| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សម្មោហវិនោទនី-អដ្ឋកថា • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
(៥.) បញ្ចកនិទ្ទេសវណ្ណនា
(5.) Pañcakaniddesavaṇṇanā
៨០៤. បញ្ចវិធេន ញាណវត្ថុនិទ្ទេសេ បីតិផរណតាទីសុ បីតិំ ផរមានា ឧប្បជ្ជតីតិ ទ្វីសុ ឈានេសុ បញ្ញា បីតិផរណតា នាម។ សុខំ ផរមានា ឧប្បជ្ជតីតិ តីសុ ឈានេសុ បញ្ញា សុខផរណតា នាម។ បរេសំ ចេតោផរមានា ឧប្បជ្ជតីតិ ចេតោបរិយបញ្ញា ចេតោផរណតា នាម។ អាលោកំ ផរមានា ឧប្បជ្ជតីតិ ទិព្ពចក្ខុបញ្ញា អាលោកផរណតា នាម។ បច្ចវេក្ខណញាណំ បច្ចវេក្ខណានិមិត្តំ នាម។ តេនេវ វុត្តំ ‘‘ទ្វីសុ ឈានេសុ បញ្ញា បីតិផរណតា’’តិអាទិ។ តត្ថ ច បីតិផរណតា សុខផរណតា ទ្វេ បាទា វិយ, ចេតោផរណតា អាលោកផរណតា ទ្វេ ហត្ថា វិយ, អភិញ្ញាបាទកជ្ឈានំ មជ្ឈិមកាយោ វិយ, បច្ចវេក្ខណានិមិត្តំ សីសំ វិយ។ ឥតិ ភគវា បញ្ចង្គិកំ សម្មាសមាធិំ អង្គបច្ចង្គសម្បន្នំ បុរិសំ វិយ កត្វា ទស្សេសិ។ អយំ បញ្ចង្គិកោ សម្មាសមាធីតិ អយំ ហត្ថបាទសីសសទិសេហិ បញ្ចហិ អង្គេហិ យុត្តោ សម្មាសមាធីតិ បាទកជ្ឈានសមាធិំ កថេសិ។
804. Pañcavidhena ñāṇavatthuniddese pītipharaṇatādīsu pītiṃ pharamānā uppajjatīti dvīsu jhānesu paññā pītipharaṇatā nāma. Sukhaṃ pharamānā uppajjatīti tīsu jhānesu paññā sukhapharaṇatā nāma. Paresaṃ cetopharamānā uppajjatīti cetopariyapaññā cetopharaṇatā nāma. Ālokaṃ pharamānā uppajjatīti dibbacakkhupaññā ālokapharaṇatā nāma. Paccavekkhaṇañāṇaṃ paccavekkhaṇānimittaṃ nāma. Teneva vuttaṃ ‘‘dvīsu jhānesu paññā pītipharaṇatā’’tiādi. Tattha ca pītipharaṇatā sukhapharaṇatā dve pādā viya, cetopharaṇatā ālokapharaṇatā dve hatthā viya, abhiññāpādakajjhānaṃ majjhimakāyo viya, paccavekkhaṇānimittaṃ sīsaṃ viya. Iti bhagavā pañcaṅgikaṃ sammāsamādhiṃ aṅgapaccaṅgasampannaṃ purisaṃ viya katvā dassesi. Ayaṃ pañcaṅgiko sammāsamādhīti ayaṃ hatthapādasīsasadisehi pañcahi aṅgehi yutto sammāsamādhīti pādakajjhānasamādhiṃ kathesi.
អយំ សមាធិ បច្ចុប្បន្នសុខោ ចេវាតិអាទីសុ អរហត្តផលសមាធិ អធិប្បេតោ។ សោ ហិ អប្បិតប្បិតក្ខណេ សុខត្តា បច្ចុប្បន្នសុខោ។ បុរិមោ បុរិមោ បច្ឆិមស្ស បច្ឆិមស្ស សមាធិសុខស្ស បច្ចយត្តា អាយតិំ សុខវិបាកោ។ សន្តំ សុខុមំ ផលចិត្តំ បណីតំ មធុររូបំ សមុដ្ឋាបេតិ។ ផលសមាបត្តិយា វុដ្ឋិតស្ស ហិ សព្ពកាយានុគតំ សុខសម្ផស្សំ ផោដ្ឋព្ពំ បដិច្ច សុខសហគតំ កាយវិញ្ញាណំ ឧប្បជ្ជតិ។ ឥមិនាបិ បរិយាយេន អាយតិំ សុខវិបាកោ។ កិលេសេហិ អារកត្តា អរិយោ។ កាមាមិសវដ្ដាមិសលោកាមិសានំ អភាវា និរាមិសោ។ ពុទ្ធាទីហិ មហាបុរិសេហិ សេវិតត្តា អកាបុរិសសេវិតោ។ អង្គសន្តតាយ អារម្មណសន្តតាយ សព្ពកិលេសទរថសន្តតាយ ច សន្តោ។ អតប្បនីយដ្ឋេន បណីតោ។ កិលេសបដិប្បស្សទ្ធិយា លទ្ធត្តា កិលេសបដិប្បស្សទ្ធិភាវស្ស វា លទ្ធត្តា បដិប្បស្សទ្ធិលទ្ធោ។ បដិប្បស្សទ្ធំ បដិប្បស្សទ្ធីតិ ហិ ឥទំ អត្ថតោ ឯកំ។ បដិប្បស្សទ្ធកិលេសេន វា អរហតា លទ្ធត្តាបិ បដិប្បស្សទ្ធិលទ្ធោ។ ឯកោទិភាវេន អធិគតត្តា ឯកោទិភាវមេវ វា អធិគតត្តា ឯកោទិភាវាធិគតោ។ អប្បគុណសាសវសមាធិ វិយ សសង្ខារេន សប្បយោគេន ចិត្តេន បច្ចនីកធម្មេ និគ្គយ្ហ កិលេសេ វារេត្វា អនធិគតត្តា ន សសង្ខារនិគ្គយ្ហវារិតគតោ។ តញ្ច សមាធិំ សមាបជ្ជន្តោ តតោ វា វុដ្ឋហន្តោ សតិវេបុល្លប្បត្តត្តា សតោវ សមាបជ្ជតិ សតោវ វុដ្ឋហតិ។ យថាបរិច្ឆិន្នកាលវសេន វា សតោ សមាបជ្ជតិ សតោ វុដ្ឋហតិ។ តស្មា យទេត្ថ ‘‘អយំ សមាធិ បច្ចុប្បន្នសុខោ ចេវ អាយតិញ្ច សុខវិបាកោ’’តិ ឯវំ បច្ចវេក្ខមានស្ស បច្ចត្តំយេវ អបរប្បច្ចយំ ញាណំ ឧប្បជ្ជតិ – តំ ឯកមង្គំ។ ឯស នយោ សេសេសុបិ។ ឯវមិមេហិ បញ្ចហិ បច្ចវេក្ខណញាណេហិ អយំ សមាធិ បញ្ចញាណិកោ សម្មាសមាធិ នាម វុត្តោតិ។
Ayaṃ samādhi paccuppannasukho cevātiādīsu arahattaphalasamādhi adhippeto. So hi appitappitakkhaṇe sukhattā paccuppannasukho. Purimo purimo pacchimassa pacchimassa samādhisukhassa paccayattā āyatiṃ sukhavipāko. Santaṃ sukhumaṃ phalacittaṃ paṇītaṃ madhurarūpaṃ samuṭṭhāpeti. Phalasamāpattiyā vuṭṭhitassa hi sabbakāyānugataṃ sukhasamphassaṃ phoṭṭhabbaṃ paṭicca sukhasahagataṃ kāyaviññāṇaṃ uppajjati. Imināpi pariyāyena āyatiṃ sukhavipāko. Kilesehi ārakattā ariyo. Kāmāmisavaṭṭāmisalokāmisānaṃ abhāvā nirāmiso. Buddhādīhi mahāpurisehi sevitattā akāpurisasevito. Aṅgasantatāya ārammaṇasantatāya sabbakilesadarathasantatāya ca santo. Atappanīyaṭṭhena paṇīto. Kilesapaṭippassaddhiyā laddhattā kilesapaṭippassaddhibhāvassa vā laddhattā paṭippassaddhiladdho. Paṭippassaddhaṃ paṭippassaddhīti hi idaṃ atthato ekaṃ. Paṭippassaddhakilesena vā arahatā laddhattāpi paṭippassaddhiladdho. Ekodibhāvena adhigatattā ekodibhāvameva vā adhigatattā ekodibhāvādhigato. Appaguṇasāsavasamādhi viya sasaṅkhārena sappayogena cittena paccanīkadhamme niggayha kilese vāretvā anadhigatattā na sasaṅkhāraniggayhavāritagato. Tañca samādhiṃ samāpajjanto tato vā vuṭṭhahanto sativepullappattattā satova samāpajjati satova vuṭṭhahati. Yathāparicchinnakālavasena vā sato samāpajjati sato vuṭṭhahati. Tasmā yadettha ‘‘ayaṃ samādhi paccuppannasukho ceva āyatiñca sukhavipāko’’ti evaṃ paccavekkhamānassa paccattaṃyeva aparappaccayaṃ ñāṇaṃ uppajjati – taṃ ekamaṅgaṃ. Esa nayo sesesupi. Evamimehi pañcahi paccavekkhaṇañāṇehi ayaṃ samādhi pañcañāṇiko sammāsamādhi nāma vuttoti.
បញ្ចកនិទ្ទេសវណ្ណនា។
Pañcakaniddesavaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / វិភង្គបាឡិ • Vibhaṅgapāḷi / ១៦. ញាណវិភង្គោ • 16. Ñāṇavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-មូលដីកា • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ១៦. ញាណវិភង្គោ • 16. Ñāṇavibhaṅgo
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-អនុដីកា • Vibhaṅga-anuṭīkā / ១៦. ញាណវិភង្គោ • 16. Ñāṇavibhaṅgo
