Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi |
౧౮౧. పఞ్చగోరసాదిఅనుజాననా
181. Pañcagorasādianujānanā
౨౯౯. అథ ఖో భగవా భద్దియే యథాభిరన్తం విహరిత్వా మేణ్డకం గహపతిం అనాపుచ్ఛా యేన అఙ్గుత్తరాపో తేన చారికం పక్కామి మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం అడ్ఢతేలసేహి భిక్ఖుసతేహి. అస్సోసి ఖో మేణ్డకో గహపతి – ‘‘భగవా కిర యేన అఙ్గుత్తరాపో తేన చారికం పక్కన్తో మహతా భిక్ఖుసఙ్ఘేన సద్ధిం అడ్ఢతేలసేహి భిక్ఖుసతేహీ’’తి. అథ ఖో మేణ్డకో గహపతి దాసే చ కమ్మకరే చ ఆణాపేసి – ‘‘తేన హి, భణే, బహుం లోణమ్పి, తేలమ్పి, తణ్డులమ్పి, ఖాదనీయమ్పి సకటేసు ఆరోపేత్వా ఆగచ్ఛథ, అడ్ఢతేలసాని చ గోపాలకసతాని అడ్ఢతేలసాని చ ధేనుసతాని ఆదాయ ఆగచ్ఛన్తు, యత్థ భగవన్తం పస్సిస్సామ తత్థ తరుణేన 1 ఖీరేన భోజేస్సామా’’తి. అథ ఖో మేణ్డకో గహపతి భగవన్తం అన్తరామగ్గే కన్తారే సమ్భావేసి. అథ ఖో మేణ్డకో గహపతి యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో మేణ్డకో గహపతి భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అధివాసేతు మే, భన్తే, భగవా స్వాతనాయ భత్తం సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేనా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో మేణ్డకో గహపతి భగవతో అధివాసనం విదిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా పదక్ఖిణం కత్వా పక్కామి.
299. Atha kho bhagavā bhaddiye yathābhirantaṃ viharitvā meṇḍakaṃ gahapatiṃ anāpucchā yena aṅguttarāpo tena cārikaṃ pakkāmi mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Assosi kho meṇḍako gahapati – ‘‘bhagavā kira yena aṅguttarāpo tena cārikaṃ pakkanto mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehī’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati dāse ca kammakare ca āṇāpesi – ‘‘tena hi, bhaṇe, bahuṃ loṇampi, telampi, taṇḍulampi, khādanīyampi sakaṭesu āropetvā āgacchatha, aḍḍhatelasāni ca gopālakasatāni aḍḍhatelasāni ca dhenusatāni ādāya āgacchantu, yattha bhagavantaṃ passissāma tattha taruṇena 2 khīrena bhojessāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati bhagavantaṃ antarāmagge kantāre sambhāvesi. Atha kho meṇḍako gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho meṇḍako gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho meṇḍako gahapati bhagavato adhivāsanaṃ viditvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
అథ ఖో మేణ్డకో గహపతి తస్సా రత్తియా అచ్చయేన పణీతం ఖాదనీయం భోజనీయం పటియాదాపేత్వా భగవతో కాలం ఆరోచాపేసి – ‘‘కాలో, భన్తే, నిట్ఠితం భత్త’’న్తి. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ యేన మేణ్డకస్స గహపతిస్స పరివేసనా తేనుపసఙ్కమి ; ఉపసఙ్కమిత్వా పఞ్ఞత్తే ఆసనే నిసీది సద్ధిం భిక్ఖుసఙ్ఘేన. అథ ఖో మేణ్డకో గహపతి అడ్ఢతేలసాని గోపాలకసతాని ఆణాపేసి – ‘‘తేనహి, భణే, ఏకమేకం ధేనుం గహేత్వా ఏకమేకస్స భిక్ఖునో ఉపతిట్ఠథ తరుణేన ఖీరేన భోజేస్సామా’’తి. అథ ఖో మేణ్డకో గహపతి బుద్ధప్పముఖం భిక్ఖుసఙ్ఘం పణీతేన ఖాదనీయేన భోజనీయేన సహత్థా సన్తప్పేసి సమ్పవారేసి, తరుణేన చ ఖీరేన. భిక్ఖూ కుక్కుచ్చాయన్తా ఖీరం న పటిగ్గణ్హన్తి. పటిగ్గణ్హథ, భిక్ఖవే, పరిభుఞ్జథాతి. అథ ఖో మేణ్డకో గహపతి బుద్ధప్పముఖం భిక్ఖుసఙ్ఘం పణీతేన ఖాదనీయేన భోజనీయేన సహత్థా సన్తప్పేత్వా సమ్పవారేత్వా తరుణేన చ ఖీరేన భగవన్తం భుత్తావిం ఓనీతపత్తపాణిం ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో మేణ్డకో గహపతి భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘సన్తి, భన్తే, మగ్గా కన్తారా, అప్పోదకా అప్పభక్ఖా, న సుకరా అపాథేయ్యేన గన్తుం. సాధు, భన్తే, భగవా భిక్ఖూనం పాథేయ్యం అనుజానాతూ’’తి. అథ ఖో భగవా మేణ్డకం గహపతిం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉట్ఠాయాసనా పక్కామి. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, పఞ్చ గోరసే – ఖీరం, దధిం, తక్కం, నవనీతం, సప్పిం. సన్తి, భిక్ఖవే, మగ్గా కన్తారా అప్పోదకా అప్పభక్ఖా, న సుకరా అపాథేయ్యేన గన్తుం. అనుజానామి, భిక్ఖవే, పాథేయ్యం పరియేసితుం తణ్డులో తణ్డులత్థికేన, ముగ్గో ముగ్గత్థికేన, మాసో మాసత్థికేన, లోణం లోణత్థికేన , గుళో గుళత్థికేన, తేలం తేలత్థికేన, సప్పి సప్పిత్థికేన. సన్తి, భిక్ఖవే, మనుస్సా, సద్ధా పసన్నా, తే కప్పియకారకానం హత్థే హిరఞ్ఞం ఉపనిక్ఖిపన్తి – ‘ఇమినా అయ్యస్స యం కప్పియం తం దేథా’తి. అనుజానామి, భిక్ఖవే, యం తతో కప్పియం తం సాదితుం; న త్వేవాహం, భిక్ఖవే, కేనచి పరియాయేన జాతరూపరజతం సాదితబ్బం పరియేసితబ్బన్తి వదామీ’’తి.
Atha kho meṇḍako gahapati tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena meṇḍakassa gahapatissa parivesanā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho meṇḍako gahapati aḍḍhatelasāni gopālakasatāni āṇāpesi – ‘‘tenahi, bhaṇe, ekamekaṃ dhenuṃ gahetvā ekamekassa bhikkhuno upatiṭṭhatha taruṇena khīrena bhojessāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi, taruṇena ca khīrena. Bhikkhū kukkuccāyantā khīraṃ na paṭiggaṇhanti. Paṭiggaṇhatha, bhikkhave, paribhuñjathāti. Atha kho meṇḍako gahapati buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā taruṇena ca khīrena bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho meṇḍako gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santi, bhante, maggā kantārā, appodakā appabhakkhā, na sukarā apātheyyena gantuṃ. Sādhu, bhante, bhagavā bhikkhūnaṃ pātheyyaṃ anujānātū’’ti. Atha kho bhagavā meṇḍakaṃ gahapatiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pañca gorase – khīraṃ, dadhiṃ, takkaṃ, navanītaṃ, sappiṃ. Santi, bhikkhave, maggā kantārā appodakā appabhakkhā, na sukarā apātheyyena gantuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, pātheyyaṃ pariyesituṃ taṇḍulo taṇḍulatthikena, muggo muggatthikena, māso māsatthikena, loṇaṃ loṇatthikena , guḷo guḷatthikena, telaṃ telatthikena, sappi sappitthikena. Santi, bhikkhave, manussā, saddhā pasannā, te kappiyakārakānaṃ hatthe hiraññaṃ upanikkhipanti – ‘iminā ayyassa yaṃ kappiyaṃ taṃ dethā’ti. Anujānāmi, bhikkhave, yaṃ tato kappiyaṃ taṃ sādituṃ; na tvevāhaṃ, bhikkhave, kenaci pariyāyena jātarūparajataṃ sāditabbaṃ pariyesitabbanti vadāmī’’ti.
పఞ్చగోరసాదిఅనుజాననా నిట్ఠితా.
Pañcagorasādianujānanā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / కప్పియభూమిఅనుజాననకథా • Kappiyabhūmianujānanakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / కప్పియభూమిఅనుజాననకథావణ్ణనా • Kappiyabhūmianujānanakathāvaṇṇanā