ ཨོབྷགྒནྟི དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘བྷཉྫིཏྭཱ བྷཉྫིཏྭཱ པཱཏིཏ’’ནྟི། ‘‘ཨུཙྩཊྛཱནཏོ’’ཏི ཨིམིནཱ ཨཝཏྱཱུཔསགྒསྶ ཨདྷོཏྠཾ ནཡེན དསྶེཏི། ཨེཏསྶཱཏི ཧཏྠིནཱགསྶ། ཏེཏི ཧཏྠིཨཱདཡོ། ཏེཧཱིཏི ཧཏྠིཨཱདཱིཧི། པིཝནྟེཧི ཏེཧཱིཏི ཡོཛནཱ། ཀདྡམོདཀཱནཱིཏི ཀདྡམེན སཾསཊྛཱནི ཨུདཀཱནི།
467.Pālileyyakanti palilavanasaṇḍe vasantahatthināgaṃ. ‘‘Hatthī’’ti ca ‘‘nāgo’’ti ca dvinnaṃ saddānaṃ pariyāyabhāvena vuttattā adhikatthoti āha ‘‘mahāhatthī’’ti. Purato purato gacchantehi tehi hatthiādīhi chinnaggānīti yojanā. Obhaggobhagganti bhañjitvā adhopātitaṃ obhagganti dassento āha ‘‘bhañjitvā bhañjitvā pātita’’nti. ‘‘Uccaṭṭhānato’’ti iminā avatyūpasaggassa adhotthaṃ nayena dasseti. Etassāti hatthināgassa. Teti hatthiādayo. Tehīti hatthiādīhi. Pivantehi tehīti yojanā. Kaddamodakānīti kaddamena saṃsaṭṭhāni udakāni.
ཨཱིསཱདནྟསྶཱཏི ཨེཏྠ ཨཱིསཱཡ སདིསོ དནྟོ ཨིམསྶཱཏི ཨཱིསཱདནྟོཏི དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘རཐཨཱིསཱསདིསདནྟསྶཱ’’ཏི། ‘‘རཐཨཱིསཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ནངྒལཨཱིསཾ ནིཝཏྟེཏི། ཡདེཀོཏི ཡཾ ཨེཀོ། ཡཾསདྡོ ཀཱརཎཏྠོཏི ཨཱཧ ‘‘ཡསྨཱ’’ཏི། ཨསྶ ནཱགསྶཱཏི ཧཏྠིནཱགསྶ། ནཱགེནཱཏི བུདྡྷནཱགེན།
Īsādantassāti ettha īsāya sadiso danto imassāti īsādantoti dassento āha ‘‘rathaīsāsadisadantassā’’ti. ‘‘Rathaīsā’’ti iminā naṅgalaīsaṃ nivatteti. Yadekoti yaṃ eko. Yaṃsaddo kāraṇatthoti āha ‘‘yasmā’’ti. Assa nāgassāti hatthināgassa. Nāgenāti buddhanāgena.
ཡཐཱབྷིརནྟནྟི ཨེཏྠ ཀིཏྟཀཾ ཀཱལཾ རམཏཱིཏི ཨཱཧ ‘‘ཏེམཱས’’ནྟི། ཨེཏྟཱཝཏཱཏི ཨེཏྟཀེན ཏེམཱསཝིཧརཎེན། པཏྠཊཱ ཨཧོསཱིཏི སམྦནྡྷོ། སབྦཏྠཱཏི སབྦསྨིཾ ཛམྦུདཱིཔཏལེ།
Yathābhirantanti ettha kittakaṃ kālaṃ ramatīti āha ‘‘temāsa’’nti. Ettāvatāti ettakena temāsaviharaṇena. Patthaṭā ahosīti sambandho. Sabbatthāti sabbasmiṃ jambudīpatale.
‘‘ཀོསམྦིནིཝཱསིནོ’’ཏི ཨིམིནཱ ཀོསམྦིཡཾ ནིཝསནྟཱིཏི ཀོསམྦཀཱཏི ཝཙནཏྠཾ དསྶེཏི།
‘‘Kosambinivāsino’’ti iminā kosambiyaṃ nivasantīti kosambakāti vacanatthaṃ dasseti.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / མཧཱཝགྒཔཱལི༹ • Mahāvaggapāḷi / ༢༧༥. པཱལིལེཡྻཀགམནཀཐཱ • 275. Pālileyyakagamanakathā
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / མཧཱཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / པཱལིལེཡྻཀགམནཀཐཱ • Pālileyyakagamanakathā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / པཱལིལེཡྻཀགམནཀཐཱཝཎྞནཱ • Pālileyyakagamanakathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / པཱལིལེཡྻཀགམནཀཐཱཝཎྞནཱ • Pālileyyakagamanakathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / པཱལིལེཡྻཀགམནཀཐཱཝཎྞནཱ • Pālileyyakagamanakathāvaṇṇanā