| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා
Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
88. පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුම්‌හි නඛපිට්‌ඨිප්‌පමාණන්‌ති එත්‌ථ ‘‘කනිට්‌ඨඞ්‌ගුලිනඛපිට්‌ඨි අධිප්‌පෙතා’’ති තීසුපි ගණ්‌ඨිපදෙසු වුත්‌තං. ‘‘තඤ්‌චෙ නඛපිට්‌ඨිප්‌පමාණම්‌පි වඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ ඨිතං හොති, න පබ්‌බාජෙතබ්‌බො’’ති ඉමිනා සාමඤ්‌ඤතො ලක්‌ඛණං දස්‌සිතං, තස්‌මා යත්‌ථ කත්‌ථචි සරීරාවයවෙසු නඛපිට්‌ඨිප්‌පමාණං වඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ ඨිතඤ්‌චෙ, න වට්‌ටතීති සිද්‌ධං. එවඤ්‌ච සති නඛපිට්‌ඨිප්‌පමාණම්‌පි අවඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ ඨිතඤ්‌චෙ, සබ්‌බත්‌ථ වට්‌ටතීති ආපන්‌නං, තඤ්‌ච න සාමඤ්‌ඤතො අධිප්‌පෙතන්‌ති පදෙසවිසෙසෙයෙව නියමෙත්‌වා දස්‌සෙන්‌තො ‘‘සචෙ පනා’’තිආදිමාහ. සචෙ හි අවිසෙසෙන නඛපිට්‌ඨිප්‌පමාණං අවඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ ඨිතං වට්‌ටෙය්‍ය, ‘‘නිවාසනපාරුපනෙහි පකතිපඅච්‌ඡන්‌නෙ ඨානෙ’’ති පදෙසනියමං න කරෙය්‍ය, තස්‌මා නිවාසනපාරුපනෙහි පකතිපටිච්‌ඡන්‌නට්‌ඨානතො අඤ්‌ඤත්‌ථ නඛපිට්‌ඨිප්‌පමාණං අවඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ ඨිතම්‌පි න වට්‌ටතීති සිද්‌ධං, නඛපිට්‌ඨිප්‌පමාණතො ඛුද්‌දකතරං පන අවඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ වඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ වා ඨිතං හොතු, වට්‌ටති නඛපිට්‌ඨිප්‌පමාණතො ඛුද්‌දකතරස්‌ස වඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ අවඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ වා ඨිතස්‌ස මුඛාදීසුයෙව පටික්‌ඛිත්‌තත්‌තා.
88. Pañcābādhavatthumhi nakhapiṭṭhippamāṇanti ettha ‘‘kaniṭṭhaṅgulinakhapiṭṭhi adhippetā’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. ‘‘Tañce nakhapiṭṭhippamāṇampi vaḍḍhanakapakkhe ṭhitaṃhoti, na pabbājetabbo’’ti iminā sāmaññato lakkhaṇaṃ dassitaṃ, tasmā yattha katthaci sarīrāvayavesu nakhapiṭṭhippamāṇaṃ vaḍḍhanakapakkhe ṭhitañce, na vaṭṭatīti siddhaṃ. Evañca sati nakhapiṭṭhippamāṇampi avaḍḍhanakapakkhe ṭhitañce, sabbattha vaṭṭatīti āpannaṃ, tañca na sāmaññato adhippetanti padesaviseseyeva niyametvā dassento ‘‘sace panā’’tiādimāha. Sace hi avisesena nakhapiṭṭhippamāṇaṃ avaḍḍhanakapakkhe ṭhitaṃ vaṭṭeyya, ‘‘nivāsanapārupanehi pakatipaacchanne ṭhāne’’ti padesaniyamaṃ na kareyya, tasmā nivāsanapārupanehi pakatipaṭicchannaṭṭhānato aññattha nakhapiṭṭhippamāṇaṃ avaḍḍhanakapakkhe ṭhitampi na vaṭṭatīti siddhaṃ, nakhapiṭṭhippamāṇato khuddakataraṃ pana avaḍḍhanakapakkhe vaḍḍhanakapakkhe vā ṭhitaṃ hotu, vaṭṭati nakhapiṭṭhippamāṇato khuddakatarassa vaḍḍhanakapakkhe avaḍḍhanakapakkhe vā ṭhitassa mukhādīsuyeva paṭikkhittattā.
ගණ්‌ඩෙපි ඉමිනාව නයෙන විනිච්‌ඡයො වෙදිතබ්‌බො. තත්‌ථ පන මුඛාදීසු කොලට්‌ඨිමත්‌තතො ඛුද්‌දකතරොපි ගණ්‌ඩො න වට්‌ටතීති විසුං න දස්‌සිතො. ‘‘මුඛාදිකෙ අප්‌පටිච්‌ඡන්‌නට්‌ඨානෙ අවඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ ඨිතොපි න වට්‌ටතී’’ති එත්‌තකමෙව හි තත්‌ථ වුත්‌තං, තථාපි කුට්‌ඨෙ වුත්‌තනයෙන මුඛාදීසු කොලට්‌ඨිප්‌පමාණතො ඛුද්‌දකතරොපි ගණ්‌ඩො න වට්‌ටතීති විඤ්‌ඤායති, තස්‌මා අවඩ්‌ඪනකපක්‌ඛෙ ඨිතොපීති එත්‌ථ පි-සද්‌දො අවුත්‌තසම්‌පිණ්‌ඩනත්‌ථො. තෙන කොලට්‌ඨිමත්‌තතො ඛුද්‌දකතරොපි න වට්‌ටතීති අයමත්‌ථො දස්‌සිතොයෙවාති අයමම්‌හාකං ඛන්‌ති. පකතිවණ්‌ණෙ ජාතෙති රොගහෙතුකස්‌ස විකාරවණ්‌ණස්‌ස අභාවං සන්‌ධාය වුත්‌තං. කොලට්‌ඨිමත්‌තකොති බදරට්‌ඨිප්‌පමාණො. සුඡවිං කාරෙත්‌වාති සඤ්‌ජාතඡවිං කාරෙත්‌වා. ‘‘සඤ්‌ඡවිං කාරෙත්‌වා’’තිපි පාඨො, විජ්‌ජමානඡවිං කාරෙත්‌වාති අත්‌ථො. පදුමපුණ්‌ඩරීකපත්‌තවණ්‌ණන්‌ති රත්‌තපදුමසෙතපදුමවසෙන පදුමපත්‌තවණ්‌ණං. සොසබ්‍යාධීති ඛයරොගො.
Gaṇḍepi imināva nayena vinicchayo veditabbo. Tattha pana mukhādīsu kolaṭṭhimattato khuddakataropi gaṇḍo na vaṭṭatīti visuṃ na dassito. ‘‘Mukhādike appaṭicchannaṭṭhāne avaḍḍhanakapakkhe ṭhitopi na vaṭṭatī’’ti ettakameva hi tattha vuttaṃ, tathāpi kuṭṭhe vuttanayena mukhādīsu kolaṭṭhippamāṇato khuddakataropi gaṇḍo na vaṭṭatīti viññāyati, tasmā avaḍḍhanakapakkhe ṭhitopīti ettha pi-saddo avuttasampiṇḍanattho. Tena kolaṭṭhimattato khuddakataropi na vaṭṭatīti ayamattho dassitoyevāti ayamamhākaṃ khanti. Pakativaṇṇe jāteti rogahetukassa vikāravaṇṇassa abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Kolaṭṭhimattakoti badaraṭṭhippamāṇo. Suchaviṃ kāretvāti sañjātachaviṃ kāretvā. ‘‘Sañchaviṃ kāretvā’’tipi pāṭho, vijjamānachaviṃ kāretvāti attho. Padumapuṇḍarīkapattavaṇṇanti rattapadumasetapadumavasena padumapattavaṇṇaṃ. Sosabyādhīti khayarogo.
පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 26. පඤ්‌චාබාධවත්‌ථු • 26. Pañcābādhavatthu
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථා • Pañcābādhavatthukathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 26. පඤ්‌චාබාධවත්‌ථුකථා • 26. Pañcābādhavatthukathā
