| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๙-๑๐. ปญฺจกงฺคสุตฺตาทิวณฺณนา
9-10. Pañcakaṅgasuttādivaṇṇanā
๒๖๗-๒๖๘. ทณฺฑมุคฺครํ อคฺคโสณฺฑมุคฺครํฯ กาฬสุตฺตปกฺขิปนํ กาฬสุตฺตนาฬิฯ วาสิอาทีนิ ปญฺจ องฺคานิ อสฺสาติ ปญฺจกโงฺคฯ วตฺถุวิชฺชาย วุตฺตวิธินา กตฺตพฺพนิสฺสยานิ ฐเปตีติ ถปติฯ ปณฺฑิตอุทายิเตฺถโร, น ลาฬุทายิเตฺถโรฯ เทฺวปานนฺทาติ อฎฺฐกถาย ปทุทฺธาโร กโต – ‘‘เทฺวปิ มยา อานนฺทา’’ติ ปน ปาฬิยํฯ ปสาทกายสนฺนิสฺสิตา กายิกา, เจโตสนฺนิสฺสิตา เจตสิกาฯ อาธิปจฺจเฎฺฐน สุขเมว อินฺทฺริยนฺติ สุขินฺทฺริยํฯ อุปวิจารวเสนาติ รูปาทีนิ อุเปจฺจ วิจรณวเสนฯ อตีเต อารมฺมเณฯ ปจฺจุปฺปเนฺนติ อทฺธาปจฺจุปฺปเนฺนฯ เอวํ อฎฺฐาธิกํ สตํ อฎฺฐสตํฯ
267-268.Daṇḍamuggaraṃ aggasoṇḍamuggaraṃ. Kāḷasuttapakkhipanaṃ kāḷasuttanāḷi. Vāsiādīni pañca aṅgāni assāti pañcakaṅgo. Vatthuvijjāya vuttavidhinā kattabbanissayāni ṭhapetīti thapati. Paṇḍitaudāyitthero, na lāḷudāyitthero. Dvepānandāti aṭṭhakathāya paduddhāro kato – ‘‘dvepi mayā ānandā’’ti pana pāḷiyaṃ. Pasādakāyasannissitā kāyikā, cetosannissitā cetasikā. Ādhipaccaṭṭhena sukhameva indriyanti sukhindriyaṃ. Upavicāravasenāti rūpādīni upecca vicaraṇavasena. Atīte ārammaṇe. Paccuppanneti addhāpaccuppanne. Evaṃ aṭṭhādhikaṃ sataṃ aṭṭhasataṃ.
ปาฎิเยโกฺก อนุสนฺธีติ ปุจฺฉานุสนฺธิอาทีหิ วิสุํ เตหิ อสมฺมิโสฺส เอโก อนุสนฺธิฯ เอกาปิ เวทนา กถิตา ‘‘ตตฺร, ภิกฺขเว, สุตวา อริยสาวโก’’ติ อาหริตฺวา ‘‘ผสฺสปจฺจยา เวทนา’’ติฯ ยสฺมา ภควา จตุตฺถชฺฌานุเปกฺขาเวทนํ วตฺวา – ‘‘อตฺถานนฺท, เอตสฺมา สุขา อญฺญํ สุข’’นฺติอาทิํ วทโนฺต ถปติโน วาทํ อุปตฺถเมฺภติ นามฯ เตน หิ อุเปกฺขาเวทนา ‘‘สุข’’เนฺตว วุตฺตา สนฺตสภาวตฺตาฯ อภิกฺกนฺตตรนฺติ อติวิย กนฺตตรํ มโนรมตรํฯ เตนาห ‘‘สุนฺทรตร’’นฺติฯ ปณีตตรนฺติ ปธานภาวํ นีตตาย อุฬารตรํฯ เตนาห ‘‘อตปฺปกตร’’นฺติฯ สุขนฺติ วุตฺตา ปฎิปกฺขสฺส สุฎฺฐุ ขาทเนน, สุกรํ โอกาสทานมสฺสาติ วาฯ นิโรโธ สุขํ นาม สพฺพโส อุทยพฺพยาภาวโตฯ เตนาห ‘‘นิทฺทุกฺขภาวสงฺขาเตน สุขเฎฺฐนา’’ติฯ
Pāṭiyekko anusandhīti pucchānusandhiādīhi visuṃ tehi asammisso eko anusandhi. Ekāpi vedanā kathitā ‘‘tatra, bhikkhave, sutavā ariyasāvako’’ti āharitvā ‘‘phassapaccayā vedanā’’ti. Yasmā bhagavā catutthajjhānupekkhāvedanaṃ vatvā – ‘‘atthānanda, etasmā sukhā aññaṃ sukha’’ntiādiṃ vadanto thapatino vādaṃ upatthambheti nāma. Tena hi upekkhāvedanā ‘‘sukha’’nteva vuttā santasabhāvattā. Abhikkantataranti ativiya kantataraṃ manoramataraṃ. Tenāha ‘‘sundaratara’’nti. Paṇītataranti padhānabhāvaṃ nītatāya uḷārataraṃ. Tenāha ‘‘atappakatara’’nti. Sukhanti vuttā paṭipakkhassa suṭṭhu khādanena, sukaraṃ okāsadānamassāti vā. Nirodho sukhaṃ nāma sabbaso udayabbayābhāvato. Tenāha ‘‘niddukkhabhāvasaṅkhātena sukhaṭṭhenā’’ti.
สุขสฺมิํเยวาติ สุขมิเจฺจว ปญฺญเปติฯ นิโรธสมาปตฺติํ สีสํ กตฺวาติ นิโรธสมาปตฺติเทสนาย สีสํ อุตฺตมํ กตฺวาฯ เทสนาย อุเทฺทสาธิมุเตฺต อุฎฺฐาเปตฺวา วิตฺถาริตตฺตา ‘‘เนยฺยปุคฺคลสฺส วเสนา’’ติ วุตฺตํฯ ทสมํ อนนฺตรสุเตฺต วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมวฯ
Sukhasmiṃyevāti sukhamicceva paññapeti. Nirodhasamāpattiṃ sīsaṃ katvāti nirodhasamāpattidesanāya sīsaṃ uttamaṃ katvā. Desanāya uddesādhimutte uṭṭhāpetvā vitthāritattā ‘‘neyyapuggalassa vasenā’’ti vuttaṃ. Dasamaṃ anantarasutte vuttanayattā uttānatthameva.
ปญฺจกงฺคสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pañcakaṅgasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
รโหคตวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Rahogatavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya
๙. ปญฺจกงฺคสุตฺตํ • 9. Pañcakaṅgasuttaṃ
๑๐. ภิกฺขุสุตฺตํ • 10. Bhikkhusuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๙-๑๐. ปญฺจกงฺคสุตฺตาทิวณฺณนา • 9-10. Pañcakaṅgasuttādivaṇṇanā
