| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
६. भेसज्जक्खन्धकं
6. Bhesajjakkhandhakaṃ
१६०. पञ्चभेसज्जादिकथा
160. Pañcabhesajjādikathā
२६०. भेसज्जक्खन्धके सरदकाले उप्पन्नो सारदिकोति अत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘सरदकाले उप्पन्नेना’’ति। ‘‘पित्ताबाधेना’’ति इमिना आबाधस्स सरूपं दस्सेति। पित्ताबाधस्स कारणं वित्थारेन्तो आह ‘‘तस्मिं ही’’तिआदि। तेनाति हेतुना। तेसन्ति भिक्खूनं। कोट्ठब्भन्तरगतन्ति कोट्ठस्स अब्भन्तरं गतं। अन्तस्स अन्तो पविसनं होतीति अधिप्पायो। आहारत्थन्ति आहारस्स किच्चं, आहारेन वा कत्तब्बं किच्चं।
260. Bhesajjakkhandhake saradakāle uppanno sāradikoti atthaṃ dassento āha ‘‘saradakāle uppannenā’’ti. ‘‘Pittābādhenā’’ti iminā ābādhassa sarūpaṃ dasseti. Pittābādhassa kāraṇaṃ vitthārento āha ‘‘tasmiṃ hī’’tiādi. Tenāti hetunā. Tesanti bhikkhūnaṃ. Koṭṭhabbhantaragatanti koṭṭhassa abbhantaraṃ gataṃ. Antassa anto pavisanaṃ hotīti adhippāyo. Āhāratthanti āhārassa kiccaṃ, āhārena vā kattabbaṃ kiccaṃ.
२६१. नच्छादेन्तीति तानि भेसज्जानि भोजनानि नच्छादेन्ति। कस्मा? भोजनानं अजीरणत्ता । इति इममत्थं दस्सेन्तो आह ‘‘न जीरन्ती’’ति। नच्छादत्ता न वातरोगं पटिप्पस्सम्भेतुं सक्कोन्ति। एत्थ च ‘‘न जीरन्ती’’ति इमिना नच्छादनस्स कारणं दस्सेति। ‘‘न वात…पे॰… सक्कोन्ती’’ति इमिना तस्सेव फलं दस्सेतीति दट्ठब्बं। ‘‘सिनिद्धानी’’ति इमिना सिनिहन्तीति सेनेहिकानीति अत्थं दस्सेति। भत्तच्छन्नकेनाति एत्थ भत्तस्स अच्छन्नकं नाम भत्तस्स अरोचिकं भत्तस्स रुचिया अनुप्पादकन्ति आह ‘‘भत्तारोचकेना’’ति।
261.Nacchādentīti tāni bhesajjāni bhojanāni nacchādenti. Kasmā? Bhojanānaṃ ajīraṇattā . Iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘na jīrantī’’ti. Nacchādattā na vātarogaṃ paṭippassambhetuṃ sakkonti. Ettha ca ‘‘na jīrantī’’ti iminā nacchādanassa kāraṇaṃ dasseti. ‘‘Na vāta…pe… sakkontī’’ti iminā tasseva phalaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Siniddhānī’’ti iminā sinihantīti senehikānīti atthaṃ dasseti. Bhattacchannakenāti ettha bhattassa acchannakaṃ nāma bhattassa arocikaṃ bhattassa ruciyā anuppādakanti āha ‘‘bhattārocakenā’’ti.
२६२. अच्छवसन्तिआदीसु विनिच्छयो वेदितब्बोति योजना। पाळियं ‘‘पटिग्गहितं निप्पक्कं संसट्ठ’’न्ति पदानं किरियाविसेसनं कत्वा ‘‘परिभुञ्जितु’’न्ति पदेन सम्बन्धितब्बभावं दस्सेतुं वुत्तं ‘‘काले पटिग्गहितन्ति आदीसू’’तिआदि। तेलपरिभोगेन परिभुञ्जितुन्ति एत्थ कित्तकं कालं तेलपरिभोगेन परिभुञ्जितब्बन्ति आह ‘‘सत्ताहकाल’’न्ति।
262.Acchavasantiādīsu vinicchayo veditabboti yojanā. Pāḷiyaṃ ‘‘paṭiggahitaṃ nippakkaṃ saṃsaṭṭha’’nti padānaṃ kiriyāvisesanaṃ katvā ‘‘paribhuñjitu’’nti padena sambandhitabbabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘kāle paṭiggahitanti ādīsū’’tiādi. Telaparibhogena paribhuñjitunti ettha kittakaṃ kālaṃ telaparibhogena paribhuñjitabbanti āha ‘‘sattāhakāla’’nti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi / १६०. पञ्चभेसज्जकथा • 160. Pañcabhesajjakathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / पञ्चभेसज्जादिकथा • Pañcabhesajjādikathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / पञ्चभेसज्जादिकथावण्णना • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / पञ्चभेसज्जादिकथावण्णना • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / पञ्चभेसज्जादिकथावण्णना • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
