| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-அனுடீகா • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
பஞ்சகனயவண்ணனா
Pañcakanayavaṇṇanā
167. ஆகாரபே⁴த³ந்தி ஆகாரவிஸேஸங். அனேகாகாரா ஹி த⁴ம்மா, தே ச நிரவஸேஸங் யாதா²வதோ ப⁴க³வதா அபி⁴ஸம்பு³த்³தா⁴. யதா²ஹ – ‘‘ஸப்³பே³ த⁴ம்மா ஸப்³பா³காரேன பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஞாணமுகே² ஆபாத²ங் ஆக³ச்ச²ந்தீ’’தி (மஹானி॰ 156; சூளனி॰ மோக⁴ராஜமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 85; படி॰ 3.5). து³தியஜ்ஜா²னபக்கி²கங் ந பட²மஜ்ஜா²னபக்கி²கந்தி அதி⁴ப்பாயோ. தேனேவாஹ ‘‘பட²மஜ்ஜா²னமேவ ஹீ’’திஆதி³. அத்த²தோ ஹி சதுக்கபஞ்சகனயா அஞ்ஞமஞ்ஞானுப்பவேஸினோ. பஞ்சகனயே து³தியஜ்ஜா²னங் கிங் ஸவிசாரதாய பட²மஜ்ஜா²னபக்கி²கங் உதா³ஹு அவிதக்கதாய து³தியஜ்ஜா²னபக்கி²கந்தி ஸியா ஆஸங்காதி ததா³ஸங்கானிவத்தனத்த²மித³ங் வுத்தங். கஸ்மாதிஆதி³னா தத்த² காரணமாஹ. ஸுத்தந்ததே³ஸனாஸு ச து³தியஜ்ஜா²னமேவ ப⁴ஜந்தீதி ஸம்ப³ந்தோ⁴. ச-ஸத்³தே³ன ந கேவலங் இதே⁴வ, அத² கோ² ஸுத்தந்ததே³ஸனாஸுபீதி தே³ஸனந்தரேபி யதா²வுத்தஜ்ஜா²னஸ்ஸ பட²மஜ்ஜா²னபக்கி²கத்தாபா⁴வங் த³ஸ்ஸேதி. இதா³னி ப⁴ஜனம்பி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘விதக்கவூபஸமா’’திஆதி³ வுத்தங். தேன ஸுத்தந்தேபி பஞ்சகனயஸ்ஸ லப்³ப⁴மானதங் த³ஸ்ஸேதி.
167. Ākārabhedanti ākāravisesaṃ. Anekākārā hi dhammā, te ca niravasesaṃ yāthāvato bhagavatā abhisambuddhā. Yathāha – ‘‘sabbe dhammā sabbākārena buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthaṃ āgacchantī’’ti (mahāni. 156; cūḷani. mogharājamāṇavapucchāniddesa 85; paṭi. 3.5). Dutiyajjhānapakkhikaṃ na paṭhamajjhānapakkhikanti adhippāyo. Tenevāha ‘‘paṭhamajjhānameva hī’’tiādi. Atthato hi catukkapañcakanayā aññamaññānuppavesino. Pañcakanaye dutiyajjhānaṃ kiṃ savicāratāya paṭhamajjhānapakkhikaṃ udāhu avitakkatāya dutiyajjhānapakkhikanti siyā āsaṅkāti tadāsaṅkānivattanatthamidaṃ vuttaṃ. Kasmātiādinā tattha kāraṇamāha. Suttantadesanāsu ca dutiyajjhānameva bhajantīti sambandho. Ca-saddena na kevalaṃ idheva, atha kho suttantadesanāsupīti desanantarepi yathāvuttajjhānassa paṭhamajjhānapakkhikattābhāvaṃ dasseti. Idāni bhajanampi dassetuṃ ‘‘vitakkavūpasamā’’tiādi vuttaṃ. Tena suttantepi pañcakanayassa labbhamānataṃ dasseti.
நனு ச ஸுத்தந்தே சத்தாரியேவ ஜா²னானி விப⁴த்தானீதி பஞ்சகனயோ நத்தி²யேவாதி? ந, ‘‘ஸவிதக்கஸவிசாரோ ஸமாதீ⁴’’திஆதி³னா ஸமாதி⁴த்தயாபதே³ஸேன பஞ்சகனயஸ்ஸ லப்³ப⁴மானத்தா. சதுக்கனயனிஸ்ஸிதோ பன கத்வா பஞ்சகனயோ விப⁴த்தோதி தத்தா²பி பஞ்சகனயோ நித்³தா⁴ரேதப்³போ³. விதக்கவிசாரானங் வூபஸமாதி ஹி விதக்கஸ்ஸ விசாரஸ்ஸ விதக்கவிசாரானஞ்ச விதக்கவிசாரானந்தி ஸக்கா வத்துங். ததா² அவிதக்கஅவிசாரானந்தி ச வினா ஸஹ ச விசாரேன விதக்கப்பஹானேன அவிதக்கங் ஸஹ வினா ச விதக்கேன விசாரப்பஹானேன அவிசாரந்தி அவிதக்கங் அவிசாரங் அவிதக்கஅவிசாரஞ்சாதி வா திவித⁴ம்பி ஸக்கா ஸங்க³ண்ஹிதுங்.
Nanu ca suttante cattāriyeva jhānāni vibhattānīti pañcakanayo natthiyevāti? Na, ‘‘savitakkasavicāro samādhī’’tiādinā samādhittayāpadesena pañcakanayassa labbhamānattā. Catukkanayanissito pana katvā pañcakanayo vibhattoti tatthāpi pañcakanayo niddhāretabbo. Vitakkavicārānaṃ vūpasamāti hi vitakkassa vicārassa vitakkavicārānañca vitakkavicārānanti sakkā vattuṃ. Tathā avitakkaavicārānanti ca vinā saha ca vicārena vitakkappahānena avitakkaṃ saha vinā ca vitakkena vicārappahānena avicāranti avitakkaṃ avicāraṃ avitakkaavicārañcāti vā tividhampi sakkā saṅgaṇhituṃ.
து³தியந்தி ச விதக்கரஹிதே விதக்கவிசாரத்³வயரஹிதே ச ஞாயாக³தா தே³ஸனா. து³தியங் அதி⁴க³ந்தப்³ப³த்தா விசாரமத்தரஹிதேபி த்³வயப்பஹானாதி⁴க³தஸமானத⁴ம்மத்தா. ஏவஞ்ச கத்வா பஞ்சகனயனித்³தே³ஸே து³தியே வூபஸந்தோபி விதக்கோ தங்ஸஹாயவிசாராவூபஸமேன ந ஸம்மாவூபஸந்தோதி விதக்கவிசாரத்³வயரஹிதே விய விசாரவூபஸமேனேவ தது³பஸமங் ஸேஸத⁴ம்மஸமானதஞ்ச த³ஸ்ஸெந்தேன ‘‘விதக்கவிசாரானங் வூபஸமா அஜ்ஜ²த்தங் ஸம்பஸாத³னங் சேதஸோ ஏகோதி³பா⁴வங் அவிதக்கங் அவிசாரங் ஸமாதி⁴ஜங் பீதிஸுக²ங் ததியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதீ’’தி ததியங் சதுக்கனயே து³தியேன நிப்³பி³ஸேஸங் விப⁴த்தங். து³வித⁴ஸ்ஸபி ஸஹாயவிரஹேன அஞ்ஞதா² ச விதக்கப்பஹானேன அவிதக்கத்தங் ஸமாதி⁴ஜங் பீதிஸுக²த்தஞ்ச ஸமானந்தி ஸமானத⁴ம்மத்தாபி து³தியந்தி நித்³தே³ஸோ. விசாரமத்தம்பி ஹி விதக்கவிசாரத்³வயரஹிதங் விய ‘‘யஸ்மிங் ஸமயே ரூபூபபத்தியா மக்³க³ங் பா⁴வேதி அவிதக்கவிசாரமத்தங் ஸமாதி⁴ஜங் பீதிஸுக²ங் து³தியங் ஜா²னங் உபஸம்பஜ்ஜ விஹரதீ’’தி அவிதக்கங் ஸமாதி⁴ஜங் பீதிஸுக²ந்தி விப⁴த்தங். பட²மஜ்ஜா²னே வா ஸஹசாரீஸு விதக்கவிசாரேஸு ஏகங் அதிக்கமித்வா து³தியம்பி தத்ரட்ட²மேவ தோ³ஸதோ தி³ஸ்வா உப⁴யம்பி ஸஹாதிக்கமந்தஸ்ஸ பஞ்சகனயே ததியங் வுத்தங் ததியங் அதி⁴க³ந்தப்³ப³த்தா. பட²மதோ அனந்தரபா⁴வேன பனஸ்ஸ து³தியபா⁴வோ ச உப்பஜ்ஜதி. கஸ்மா பனெத்த² ஸரூபதோ பஞ்சகனயோ ந விப⁴த்தோதி? வினெய்யஜ்ஜா²ஸயதோ. யதா²னுலோமதே³ஸனா ஹி ஸுத்தந்ததே³ஸனாதி.
Dutiyanti ca vitakkarahite vitakkavicāradvayarahite ca ñāyāgatā desanā. Dutiyaṃ adhigantabbattā vicāramattarahitepi dvayappahānādhigatasamānadhammattā. Evañca katvā pañcakanayaniddese dutiye vūpasantopi vitakko taṃsahāyavicārāvūpasamena na sammāvūpasantoti vitakkavicāradvayarahite viya vicāravūpasameneva tadupasamaṃ sesadhammasamānatañca dassentena ‘‘vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī’’ti tatiyaṃ catukkanaye dutiyena nibbisesaṃ vibhattaṃ. Duvidhassapi sahāyavirahena aññathā ca vitakkappahānena avitakkattaṃ samādhijaṃ pītisukhattañca samānanti samānadhammattāpi dutiyanti niddeso. Vicāramattampi hi vitakkavicāradvayarahitaṃ viya ‘‘yasmiṃ samaye rūpūpapattiyā maggaṃ bhāveti avitakkavicāramattaṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharatī’’ti avitakkaṃ samādhijaṃ pītisukhanti vibhattaṃ. Paṭhamajjhāne vā sahacārīsu vitakkavicāresu ekaṃ atikkamitvā dutiyampi tatraṭṭhameva dosato disvā ubhayampi sahātikkamantassa pañcakanaye tatiyaṃ vuttaṃ tatiyaṃ adhigantabbattā. Paṭhamato anantarabhāvena panassa dutiyabhāvo ca uppajjati. Kasmā panettha sarūpato pañcakanayo na vibhattoti? Vineyyajjhāsayato. Yathānulomadesanā hi suttantadesanāti.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / த⁴ம்மஸங்க³ணீபாளி • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ரூபாவசரகுஸலங் • Rūpāvacarakusalaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (அட்ட²கதா²) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / த⁴ம்மஸங்க³ணி-அட்ட²கதா² • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / பஞ்சகனயோ • Pañcakanayo
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / த⁴ம்மஸங்க³ணீ-மூலடீகா • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / பஞ்சகனயவண்ணனா • Pañcakanayavaṇṇanā
