| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi |
೧೮೧. ಪಞ್ಚಗೋರಸಾದಿಅನುಜಾನನಾ
181. Pañcagorasādianujānanā
೨೯೯. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭದ್ದಿಯೇ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಮೇಣ್ಡಕಂ ಗಹಪತಿಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಯೇನ ಅಙ್ಗುತ್ತರಾಪೋ ತೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಾಮಿ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಡ್ಢತೇಲಸೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಯೇನ ಅಙ್ಗುತ್ತರಾಪೋ ತೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಡ್ಢತೇಲಸೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ದಾಸೇ ಚ ಕಮ್ಮಕರೇ ಚ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ, ಬಹುಂ ಲೋಣಮ್ಪಿ, ತೇಲಮ್ಪಿ, ತಣ್ಡುಲಮ್ಪಿ, ಖಾದನೀಯಮ್ಪಿ ಸಕಟೇಸು ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಥ, ಅಡ್ಢತೇಲಸಾನಿ ಚ ಗೋಪಾಲಕಸತಾನಿ ಅಡ್ಢತೇಲಸಾನಿ ಚ ಧೇನುಸತಾನಿ ಆದಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತು, ಯತ್ಥ ಭಗವನ್ತಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮ ತತ್ಥ ತರುಣೇನ 1 ಖೀರೇನ ಭೋಜೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಕನ್ತಾರೇ ಸಮ್ಭಾವೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಧಿವಾಸೇತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ। ಅಥ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
299. Atha kho bhagavā bhaddiye yathābhirantaṃ viharitvā meṇḍakaṃ gahapatiṃ anāpucchā yena aṅguttarāpo tena cārikaṃ pakkāmi mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehi. Assosi kho meṇḍako gahapati – ‘‘bhagavā kira yena aṅguttarāpo tena cārikaṃ pakkanto mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhatelasehi bhikkhusatehī’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati dāse ca kammakare ca āṇāpesi – ‘‘tena hi, bhaṇe, bahuṃ loṇampi, telampi, taṇḍulampi, khādanīyampi sakaṭesu āropetvā āgacchatha, aḍḍhatelasāni ca gopālakasatāni aḍḍhatelasāni ca dhenusatāni ādāya āgacchantu, yattha bhagavantaṃ passissāma tattha taruṇena 2 khīrena bhojessāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati bhagavantaṃ antarāmagge kantāre sambhāvesi. Atha kho meṇḍako gahapati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho meṇḍako gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho meṇḍako gahapati bhagavato adhivāsanaṃ viditvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi.
ಅಥ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಕಾಲಂ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಭನ್ತೇ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಮೇಣ್ಡಕಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಪರಿವೇಸನಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ। ಅಥ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ಅಡ್ಢತೇಲಸಾನಿ ಗೋಪಾಲಕಸತಾನಿ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ತೇನಹಿ, ಭಣೇ, ಏಕಮೇಕಂ ಧೇನುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮೇಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪತಿಟ್ಠಥ ತರುಣೇನ ಖೀರೇನ ಭೋಜೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸಹತ್ಥಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ ಸಮ್ಪವಾರೇಸಿ, ತರುಣೇನ ಚ ಖೀರೇನ। ಭಿಕ್ಖೂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಾ ಖೀರಂ ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸಹತ್ಥಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪವಾರೇತ್ವಾ ತರುಣೇನ ಚ ಖೀರೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿಂ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಮೇಣ್ಡಕೋ ಗಹಪತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸನ್ತಿ, ಭನ್ತೇ, ಮಗ್ಗಾ ಕನ್ತಾರಾ, ಅಪ್ಪೋದಕಾ ಅಪ್ಪಭಕ್ಖಾ, ನ ಸುಕರಾ ಅಪಾಥೇಯ್ಯೇನ ಗನ್ತುಂ। ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಅನುಜಾನಾತೂ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮೇಣ್ಡಕಂ ಗಹಪತಿಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಸಮುತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಸ್ಮಿಂ ನಿದಾನೇ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಕರಣೇ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಗೋರಸೇ – ಖೀರಂ, ದಧಿಂ, ತಕ್ಕಂ, ನವನೀತಂ, ಸಪ್ಪಿಂ। ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಗ್ಗಾ ಕನ್ತಾರಾ ಅಪ್ಪೋದಕಾ ಅಪ್ಪಭಕ್ಖಾ, ನ ಸುಕರಾ ಅಪಾಥೇಯ್ಯೇನ ಗನ್ತುಂ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ ತಣ್ಡುಲೋ ತಣ್ಡುಲತ್ಥಿಕೇನ, ಮುಗ್ಗೋ ಮುಗ್ಗತ್ಥಿಕೇನ, ಮಾಸೋ ಮಾಸತ್ಥಿಕೇನ, ಲೋಣಂ ಲೋಣತ್ಥಿಕೇನ , ಗುಳೋ ಗುಳತ್ಥಿಕೇನ, ತೇಲಂ ತೇಲತ್ಥಿಕೇನ, ಸಪ್ಪಿ ಸಪ್ಪಿತ್ಥಿಕೇನ। ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮನುಸ್ಸಾ, ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ, ತೇ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಂ ಹತ್ಥೇ ಹಿರಞ್ಞಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ – ‘ಇಮಿನಾ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಯಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ತಂ ದೇಥಾ’ತಿ। ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ತತೋ ಕಪ್ಪಿಯಂ ತಂ ಸಾದಿತುಂ; ನ ತ್ವೇವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಸಾದಿತಬ್ಬಂ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವದಾಮೀ’’ತಿ।
Atha kho meṇḍako gahapati tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena meṇḍakassa gahapatissa parivesanā tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho meṇḍako gahapati aḍḍhatelasāni gopālakasatāni āṇāpesi – ‘‘tenahi, bhaṇe, ekamekaṃ dhenuṃ gahetvā ekamekassa bhikkhuno upatiṭṭhatha taruṇena khīrena bhojessāmā’’ti. Atha kho meṇḍako gahapati buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi, taruṇena ca khīrena. Bhikkhū kukkuccāyantā khīraṃ na paṭiggaṇhanti. Paṭiggaṇhatha, bhikkhave, paribhuñjathāti. Atha kho meṇḍako gahapati buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā taruṇena ca khīrena bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho meṇḍako gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santi, bhante, maggā kantārā, appodakā appabhakkhā, na sukarā apātheyyena gantuṃ. Sādhu, bhante, bhagavā bhikkhūnaṃ pātheyyaṃ anujānātū’’ti. Atha kho bhagavā meṇḍakaṃ gahapatiṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, pañca gorase – khīraṃ, dadhiṃ, takkaṃ, navanītaṃ, sappiṃ. Santi, bhikkhave, maggā kantārā appodakā appabhakkhā, na sukarā apātheyyena gantuṃ. Anujānāmi, bhikkhave, pātheyyaṃ pariyesituṃ taṇḍulo taṇḍulatthikena, muggo muggatthikena, māso māsatthikena, loṇaṃ loṇatthikena , guḷo guḷatthikena, telaṃ telatthikena, sappi sappitthikena. Santi, bhikkhave, manussā, saddhā pasannā, te kappiyakārakānaṃ hatthe hiraññaṃ upanikkhipanti – ‘iminā ayyassa yaṃ kappiyaṃ taṃ dethā’ti. Anujānāmi, bhikkhave, yaṃ tato kappiyaṃ taṃ sādituṃ; na tvevāhaṃ, bhikkhave, kenaci pariyāyena jātarūparajataṃ sāditabbaṃ pariyesitabbanti vadāmī’’ti.
ಪಞ್ಚಗೋರಸಾದಿಅನುಜಾನನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pañcagorasādianujānanā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಅನುಜಾನನಕಥಾ • Kappiyabhūmianujānanakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಅನುಜಾನನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Kappiyabhūmianujānanakathāvaṇṇanā
