Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi |
༦. བྷེསཛྫཀྑནྡྷཀཾ
6. Bhesajjakkhandhakaṃ
༡༦༠. པཉྩབྷེསཛྫཱདིཀཐཱ
160. Pañcabhesajjādikathā
༢༦༠. བྷེསཛྫཀྑནྡྷཀེ སརདཀཱལེ ཨུཔྤནྣོ སཱརདིཀོཏི ཨཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘སརདཀཱལེ ཨུཔྤནྣེནཱ’’ཏི། ‘‘པིཏྟཱབཱདྷེནཱ’’ཏི ཨིམིནཱ ཨཱབཱདྷསྶ སརཱུཔཾ དསྶེཏི། པིཏྟཱབཱདྷསྶ ཀཱརཎཾ ཝིཏྠཱརེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ཏསྨིཾ ཧཱི’’ཏིཨཱདི། ཏེནཱཏི ཧེཏུནཱ། ཏེསནྟི བྷིཀྑཱུནཾ། ཀོཊྛབྦྷནྟརགཏནྟི ཀོཊྛསྶ ཨབྦྷནྟརཾ གཏཾ། ཨནྟསྶ ཨནྟོ པཝིསནཾ ཧོཏཱིཏི ཨདྷིཔྤཱཡོ། ཨཱཧཱརཏྠནྟི ཨཱཧཱརསྶ ཀིཙྩཾ, ཨཱཧཱརེན ཝཱ ཀཏྟབྦཾ ཀིཙྩཾ།
260. Bhesajjakkhandhake saradakāle uppanno sāradikoti atthaṃ dassento āha ‘‘saradakāle uppannenā’’ti. ‘‘Pittābādhenā’’ti iminā ābādhassa sarūpaṃ dasseti. Pittābādhassa kāraṇaṃ vitthārento āha ‘‘tasmiṃ hī’’tiādi. Tenāti hetunā. Tesanti bhikkhūnaṃ. Koṭṭhabbhantaragatanti koṭṭhassa abbhantaraṃ gataṃ. Antassa anto pavisanaṃ hotīti adhippāyo. Āhāratthanti āhārassa kiccaṃ, āhārena vā kattabbaṃ kiccaṃ.
༢༦༡. ནཙྪཱདེནྟཱིཏི ཏཱནི བྷེསཛྫཱནི བྷོཛནཱནི ནཙྪཱདེནྟི། ཀསྨཱ? བྷོཛནཱནཾ ཨཛཱིརཎཏྟཱ ། ཨིཏི ཨིམམཏྠཾ དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘ན ཛཱིརནྟཱི’’ཏི། ནཙྪཱདཏྟཱ ན ཝཱཏརོགཾ པཊིཔྤསྶམྦྷེཏུཾ སཀྐོནྟི། ཨེཏྠ ཙ ‘‘ན ཛཱིརནྟཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ནཙྪཱདནསྶ ཀཱརཎཾ དསྶེཏི། ‘‘ན ཝཱཏ…པེ॰… སཀྐོནྟཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ཏསྶེཝ ཕལཾ དསྶེཏཱིཏི དཊྛབྦཾ། ‘‘སིནིདྡྷཱནཱི’’ཏི ཨིམིནཱ སིནིཧནྟཱིཏི སེནེཧིཀཱནཱིཏི ཨཏྠཾ དསྶེཏི། བྷཏྟཙྪནྣཀེནཱཏི ཨེཏྠ བྷཏྟསྶ ཨཙྪནྣཀཾ ནཱམ བྷཏྟསྶ ཨརོཙིཀཾ བྷཏྟསྶ རུཙིཡཱ ཨནུཔྤཱདཀནྟི ཨཱཧ ‘‘བྷཏྟཱརོཙཀེནཱ’’ཏི།
261.Nacchādentīti tāni bhesajjāni bhojanāni nacchādenti. Kasmā? Bhojanānaṃ ajīraṇattā . Iti imamatthaṃ dassento āha ‘‘na jīrantī’’ti. Nacchādattā na vātarogaṃ paṭippassambhetuṃ sakkonti. Ettha ca ‘‘na jīrantī’’ti iminā nacchādanassa kāraṇaṃ dasseti. ‘‘Na vāta…pe… sakkontī’’ti iminā tasseva phalaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Siniddhānī’’ti iminā sinihantīti senehikānīti atthaṃ dasseti. Bhattacchannakenāti ettha bhattassa acchannakaṃ nāma bhattassa arocikaṃ bhattassa ruciyā anuppādakanti āha ‘‘bhattārocakenā’’ti.
༢༦༢. ཨཙྪཝསནྟིཨཱདཱིསུ ཝིནིཙྪཡོ ཝེདིཏབྦོཏི ཡོཛནཱ། པཱལི༹ཡཾ ‘‘པཊིགྒཧིཏཾ ནིཔྤཀྐཾ སཾསཊྛ’’ནྟི པདཱནཾ ཀིརིཡཱཝིསེསནཾ ཀཏྭཱ ‘‘པརིབྷུཉྫིཏུ’’ནྟི པདེན སམྦནྡྷིཏབྦབྷཱཝཾ དསྶེཏུཾ ཝུཏྟཾ ‘‘ཀཱལེ པཊིགྒཧིཏནྟི ཨཱདཱིསཱུ’’ཏིཨཱདི། ཏེལཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏུནྟི ཨེཏྠ ཀིཏྟཀཾ ཀཱལཾ ཏེལཔརིབྷོགེན པརིབྷུཉྫིཏབྦནྟི ཨཱཧ ‘‘སཏྟཱཧཀཱལ’’ནྟི།
262.Acchavasantiādīsu vinicchayo veditabboti yojanā. Pāḷiyaṃ ‘‘paṭiggahitaṃ nippakkaṃ saṃsaṭṭha’’nti padānaṃ kiriyāvisesanaṃ katvā ‘‘paribhuñjitu’’nti padena sambandhitabbabhāvaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘kāle paṭiggahitanti ādīsū’’tiādi. Telaparibhogena paribhuñjitunti ettha kittakaṃ kālaṃ telaparibhogena paribhuñjitabbanti āha ‘‘sattāhakāla’’nti.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / མཧཱཝགྒཔཱལི༹ • Mahāvaggapāḷi / ༡༦༠. པཉྩབྷེསཛྫཀཐཱ • 160. Pañcabhesajjakathā
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / མཧཱཝགྒ-ཨཊྛཀཐཱ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / པཉྩབྷེསཛྫཱདིཀཐཱ • Pañcabhesajjādikathā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / པཉྩབྷེསཛྫཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / པཉྩབྷེསཛྫཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / པཉྩབྷེསཛྫཱདིཀཐཱཝཎྞནཱ • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā