Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ਪਞ੍ਚਾਬਾਧવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
੮੮. ਪਞ੍ਚਾਬਾਧવਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਿਨਖਪਿਟ੍ਠਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ’’ਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਤਞ੍ਚੇ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਮ੍ਪਿ વਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸਰੀਰਾવਯવੇਸੁ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਂ વਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਞ੍ਚੇ, ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ। ਏવਞ੍ਚ ਸਤਿ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਮ੍ਪਿ ਅવਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਞ੍ਚੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ, ਤਞ੍ਚ ਨ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਪਦੇਸવਿਸੇਸੇਯੇવ ਨਿਯਮੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਸਚੇ ਹਿ ਅવਿਸੇਸੇਨ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅવਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਂ વਟ੍ਟੇਯ੍ਯ, ‘‘ਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨੇਹਿ ਪਕਤਿਪਅਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਠਾਨੇ’’ਤਿ ਪਦੇਸਨਿਯਮਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨੇਹਿ ਪਕਤਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅવਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਮ੍ਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਖੁਦ੍ਦਕਤਰਂ ਪਨ ਅવਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ વਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ વਾ ਠਿਤਂ ਹੋਤੁ, વਟ੍ਟਤਿ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਖੁਦ੍ਦਕਤਰਸ੍ਸ વਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ ਅવਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ વਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮੁਖਾਦੀਸੁਯੇવ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ।
88. Pañcābādhavatthumhi nakhapiṭṭhippamāṇanti ettha ‘‘kaniṭṭhaṅgulinakhapiṭṭhi adhippetā’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. ‘‘Tañce nakhapiṭṭhippamāṇampi vaḍḍhanakapakkhe ṭhitaṃhoti, na pabbājetabbo’’ti iminā sāmaññato lakkhaṇaṃ dassitaṃ, tasmā yattha katthaci sarīrāvayavesu nakhapiṭṭhippamāṇaṃ vaḍḍhanakapakkhe ṭhitañce, na vaṭṭatīti siddhaṃ. Evañca sati nakhapiṭṭhippamāṇampi avaḍḍhanakapakkhe ṭhitañce, sabbattha vaṭṭatīti āpannaṃ, tañca na sāmaññato adhippetanti padesaviseseyeva niyametvā dassento ‘‘sace panā’’tiādimāha. Sace hi avisesena nakhapiṭṭhippamāṇaṃ avaḍḍhanakapakkhe ṭhitaṃ vaṭṭeyya, ‘‘nivāsanapārupanehi pakatipaacchanne ṭhāne’’ti padesaniyamaṃ na kareyya, tasmā nivāsanapārupanehi pakatipaṭicchannaṭṭhānato aññattha nakhapiṭṭhippamāṇaṃ avaḍḍhanakapakkhe ṭhitampi na vaṭṭatīti siddhaṃ, nakhapiṭṭhippamāṇato khuddakataraṃ pana avaḍḍhanakapakkhe vaḍḍhanakapakkhe vā ṭhitaṃ hotu, vaṭṭati nakhapiṭṭhippamāṇato khuddakatarassa vaḍḍhanakapakkhe avaḍḍhanakapakkhe vā ṭhitassa mukhādīsuyeva paṭikkhittattā.
ਗਣ੍ਡੇਪਿ ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਮੁਖਾਦੀਸੁ ਕੋਲਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਤੋ ਖੁਦ੍ਦਕਤਰੋਪਿ ਗਣ੍ਡੋ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਿਸੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ‘‘ਮੁਖਾਦਿਕੇ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਅવਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤੋਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ ਹਿ ਤਤ੍ਥ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਕੁਟ੍ਠੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਮੁਖਾਦੀਸੁ ਕੋਲਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਖੁਦ੍ਦਕਤਰੋਪਿ ਗਣ੍ਡੋ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅવਡ੍ਢਨਕਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤੋਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਅવੁਤ੍ਤਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ਕੋਲਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਤੋ ਖੁਦ੍ਦਕਤਰੋਪਿ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਯੇવਾਤਿ ਅਯਮਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ। ਪਕਤਿવਣ੍ਣੇ ਜਾਤੇਤਿ ਰੋਗਹੇਤੁਕਸ੍ਸ વਿਕਾਰવਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਕੋਲਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਕੋਤਿ ਬਦਰਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮਾਣੋ। ਸੁਛવਿਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਛવਿਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ। ‘‘ਸਞ੍ਛવਿਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, વਿਜ੍ਜਮਾਨਛવਿਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਦੁਮਪੁਣ੍ਡਰੀਕਪਤ੍ਤવਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਪਦੁਮਸੇਤਪਦੁਮવਸੇਨ ਪਦੁਮਪਤ੍ਤવਣ੍ਣਂ। ਸੋਸਬ੍ਯਾਧੀਤਿ ਖਯਰੋਗੋ।
Gaṇḍepi imināva nayena vinicchayo veditabbo. Tattha pana mukhādīsu kolaṭṭhimattato khuddakataropi gaṇḍo na vaṭṭatīti visuṃ na dassito. ‘‘Mukhādike appaṭicchannaṭṭhāne avaḍḍhanakapakkhe ṭhitopi na vaṭṭatī’’ti ettakameva hi tattha vuttaṃ, tathāpi kuṭṭhe vuttanayena mukhādīsu kolaṭṭhippamāṇato khuddakataropi gaṇḍo na vaṭṭatīti viññāyati, tasmā avaḍḍhanakapakkhe ṭhitopīti ettha pi-saddo avuttasampiṇḍanattho. Tena kolaṭṭhimattato khuddakataropi na vaṭṭatīti ayamattho dassitoyevāti ayamamhākaṃ khanti. Pakativaṇṇe jāteti rogahetukassa vikāravaṇṇassa abhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Kolaṭṭhimattakoti badaraṭṭhippamāṇo. Suchaviṃ kāretvāti sañjātachaviṃ kāretvā. ‘‘Sañchaviṃ kāretvā’’tipi pāṭho, vijjamānachaviṃ kāretvāti attho. Padumapuṇḍarīkapattavaṇṇanti rattapadumasetapadumavasena padumapattavaṇṇaṃ. Sosabyādhīti khayarogo.
ਪਞ੍ਚਾਬਾਧવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੨੬. ਪਞ੍ਚਾਬਾਧવਤ੍ਥੁ • 26. Pañcābādhavatthu
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਪਞ੍ਚਾਬਾਧવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Pañcābādhavatthukathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਪਞ੍ਚਾਬਾਧવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਪਞ੍ਚਾਬਾਧવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pañcābādhavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੨੬. ਪਞ੍ਚਾਬਾਧવਤ੍ਥੁਕਥਾ • 26. Pañcābādhavatthukathā