| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
6. භෙසජ්‌ජක්‌ඛන්‌ධකං
6. Bhesajjakkhandhakaṃ
160. පඤ්‌චභෙසජ්‌ජාදිකථා
160. Pañcabhesajjādikathā
260. භෙසජ්‌ජක්‌ඛන්‌ධකෙ සරදකාලෙ උප්‌පන්‌නො සාරදිකොති අත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘සරදකාලෙ උප්‌පන්‌නෙනා’’ති. ‘‘පිත්‌තාබාධෙනා’’ති ඉමිනා ආබාධස්‌ස සරූපං දස්‌සෙති. පිත්‌තාබාධස්‌ස කාරණං විත්‌ථාරෙන්‌තො ආහ ‘‘තස්‌මිං හී’’තිආදි. තෙනාති හෙතුනා. තෙසන්‌ති භික්‌ඛූනං. කොට්‌ඨබ්‌භන්‌තරගතන්‌ති කොට්‌ඨස්‌ස අබ්‌භන්‌තරං ගතං. අන්‌තස්‌ස අන්‌තො පවිසනං හොතීති අධිප්‌පායො. ආහාරත්‌ථන්‌ති ආහාරස්‌ස කිච්‌චං, ආහාරෙන වා කත්‌තබ්‌බං කිච්‌චං.
260. Bhesajjakkhandhake saradakāle uppanno sāradikoti atthaṃ dassento āha ‘‘saradakāle uppannenā’’ti. ‘‘Pittābādhenā’’ti iminā ābādhassa sarūpaṃ dasseti. Pittābādhassa kāraṇaṃ vitthārento āha ‘‘tasmiṃ hī’’tiādi. Tenāti hetunā. Tesanti bhikkhūnaṃ. Koṭṭhabbhantaragatanti koṭṭhassa abbhantaraṃ gataṃ. Antassa anto pavisanaṃ hotīti adhippāyo. Āhāratthanti āhārassa kiccaṃ, āhārena vā kattabbaṃ kiccaṃ.
261. නච්‌ඡාදෙන්‌තීති තානි භෙසජ්‌ජානි භොජනානි නච්‌ඡාදෙන්‌ති. කස්‌මා? භොජනානං අජීරණත්‌තා . ඉති ඉමමත්‌ථං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘න ජීරන්‌තී’’ති. නච්‌ඡාදත්‌තා න වාතරොගං පටිප්‌පස්‌සම්‌භෙතුං සක්‌කොන්‌ති. එත්‌ථ ච ‘‘න ජීරන්‌තී’’ති ඉමිනා නච්‌ඡාදනස්‌ස කාරණං දස්‌සෙති. ‘‘න වාත…පෙ.… සක්‌කොන්‌තී’’ති ඉමිනා තස්‌සෙව ඵලං දස්‌සෙතීති දට්‌ඨබ්‌බං. ‘‘සිනිද්‌ධානී’’ති ඉමිනා සිනිහන්‌තීති සෙනෙහිකානීති අත්‌ථං දස්‌සෙති. භත්‌තච්‌ඡන්‌නකෙනාති එත්‌ථ භත්‌තස්‌ස අච්‌ඡන්‌නකං නාම භත්‌තස්‌ස අරොචිකං භත්‌තස්‌ස රුචියා අනුප්‌පාදකන්‌ති ආහ ‘‘භත්‌තාරොචකෙනා’’ති.
261.Nacchādentīti tāni bhesajjāni bhojanāni nacchādenti. Kasmā? Bhojanānaṃ ajīraṇattā . Iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘na jīrantī’’ti. Nacchādattā na vātarogaṃ paṭippassambhetuṃ sakkonti. Ettha ca ‘‘na jīrantī’’ti iminā nacchādanassa kāraṇaṃ dasseti. ‘‘Na vāta…pe… sakkontī’’ti iminā tasseva phalaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Siniddhānī’’ti iminā sinihantīti senehikānīti atthaṃ dasseti. Bhattacchannakenāti ettha bhattassa acchannakaṃ nāma bhattassa arocikaṃ bhattassa ruciyā anuppādakanti āha ‘‘bhattārocakenā’’ti.
262. අච්‌ඡවසන්‌තිආදීසු විනිච්‌ඡයො වෙදිතබ්‌බොති යොජනා. පාළියං ‘‘පටිග්‌ගහිතං නිප්‌පක්‌කං සංසට්‌ඨ’’න්‌ති පදානං කිරියාවිසෙසනං කත්‌වා ‘‘පරිභුඤ්‌ජිතු’’න්‌ති පදෙන සම්‌බන්‌ධිතබ්‌බභාවං දස්‌සෙතුං වුත්‌තං ‘‘කාලෙ පටිග්‌ගහිතන්‌ති ආදීසූ’’තිආදි. තෙලපරිභොගෙන පරිභුඤ්‌ජිතුන්‌ති එත්‌ථ කිත්‌තකං කාලං තෙලපරිභොගෙන පරිභුඤ්‌ජිතබ්‌බන්‌ති ආහ ‘‘සත්‌තාහකාල’’න්‌ති.
262.Acchavasantiādīsu vinicchayo veditabboti yojanā. Pāḷiyaṃ ‘‘paṭiggahitaṃ nippakkaṃ saṃsaṭṭha’’nti padānaṃ kiriyāvisesanaṃ katvā ‘‘paribhuñjitu’’nti padena sambandhitabbabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘kāle paṭiggahitanti ādīsū’’tiādi. Telaparibhogena paribhuñjitunti ettha kittakaṃ kālaṃ telaparibhogena paribhuñjitabbanti āha ‘‘sattāhakāla’’nti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 160. පඤ්‌චභෙසජ්‌ජකථා • 160. Pañcabhesajjakathā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / පඤ්‌චභෙසජ්‌ජාදිකථා • Pañcabhesajjādikathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / පඤ්‌චභෙසජ්‌ජාදිකථාවණ්‌ණනා • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / පඤ්‌චභෙසජ්‌ජාදිකථාවණ්‌ණනා • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පඤ්‌චභෙසජ්‌ජාදිකථාවණ්‌ණනා • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
