| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi |
೨೬. ಪಞ್ಚಾಬಾಧವತ್ಥು
26. Pañcābādhavatthu
೮೮. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಮಗಧೇಸು ಪಞ್ಚ ಆಬಾಧಾ ಉಸ್ಸನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ – ಕುಟ್ಠಂ, ಗಣ್ಡೋ, ಕಿಲಾಸೋ, ಸೋಸೋ, ಅಪಮಾರೋ। ಮನುಸ್ಸಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಆಬಾಧೇಹಿ ಫುಟ್ಠಾ ಜೀವಕಂ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಸಾಧು ನೋ, ಆಚರಿಯ, ತಿಕಿಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಹಂ ಖ್ವಯ್ಯೋ, ಬಹುಕಿಚ್ಚೋ ಬಹುಕರಣೀಯೋ; ರಾಜಾ ಚ ಮೇ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ ಇತ್ಥಾಗಾರಞ್ಚ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೋ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ; ನಾಹಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ ತಿಕಿಚ್ಛಿತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಞ್ಚ ತೇ, ಆಚರಿಯ, ಹೋತು; ಮಯಞ್ಚ ತೇ ದಾಸಾ; ಸಾಧು, ನೋ, ಆಚರಿಯ, ತಿಕಿಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಹಂ ಖ್ವಯ್ಯೋ, ಬಹುಕಿಚ್ಚೋ ಬಹುಕರಣೀಯೋ ರಾಜಾ ಚ ಮೇ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ ಇತ್ಥಾಗಾರಞ್ಚ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೋ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ; ನಾಹಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ ತಿಕಿಚ್ಛಿತು’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇಸಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಖೋ ಸಮಣಾ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯಾ ಸುಖಸೀಲಾ ಸುಖಸಮಾಚಾರಾ, ಸುಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ನಿವಾತೇಸು ಸಯನೇಸು ಸಯನ್ತಿ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಸಮಣೇಸು ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯೇಸು ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯಾಮ। ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಚೇವ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಜೀವಕೋ ಚ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತಿಕಿಚ್ಛಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ । ಅಥ ಖೋ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿಂಸು। ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇಸುಂ, ಉಪಸಮ್ಪಾದೇಸುಂ। ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಚೇವ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು ಜೀವಕೋ ಚ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತಿಕಿಚ್ಛಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹೂ ಗಿಲಾನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಾ ಯಾಚನಬಹುಲಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಬಹುಲಾ ವಿಹರನ್ತಿ – ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ದೇಥ, ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತಂ ದೇಥ, ಗಿಲಾನಭೇಸಜ್ಜಂ ದೇಥಾತಿ। ಜೀವಕೋಪಿ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಬಹೂ ಗಿಲಾನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಿಕಿಚ್ಛನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ರಾಜಕಿಚ್ಚಂ ಪರಿಹಾಪೇಸಿ।
88. Tena kho pana samayena magadhesu pañca ābādhā ussannā honti – kuṭṭhaṃ, gaṇḍo, kilāso, soso, apamāro. Manussā pañcahi ābādhehi phuṭṭhā jīvakaṃ komārabhaccaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadanti – ‘‘sādhu no, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco bahukaraṇīyo; rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho; nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. ‘‘Sabbaṃ sāpateyyañca te, ācariya, hotu; mayañca te dāsā; sādhu, no, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco bahukaraṇīyo rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho; nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. Atha kho tesaṃ manussānaṃ etadahosi – ‘‘ime kho samaṇā sakyaputtiyā sukhasīlā sukhasamācārā, subhojanāni bhuñjitvā nivātesu sayanesu sayanti. Yaṃnūna mayaṃ samaṇesu sakyaputtiyesu pabbajeyyāma. Tattha bhikkhū ceva upaṭṭhahissanti, jīvako ca komārabhacco tikicchissatī’’ti . Atha kho te manussā bhikkhū upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāciṃsu. Te bhikkhū pabbājesuṃ, upasampādesuṃ. Te bhikkhū ceva upaṭṭhahiṃsu jīvako ca komārabhacco tikicchi. Tena kho pana samayena bhikkhū bahū gilāne bhikkhū upaṭṭhahantā yācanabahulā viññattibahulā viharanti – gilānabhattaṃ detha, gilānupaṭṭhākabhattaṃ detha, gilānabhesajjaṃ dethāti. Jīvakopi komārabhacco bahū gilāne bhikkhū tikicchanto aññataraṃ rājakiccaṃ parihāpesi.
೮೯. ಅಞ್ಞತರೋಪಿ ಪುರಿಸೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಆಬಾಧೇಹಿ ಫುಟ್ಠೋ ಜೀವಕಂ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು ಮಂ, ಆಚರಿಯ, ತಿಕಿಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಹಂ ಖ್ವಯ್ಯೋ, ಬಹುಕಿಚ್ಚೋ, ಬಹುಕರಣೀಯೋ, ರಾಜಾ ಚ ಮೇ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ ಇತ್ಥಾಗಾರಞ್ಚ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೋ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ; ನಾಹಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ ತಿಕಿಚ್ಛಿತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಞ್ಚ ತೇ, ಆಚರಿಯ, ಹೋತು, ಅಹಞ್ಚ ತೇ ದಾಸೋ; ಸಾಧು ಮಂ, ಆಚರಿಯ, ತಿಕಿಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಹಂ ಖ್ವಯ್ಯೋ, ಬಹುಕಿಚ್ಚೋ ಬಹುಕರಣೀಯೋ, ರಾಜಾ ಚ ಮೇ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ ಇತ್ಥಾಗಾರಞ್ಚ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೋ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ, ನಾಹಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ ತಿಕಿಚ್ಛಿತು’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಖೋ ಸಮಣಾ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯಾ ಸುಖಸೀಲಾ ಸುಖಸಮಾಚಾರಾ, ಸುಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ನಿವಾತೇಸು ಸಯನೇಸು ಸಯನ್ತಿ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಮಣೇಸು ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯೇಸು ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯಂ। ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಚೇವ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಜೀವಕೋ ಚ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತಿಕಿಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ। ಸೋಮ್ಹಿ 1 ಅರೋಗೋ ವಿಬ್ಭಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ । ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿ। ತಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇಸುಂ, ಉಪಸಮ್ಪಾದೇಸುಂ। ತಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಚೇವ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು, ಜೀವಕೋ ಚ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತಿಕಿಚ್ಛಿ। ಸೋ ಅರೋಗೋ ವಿಬ್ಭಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತಂ ಪುರಿಸಂ ವಿಬ್ಭನ್ತಂ, ದಿಸ್ವಾನ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನನು ತ್ವಂ, ಅಯ್ಯೋ, ಭಿಕ್ಖೂಸು ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಆಚರಿಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಪನ ತ್ವಂ, ಅಯ್ಯೋ, ಏವರೂಪಮಕಾಸೀ’’ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ। ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಉಜ್ಝಾಯತಿ ಖಿಯ್ಯತಿ ವಿಪಾಚೇತಿ – ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಭದನ್ತಾ 2 ಪಞ್ಚಹಿ ಆಬಾಧೇಹಿ ಫುಟ್ಠಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಆಬಾಧೇಹಿ ಫುಟ್ಠಂ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಜೀವಕಂ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ ಸಮಾದಪೇಸಿ ಸಮುತ್ತೇಜೇಸಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸಿತೋ ಸಮಾದಪಿತೋ ಸಮುತ್ತೇಜಿತೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತೋ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಸ್ಮಿಂ ನಿದಾನೇ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಕರಣೇ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಿ ಆಬಾಧೇಹಿ ಫುಟ್ಠೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ। ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ।
89. Aññataropi puriso pañcahi ābādhehi phuṭṭho jīvakaṃ komārabhaccaṃ upasaṅkamitvā etadavoca – ‘‘sādhu maṃ, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco, bahukaraṇīyo, rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho; nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. ‘‘Sabbaṃ sāpateyyañca te, ācariya, hotu, ahañca te dāso; sādhu maṃ, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco bahukaraṇīyo, rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho, nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. Atha kho tassa purisassa etadahosi – ‘‘ime kho samaṇā sakyaputtiyā sukhasīlā sukhasamācārā, subhojanāni bhuñjitvā nivātesu sayanesu sayanti. Yaṃnūnāhaṃ samaṇesu sakyaputtiyesu pabbajeyyaṃ. Tattha bhikkhū ceva upaṭṭhahissanti, jīvako ca komārabhacco tikicchissati. Somhi 3 arogo vibbhamissāmī’’ti . Atha kho so puriso bhikkhu upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāci. Taṃ bhikkhū pabbājesuṃ, upasampādesuṃ. Taṃ bhikkhū ceva upaṭṭhahiṃsu, jīvako ca komārabhacco tikicchi. So arogo vibbhami. Addasā kho jīvako komārabhacco taṃ purisaṃ vibbhantaṃ, disvāna taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘nanu tvaṃ, ayyo, bhikkhūsu pabbajito ahosī’’ti? ‘‘Evaṃ, ācariyā’’ti. ‘‘Kissa pana tvaṃ, ayyo, evarūpamakāsī’’ti? Atha kho so puriso jīvakassa komārabhaccassa etamatthaṃ ārocesi. Jīvako komārabhacco ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma bhadantā 4 pañcahi ābādhehi phuṭṭhaṃ pabbājessantī’’ti. Atha kho jīvako komārabhacco yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jīvako komārabhacco bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu, bhante, ayyā pañcahi ābādhehi phuṭṭhaṃ na pabbājeyyu’’nti. Atha kho bhagavā jīvakaṃ komārabhaccaṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho jīvako komārabhacco bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, pañcahi ābādhehi phuṭṭho pabbājetabbo. Yo pabbājeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.
ಪಞ್ಚಾಬಾಧವತ್ಥು ನಿಟ್ಠಿತಂ।
Pañcābādhavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಪಞ್ಚಾಬಾಧವತ್ಥುಕಥಾ • Pañcābādhavatthukathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ಪಞ್ಚಾಬಾಧವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಪಞ್ಚಾಬಾಧವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಪಞ್ಚಾಬಾಧವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨೬. ಪಞ್ಚಾಬಾಧವತ್ಥುಕಥಾ • 26. Pañcābādhavatthukathā
