| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ธมฺมสงฺคณิ-อฎฺฐกถา • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ปญฺจกนโย
Pañcakanayo
๑๖๗. อิทานิ กตเม ธมฺมา กุสลาติ ปญฺจกนโย อารโทฺธฯ กสฺมาติ เจ, ปุคฺคลชฺฌาสยวเสน เจว เทสนาวิลาเสน จฯ สนฺนิสินฺนเทวปริสาย กิร เอกจฺจานํ เทวานํ วิตโกฺก เอว โอฬาริกโต อุปฎฺฐาสิ, วิจารปีติสุขจิเตฺตกคฺคตา สนฺตโตฯ เตสํ สปฺปายวเสน สตฺถา จตุรงฺคิกํ อวิตกฺกํ วิจารมตฺตํ ทุติยชฺฌานํ นาม ภาเชสิฯ เอกจฺจานํ วิจาโร โอฬาริกโต อุปฎฺฐาสิ, ปีติสุขจิเตฺตกคฺคตา สนฺตโตฯ เตสํ สปฺปายวเสน ติวงฺคิกํ ตติยชฺฌานํ นาม ภาเชสิฯ เอกจฺจานํ ปีติ โอฬาริกโต อุปฎฺฐาสิ, สุขจิเตฺตกคฺคตา สนฺตโตฯ เตสํ สปฺปายวเสน ทุวงฺคิกํ จตุตฺถชฺฌานํ นาม ภาเชสิฯ เอกจฺจานํ สุขํ โอฬาริกโต อุปฎฺฐาสิ, อุเปกฺขาจิเตฺตกคฺคตา สนฺตโตฯ เตสํ สปฺปายวเสน ทุวงฺคิกํ ปญฺจมชฺฌานํ นาม ภาเชสิฯ อยํ ตาว ‘ปุคฺคลชฺฌาสโย’ฯ
167. Idāni katame dhammā kusalāti pañcakanayo āraddho. Kasmāti ce, puggalajjhāsayavasena ceva desanāvilāsena ca. Sannisinnadevaparisāya kira ekaccānaṃ devānaṃ vitakko eva oḷārikato upaṭṭhāsi, vicārapītisukhacittekaggatā santato. Tesaṃ sappāyavasena satthā caturaṅgikaṃ avitakkaṃ vicāramattaṃ dutiyajjhānaṃ nāma bhājesi. Ekaccānaṃ vicāro oḷārikato upaṭṭhāsi, pītisukhacittekaggatā santato. Tesaṃ sappāyavasena tivaṅgikaṃ tatiyajjhānaṃ nāma bhājesi. Ekaccānaṃ pīti oḷārikato upaṭṭhāsi, sukhacittekaggatā santato. Tesaṃ sappāyavasena duvaṅgikaṃ catutthajjhānaṃ nāma bhājesi. Ekaccānaṃ sukhaṃ oḷārikato upaṭṭhāsi, upekkhācittekaggatā santato. Tesaṃ sappāyavasena duvaṅgikaṃ pañcamajjhānaṃ nāma bhājesi. Ayaṃ tāva ‘puggalajjhāsayo’.
ยสฺสา ปน ธมฺมธาตุยา สุปฺปฎิวิทฺธตฺตา เทสนาวิลาสปฺปโตฺต นาม โหติ – สา ตถาคตสฺส สุฎฺฐุ ปฎิวิทฺธา – ตสฺมา ญาณมหตฺตตาย เทสนาวิธาเนสุ กุสโล เทสนาวิลาสปฺปโตฺต สตฺถา ยํ ยํ องฺคํ ลพฺภติ ตสฺส ตสฺส วเสน ยถา ยถา อิจฺฉติ ตถา ตถา เทสนํ นิยาเมตีติ โส อิธ ปญฺจงฺคิกํ ปฐมชฺฌานํ ภาเชสิ, จตุรงฺคิกํ อวิตกฺกํ วิจารมตฺตํ ทุติยชฺฌานํ, ภาเชสิ ติวงฺคิกํ ตติยชฺฌานํ, ภาเชสิ ทุวงฺคิกํ จตุตฺถชฺฌานํ, ทุวงฺคิกเมว ปญฺจมชฺฌานํ ภาเชสิฯ อยํ ‘เทสนาวิลาโส’ นามฯ
Yassā pana dhammadhātuyā suppaṭividdhattā desanāvilāsappatto nāma hoti – sā tathāgatassa suṭṭhu paṭividdhā – tasmā ñāṇamahattatāya desanāvidhānesu kusalo desanāvilāsappatto satthā yaṃ yaṃ aṅgaṃ labbhati tassa tassa vasena yathā yathā icchati tathā tathā desanaṃ niyāmetīti so idha pañcaṅgikaṃ paṭhamajjhānaṃ bhājesi, caturaṅgikaṃ avitakkaṃ vicāramattaṃ dutiyajjhānaṃ, bhājesi tivaṅgikaṃ tatiyajjhānaṃ, bhājesi duvaṅgikaṃ catutthajjhānaṃ, duvaṅgikameva pañcamajjhānaṃ bhājesi. Ayaṃ ‘desanāvilāso’ nāma.
อปิจ เย ภควตา ‘‘ตโยเม, ภิกฺขเว, สมาธี – สวิตกฺกสวิจาโร สมาธิ, อวิตกฺกวิจารมโตฺต สมาธิ, อวิตกฺกอวิจาโร สมาธี’’ติ (ที. นิ. ๓.๓๐๕) สุตฺตเนฺต ตโย สมาธี เทสิตา, เตสุ เหฎฺฐา สวิตกฺกสวิจาโร สมาธิ อวิตกฺกอวิจาโร สมาธิ จ ภาเชตฺวา ทสฺสิโต, อวิตกฺกวิจารมโตฺต น ทสฺสิโตฯ ตํ ทเสฺสตุมฺปิ อยํ ปญฺจกนโย อารโทฺธติ เวทิตโพฺพฯ
Apica ye bhagavatā ‘‘tayome, bhikkhave, samādhī – savitakkasavicāro samādhi, avitakkavicāramatto samādhi, avitakkaavicāro samādhī’’ti (dī. ni. 3.305) suttante tayo samādhī desitā, tesu heṭṭhā savitakkasavicāro samādhi avitakkaavicāro samādhi ca bhājetvā dassito, avitakkavicāramatto na dassito. Taṃ dassetumpi ayaṃ pañcakanayo āraddhoti veditabbo.
ตตฺถ ทุติยชฺฌานนิเทฺทเส ผสฺสาทีสุ วิตกฺกมตฺตํ ปริหายติ, โกฎฺฐาสวาเร ‘‘จตุรงฺคิกํ ฌานํ โหติ จตุรงฺคิโก มโคฺค โหตี’’ติ อยเมว วิเสโสฯ เสสํ สพฺพํ ปฐมชฺฌานสทิสเมวฯ ยานิ จ จตุกฺกนเย ทุติยตติยจตุตฺถานิ ตาเนว อิธ ตติยจตุตฺถปญฺจมานิฯ เตสํ อธิคมปฎิปาฎิทีปนตฺถํ อยํ นโย เวทิตโพฺพ –
Tattha dutiyajjhānaniddese phassādīsu vitakkamattaṃ parihāyati, koṭṭhāsavāre ‘‘caturaṅgikaṃ jhānaṃ hoti caturaṅgiko maggo hotī’’ti ayameva viseso. Sesaṃ sabbaṃ paṭhamajjhānasadisameva. Yāni ca catukkanaye dutiyatatiyacatutthāni tāneva idha tatiyacatutthapañcamāni. Tesaṃ adhigamapaṭipāṭidīpanatthaṃ ayaṃ nayo veditabbo –
เอโก กิร อมจฺจปุโตฺต ราชานํ อุปฎฺฐาตุํ ชนปทโต นครํ อาคโตฯ โส เอกทิวสเมว ราชานํ ทิสฺวา ปานพฺยสเนน สพฺพํ วิภวชาตํ นาเสสิฯ ตํ เอกทิวสํ สุรามทมตฺตํ นิโจฺจฬํ กตฺวา ชิณฺณกฎสารกมเตฺตน ปฎิจฺฉาเทตฺวา ปานาคารโต นีหริํสุฯ ตเมนํ สงฺการกูเฎ นิปชฺชิตฺวา นิทฺทายนฺตํ เอโก องฺควิชฺชาปาฐโก ทิสฺวา ‘อยํ ปุริโส มหาชนสฺส อวสฺสโย ภวิสฺสติ, ปฎิชคฺคิตโพฺพ เอโส’ติ สนฺนิฎฺฐานํ กตฺวา มตฺติกาย นฺหาเปตฺวา ถูลสาฎกยุคํ นิวาสาเปตฺวา ปุน คโนฺธทเกน นฺหาเปตฺวา สุขุเมน ทุกูลยุคเฬน อจฺฉาเทตฺวา ปาสาทํ อาโรเปตฺวา สุโภชนํ โภเชตฺวา ‘เอวํ นํ ปริจาเรยฺยาถา’ติ ปริจารเก ปฎิปาเทตฺวา ปกฺกามิฯ อถ นํ เต สยนํ อาโรเปสุํฯ ปานาคารคมนปฎิพาหนตฺถญฺจ นํ จตฺตาโร ตาว ชนา จตูสุ หตฺถปาเทสุ อุปฺปีเฬตฺวา อฎฺฐํสุฯ เอโก ปาเท ปริมชฺชิฯ เอโก ตาลวณฺฎํ คเหตฺวา พีชิฯ เอโก วีณํ วาทยมาโน คายโนฺต นิสีทิฯ
Eko kira amaccaputto rājānaṃ upaṭṭhātuṃ janapadato nagaraṃ āgato. So ekadivasameva rājānaṃ disvā pānabyasanena sabbaṃ vibhavajātaṃ nāsesi. Taṃ ekadivasaṃ surāmadamattaṃ niccoḷaṃ katvā jiṇṇakaṭasārakamattena paṭicchādetvā pānāgārato nīhariṃsu. Tamenaṃ saṅkārakūṭe nipajjitvā niddāyantaṃ eko aṅgavijjāpāṭhako disvā ‘ayaṃ puriso mahājanassa avassayo bhavissati, paṭijaggitabbo eso’ti sanniṭṭhānaṃ katvā mattikāya nhāpetvā thūlasāṭakayugaṃ nivāsāpetvā puna gandhodakena nhāpetvā sukhumena dukūlayugaḷena acchādetvā pāsādaṃ āropetvā subhojanaṃ bhojetvā ‘evaṃ naṃ paricāreyyāthā’ti paricārake paṭipādetvā pakkāmi. Atha naṃ te sayanaṃ āropesuṃ. Pānāgāragamanapaṭibāhanatthañca naṃ cattāro tāva janā catūsu hatthapādesu uppīḷetvā aṭṭhaṃsu. Eko pāde parimajji. Eko tālavaṇṭaṃ gahetvā bīji. Eko vīṇaṃ vādayamāno gāyanto nisīdi.
โส สยนุปคมเนน วิคตกิลมโถ โถกํ นิทฺทายิตฺวา วุฎฺฐิโต หตฺถปาทนิปฺปีฬนํ อสหมาโน ‘โก เม หตฺถปาเท อุปฺปีเฬติ? อปคจฺฉถา’ติ ตเชฺชสิฯ เต เอกวจเนเนว อปคจฺฉิํสุฯ ตโต ปุน โถกํ นิทฺทายิตฺวา วุฎฺฐิโต ปาทปริมชฺชนํ อสหมาโน ‘โก เม ปาเท ปริมชฺชติ? อปคจฺฉา’ติ อาหฯ โสปิ เอกวจเนเนว อปคจฺฉิฯ ปุน โถกํ นิทฺทายิตฺวา วุฎฺฐิโต วาตวุฎฺฐิ วิย ตาลวณฺฎวาตํ อสหโนฺต ‘โก เอส? อปคจฺฉตู’ติ อาหฯ โสปิ เอกวจเนเนว อปคจฺฉิฯ ปุน โถกํ นิทฺทายิตฺวา วุฎฺฐิโต กณฺณสูลํ วิย คีตวาทิตสทฺทํ อสหมาโน วีณาวาทกํ ตเชฺชสิฯ โสปิ เอกวจเนเนว อปคจฺฉิฯ อเถวํ อนุกฺกเมน ปหีนกิลมถุปฺปีฬนปริมชฺชนวาตปฺปหารคีตวาทิตสทฺทุปทฺทโว สุขํ สยิตฺวา วุฎฺฐาย รโญฺญ สนฺติกํ อคมาสิฯ ราชาปิสฺส มหนฺตํ อิสฺสริยมทาสิฯ โส มหาชนสฺส อวสฺสโย ชาโตฯ
So sayanupagamanena vigatakilamatho thokaṃ niddāyitvā vuṭṭhito hatthapādanippīḷanaṃ asahamāno ‘ko me hatthapāde uppīḷeti? Apagacchathā’ti tajjesi. Te ekavacaneneva apagacchiṃsu. Tato puna thokaṃ niddāyitvā vuṭṭhito pādaparimajjanaṃ asahamāno ‘ko me pāde parimajjati? Apagacchā’ti āha. Sopi ekavacaneneva apagacchi. Puna thokaṃ niddāyitvā vuṭṭhito vātavuṭṭhi viya tālavaṇṭavātaṃ asahanto ‘ko esa? Apagacchatū’ti āha. Sopi ekavacaneneva apagacchi. Puna thokaṃ niddāyitvā vuṭṭhito kaṇṇasūlaṃ viya gītavāditasaddaṃ asahamāno vīṇāvādakaṃ tajjesi. Sopi ekavacaneneva apagacchi. Athevaṃ anukkamena pahīnakilamathuppīḷanaparimajjanavātappahāragītavāditasaddupaddavo sukhaṃ sayitvā vuṭṭhāya rañño santikaṃ agamāsi. Rājāpissa mahantaṃ issariyamadāsi. So mahājanassa avassayo jāto.
ตตฺถ ปานพฺยสเนน ปาริชุญฺญปฺปโตฺต โส อมจฺจปุโตฺต วิย อเนกพฺยสนปาริชุญฺญปฺปโตฺต ฆราวาสคโต กุลปุโตฺต ทฎฺฐโพฺพฯ องฺควิชฺชาปาฐโก ปุริโส วิย ตถาคโตฯ ตสฺส ปุริสสฺส ‘อยํ มหาชนสฺส อวสฺสโย ภวิสฺสติ, ปฎิชคฺคนํ อรหตี’ติ สนฺนิฎฺฐานํ วิย ตถาคตสฺส ‘อยํ มหาชนสฺส อวสฺสโย ภวิสฺสติ, ปพฺพชฺชํ อรหติ กุลปุโตฺต’ติ สนฺนิฎฺฐานกรณํฯ
Tattha pānabyasanena pārijuññappatto so amaccaputto viya anekabyasanapārijuññappatto gharāvāsagato kulaputto daṭṭhabbo. Aṅgavijjāpāṭhako puriso viya tathāgato. Tassa purisassa ‘ayaṃ mahājanassa avassayo bhavissati, paṭijagganaṃ arahatī’ti sanniṭṭhānaṃ viya tathāgatassa ‘ayaṃ mahājanassa avassayo bhavissati, pabbajjaṃ arahati kulaputto’ti sanniṭṭhānakaraṇaṃ.
อถสฺส อมจฺจปุตฺตสฺส มตฺติกามเตฺตน นฺหาปนํ วิย กุลปุตฺตสฺสาปิ ปพฺพชฺชาปฎิลาโภฯ อถสฺส ถูลสาฎกนิวาสนํ วิย อิมสฺสาปิ ทสสิกฺขาปทสงฺขาตสีลวตฺถนิวาสนํฯ ปุน ตสฺส คโนฺธทกนฺหาปนํ วิย อิมสฺสาปิ ปาติโมกฺขสํวราทิสีลคโนฺธทกนฺหาปนํฯ ปุน ตสฺส สุขุมทุกูลยุคฬจฺฉาทนํ วิย อิมสฺสาปิ ยถาวุตฺตสีลวิสุทฺธิสมฺปทาสงฺขาตทุกูลจฺฉาทนํฯ
Athassa amaccaputtassa mattikāmattena nhāpanaṃ viya kulaputtassāpi pabbajjāpaṭilābho. Athassa thūlasāṭakanivāsanaṃ viya imassāpi dasasikkhāpadasaṅkhātasīlavatthanivāsanaṃ. Puna tassa gandhodakanhāpanaṃ viya imassāpi pātimokkhasaṃvarādisīlagandhodakanhāpanaṃ. Puna tassa sukhumadukūlayugaḷacchādanaṃ viya imassāpi yathāvuttasīlavisuddhisampadāsaṅkhātadukūlacchādanaṃ.
ทุกูลจฺฉาทิตสฺส ปนสฺส ปาสาทาโรปนํ วิย อิมสฺสาปิ สีลวิสุทฺธิทุกูลจฺฉาทิตสฺส สมาธิภาวนาปาสาทาโรหนํฯ ตโต ตสฺส สุโภชนภุญฺชนํ วิย อิมสฺสาปิ สมาธิอุปการกสติสมฺปชญฺญาทิธมฺมามตปริภุญฺชนํฯ
Dukūlacchāditassa panassa pāsādāropanaṃ viya imassāpi sīlavisuddhidukūlacchāditassa samādhibhāvanāpāsādārohanaṃ. Tato tassa subhojanabhuñjanaṃ viya imassāpi samādhiupakārakasatisampajaññādidhammāmataparibhuñjanaṃ.
ภุตฺตโภชนสฺส ปน ตสฺส ปริจารเกหิ สยนาโรปนํ วิย อิมสฺสาปิ วิตกฺกาทีหิ อุปจารชฺฌานาโรปนํฯ ปุน ตสฺส ปานาคารคมนปฎิพาหนตฺถํ หตฺถปาทุปฺปีฬนกปุริสจตุกฺกํ วิย อิมสฺสาปิ กามสญฺญาภิมุขคมนปฎิพาหนตฺถํ อารมฺมเณ จิตฺตุปฺปีฬนโก เนกฺขมฺมวิตโกฺกฯ ตสฺส ปาทปริมชฺชกปุริโส วิย อิมสฺสาปิ อารมฺมเณ จิตฺตานุมชฺชนโก วิจาโรฯ ตสฺส ตาลวณฺฎวาตทายโก วิย อิมสฺสาปิ เจตโส สีตลภาวทายิกา ปีติฯ
Bhuttabhojanassa pana tassa paricārakehi sayanāropanaṃ viya imassāpi vitakkādīhi upacārajjhānāropanaṃ. Puna tassa pānāgāragamanapaṭibāhanatthaṃ hatthapāduppīḷanakapurisacatukkaṃ viya imassāpi kāmasaññābhimukhagamanapaṭibāhanatthaṃ ārammaṇe cittuppīḷanako nekkhammavitakko. Tassa pādaparimajjakapuriso viya imassāpi ārammaṇe cittānumajjanako vicāro. Tassa tālavaṇṭavātadāyako viya imassāpi cetaso sītalabhāvadāyikā pīti.
ตสฺส โสตานุคฺคหกโร คนฺธพฺพปุริโส วิย อิมสฺสาปิ จิตฺตานุคฺคาหกํ โสมนสฺสํฯ ตสฺส สยนุปคมเนน วิคตกิลมถสฺส โถกํ นิทฺทุปคมนํ วิย อิมสฺสาปิ อุปจารชฺฌานสนฺนิสฺสเยน วิคตนีวรณกิลมถสฺส ปฐมชฺฌานุปคมนํฯ
Tassa sotānuggahakaro gandhabbapuriso viya imassāpi cittānuggāhakaṃ somanassaṃ. Tassa sayanupagamanena vigatakilamathassa thokaṃ niddupagamanaṃ viya imassāpi upacārajjhānasannissayena vigatanīvaraṇakilamathassa paṭhamajjhānupagamanaṃ.
อถสฺส นิทฺทายิตฺวา วุฎฺฐิตสฺส หตฺถปาทุปฺปีฬนาสหเนน หตฺถปาทุปฺปีฬกานํ สนฺตชฺชนํ เตสญฺจ อปคมเนน ปุน โถกํ นิทฺทุปคมนํ วิย อิมสฺสาปิ ปฐมชฺฌานโต วุฎฺฐิตสฺส จิตฺตุปฺปีฬกวิตกฺกาสหเนน วิตกฺกโทสทสฺสนํ, วิตกฺกปฺปหานา จ ปุน อวิตกฺกวิจารมตฺตทุติยชฺฌานุปคมนํฯ
Athassa niddāyitvā vuṭṭhitassa hatthapāduppīḷanāsahanena hatthapāduppīḷakānaṃ santajjanaṃ tesañca apagamanena puna thokaṃ niddupagamanaṃ viya imassāpi paṭhamajjhānato vuṭṭhitassa cittuppīḷakavitakkāsahanena vitakkadosadassanaṃ, vitakkappahānā ca puna avitakkavicāramattadutiyajjhānupagamanaṃ.
ตโต ตสฺส ปุนปฺปุนํ นิทฺทายิตฺวา วุฎฺฐิตสฺส ยถาวุเตฺตน กเมน ปาทปริมชฺชนาทีนํ อสหเนน ปฎิปาฎิยา ปาทปริมชฺชกาทีนํ สนฺตชฺชนํ, เตสํ เตสญฺจ อปคมเนน ปุนปฺปุนํ โถกํ นิทฺทุปคมนํ วิย อิมสฺสาปิ ปุนปฺปุนํ ทุติยาทีหิ ฌาเนหิ วุฎฺฐิตสฺส ยถาวุตฺตโทสานํ วิจาราทีนํ อสหเนน ปฎิปาฎิยา วิจาราทิโทสทสฺสนํฯ เตสํ เตสญฺจ ปหานา ปุนปฺปุนํ อวิตกฺกอวิจารนิปฺปีติก ปหีนโสมนสฺสชฺฌานุปคมนํฯ
Tato tassa punappunaṃ niddāyitvā vuṭṭhitassa yathāvuttena kamena pādaparimajjanādīnaṃ asahanena paṭipāṭiyā pādaparimajjakādīnaṃ santajjanaṃ, tesaṃ tesañca apagamanena punappunaṃ thokaṃ niddupagamanaṃ viya imassāpi punappunaṃ dutiyādīhi jhānehi vuṭṭhitassa yathāvuttadosānaṃ vicārādīnaṃ asahanena paṭipāṭiyā vicārādidosadassanaṃ. Tesaṃ tesañca pahānā punappunaṃ avitakkaavicāranippītika pahīnasomanassajjhānupagamanaṃ.
ตสฺส ปน สยนา วุฎฺฐาย รโญฺญ สนฺติกํ คตสฺส อิสฺสริยปฺปตฺติ วิย อิมสฺสาปิ ปญฺจมชฺฌานโต วุฎฺฐิตสฺส วิปสฺสนา มคฺคํ อุปคตสฺส อรหตฺตปฺปตฺติฯ
Tassa pana sayanā vuṭṭhāya rañño santikaṃ gatassa issariyappatti viya imassāpi pañcamajjhānato vuṭṭhitassa vipassanā maggaṃ upagatassa arahattappatti.
ตสฺส ปตฺติสฺสริยสฺส พหูนํ ชนานํ อวสฺสยภาโว วิย อิมสฺสาปิ อรหตฺตปฺปตฺตสฺส พหูนํ อวสฺสยภาโว เวทิตโพฺพฯ เอตฺตาวตา หิ เอส อนุตฺตรํ ปุญฺญเกฺขตฺตํ นาม โหตีติฯ
Tassa pattissariyassa bahūnaṃ janānaṃ avassayabhāvo viya imassāpi arahattappattassa bahūnaṃ avassayabhāvo veditabbo. Ettāvatā hi esa anuttaraṃ puññakkhettaṃ nāma hotīti.
ปญฺจกนโย นิฎฺฐิโตฯ
Pañcakanayo niṭṭhito.
เอตฺตาวตา จตุกฺกปญฺจกนยทฺวยเภโท สุทฺธิกนวโก นาม ปกาสิโต โหติฯ อตฺถโต ปเนส ปญฺจกนเย จตุกฺกนยสฺส ปวิฎฺฐตฺตา ฌานปญฺจโก เอวาติ เวทิตโพฺพฯ
Ettāvatā catukkapañcakanayadvayabhedo suddhikanavako nāma pakāsito hoti. Atthato panesa pañcakanaye catukkanayassa paviṭṭhattā jhānapañcako evāti veditabbo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / ธมฺมสงฺคณีปาฬิ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / รูปาวจรกุสลํ • Rūpāvacarakusalaṃ
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ธมฺมสงฺคณี-มูลฎีกา • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ปญฺจกนยวณฺณนา • Pañcakanayavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ธมฺมสงฺคณี-อนุฎีกา • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / ปญฺจกนยวณฺณนา • Pañcakanayavaṇṇanā
