Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi

    26. පඤ්‌චාබාධවත්‌ථු

    26. Pañcābādhavatthu

    88. තෙන ඛො පන සමයෙන මගධෙසු පඤ්‌ච ආබාධා උස්‌සන්‌නා හොන්‌ති – කුට්‌ඨං, ගණ්‌ඩො, කිලාසො, සොසො, අපමාරො. මනුස්‌සා පඤ්‌චහි ආබාධෙහි ඵුට්‌ඨා ජීවකං කොමාරභච්‌චං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එවං වදන්‌ති – ‘‘සාධු නො, ආචරිය, තිකිච්‌ඡාහී’’ති. ‘‘අහං ඛ්‌වය්‍යො, බහුකිච්‌චො බහුකරණීයො; රාජා ච මෙ මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො උපට්‌ඨාතබ්‌බො ඉත්‌ථාගාරඤ්‌ච බුද්‌ධප්‌පමුඛො ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො; නාහං සක්‌කොමි තිකිච්‌ඡිතු’’න්‌ති. ‘‘සබ්‌බං සාපතෙය්‍යඤ්‌ච තෙ, ආචරිය, හොතු; මයඤ්‌ච තෙ දාසා; සාධු, නො, ආචරිය, තිකිච්‌ඡාහී’’ති. ‘‘අහං ඛ්‌වය්‍යො, බහුකිච්‌චො බහුකරණීයො රාජා ච මෙ මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො උපට්‌ඨාතබ්‌බො ඉත්‌ථාගාරඤ්‌ච බුද්‌ධප්‌පමුඛො ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො; නාහං සක්‌කොමි තිකිච්‌ඡිතු’’න්‌ති. අථ ඛො තෙසං මනුස්‌සානං එතදහොසි – ‘‘ඉමෙ ඛො සමණා සක්‍යපුත්‌තියා සුඛසීලා සුඛසමාචාරා, සුභොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා නිවාතෙසු සයනෙසු සයන්‌ති. යංනූන මයං සමණෙසු සක්‍යපුත්‌තියෙසු පබ්‌බජෙය්‍යාම. තත්‌ථ භික්‌ඛූ චෙව උපට්‌ඨහිස්‌සන්‌ති, ජීවකො ච කොමාරභච්‌චො තිකිච්‌ඡිස්‌සතී’’ති . අථ ඛො තෙ මනුස්‌සා භික්‌ඛූ උපසඞ්‌කමිත්‌වා පබ්‌බජ්‌ජං යාචිංසු. තෙ භික්‌ඛූ පබ්‌බාජෙසුං, උපසම්‌පාදෙසුං. තෙ භික්‌ඛූ චෙව උපට්‌ඨහිංසු ජීවකො ච කොමාරභච්‌චො තිකිච්‌ඡි. තෙන ඛො පන සමයෙන භික්‌ඛූ බහූ ගිලානෙ භික්‌ඛූ උපට්‌ඨහන්‌තා යාචනබහුලා විඤ්‌ඤත්‌තිබහුලා විහරන්‌ති – ගිලානභත්‌තං දෙථ, ගිලානුපට්‌ඨාකභත්‌තං දෙථ, ගිලානභෙසජ්‌ජං දෙථාති. ජීවකොපි කොමාරභච්‌චො බහූ ගිලානෙ භික්‌ඛූ තිකිච්‌ඡන්‌තො අඤ්‌ඤතරං රාජකිච්‌චං පරිහාපෙසි.

    88. Tena kho pana samayena magadhesu pañca ābādhā ussannā honti – kuṭṭhaṃ, gaṇḍo, kilāso, soso, apamāro. Manussā pañcahi ābādhehi phuṭṭhā jīvakaṃ komārabhaccaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadanti – ‘‘sādhu no, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco bahukaraṇīyo; rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho; nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. ‘‘Sabbaṃ sāpateyyañca te, ācariya, hotu; mayañca te dāsā; sādhu, no, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco bahukaraṇīyo rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho; nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. Atha kho tesaṃ manussānaṃ etadahosi – ‘‘ime kho samaṇā sakyaputtiyā sukhasīlā sukhasamācārā, subhojanāni bhuñjitvā nivātesu sayanesu sayanti. Yaṃnūna mayaṃ samaṇesu sakyaputtiyesu pabbajeyyāma. Tattha bhikkhū ceva upaṭṭhahissanti, jīvako ca komārabhacco tikicchissatī’’ti . Atha kho te manussā bhikkhū upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāciṃsu. Te bhikkhū pabbājesuṃ, upasampādesuṃ. Te bhikkhū ceva upaṭṭhahiṃsu jīvako ca komārabhacco tikicchi. Tena kho pana samayena bhikkhū bahū gilāne bhikkhū upaṭṭhahantā yācanabahulā viññattibahulā viharanti – gilānabhattaṃ detha, gilānupaṭṭhākabhattaṃ detha, gilānabhesajjaṃ dethāti. Jīvakopi komārabhacco bahū gilāne bhikkhū tikicchanto aññataraṃ rājakiccaṃ parihāpesi.

    89. අඤ්‌ඤතරොපි පුරිසො පඤ්‌චහි ආබාධෙහි ඵුට්‌ඨො ජීවකං කොමාරභච්‌චං උපසඞ්‌කමිත්‌වා එතදවොච – ‘‘සාධු මං, ආචරිය, තිකිච්‌ඡාහී’’ති. ‘‘අහං ඛ්‌වය්‍යො, බහුකිච්‌චො, බහුකරණීයො, රාජා ච මෙ මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො උපට්‌ඨාතබ්‌බො ඉත්‌ථාගාරඤ්‌ච බුද්‌ධප්‌පමුඛො ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො; නාහං සක්‌කොමි තිකිච්‌ඡිතු’’න්‌ති. ‘‘සබ්‌බං සාපතෙය්‍යඤ්‌ච තෙ, ආචරිය, හොතු, අහඤ්‌ච තෙ දාසො; සාධු මං, ආචරිය, තිකිච්‌ඡාහී’’ති. ‘‘අහං ඛ්‌වය්‍යො, බහුකිච්‌චො බහුකරණීයො, රාජා ච මෙ මාගධො සෙනියො බිම්‌බිසාරො උපට්‌ඨාතබ්‌බො ඉත්‌ථාගාරඤ්‌ච බුද්‌ධප්‌පමුඛො ච භික්‌ඛුසඞ්‌ඝො, නාහං සක්‌කොමි තිකිච්‌ඡිතු’’න්‌ති. අථ ඛො තස්‌ස පුරිසස්‌ස එතදහොසි – ‘‘ඉමෙ ඛො සමණා සක්‍යපුත්‌තියා සුඛසීලා සුඛසමාචාරා, සුභොජනානි භුඤ්‌ජිත්‌වා නිවාතෙසු සයනෙසු සයන්‌ති. යංනූනාහං සමණෙසු සක්‍යපුත්‌තියෙසු පබ්‌බජෙය්‍යං. තත්‌ථ භික්‌ඛූ චෙව උපට්‌ඨහිස්‌සන්‌ති, ජීවකො ච කොමාරභච්‌චො තිකිච්‌ඡිස්‌සති. සොම්‌හි 1 අරොගො විබ්‌භමිස්‌සාමී’’ති . අථ ඛො සො පුරිසො භික්‌ඛු උපසඞ්‌කමිත්‌වා පබ්‌බජ්‌ජං යාචි. තං භික්‌ඛූ පබ්‌බාජෙසුං, උපසම්‌පාදෙසුං. තං භික්‌ඛූ චෙව උපට්‌ඨහිංසු, ජීවකො ච කොමාරභච්‌චො තිකිච්‌ඡි. සො අරොගො විබ්‌භමි. අද්‌දසා ඛො ජීවකො කොමාරභච්‌චො තං පුරිසං විබ්‌භන්‌තං, දිස්‌වාන තං පුරිසං එතදවොච – ‘‘නනු ත්‌වං, අය්‍යො, භික්‌ඛූසු පබ්‌බජිතො අහොසී’’ති? ‘‘එවං, ආචරියා’’ති. ‘‘කිස්‌ස පන ත්‌වං, අය්‍යො, එවරූපමකාසී’’ති? අථ ඛො සො පුරිසො ජීවකස්‌ස කොමාරභච්‌චස්‌ස එතමත්‌ථං ආරොචෙසි. ජීවකො කොමාරභච්‌චො උජ්‌ඣායති ඛිය්‍යති විපාචෙති – ‘‘කථඤ්‌හි නාම භදන්‌තා 2 පඤ්‌චහි ආබාධෙහි ඵුට්‌ඨං පබ්‌බාජෙස්‌සන්‌තී’’ති. අථ ඛො ජීවකො කොමාරභච්‌චො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමි, උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ජීවකො කොමාරභච්‌චො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘සාධු, භන්‌තෙ, අය්‍යා පඤ්‌චහි ආබාධෙහි ඵුට්‌ඨං න පබ්‌බාජෙය්‍යු’’න්‌ති. අථ ඛො භගවා ජීවකං කොමාරභච්‌චං ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සෙසි සමාදපෙසි සමුත්‌තෙජෙසි සම්‌පහංසෙසි. අථ ඛො ජීවකො කොමාරභච්‌චො භගවතා ධම්‌මියා කථාය සන්‌දස්‌සිතො සමාදපිතො සමුත්‌තෙජිතො සම්‌පහංසිතො උට්‌ඨායාසනා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා පදක්‌ඛිණං කත්‌වා පක්‌කාමි. අථ ඛො භගවා එතස්‌මිං නිදානෙ එතස්‌මිං පකරණෙ ධම්‌මිං කථං කත්‌වා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘න, භික්‌ඛවෙ, පඤ්‌චහි ආබාධෙහි ඵුට්‌ඨො පබ්‌බාජෙතබ්‌බො. යො පබ්‌බාජෙය්‍ය, ආපත්‌ති දුක්‌කටස්‌සා’’ති.

    89. Aññataropi puriso pañcahi ābādhehi phuṭṭho jīvakaṃ komārabhaccaṃ upasaṅkamitvā etadavoca – ‘‘sādhu maṃ, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco, bahukaraṇīyo, rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho; nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. ‘‘Sabbaṃ sāpateyyañca te, ācariya, hotu, ahañca te dāso; sādhu maṃ, ācariya, tikicchāhī’’ti. ‘‘Ahaṃ khvayyo, bahukicco bahukaraṇīyo, rājā ca me māgadho seniyo bimbisāro upaṭṭhātabbo itthāgārañca buddhappamukho ca bhikkhusaṅgho, nāhaṃ sakkomi tikicchitu’’nti. Atha kho tassa purisassa etadahosi – ‘‘ime kho samaṇā sakyaputtiyā sukhasīlā sukhasamācārā, subhojanāni bhuñjitvā nivātesu sayanesu sayanti. Yaṃnūnāhaṃ samaṇesu sakyaputtiyesu pabbajeyyaṃ. Tattha bhikkhū ceva upaṭṭhahissanti, jīvako ca komārabhacco tikicchissati. Somhi 3 arogo vibbhamissāmī’’ti . Atha kho so puriso bhikkhu upasaṅkamitvā pabbajjaṃ yāci. Taṃ bhikkhū pabbājesuṃ, upasampādesuṃ. Taṃ bhikkhū ceva upaṭṭhahiṃsu, jīvako ca komārabhacco tikicchi. So arogo vibbhami. Addasā kho jīvako komārabhacco taṃ purisaṃ vibbhantaṃ, disvāna taṃ purisaṃ etadavoca – ‘‘nanu tvaṃ, ayyo, bhikkhūsu pabbajito ahosī’’ti? ‘‘Evaṃ, ācariyā’’ti. ‘‘Kissa pana tvaṃ, ayyo, evarūpamakāsī’’ti? Atha kho so puriso jīvakassa komārabhaccassa etamatthaṃ ārocesi. Jīvako komārabhacco ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma bhadantā 4 pañcahi ābādhehi phuṭṭhaṃ pabbājessantī’’ti. Atha kho jīvako komārabhacco yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jīvako komārabhacco bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu, bhante, ayyā pañcahi ābādhehi phuṭṭhaṃ na pabbājeyyu’’nti. Atha kho bhagavā jīvakaṃ komārabhaccaṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho jīvako komārabhacco bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, pañcahi ābādhehi phuṭṭho pabbājetabbo. Yo pabbājeyya, āpatti dukkaṭassā’’ti.

    පඤ්‌චාබාධවත්‌ථු නිට්‌ඨිතං.

    Pañcābādhavatthu niṭṭhitaṃ.







    Footnotes:
    1. සොහං (බහූසු, විමතිවිනොදනීටීකා ඔලොකෙතබ්‌බා)
    2. භද්‌දන්‌තා (ක.)
    3. sohaṃ (bahūsu, vimativinodanīṭīkā oloketabbā)
    4. bhaddantā (ka.)



    Related texts:



    අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථා • Pañcābādhavatthukathā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā

    ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 26. පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථා • 26. Pañcābādhavatthukathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact