| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಮ್ಮೋಹವಿನೋದನೀ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
(೫.) ಪಞ್ಚಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ
(5.) Pañcakaniddesavaṇṇanā
೯೪೦. ಪಞ್ಚಕನಿದ್ದೇಸೇ ಯಸ್ಮಾ ಯೇಸಂ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಆದೀನಿ ಅಪ್ಪಹೀನಾನಿ, ತೇ ಭವಗ್ಗೇಪಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇ ಏತಾನಿ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಕಾಮಭವೇಯೇವ ಪಾತೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನೀತಿ ವುತ್ತಾನಿ। ಇತಿ ಏತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ನ ವಾರೇನ್ತಿ, ಗತಂ ಪನ ಆನೇನ್ತಿ। ರೂಪರಾಗಾದೀನಿಪಿ ಪಞ್ಚ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ನ ವಾರೇನ್ತಿ, ಆಗನ್ತುಂ ಪನ ನ ದೇನ್ತಿ। ರಾಗಾದಯೋ ಪಞ್ಚ ಲಗ್ಗನಟ್ಠೇನ ಸಙ್ಗಾ, ಅನುಪವಿಟ್ಠಟ್ಠೇನ ಪನ ಸಲ್ಲಾತಿ ವುತ್ತಾ।
940. Pañcakaniddese yasmā yesaṃ sakkāyadiṭṭhiādīni appahīnāni, te bhavaggepi nibbatte etāni ākaḍḍhitvā kāmabhaveyeva pātenti, tasmā orambhāgiyāni saṃyojanānīti vuttāni. Iti etāni pañca gacchantaṃ na vārenti, gataṃ pana ānenti. Rūparāgādīnipi pañca gacchantaṃ na vārenti, āgantuṃ pana na denti. Rāgādayo pañca lagganaṭṭhena saṅgā, anupaviṭṭhaṭṭhena pana sallāti vuttā.
೯೪೧. ಚೇತೋಖಿಲಾತಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಥದ್ಧಭಾವಾ ಕಚವರಭಾವಾ ಖಾಣುಕಭಾವಾ। ಸತ್ಥರಿ ಕಙ್ಖತೀತಿ ಸತ್ಥು ಸರೀರೇ ವಾ ಗುಣೇ ವಾ ಕಙ್ಖತಿ। ಸರೀರೇ ಕಙ್ಖಮಾನೋ ‘ದ್ವತ್ತಿಂಸವರಲಕ್ಖಣಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ನಾಮ ಸರೀರಂ ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಕಙ್ಖತಿ। ಗುಣೇ ಕಙ್ಖಮಾನೋ ‘ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಜಾನನಸಮತ್ಥಂ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞಾಣಂ ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಕಙ್ಖತಿ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛತೀತಿ ವಿಚಿನನ್ತೋ ಕಿಚ್ಛತಿ, ದುಕ್ಖಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ವಿನಿಚ್ಛೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ನಾಧಿಮುಚ್ಚತೀತಿ ‘ಏವಮೇತ’ನ್ತಿ ಅಧಿಮೋಕ್ಖಂ ನ ಪಟಿಲಭತಿ । ನ ಸಮ್ಪಸೀದತೀತಿ ಗುಣೇಸು ಓತರಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಿಚಿಕಿಚ್ಛಭಾವೇನ ಪಸೀದಿತುಂ ಅನಾವಿಲೋ ಭವಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ।
941. Cetokhilāti cittassa thaddhabhāvā kacavarabhāvā khāṇukabhāvā. Satthari kaṅkhatīti satthu sarīre vā guṇe vā kaṅkhati. Sarīre kaṅkhamāno ‘dvattiṃsavaralakkhaṇapaṭimaṇḍitaṃ nāma sarīraṃ atthi nu kho natthī’ti kaṅkhati. Guṇe kaṅkhamāno ‘atītānāgatapaccuppannajānanasamatthaṃ sabbaññutañāṇaṃ atthi nu kho natthī’ti kaṅkhati. Vicikicchatīti vicinanto kicchati, dukkhaṃ āpajjati, vinicchetuṃ na sakkoti. Nādhimuccatīti ‘evameta’nti adhimokkhaṃ na paṭilabhati . Na sampasīdatīti guṇesu otaritvā nibbicikicchabhāvena pasīdituṃ anāvilo bhavituṃ na sakkoti.
ಧಮ್ಮೇತಿ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೇ ಚ ಪಟಿವೇಧಧಮ್ಮೇ ಚ। ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೇ ಕಙ್ಖಮಾನೋ ‘ತೇಪಿಟಕಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಚತುರಾಸೀತಿಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ವದನ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಏತಂ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಕಙ್ಖತಿ। ಪಟಿವೇಧಧಮ್ಮೇ ಕಙ್ಖಮಾನೋ ‘ವಿಪಸ್ಸನಾನಿಸ್ಸನ್ದೋ ಮಗ್ಗೋ ನಾಮ , ಮಗ್ಗನಿಸ್ಸನ್ದೋ ಫಲಂ ನಾಮ, ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮಾತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ನತ್ಥೀತಿ ಕಙ್ಖತಿ’।
Dhammeti pariyattidhamme ca paṭivedhadhamme ca. Pariyattidhamme kaṅkhamāno ‘tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ caturāsītidhammakkhandhasahassānīti vadanti, atthi nu kho etaṃ natthī’ti kaṅkhati. Paṭivedhadhamme kaṅkhamāno ‘vipassanānissando maggo nāma , magganissando phalaṃ nāma, sabbasaṅkhārapaṭinissaggo nibbānaṃ nāmāti vadanti, taṃ atthi nu kho natthīti kaṅkhati’.
ಸಙ್ಘೇ ಕಙ್ಖತೀತಿ ‘ಉಜುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋತಿಆದೀನಂ ಪದಾನಂ ವಸೇನ ಏವರೂಪಂ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪನ್ನಾ ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಟ್ಠಾ ಚತ್ತಾರೋ ಫಲಟ್ಠಾತಿ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಸಮೂಹಭೂತೋ ಸಙ್ಘೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಕಙ್ಖತಿ। ಸಿಕ್ಖಾಯ ಕಙ್ಖಮಾನೋ ‘ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾ ನಾಮ ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾ ನಾಮ ಅಧಿಪಞ್ಞಾ ಸಿಕ್ಖಾ ನಾಮಾತಿ ವದನ್ತಿ, ಸಾ ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಕಙ್ಖತಿ।
Saṅghe kaṅkhatīti ‘ujuppaṭipannotiādīnaṃ padānaṃ vasena evarūpaṃ paṭipadaṃ paṭipannā cattāro maggaṭṭhā cattāro phalaṭṭhāti aṭṭhannaṃ puggalānaṃ samūhabhūto saṅgho nāma atthi nu kho natthī’ti kaṅkhati. Sikkhāya kaṅkhamāno ‘adhisīlasikkhā nāma adhicittasikkhā nāma adhipaññā sikkhā nāmāti vadanti, sā atthi nu kho natthī’ti kaṅkhati.
ಚೇತಸೋವಿನಿಬನ್ಧಾತಿ ಚಿತ್ತಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮುಟ್ಠಿಯಂ ಕತ್ವಾ ವಿಯ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಚೇತಸೋವಿನಿಬನ್ಧಾ। ಕಾಮೇತಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇಪಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇಪಿ। ಕಾಯೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಕಾಯೇ। ರೂಪೇತಿ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪೇ। ಯಾವದತ್ಥನ್ತಿ ಯತ್ತಕಂ ಇಚ್ಛತಿ ತತ್ತಕಂ। ಉದರಾವದೇಹಕನ್ತಿ ಉದರಪೂರಂ। ತಞ್ಹಿ ಉದರಂ ಅವದೇಹನತೋ ಉದರಾವದೇಹಕನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸೇಯ್ಯಸುಖನ್ತಿ ಮಞ್ಚಪೀಠಸುಖಂ ಉತುಸುಖಂ ವಾ। ಪಸ್ಸಸುಖನ್ತಿ ಯಥಾ ಸಮ್ಪರಿವತ್ತಕಂ ಸಯನ್ತಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸವಾಮಪಸ್ಸಾನಂ ಸುಖಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಉಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ। ಮಿದ್ಧಸುಖನ್ತಿ ನಿದ್ದಾಸುಖಂ। ಅನುಯುತ್ತೋತಿ ಯುತ್ತಪಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ। ಪಣಿಧಾಯಾತಿ ಪತ್ಥಯಿತ್ವಾ। ಸೀಲೇನಾತಿಆದೀಸು ಸೀಲನ್ತಿ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ। ವತನ್ತಿ ವತಸಮಾದಾನಂ। ತಪೋತಿ ತಪಚರಣಂ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ಮೇಥುನವಿರತಿ। ದೇವೋ ವಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಮಹೇಸಕ್ಖದೇವೋ ವಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ। ದೇವಞ್ಞತರೋ ವಾತಿ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖದೇವೇಸು ವಾ ಅಞ್ಞತರೋ। ಕುಸಲಧಮ್ಮೇ ಆವರನ್ತಿ ನಿವಾರೇನ್ತೀತಿ ನೀವರಣಾನಿ।
Cetasovinibandhāti cittaṃ bandhitvā muṭṭhiyaṃ katvā viya gaṇhantīti cetasovinibandhā. Kāmeti vatthukāmepi kilesakāmepi. Kāyeti attano kāye. Rūpeti bahiddhā rūpe. Yāvadatthanti yattakaṃ icchati tattakaṃ. Udarāvadehakanti udarapūraṃ. Tañhi udaraṃ avadehanato udarāvadehakanti vuccati. Seyyasukhanti mañcapīṭhasukhaṃ utusukhaṃ vā. Passasukhanti yathā samparivattakaṃ sayantassa dakkhiṇapassavāmapassānaṃ sukhaṃ hoti, evaṃ uppannasukhaṃ. Middhasukhanti niddāsukhaṃ. Anuyuttoti yuttapayutto viharati. Paṇidhāyāti patthayitvā. Sīlenātiādīsu sīlanti catupārisuddhisīlaṃ. Vatanti vatasamādānaṃ. Tapoti tapacaraṇaṃ. Brahmacariyanti methunavirati. Devo vā bhavissāmīti mahesakkhadevo vā bhavissāmi. Devaññataro vāti appesakkhadevesu vā aññataro. Kusaladhamme āvaranti nivārentīti nīvaraṇāni.
ಮಾತಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪಿತಾ ಹೋತೀತಿ ಮನುಸ್ಸೇನೇವ ಸಕಜನಿಕಾ ಮನುಸ್ಸಮಾತಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪಿತಾ ಹೋತಿ। ಪಿತಾಪಿ ಮನುಸ್ಸಪಿತಾವ। ಅರಹಾಪಿ ಮನುಸ್ಸಅರಹಾವ। ದುಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನಾತಿ ವಧಕಚಿತ್ತೇನ।
Mātā jīvitā voropitā hotīti manusseneva sakajanikā manussamātā jīvitā voropitā hoti. Pitāpi manussapitāva. Arahāpi manussaarahāva. Duṭṭhena cittenāti vadhakacittena.
ಸಞ್ಞೀತಿ ಸಞ್ಞಾಸಮಙ್ಗೀ। ಅರೋಗೋತಿ ನಿಚ್ಚೋ। ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತೀತಿ ಇತ್ಥಂ ಏಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ಏವಮೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ತಾವತಾ ಸೋಳಸ ಸಞ್ಞೀವಾದಾ ಕಥಿತಾ। ಅಸಞ್ಞೀತಿ ಸಞ್ಞಾವಿರಹಿತೋ। ಇಮಿನಾ ಪದೇನ ಅಟ್ಠ ಅಸಞ್ಞೀವಾದಾ ಕಥಿತಾ। ತತಿಯಪದೇನ ಅಟ್ಠ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀವಾದಾ ಕಥಿತಾ। ಸತೋ ವಾ ಪನ ಸತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅಥವಾ ಪನ ವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸೇವ ಸತ್ತಸ್ಸ। ಉಚ್ಛೇದನ್ತಿ ಉಪಚ್ಛೇದಂ। ವಿನಾಸನ್ತಿ ಅದಸ್ಸನಂ। ವಿಭವನ್ತಿ ಭಾವವಿಗಮಂ। ಸಬ್ಬಾನೇತಾನಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞವೇವಚನಾನೇವ। ತತ್ಥ ದ್ವೇ ಜನಾ ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ – ಲಾಭೀ ಚ ಅಲಾಭೀ ಚ। ತತ್ಥ ಲಾಭೀ ಅರಹತೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಚುತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪಪತ್ತಿಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ, ಯೋ ವಾ ಚುತಿಮತ್ತಮೇವ ದಟ್ಠುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ ನ ಉಪಪಾತಂ, ಸೋ ಉಚ್ಛೇದದಿಟ್ಠಿಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅಲಾಭೀ ‘ಕೋ ಪರಲೋಕಂ ಜಾನಾತೀ’ತಿ ಕಾಮಸುಖಗಿದ್ಧತಾಯ ವಾ ‘ಯಥಾ ರುಕ್ಖತೋ ಪಣ್ಣಾನಿ ಪತಿತಾನಿ ನ ಪುನ ವಿರುಹನ್ತಿ, ಏವಂ ಸತ್ತಾ’ತಿಆದಿನಾ ವಿತಕ್ಕೇನ ವಾ ಉಚ್ಛೇದಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಇಧ ಪನ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀನಂ ವಸೇನ ತಥಾ ಚ ಅಞ್ಞಥಾ ಚ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾವ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಸತ್ತ ಉಚ್ಛೇದವಾದಾ ಕಥಿತಾ। ತೇಸಞ್ಹಿ ಇದಂ ಸಙ್ಗಹವಚನಂ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನಂ ವಾ ಪನೇಕೇತಿ ಏತ್ಥ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೋತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖಧಮ್ಮೋ ವುಚ್ಚತಿ। ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಟಿಲದ್ಧತ್ತಭಾವಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ ನಿಬ್ಬಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನಂ; ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ ದುಕ್ಖಾ ವೂಪಸಮ್ಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನವಾದಾನಂ ಸಙ್ಗಹವಚನಂ।
Saññīti saññāsamaṅgī. Arogoti nicco. Ittheke abhivadantīti itthaṃ eke abhivadanti, evameke abhivadantīti attho. Ettāvatā soḷasa saññīvādā kathitā. Asaññīti saññāvirahito. Iminā padena aṭṭha asaññīvādā kathitā. Tatiyapadena aṭṭha nevasaññīnāsaññīvādā kathitā. Sato vā pana sattassāti athavā pana vijjamānasseva sattassa. Ucchedanti upacchedaṃ. Vināsanti adassanaṃ. Vibhavanti bhāvavigamaṃ. Sabbānetāni aññamaññavevacanāneva. Tattha dve janā ucchedadiṭṭhiṃ gaṇhanti – lābhī ca alābhī ca. Tattha lābhī arahato dibbena cakkhunā cutiṃ disvā upapattiṃ apassanto, yo vā cutimattameva daṭṭhuṃ sakkoti na upapātaṃ, so ucchedadiṭṭhiṃ gaṇhāti. Alābhī ‘ko paralokaṃ jānātī’ti kāmasukhagiddhatāya vā ‘yathā rukkhato paṇṇāni patitāni na puna viruhanti, evaṃ sattā’tiādinā vitakkena vā ucchedaṃ gaṇhāti. Idha pana taṇhādiṭṭhīnaṃ vasena tathā ca aññathā ca vikappetvāva uppannā satta ucchedavādā kathitā. Tesañhi idaṃ saṅgahavacanaṃ. Diṭṭhadhammanibbānaṃ vā paneketi ettha diṭṭhadhammoti paccakkhadhammo vuccati. Tattha tattha paṭiladdhattabhāvassetaṃ adhivacanaṃ. Diṭṭhadhamme nibbānaṃ diṭṭhadhammanibbānaṃ; imasmiṃyeva attabhāve dukkhā vūpasammanti attho. Idaṃ pañcannaṃ diṭṭhadhammanibbānavādānaṃ saṅgahavacanaṃ.
೯೪೨. ವೇರಾತಿ ವೇರಚೇತನಾ। ಬ್ಯಸನಾತಿ ವಿನಾಸಾ। ಅಕ್ಖನ್ತಿಯಾತಿ ಅನಧಿವಾಸನಾಯ। ಅಪ್ಪಿಯೋತಿ ದಸ್ಸನಸವನಪಟಿಕೂಲತಾಯ ನ ಪಿಯಾಯಿತಬ್ಬೋ। ಚಿನ್ತೇತುಮ್ಪಿ ಪಟಿಕೂಲತ್ತಾ ಮನೋ ಏತಸ್ಮಿಂ ನ ಅಪ್ಪೇತೀತಿ ಅಮನಾಪೋ। ವೇರಬಹುಲೋತಿ ಬಹುವೇರೋ। ವಜ್ಜಬಹುಲೋತಿ ಬಹುದೋಸೋ।
942. Verāti veracetanā. Byasanāti vināsā. Akkhantiyāti anadhivāsanāya. Appiyoti dassanasavanapaṭikūlatāya na piyāyitabbo. Cintetumpi paṭikūlattā mano etasmiṃ na appetīti amanāpo. Verabahuloti bahuvero. Vajjabahuloti bahudoso.
ಆಜೀವಕಭಯನ್ತಿ ಆಜೀವಂ ಜೀವಿತವುತ್ತಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಭಯಂ । ತಂ ಅಗಾರಿಕಸ್ಸಪಿ ಹೋತಿ ಅನಗಾರಿಕಸ್ಸಪಿ। ತತ್ಥ ಅಗಾರಿಕೇನ ತಾವ ಆಜೀವಹೇತು ಬಹುಂ ಅಕುಸಲಂ ಕತಂ ಹೋತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಮರಣಸಮಯೇ ನಿರಯೇ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೇ ಭಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಅನಗಾರಿಕೇನಾಪಿ ಬಹು ಅನೇಸನಾ ಕತಾ ಹೋತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಮರಣಕಾಲೇ ನಿರಯೇ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೇ ಭಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ ಆಜೀವಕಭಯಂ ನಾಮ। ಅಸಿಲೋಕಭಯನ್ತಿ ಗರಹಭಯಂ ಪರಿಸಸಾರಜ್ಜಭಯನ್ತಿ ಕತಪಾಪಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸನ್ನಿಪತಿತಂ ಪರಿಸಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ಸಾರಜ್ಜಸಙ್ಖಾತಂ ಭಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ ಪರಿಸಸಾರಜ್ಜಭಯಂ ನಾಮ। ಇತರದ್ವಯಂ ಪಾಕಟಮೇವ।
Ājīvakabhayanti ājīvaṃ jīvitavuttiṃ paṭicca uppannaṃ bhayaṃ . Taṃ agārikassapi hoti anagārikassapi. Tattha agārikena tāva ājīvahetu bahuṃ akusalaṃ kataṃ hoti. Athassa maraṇasamaye niraye upaṭṭhahante bhayaṃ uppajjati. Anagārikenāpi bahu anesanā katā hoti. Athassa maraṇakāle niraye upaṭṭhahante bhayaṃ uppajjati. Idaṃ ājīvakabhayaṃ nāma. Asilokabhayanti garahabhayaṃ parisasārajjabhayanti katapāpassa puggalassa sannipatitaṃ parisaṃ upasaṅkamantassa sārajjasaṅkhātaṃ bhayaṃ uppajjati. Idaṃ parisasārajjabhayaṃ nāma. Itaradvayaṃ pākaṭameva.
೯೪೩. ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನವಾರೇಸು ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹೀತಿ ಮನಾಪಿಯರೂಪಾದೀಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ ಬನ್ಧನೇಹಿ ವಾ। ಸಮಪ್ಪಿತೋತಿ ಸುಟ್ಠು ಅಪ್ಪಿತೋ ಅಲ್ಲೀನೋ ಹುತ್ವಾ। ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋತಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಪರಿಚಾರೇತೀತಿ ತೇಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಯಥಾಸುಖಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಚಾರೇತಿ ಸಞ್ಚಾರೇತಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಉಪನೇತಿ; ಅಥ ವಾ ಪನ ಲಳತಿ ರಮತಿ ಕೀಳತೀತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ದುವಿಧಾ ಕಾಮಗುಣಾ – ಮಾನುಸ್ಸಕಾ ಚೇವ ದಿಬ್ಬಾ ಚ। ಮಾನುಸ್ಸಕಾ ಮನ್ಧಾತುಕಾಮಗುಣಸದಿಸಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ; ದಿಬ್ಬಾ ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತಿದೇವರಾಜಸ್ಸ ಕಾಮಗುಣಸದಿಸಾತಿ। ಏವರೂಪೇ ಕಾಮೇ ಉಪಗತಞ್ಹಿ ತೇ ಪರಮದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತೋ ಹೋತೀತಿ ವದನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಪರಮದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಪರಮಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನಂ, ಉತ್ತಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
943. Diṭṭhadhammanibbānavāresu pañcahi kāmaguṇehīti manāpiyarūpādīhi pañcahi kāmakoṭṭhāsehi bandhanehi vā. Samappitoti suṭṭhu appito allīno hutvā. Samaṅgībhūtoti samannāgato. Paricāretīti tesu kāmaguṇesu yathāsukhaṃ indriyāni cāreti sañcāreti ito cito ca upaneti; atha vā pana laḷati ramati kīḷatīti. Ettha ca duvidhā kāmaguṇā – mānussakā ceva dibbā ca. Mānussakā mandhātukāmaguṇasadisā daṭṭhabbā; dibbā paranimmitavasavattidevarājassa kāmaguṇasadisāti. Evarūpe kāme upagatañhi te paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hotīti vadanti. Tattha paramadiṭṭhadhammanibbānanti paramaṃ diṭṭhadhammanibbānaṃ, uttamanti attho.
ದುತಿಯವಾರೇ ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವಟ್ಠೇನ ಅನಿಚ್ಚಾ; ಪಟಿಪೀಳನಟ್ಠೇನ ದುಕ್ಖಾ; ಪಕತಿಜಹನಟ್ಠೇನ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತೇಸಂ ವಿಪರಿಣಾಮಞ್ಞಥಾಭಾವಾತಿ ತೇಸಂ ಕಾಮಾನಂ ವಿಪರಿಣಾಮಸಙ್ಖಾತಾ ಅಞ್ಞಥಾಭಾವಾ। ‘ಯಮ್ಪಿ ಮೇ ಅಹೋಸಿ ತಮ್ಪಿ ಮೇ ನತ್ಥೀ’ತಿ ವುತ್ತನಯೇನ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ। ತತ್ಥ ಅನ್ತೋನಿಜ್ಝಾಯನಲಕ್ಖಣೋ ಸೋಕೋ; ತನ್ನಿಸ್ಸಿತಲಾಲಪ್ಪಲಕ್ಖಣೋ ಪರಿದೇವೋ; ಕಾಯಪಟಿಪೀಳನಲಕ್ಖಣಂ ದುಕ್ಖಂ; ಮನೋವಿಘಾತಲಕ್ಖಣಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ; ವಿಘಾತಲಕ್ಖಣೋ ಉಪಾಯಾಸೋ।
Dutiyavāre hutvā abhāvaṭṭhena aniccā; paṭipīḷanaṭṭhena dukkhā; pakatijahanaṭṭhena vipariṇāmadhammāti veditabbā. Tesaṃ vipariṇāmaññathābhāvāti tesaṃ kāmānaṃ vipariṇāmasaṅkhātā aññathābhāvā. ‘Yampi me ahosi tampi me natthī’ti vuttanayena uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā. Tattha antonijjhāyanalakkhaṇo soko; tannissitalālappalakkhaṇo paridevo; kāyapaṭipīḷanalakkhaṇaṃ dukkhaṃ; manovighātalakkhaṇaṃ domanassaṃ; vighātalakkhaṇo upāyāso.
ವಿತಕ್ಕಿತನ್ತಿ ಅಭಿನಿರೋಪನವಸೇನ ಪವತ್ತೋ ವಿತಕ್ಕೋ। ವಿಚಾರಿತನ್ತಿ ಅನುಮಜ್ಜನವಸೇನ ಪವತ್ತೋ ವಿಚಾರೋ। ಏತೇನ ಏತನ್ತಿ ಏತೇನ ವಿತಕ್ಕೇನ ಚ ವಿಚಾರೇನ ಚ ಏತಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಸಕಣ್ಟಕಂ ವಿಯ ಖಾಯತಿ।
Vitakkitanti abhiniropanavasena pavatto vitakko. Vicāritanti anumajjanavasena pavatto vicāro. Etena etanti etena vitakkena ca vicārena ca etaṃ paṭhamajjhānaṃ oḷārikaṃ sakaṇṭakaṃ viya khāyati.
ಪೀತಿಗತನ್ತಿ ಪೀತಿಮೇವ। ಚೇತಸೋ ಉಪ್ಪಿಲಾವಿತನ್ತಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಿಲಭಾವಕರಣಂ। ಚೇತಸೋ ಆಭೋಗೋತಿ ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಾಯ ತಸ್ಮಿಂ ಸುಖೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಆಭೋಗೋ ಮನಸಿಕಾರೋತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।
Pītigatanti pītimeva. Cetaso uppilāvitanti cittassa uppilabhāvakaraṇaṃ. Cetaso ābhogoti jhānā vuṭṭhāya tasmiṃ sukhe punappunaṃ cittassa ābhogo manasikāroti. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ಪಞ್ಚಕನಿದ್ದೇಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pañcakaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ವಿಭಙ್ಗಪಾಳಿ • Vibhaṅgapāḷi / ೧೭. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುವಿಭಙ್ಗೋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ೧೭. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುವಿಭಙ್ಗೋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಭಙ್ಗ-ಅನುಟೀಕಾ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ೧೭. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುವಿಭಙ್ಗೋ • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo
