| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៩. បាលិលេយ្យសុត្តវណ្ណនា
9. Pālileyyasuttavaṇṇanā
៨១. បរិយាទិណ្ណរូបចិត្តាតិ រាគាទីហិ បរិយាទិយិត្វា ខេបេត្វា គហិតចិត្តា។
81.Pariyādiṇṇarūpacittāti rāgādīhi pariyādiyitvā khepetvā gahitacittā.
ភគវតោ ចារោ វិទិតោ បរិចយវសេន។ សត្ថា បរិភោគំ ករោតិ អនុគ្គណ្ហន្តោ ‘‘ឯវំ ហិស្ស ទុគ្គតិមោក្ខោ ភវិស្សតី’’តិ។ អញ្ញត្រាតិ វិនា។
Bhagavato cāro vidito paricayavasena. Satthā paribhogaṃ karoti anuggaṇhanto ‘‘evaṃ hissa duggatimokkho bhavissatī’’ti. Aññatrāti vinā.
នាគេនាតិ ពុទ្ធនាគេន អង្កុសរហិតេន។ តតោ ឯវ ឧជុភូតេន ចិត្តេន។ ឦសាទន្តស្ស នង្គលសទិសទន្តស្ស ហត្ថិនោ ឯវំ ចិត្តំ សមេតិ។ តត្ថ ការណមាហ ‘‘យទេកោ រមតី វនេ’’តិ។ ឯតេន កាយវិវេកេន រតិសាមញ្ញំ វទតិ។
Nāgenāti buddhanāgena aṅkusarahitena. Tato eva ujubhūtena cittena. Īsādantassa naṅgalasadisadantassa hatthino evaṃ cittaṃ sameti. Tattha kāraṇamāha ‘‘yadeko ramatī vane’’ti. Etena kāyavivekena ratisāmaññaṃ vadati.
អត្តនោ ធម្មតាយាតិ បកតិយា សយមេវ។
Attano dhammatāyāti pakatiyā sayameva.
អាសវានំ ខយោតិ ឥធ អរហត្តំ អធិប្បេតំ, តំ បន អគ្គមគ្គានន្តរមេវាតិ អាហ ‘‘មគ្គានន្តរំ អរហត្តផល’’ន្តិ។ វិចយោ ទេសនាបញ្ញា អធិប្បេតា, សា ច អនេកធា បវត្តា ឯវាតិ វុត្តំ ‘‘វិចយសោ’’តិ, អនេកក្ខត្តុំ បវត្តមានាបិ វិចយោ ឯវាតិ កត្វា ‘‘វិចយេនា’’តិ អត្ថោ វុត្តោ។ សាសនធម្មោតិ សីលក្ខន្ធាទិបរិទីបនោ បរិយត្តិធម្មោ។ បរិវិតក្កោ ឧទបាទិ ‘‘ចត្តារោ សតិបដ្ឋានា’’តិអាទិនា, ឯវំ កោដ្ឋាសតោ បរិច្ឆិជ្ជ ទេសិតេ មយា ធម្មេ កតមស្ស ជាននស្ស អន្តរា អាសវានំ ខយោ ហោតីតិ ឯកច្ចស្ស កង្ខា ហោតិយេវាតិ អធិប្បាយោ។ ទិដ្ឋិ ឯវ សមនុបស្សនា ទិដ្ឋិសមនុបស្សនា។ ទិដ្ឋិសង្ខារោតិ ទិដ្ឋិបច្ចយោ សង្ខារោ។ តតោ ឯវ តណ្ហាបច្ចយោ ហោតីតិ វុត្តំ ‘‘តតោជោ សោ សង្ខារោ’’តិ។ តតោ តណ្ហាតោ សោ សង្ខារោ ជាតោតិ ចតូសុ ឯស ទិដ្ឋិសង្ខារោ ទិដ្ឋូបនិស្សយោ សង្ខារោ ជាយតិ។ អវិជ្ជាសម្ផស្សោតិ អវិជ្ជាសម្បយុត្តសម្ផស្សោ។ ឯវមេត្ថ ភគវា សឡាយតននាមរូបវិញ្ញាណានិ សង្ខារបក្ខិកានេវ កត្វា ទស្សេតិ។
Āsavānaṃ khayoti idha arahattaṃ adhippetaṃ, taṃ pana aggamaggānantaramevāti āha ‘‘maggānantaraṃ arahattaphala’’nti. Vicayo desanāpaññā adhippetā, sā ca anekadhā pavattā evāti vuttaṃ ‘‘vicayaso’’ti, anekakkhattuṃ pavattamānāpi vicayo evāti katvā ‘‘vicayenā’’ti attho vutto. Sāsanadhammoti sīlakkhandhādiparidīpano pariyattidhammo. Parivitakko udapādi ‘‘cattāro satipaṭṭhānā’’tiādinā, evaṃ koṭṭhāsato paricchijja desite mayā dhamme katamassa jānanassa antarā āsavānaṃ khayo hotīti ekaccassa kaṅkhā hotiyevāti adhippāyo. Diṭṭhi eva samanupassanā diṭṭhisamanupassanā. Diṭṭhisaṅkhāroti diṭṭhipaccayo saṅkhāro. Tato eva taṇhāpaccayo hotīti vuttaṃ ‘‘tatojo so saṅkhāro’’ti. Tato taṇhāto so saṅkhāro jātoti catūsu esa diṭṭhisaṅkhāro diṭṭhūpanissayo saṅkhāro jāyati. Avijjāsamphassoti avijjāsampayuttasamphasso. Evamettha bhagavā saḷāyatananāmarūpaviññāṇāni saṅkhārapakkhikāneva katvā dasseti.
ឯត្តកេ ឋានេតិ ‘‘ឥធ ភិក្ខវេ អស្សុតវា បុថុជ្ជនោ’’តិអាទិំ កត្វា យាវ ‘‘ន មេ ភវិស្សតី’’តិ ឯត្តកេ ឋានេ។ គហិតគហិតទិដ្ឋិន្តិ សក្កាយទិដ្ឋិយា ‘‘សោ អត្តា, សោ លោកោ’’តិអាទិនា បវត្តំ សស្សតទិដ្ឋិំ, នោ ចស្សំ, នោ ច មេ សិយា’’តិអាទិនា បវត្តំ ឧច្ឆេទទិដ្ឋិន្តិ តថា តថា គហិតទិដ្ឋិំ។ ‘‘ឥតិ ខោ, ភិក្ខវេ, សោបិ សង្ខារោ អនិច្ចោ’’តិអាទិទេសនាយ វិស្សជ្ជាបេន្តោ អាគតោ។ តត្ថ តត្ថេវាស្ស ឧប្បន្នទិដ្ឋិវិវេចនតោ ឥមិស្សា ទេសនាយ បុគ្គលជ្ឈាសយេន បវត្តិតតា វេទិតព្ពា, តេវីសតិយា ឋានេសុ អរហត្តបាបនេន ទេសនាវិលាសោ។ តតោជោ សោ សង្ខារោតិ តតោ វិចិកិច្ឆាយ បច្ចយភូតតណ្ហាតោ ជាតោ វិចិកិច្ឆាយ សម្បយុត្តោ សង្ខារោ។ យទិ សហជាតាទិបច្ចយវសេន តតោ តណ្ហាតោ ជាតោតិ តតោជោ សង្ខារោតិ វុច្ចេយ្យ, ឥទមយុត្តន្តិ ទស្សេន្តោ ‘‘តណ្ហាសម្បយុត្ត…បេ.… ជាយតី’’តិ ចោទេតិ។ ឥតរោ ឧបនិស្សយកោដិ ឥធាធិប្បេតាតិ ទស្សេន្តោ ‘‘អប្បហីនត្តា’’តិ វត្វា ‘‘យស្ស ហី’’តិអាទិនា តមត្ថំ វិវរតិ។ ន ហិ តណ្ហាយ វិចិកិច្ឆា សម្ភវតិ។ យទិ អសតិ សហជាតកោដិយា ឧបនិស្សយកោដិយា តណ្ហាបច្ចយា វិចិកិច្ឆាយ សម្ភវោ ឯវ។ ទិដ្ឋិយាបីតិ ទ្វាសដ្ឋិទិដ្ឋិយាបិ។ តេនាហ ‘‘ចតូសុ ហី’’តិអាទិ។ វីសតិ សក្កាយទិដ្ឋិយោ សស្សតទិដ្ឋិំ ឧច្ឆេទទិដ្ឋិំ វិចិកិច្ឆញ្ច បក្ខិបិត្វា បច្ចេកំ អនិច្ចតាមុខេន វិបស្សនំ ទស្សេត្វា អរហត្តំ បាបេត្វា ទេសនា និដ្ឋាបិតាតិ អាហ ‘‘តេវីសតិយា ឋានេសូ’’តិអាទិ។
Ettake ṭhāneti ‘‘idha bhikkhave assutavā puthujjano’’tiādiṃ katvā yāva ‘‘na me bhavissatī’’ti ettake ṭhāne. Gahitagahitadiṭṭhinti sakkāyadiṭṭhiyā ‘‘so attā, so loko’’tiādinā pavattaṃ sassatadiṭṭhiṃ, no cassaṃ, no ca me siyā’’tiādinā pavattaṃ ucchedadiṭṭhinti tathā tathā gahitadiṭṭhiṃ. ‘‘Iti kho, bhikkhave, sopi saṅkhāro anicco’’tiādidesanāya vissajjāpento āgato. Tattha tatthevāssa uppannadiṭṭhivivecanato imissā desanāya puggalajjhāsayena pavattitatā veditabbā, tevīsatiyā ṭhānesu arahattapāpanena desanāvilāso. Tatojo so saṅkhāroti tato vicikicchāya paccayabhūtataṇhāto jāto vicikicchāya sampayutto saṅkhāro. Yadi sahajātādipaccayavasena tato taṇhāto jātoti tatojo saṅkhāroti vucceyya, idamayuttanti dassento ‘‘taṇhāsampayutta…pe… jāyatī’’ti codeti. Itaro upanissayakoṭi idhādhippetāti dassento ‘‘appahīnattā’’ti vatvā ‘‘yassa hī’’tiādinā tamatthaṃ vivarati. Na hi taṇhāya vicikicchā sambhavati. Yadi asati sahajātakoṭiyā upanissayakoṭiyā taṇhāpaccayā vicikicchāya sambhavo eva. Diṭṭhiyāpīti dvāsaṭṭhidiṭṭhiyāpi. Tenāha ‘‘catūsu hī’’tiādi. Vīsati sakkāyadiṭṭhiyo sassatadiṭṭhiṃ ucchedadiṭṭhiṃ vicikicchañca pakkhipitvā paccekaṃ aniccatāmukhena vipassanaṃ dassetvā arahattaṃ pāpetvā desanā niṭṭhāpitāti āha ‘‘tevīsatiyā ṭhānesū’’tiādi.
បាលិលេយ្យសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Pālileyyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៩. បាលិលេយ្យសុត្តំ • 9. Pālileyyasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៩. បាលិលេយ្យសុត្តវណ្ណនា • 9. Pālileyyasuttavaṇṇanā
