| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೯. ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
9. Pālileyyasuttavaṇṇanā
೮೧. ಪರಿಯಾದಿಣ್ಣರೂಪಚಿತ್ತಾತಿ ರಾಗಾದೀಹಿ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಗಹಿತಚಿತ್ತಾ।
81.Pariyādiṇṇarūpacittāti rāgādīhi pariyādiyitvā khepetvā gahitacittā.
ಭಗವತೋ ಚಾರೋ ವಿದಿತೋ ಪರಿಚಯವಸೇನ। ಸತ್ಥಾ ಪರಿಭೋಗಂ ಕರೋತಿ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ‘‘ಏವಂ ಹಿಸ್ಸ ದುಗ್ಗತಿಮೋಕ್ಖೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಞ್ಞತ್ರಾತಿ ವಿನಾ।
Bhagavato cāro vidito paricayavasena. Satthā paribhogaṃ karoti anuggaṇhanto ‘‘evaṃ hissa duggatimokkho bhavissatī’’ti. Aññatrāti vinā.
ನಾಗೇನಾತಿ ಬುದ್ಧನಾಗೇನ ಅಙ್ಕುಸರಹಿತೇನ। ತತೋ ಏವ ಉಜುಭೂತೇನ ಚಿತ್ತೇನ। ಈಸಾದನ್ತಸ್ಸ ನಙ್ಗಲಸದಿಸದನ್ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಿನೋ ಏವಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮೇತಿ। ತತ್ಥ ಕಾರಣಮಾಹ ‘‘ಯದೇಕೋ ರಮತೀ ವನೇ’’ತಿ। ಏತೇನ ಕಾಯವಿವೇಕೇನ ರತಿಸಾಮಞ್ಞಂ ವದತಿ।
Nāgenāti buddhanāgena aṅkusarahitena. Tato eva ujubhūtena cittena. Īsādantassa naṅgalasadisadantassa hatthino evaṃ cittaṃ sameti. Tattha kāraṇamāha ‘‘yadeko ramatī vane’’ti. Etena kāyavivekena ratisāmaññaṃ vadati.
ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯಾತಿ ಪಕತಿಯಾ ಸಯಮೇವ।
Attano dhammatāyāti pakatiyā sayameva.
ಆಸವಾನಂ ಖಯೋತಿ ಇಧ ಅರಹತ್ತಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತಂ ಪನ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಾನನ್ತರಮೇವಾತಿ ಆಹ ‘‘ಮಗ್ಗಾನನ್ತರಂ ಅರಹತ್ತಫಲ’’ನ್ತಿ। ವಿಚಯೋ ದೇಸನಾಪಞ್ಞಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ, ಸಾ ಚ ಅನೇಕಧಾ ಪವತ್ತಾ ಏವಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ವಿಚಯಸೋ’’ತಿ, ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಂ ಪವತ್ತಮಾನಾಪಿ ವಿಚಯೋ ಏವಾತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ವಿಚಯೇನಾ’’ತಿ ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ। ಸಾಸನಧಮ್ಮೋತಿ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಾದಿಪರಿದೀಪನೋ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೋ। ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ’’ತಿಆದಿನಾ, ಏವಂ ಕೋಟ್ಠಾಸತೋ ಪರಿಚ್ಛಿಜ್ಜ ದೇಸಿತೇ ಮಯಾ ಧಮ್ಮೇ ಕತಮಸ್ಸ ಜಾನನಸ್ಸ ಅನ್ತರಾ ಆಸವಾನಂ ಖಯೋ ಹೋತೀತಿ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾ ಹೋತಿಯೇವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ದಿಟ್ಠಿ ಏವ ಸಮನುಪಸ್ಸನಾ ದಿಟ್ಠಿಸಮನುಪಸ್ಸನಾ। ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಖಾರೋತಿ ದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯೋ ಸಙ್ಖಾರೋ। ತತೋ ಏವ ತಣ್ಹಾಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ತತೋಜೋ ಸೋ ಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ। ತತೋ ತಣ್ಹಾತೋ ಸೋ ಸಙ್ಖಾರೋ ಜಾತೋತಿ ಚತೂಸು ಏಸ ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಖಾರೋ ದಿಟ್ಠೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ಸಙ್ಖಾರೋ ಜಾಯತಿ। ಅವಿಜ್ಜಾಸಮ್ಫಸ್ಸೋತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಸಮ್ಫಸ್ಸೋ। ಏವಮೇತ್ಥ ಭಗವಾ ಸಳಾಯತನನಾಮರೂಪವಿಞ್ಞಾಣಾನಿ ಸಙ್ಖಾರಪಕ್ಖಿಕಾನೇವ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಿ।
Āsavānaṃ khayoti idha arahattaṃ adhippetaṃ, taṃ pana aggamaggānantaramevāti āha ‘‘maggānantaraṃ arahattaphala’’nti. Vicayo desanāpaññā adhippetā, sā ca anekadhā pavattā evāti vuttaṃ ‘‘vicayaso’’ti, anekakkhattuṃ pavattamānāpi vicayo evāti katvā ‘‘vicayenā’’ti attho vutto. Sāsanadhammoti sīlakkhandhādiparidīpano pariyattidhammo. Parivitakko udapādi ‘‘cattāro satipaṭṭhānā’’tiādinā, evaṃ koṭṭhāsato paricchijja desite mayā dhamme katamassa jānanassa antarā āsavānaṃ khayo hotīti ekaccassa kaṅkhā hotiyevāti adhippāyo. Diṭṭhi eva samanupassanā diṭṭhisamanupassanā. Diṭṭhisaṅkhāroti diṭṭhipaccayo saṅkhāro. Tato eva taṇhāpaccayo hotīti vuttaṃ ‘‘tatojo so saṅkhāro’’ti. Tato taṇhāto so saṅkhāro jātoti catūsu esa diṭṭhisaṅkhāro diṭṭhūpanissayo saṅkhāro jāyati. Avijjāsamphassoti avijjāsampayuttasamphasso. Evamettha bhagavā saḷāyatananāmarūpaviññāṇāni saṅkhārapakkhikāneva katvā dasseti.
ಏತ್ತಕೇ ಠಾನೇತಿ ‘‘ಇಧ ಭಿಕ್ಖವೇ ಅಸ್ಸುತವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ’’ತಿಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವ ‘‘ನ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಏತ್ತಕೇ ಠಾನೇ। ಗಹಿತಗಹಿತದಿಟ್ಠಿನ್ತಿ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ‘‘ಸೋ ಅತ್ತಾ, ಸೋ ಲೋಕೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಪವತ್ತಂ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿಂ, ನೋ ಚಸ್ಸಂ, ನೋ ಚ ಮೇ ಸಿಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಪವತ್ತಂ ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿನ್ತಿ ತಥಾ ತಥಾ ಗಹಿತದಿಟ್ಠಿಂ। ‘‘ಇತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋಪಿ ಸಙ್ಖಾರೋ ಅನಿಚ್ಚೋ’’ತಿಆದಿದೇಸನಾಯ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇನ್ತೋ ಆಗತೋ। ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವಾಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನದಿಟ್ಠಿವಿವೇಚನತೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ದೇಸನಾಯ ಪುಗ್ಗಲಜ್ಝಾಸಯೇನ ಪವತ್ತಿತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ತೇವೀಸತಿಯಾ ಠಾನೇಸು ಅರಹತ್ತಪಾಪನೇನ ದೇಸನಾವಿಲಾಸೋ। ತತೋಜೋ ಸೋ ಸಙ್ಖಾರೋತಿ ತತೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಪಚ್ಚಯಭೂತತಣ್ಹಾತೋ ಜಾತೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ ಸಙ್ಖಾರೋ। ಯದಿ ಸಹಜಾತಾದಿಪಚ್ಚಯವಸೇನ ತತೋ ತಣ್ಹಾತೋ ಜಾತೋತಿ ತತೋಜೋ ಸಙ್ಖಾರೋತಿ ವುಚ್ಚೇಯ್ಯ, ಇದಮಯುತ್ತನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತಣ್ಹಾಸಮ್ಪಯುತ್ತ…ಪೇ॰… ಜಾಯತೀ’’ತಿ ಚೋದೇತಿ। ಇತರೋ ಉಪನಿಸ್ಸಯಕೋಟಿ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಪ್ಪಹೀನತ್ತಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಯಸ್ಸ ಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ತಮತ್ಥಂ ವಿವರತಿ। ನ ಹಿ ತಣ್ಹಾಯ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಸಮ್ಭವತಿ। ಯದಿ ಅಸತಿ ಸಹಜಾತಕೋಟಿಯಾ ಉಪನಿಸ್ಸಯಕೋಟಿಯಾ ತಣ್ಹಾಪಚ್ಚಯಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಸಮ್ಭವೋ ಏವ। ದಿಟ್ಠಿಯಾಪೀತಿ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿದಿಟ್ಠಿಯಾಪಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಚತೂಸು ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ವೀಸತಿ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯೋ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿಂ ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಞ್ಚ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಅನಿಚ್ಚತಾಮುಖೇನ ವಿಪಸ್ಸನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ದೇಸನಾ ನಿಟ್ಠಾಪಿತಾತಿ ಆಹ ‘‘ತೇವೀಸತಿಯಾ ಠಾನೇಸೂ’’ತಿಆದಿ।
Ettake ṭhāneti ‘‘idha bhikkhave assutavā puthujjano’’tiādiṃ katvā yāva ‘‘na me bhavissatī’’ti ettake ṭhāne. Gahitagahitadiṭṭhinti sakkāyadiṭṭhiyā ‘‘so attā, so loko’’tiādinā pavattaṃ sassatadiṭṭhiṃ, no cassaṃ, no ca me siyā’’tiādinā pavattaṃ ucchedadiṭṭhinti tathā tathā gahitadiṭṭhiṃ. ‘‘Iti kho, bhikkhave, sopi saṅkhāro anicco’’tiādidesanāya vissajjāpento āgato. Tattha tatthevāssa uppannadiṭṭhivivecanato imissā desanāya puggalajjhāsayena pavattitatā veditabbā, tevīsatiyā ṭhānesu arahattapāpanena desanāvilāso. Tatojo so saṅkhāroti tato vicikicchāya paccayabhūtataṇhāto jāto vicikicchāya sampayutto saṅkhāro. Yadi sahajātādipaccayavasena tato taṇhāto jātoti tatojo saṅkhāroti vucceyya, idamayuttanti dassento ‘‘taṇhāsampayutta…pe… jāyatī’’ti codeti. Itaro upanissayakoṭi idhādhippetāti dassento ‘‘appahīnattā’’ti vatvā ‘‘yassa hī’’tiādinā tamatthaṃ vivarati. Na hi taṇhāya vicikicchā sambhavati. Yadi asati sahajātakoṭiyā upanissayakoṭiyā taṇhāpaccayā vicikicchāya sambhavo eva. Diṭṭhiyāpīti dvāsaṭṭhidiṭṭhiyāpi. Tenāha ‘‘catūsu hī’’tiādi. Vīsati sakkāyadiṭṭhiyo sassatadiṭṭhiṃ ucchedadiṭṭhiṃ vicikicchañca pakkhipitvā paccekaṃ aniccatāmukhena vipassanaṃ dassetvā arahattaṃ pāpetvā desanā niṭṭhāpitāti āha ‘‘tevīsatiyā ṭhānesū’’tiādi.
ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pālileyyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೯. ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಸುತ್ತಂ • 9. Pālileyyasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೯. ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Pālileyyasuttavaṇṇanā
