| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಪಾಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Pāṇakathāvaṇṇanā
೧೧೪. ಪಾಣಕಥಾಯಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಸ್ಸ ಏಕನ್ತೇನ ಪಾದಗ್ಘನಕತಾ ನ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಆಹ – ‘‘ಏಕಂಸೇನ ಅವಹಾರಕಪ್ಪಹೋನಕಪಾಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ’’ತಿ। ಭುಜಿಸ್ಸಂ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥೀತಿ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಾಭಾವತೋ। ಭುಜಿಸ್ಸೋತಿ ಅದಾಸೋ। ಆಠಪಿತೋತಿ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಇಣಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇಹಿ ‘‘ಯಾವ ಇಣದಾನಾ ಅಯಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಹೋತೂ’’ತಿ ಇಣದಾಯಕಾನಂ ನಿಯ್ಯಾತಿತೋ। ಯಸ್ಮಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ದಾಸಾನಂ ವಿಯ ಪುತ್ತಾನಂ ನ ಸಾಮಿನೋ। ಯೇಸಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇ ಆಠಪಿತೋ, ತೇಪಿ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಕಮ್ಮೇ ಸಾಮಿನೋ, ನ ತಸ್ಸಾತಿ ಆಹ ‘‘ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ। ಧನಂ ಪನ ಗತಟ್ಠಾನೇ ವಡ್ಢತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಆಠಪೇತ್ವಾ ಗಹಿತಧನಂ ವಡ್ಢಿಯಾ ಸಹ ಅವಹಾರಕಸ್ಸ ಗೀವಾ’’ತಿ ತೀಸುಪಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ।
114. Pāṇakathāyaṃ tiracchānagatassa ekantena pādagghanakatā na sambhavatīti āha – ‘‘ekaṃsena avahārakappahonakapāṇaṃ dassento’’ti. Bhujissaṃ harantassa avahāro natthīti parapariggahitābhāvato. Bhujissoti adāso. Āṭhapitoti mātāpitūhi iṇaṃ gaṇhantehi ‘‘yāva iṇadānā ayaṃ tumhākaṃ santike hotū’’ti iṇadāyakānaṃ niyyātito. Yasmā mātāpitaro dāsānaṃ viya puttānaṃ na sāmino. Yesañca santike āṭhapito, tepi tassa hatthakamme sāmino, na tassāti āha ‘‘avahāro natthī’’ti. Dhanaṃ pana gataṭṭhāne vaḍḍhatīti ettha ‘‘āṭhapetvā gahitadhanaṃ vaḍḍhiyā saha avahārakassa gīvā’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ.
ಅನ್ತೋಜಾತ…ಪೇ॰… ಅವಹಾರೋ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪದೇಸಚಾರಿತ್ತವಸೇನ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾನಂ ನಿಯ್ಯಾತೇತ್ವಾ ದಾಸಬ್ಯಂ ಉಪಗತಂ ಅವಹರನ್ತಸ್ಸಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಮೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಗೇಹದಾಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ದಾಸಸ್ಸ ಜಾತೋತಿ ಏವಮ್ಪಿ ಸಮ್ಭವತೀತಿ ಸಮ್ಭವನ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ। ಗೇಹದಾಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಪನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಜಾತೋಪಿ ಏತ್ಥೇವ ಸಙ್ಗಹಿತೋ। ಕರಮರಾನೀತೋ ನಾಮ ಬನ್ಧಗಾಹಗಹಿತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪರದೇಸತೋ ಪಹರಿತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಪರದೇಸತೋ ಪಹರಿತ್ವಾತಿ ಪರದೇಸಂ ವಿಲುಮ್ಪಕೇಹಿ ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾದೀಹಿ ಮಹಾಚೋರೇಹಿ ಪರದೇಸತೋ ಪಹರಿತ್ವಾ। ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾತಿ ಯದಿ ತಸ್ಸ ವಚನೇನ ತತೋ ಅಧಿಕಂ ವೇಗಂ ನ ವಡ್ಢೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಪರಿಯಾಯೇನಾತಿ ಪರಿಯಾಯವಚನೇನ। ಮನುಸ್ಸವಿಗ್ಗಹೇ ‘‘ಮರಣವಣ್ಣಂ ವಾ ಸಂವಣ್ಣೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯಕಥಾಯಪಿ ನ ಮುಚ್ಚತಿ, ಇಧ ಪನ ‘‘ಅದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ ಆದಿಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಆದಾನಸ್ಸೇವ ವುತ್ತತ್ತಾ ಪರಿಯಾಯಕಥಾಯ ಮುಚ್ಚತಿ।
Antojāta…pe… avahāro hotīti ettha padesacārittavasena attanāva attānaṃ niyyātetvā dāsabyaṃ upagataṃ avaharantassapi pārājikamevāti veditabbaṃ. Gehadāsiyā kucchimhi dāsassa jātoti evampi sambhavatīti sambhavantaṃ gahetvā vuttaṃ. Gehadāsiyā kucchismiṃ pana aññassa jātopi ettheva saṅgahito. Karamarānīto nāma bandhagāhagahito. Tenāha ‘‘paradesato paharitvā’’tiādi. Tattha paradesato paharitvāti paradesaṃ vilumpakehi rājarājamahāmattādīhi mahācorehi paradesato paharitvā. Anāpatti pārājikassāti yadi tassa vacanena tato adhikaṃ vegaṃ na vaḍḍheti, anāpatti. Pariyāyenāti pariyāyavacanena. Manussaviggahe ‘‘maraṇavaṇṇaṃ vā saṃvaṇṇeyyā’’ti vuttattā pariyāyakathāyapi na muccati, idha pana ‘‘adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādiyeyyā’’ti ādānasseva vuttattā pariyāyakathāya muccati.
ಪಾಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pāṇakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೨. ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೨. ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಭೂಮಟ್ಠಕಥಾದಿವಣ್ಣನಾ • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಪಾಣಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pāṇakathāvaṇṇanā
