| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
पाणकथावण्णना
Pāṇakathāvaṇṇanā
११४. पाणकथायं आठपितोति मातापितूहि इणं गण्हन्तेहि ‘‘याव इणदाना अयं तुम्हाकं सन्तिके होतू’’ति इणदायकानं निय्यातितो। अवहारो नत्थीति मातापितूहि पुत्तस्स अपरिच्चत्तत्ता मातापितूनञ्च असन्तकत्ता अवहारो नत्थि। धनं पन गतट्ठाने वड्ढतीति इमिना आठपेत्वा गहितधनं वड्ढिया सह आठपितपुत्तहारकस्स गीवाति दस्सितन्ति वदन्ति। दासस्स जातोति उक्कट्ठलक्खणं दस्सेतुं वुत्तं। दासिकुच्छियं पन अदासस्स जातोपि एत्थेव सङ्गहितो । परदेसतो पहरित्वाति परदेसविलुम्पकेहि राजचोरादीहि पहरित्वा। सुखं जीवाति वदतीति थेय्यचित्तेन सामिकानं सन्तिकतो पलापेतुकामताय वदति, तथा पन अचिन्तेत्वा कारुञ्ञेन ‘‘सुखं गन्त्वा जीवा’’ति वदन्तस्स नत्थि अवहारो, गीवा पन होति। दुतियपदवारेति यदि दुतियपदं अवस्सं उद्धरिस्सति, भिक्खुस्स ‘‘पलायित्वा सुखं जीवा’’ति वचनक्खणेयेव पाराजिकं। अनापत्ति पाराजिकस्साति तस्स वचनेन वेगवड्ढने अकतेपि दुक्कटा न मुच्चतीति दस्सेति। ‘‘अदिन्नं थेय्यसङ्खातं आदियेय्या’’ति (पारा॰ ८९, ९१) आदानस्सेव वुत्तत्ता वुत्तपरियायेन मुच्चतीति।
114. Pāṇakathāyaṃ āṭhapitoti mātāpitūhi iṇaṃ gaṇhantehi ‘‘yāva iṇadānā ayaṃ tumhākaṃ santike hotū’’ti iṇadāyakānaṃ niyyātito. Avahāro natthīti mātāpitūhi puttassa apariccattattā mātāpitūnañca asantakattā avahāro natthi. Dhanaṃ pana gataṭṭhāne vaḍḍhatīti iminā āṭhapetvā gahitadhanaṃ vaḍḍhiyā saha āṭhapitaputtahārakassa gīvāti dassitanti vadanti. Dāsassa jātoti ukkaṭṭhalakkhaṇaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Dāsikucchiyaṃ pana adāsassa jātopi ettheva saṅgahito . Paradesato paharitvāti paradesavilumpakehi rājacorādīhi paharitvā. Sukhaṃ jīvāti vadatīti theyyacittena sāmikānaṃ santikato palāpetukāmatāya vadati, tathā pana acintetvā kāruññena ‘‘sukhaṃ gantvā jīvā’’ti vadantassa natthi avahāro, gīvā pana hoti. Dutiyapadavāreti yadi dutiyapadaṃ avassaṃ uddharissati, bhikkhussa ‘‘palāyitvā sukhaṃ jīvā’’ti vacanakkhaṇeyeva pārājikaṃ. Anāpatti pārājikassāti tassa vacanena vegavaḍḍhane akatepi dukkaṭā na muccatīti dasseti. ‘‘Adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyeyyā’’ti (pārā. 89, 91) ādānasseva vuttattā vuttapariyāyena muccatīti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / २. दुतियपाराजिकं • 2. Dutiyapārājikaṃ
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पाणकथावण्णना • Pāṇakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / भूमट्ठकथादिवण्णना • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
