| Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / махааваг̇г̇абаал̣и • Mahāvaggapāḷi |
6. бхзсаж̇ж̇агканд̇хаго
6. Bhesajjakkhandhako
160. бан̃жабхзсаж̇ж̇агат̇аа
160. Pañcabhesajjakathā
260. д̇зна самаязна б̣уд̣̇д̇хо бхаг̇аваа саавад̇т̇ияам̣ вихарад̇и ж̇зд̇аванз анаат̇абин̣д̣игасса аараамз. д̇зна ко бана самаязна бхигкуунам̣ саарад̣̇игзна ааб̣аад̇хзна пудтаанам̣ яааг̇уби бийд̇аа уг̇г̇ажчад̇и, бхад̇д̇амби бхуд̇д̇ам̣ уг̇г̇ажчад̇и. д̇з д̇зна гисаа хонд̇и, луукаа, д̣̇уб̣б̣ан̣н̣аа, уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇аа, д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇аа. ад̣̇д̣̇асаа ко бхаг̇аваа д̇з бхигкуу гисз луукз д̣̇уб̣б̣ан̣н̣з уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇з д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇з, д̣̇исваана ааяасманд̇ам̣ аананд̣̇ам̣ ааманд̇зси – ‘‘гим̣ ну ко, аананд̣̇а, зд̇арахи бхигкуу гисаа, луукаа, д̣̇уб̣б̣ан̣н̣аа, уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇аа, д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇аа’’д̇и? ‘‘зд̇арахи, бханд̇з, бхигкуунам̣ саарад̣̇игзна ааб̣аад̇хзна пудтаанам̣ яааг̇уби бийд̇аа уг̇г̇ажчад̇и, бхад̇д̇амби бхуд̇д̇ам̣ уг̇г̇ажчад̇и. д̇з д̇зна гисаа хонд̇и, луукаа, д̣̇уб̣б̣ан̣н̣аа, уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇аа, д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇аа’’д̇и. ат̇а ко бхаг̇авад̇о рахог̇ад̇асса бадисаллийнасса звам̣ жзд̇асо баривид̇агго уд̣̇абаад̣̇и – ‘‘зд̇арахи ко бхигкуунам̣ саарад̣̇игзна ааб̣аад̇хзна пудтаанам̣ яааг̇уби бийд̇аа уг̇г̇ажчад̇и, бхад̇д̇амби бхуд̇д̇ам̣ уг̇г̇ажчад̇и. д̇з д̇зна гисаа хонд̇и, луукаа, д̣̇уб̣б̣ан̣н̣аа, уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇аа, д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇аа. гим̣ ну ко ахам̣ бхигкуунам̣ бхзсаж̇ж̇ам̣ ануж̇аанзяяам̣, яам̣ бхзсаж̇ж̇ан̃жзва асса бхзсаж̇ж̇асаммад̇ан̃жа логасса, аахаарад̇т̇ан̃жа парзяяа, на жа ол̣аариго аахааро бан̃н̃ааязяяаа’’д̇и? ат̇а ко бхаг̇авад̇о зд̇ад̣̇ахоси – ‘‘имаани ко бан̃жа бхзсаж̇ж̇аани, сзяяат̇ид̣̇ам̣ – сабби, наванийд̇ам̣, д̇злам̣, мад̇ху, паан̣ид̇ам̣; бхзсаж̇ж̇аани жзва бхзсаж̇ж̇асаммад̇аани жа логасса, аахаарад̇т̇ан̃жа паранд̇и, на жа ол̣аариго аахааро бан̃н̃ааяад̇и. яам̣нуунаахам̣ бхигкуунам̣ имаани бан̃жа бхзсаж̇ж̇аани ануж̇аанзяяам̣, гаалз бадиг̇г̇ахзд̇ваа гаалз барибхун̃ж̇ид̇у’’нд̇и. ат̇а ко бхаг̇аваа сааяанхасамаяам̣ бадисаллаанаа вудтид̇о зд̇асмим̣ нид̣̇аанз зд̇асмим̣ багаран̣з д̇хаммим̣ гат̇ам̣ гад̇ваа бхигкуу ааманд̇зси – ‘‘ид̇ха маяхам̣, бхигкавз, рахог̇ад̇асса бадисаллийнасса звам̣ жзд̇асо баривид̇агго уд̣̇абаад̣̇и – ‘зд̇арахи ко бхигкуунам̣ саарад̣̇игзна ааб̣аад̇хзна пудтаанам̣ яааг̇уби бийд̇аа уг̇г̇ажчад̇и, бхад̇д̇амби бхуд̇д̇ам̣ уг̇г̇ажчад̇и. д̇з д̇зна гисаа хонд̇и, луукаа, д̣̇уб̣б̣ан̣н̣аа, уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇аа, д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇аа. гим̣ ну ко ахам̣ бхигкуунам̣ бхзсаж̇ж̇ам̣ ануж̇аанзяяам̣, яам̣ бхзсаж̇ж̇ан̃жзва асса бхзсаж̇ж̇асаммад̇ан̃жа логасса, аахаарад̇т̇ан̃жа парзяяа, на жа ол̣аариго аахааро бан̃н̃ааязяяаа’д̇и. д̇асса маяхам̣, бхигкавз, зд̇ад̣̇ахоси ‘имаани ко бан̃жа бхзсаж̇ж̇аани , сзяяат̇ид̣̇ам̣ – сабби, наванийд̇ам̣, д̇злам̣, мад̇ху, паан̣ид̇ам̣; бхзсаж̇ж̇аани жзва бхзсаж̇ж̇асаммад̇аани жа логасса, аахаарад̇т̇ан̃жа паранд̇и, на жа ол̣аариго аахааро бан̃н̃ааяад̇и. яам̣нуунаахам̣ бхигкуунам̣ имаани бан̃жа бхзсаж̇ж̇аани ануж̇аанзяяам̣, гаалз бадиг̇г̇ахзд̇ваа гаалз барибхун̃ж̇ид̇у’нд̇и. ануж̇аанаами, бхигкавз, д̇аани бан̃жа бхзсаж̇ж̇аани гаалз бадиг̇г̇ахзд̇ваа гаалз барибхун̃ж̇ид̇у’’нд̇и.
260. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena bhikkhūnaṃ sāradikena ābādhena phuṭṭhānaṃ yāgupi pītā uggacchati, bhattampi bhuttaṃ uggacchati. Te tena kisā honti, lūkhā, dubbaṇṇā, uppaṇḍuppaṇḍukajātā, dhamanisanthatagattā. Addasā kho bhagavā te bhikkhū kise lūkhe dubbaṇṇe uppaṇḍuppaṇḍukajāte dhamanisanthatagatte, disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, ānanda, etarahi bhikkhū kisā, lūkhā, dubbaṇṇā, uppaṇḍuppaṇḍukajātā, dhamanisanthatagattā’’ti? ‘‘Etarahi, bhante, bhikkhūnaṃ sāradikena ābādhena phuṭṭhānaṃ yāgupi pītā uggacchati, bhattampi bhuttaṃ uggacchati. Te tena kisā honti, lūkhā, dubbaṇṇā, uppaṇḍuppaṇḍukajātā, dhamanisanthatagattā’’ti. Atha kho bhagavato rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘‘etarahi kho bhikkhūnaṃ sāradikena ābādhena phuṭṭhānaṃ yāgupi pītā uggacchati, bhattampi bhuttaṃ uggacchati. Te tena kisā honti, lūkhā, dubbaṇṇā, uppaṇḍuppaṇḍukajātā, dhamanisanthatagattā. Kiṃ nu kho ahaṃ bhikkhūnaṃ bhesajjaṃ anujāneyyaṃ, yaṃ bhesajjañceva assa bhesajjasammatañca lokassa, āhāratthañca phareyya, na ca oḷāriko āhāro paññāyeyyā’’ti? Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘imāni kho pañca bhesajjāni, seyyathidaṃ – sappi, navanītaṃ, telaṃ, madhu, phāṇitaṃ; bhesajjāni ceva bhesajjasammatāni ca lokassa, āhāratthañca pharanti, na ca oḷāriko āhāro paññāyati. Yaṃnūnāhaṃ bhikkhūnaṃ imāni pañca bhesajjāni anujāneyyaṃ, kāle paṭiggahetvā kāle paribhuñjitu’’nti. Atha kho bhagavā sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘idha mayhaṃ, bhikkhave, rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi – ‘etarahi kho bhikkhūnaṃ sāradikena ābādhena phuṭṭhānaṃ yāgupi pītā uggacchati, bhattampi bhuttaṃ uggacchati. Te tena kisā honti, lūkhā, dubbaṇṇā, uppaṇḍuppaṇḍukajātā, dhamanisanthatagattā. Kiṃ nu kho ahaṃ bhikkhūnaṃ bhesajjaṃ anujāneyyaṃ, yaṃ bhesajjañceva assa bhesajjasammatañca lokassa, āhāratthañca phareyya, na ca oḷāriko āhāro paññāyeyyā’ti. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, etadahosi ‘imāni kho pañca bhesajjāni , seyyathidaṃ – sappi, navanītaṃ, telaṃ, madhu, phāṇitaṃ; bhesajjāni ceva bhesajjasammatāni ca lokassa, āhāratthañca pharanti, na ca oḷāriko āhāro paññāyati. Yaṃnūnāhaṃ bhikkhūnaṃ imāni pañca bhesajjāni anujāneyyaṃ, kāle paṭiggahetvā kāle paribhuñjitu’nti. Anujānāmi, bhikkhave, tāni pañca bhesajjāni kāle paṭiggahetvā kāle paribhuñjitu’’nti.
261. д̇зна ко бана самаязна бхигкуу д̇аани бан̃жа бхзсаж̇ж̇аани гаалз бадиг̇г̇ахзд̇ваа гаалз барибхун̃ж̇анд̇и. д̇зсам̣ яааниби д̇аани баагад̇игаани луукаани бхож̇анаани д̇ааниби нажчаад̣̇знд̇и, баг̇зва сзнзсид̇аани 1. д̇з д̇зна жзва саарад̣̇игзна ааб̣аад̇хзна пудтаа, иминаа жа бхад̇д̇аажчаад̣̇агзна 2, д̇ад̣̇убхаязна бхияяосомад̇д̇ааяа гисаа хонд̇и, луукаа, д̣̇уб̣б̣ан̣н̣аа, уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇аа, д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇аа. ад̣̇д̣̇асаа ко бхаг̇аваа д̇з бхигкуу бхияяосомад̇д̇ааяа гисз луукз д̣̇уб̣б̣ан̣н̣з уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇з д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇з, д̣̇исваана ааяасманд̇ам̣ аананд̣̇ам̣ ааманд̇зси – ‘‘гим̣ ну ко, аананд̣̇а, зд̇арахи бхигкуу бхияяосомад̇д̇ааяа гисаа, луукаа, д̣̇уб̣б̣ан̣н̣аа, уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇аа, д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇аа’’д̇и? ‘‘зд̇арахи, бханд̇з, бхигкуу д̇аани жа бан̃жа бхзсаж̇ж̇аани гаалз бадиг̇г̇ахзд̇ваа гаалз барибхун̃ж̇анд̇и. д̇зсам̣ яааниби д̇аани баагад̇игаани луукаани бхож̇анаани д̇ааниби нажчаад̣̇знд̇и, баг̇зва сзнзсигаани. д̇з д̇зна жзва саарад̣̇игзна ааб̣аад̇хзна пудтаа, иминаа жа бхад̇д̇аажчаад̣̇агзна, д̇ад̣̇убхаязна бхияяосомад̇д̇ааяа гисаа, луукаа, д̣̇уб̣б̣ан̣н̣аа, уббан̣д̣уббан̣д̣угаж̇аад̇аа, д̇хаманисант̇ад̇аг̇ад̇д̇аа’’д̇и. ат̇а ко бхаг̇аваа зд̇асмим̣ нид̣̇аанз зд̇асмим̣ багаран̣з д̇хаммим̣ гат̇ам̣ гад̇ваа бхигкуу ааманд̇зси – ‘‘ануж̇аанаами, бхигкавз, д̇аани бан̃жа бхзсаж̇ж̇аани бадиг̇г̇ахзд̇ваа гаалзби вигаалзби барибхун̃ж̇ид̇у’’нд̇и.
261. Tena kho pana samayena bhikkhū tāni pañca bhesajjāni kāle paṭiggahetvā kāle paribhuñjanti. Tesaṃ yānipi tāni pākatikāni lūkhāni bhojanāni tānipi nacchādenti, pageva senesitāni 3. Te tena ceva sāradikena ābādhena phuṭṭhā, iminā ca bhattācchādakena 4, tadubhayena bhiyyosomattāya kisā honti, lūkhā, dubbaṇṇā, uppaṇḍuppaṇḍukajātā, dhamanisanthatagattā. Addasā kho bhagavā te bhikkhū bhiyyosomattāya kise lūkhe dubbaṇṇe uppaṇḍuppaṇḍukajāte dhamanisanthatagatte, disvāna āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘kiṃ nu kho, ānanda, etarahi bhikkhū bhiyyosomattāya kisā, lūkhā, dubbaṇṇā, uppaṇḍuppaṇḍukajātā, dhamanisanthatagattā’’ti? ‘‘Etarahi, bhante, bhikkhū tāni ca pañca bhesajjāni kāle paṭiggahetvā kāle paribhuñjanti. Tesaṃ yānipi tāni pākatikāni lūkhāni bhojanāni tānipi nacchādenti, pageva senesikāni. Te tena ceva sāradikena ābādhena phuṭṭhā, iminā ca bhattācchādakena, tadubhayena bhiyyosomattāya kisā, lūkhā, dubbaṇṇā, uppaṇḍuppaṇḍukajātā, dhamanisanthatagattā’’ti. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tāni pañca bhesajjāni paṭiggahetvā kālepi vikālepi paribhuñjitu’’nti.
262. д̇зна ко бана самаязна г̇илаанаанам̣ бхигкуунам̣ васзхи бхзсаж̇ж̇зхи ад̇т̇о ход̇и. бхаг̇авад̇о зд̇амад̇т̇ам̣ аарожзсум̣. ануж̇аанаами, бхигкавз, васаани бхзсаж̇ж̇аани – ажчавасам̣, мажчавасам̣, сусугаавасам̣ , суугаравасам̣, г̇ад̣̇рабхавасам̣ – гаалз бадиг̇г̇ахид̇ам̣ гаалз ниббаггам̣ 5 гаалз сам̣садтам̣ д̇злабарибхог̇зна барибхун̃ж̇ид̇ум̣. вигаалз жз, бхигкавз, бадиг̇г̇ахид̇ам̣ вигаалз ниббаггам̣ вигаалз сам̣садтам̣, д̇ам̣ жз барибхун̃ж̇зяяа, аабад̇д̇и д̇ин̣н̣ам̣ д̣̇уггадаанам̣. гаалз жз, бхигкавз, бадиг̇г̇ахид̇ам̣ вигаалз ниббаггам̣ вигаалз сам̣садтам̣, д̇ам̣ жз барибхун̃ж̇зяяа, аабад̇д̇и д̣̇виннам̣ д̣̇уггадаанам̣. гаалз жз, бхигкавз, бадиг̇г̇ахид̇ам̣ гаалз ниббаггам̣ вигаалз сам̣садтам̣, д̇ам̣ жз барибхун̃ж̇зяяа, аабад̇д̇и д̣̇уггадасса. гаалз жз, бхигкавз, бадиг̇г̇ахид̇ам̣ гаалз ниббаггам̣ гаалз сам̣садтам̣, д̇ам̣ жз барибхун̃ж̇зяяа, анаабад̇д̇ийд̇и.
262. Tena kho pana samayena gilānānaṃ bhikkhūnaṃ vasehi bhesajjehi attho hoti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, vasāni bhesajjāni – acchavasaṃ, macchavasaṃ, susukāvasaṃ , sūkaravasaṃ, gadrabhavasaṃ – kāle paṭiggahitaṃ kāle nippakkaṃ 6 kāle saṃsaṭṭhaṃ telaparibhogena paribhuñjituṃ. Vikāle ce, bhikkhave, paṭiggahitaṃ vikāle nippakkaṃ vikāle saṃsaṭṭhaṃ, taṃ ce paribhuñjeyya, āpatti tiṇṇaṃ dukkaṭānaṃ. Kāle ce, bhikkhave, paṭiggahitaṃ vikāle nippakkaṃ vikāle saṃsaṭṭhaṃ, taṃ ce paribhuñjeyya, āpatti dvinnaṃ dukkaṭānaṃ. Kāle ce, bhikkhave, paṭiggahitaṃ kāle nippakkaṃ vikāle saṃsaṭṭhaṃ, taṃ ce paribhuñjeyya, āpatti dukkaṭassa. Kāle ce, bhikkhave, paṭiggahitaṃ kāle nippakkaṃ kāle saṃsaṭṭhaṃ, taṃ ce paribhuñjeyya, anāpattīti.
бан̃жабхзсаж̇ж̇агат̇аа нидтид̇аа.
Pañcabhesajjakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
адтагат̇аа • Aṭṭhakathā / винаяабидага (адтагат̇аа) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / махааваг̇г̇а-адтагат̇аа • Mahāvagga-aṭṭhakathā / бан̃жабхзсаж̇ж̇аад̣̇игат̇аа • Pañcabhesajjādikathā
дийгаа • Tīkā / винаяабидага (дийгаа) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / саарад̇т̇ад̣̇ийбаний-дийгаа • Sāratthadīpanī-ṭīkā / бан̃жабхзсаж̇ж̇аад̣̇игат̇ааван̣н̣анаа • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
дийгаа • Tīkā / винаяабидага (дийгаа) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / важ̇ираб̣уд̣̇д̇хи-дийгаа • Vajirabuddhi-ṭīkā / бан̃жабхзсаж̇ж̇аад̣̇игат̇ааван̣н̣анаа • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
дийгаа • Tīkā / винаяабидага (дийгаа) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / вимад̇ивинод̣̇аний-дийгаа • Vimativinodanī-ṭīkā / бан̃жабхзсаж̇ж̇аад̣̇игат̇ааван̣н̣анаа • Pañcabhesajjādikathāvaṇṇanā
дийгаа • Tīkā / винаяабидага (дийгаа) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / баажид̇яаад̣̇ияож̇анаабаал̣и • Pācityādiyojanāpāḷi / 160. бан̃жабхзсаж̇ж̇аад̣̇игат̇аа • 160. Pañcabhesajjādikathā
