Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā

    ൫. പഞ്ചകനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    5. Pañcakaniddesavaṇṇanā

    ൧൯൧. പഞ്ചകേ – തത്രാതി തേസു ‘‘ആരഭതി ച വിപ്പടിസാരീ ച ഹോതീ’’തിആദിനാ നയേന ഹേട്ഠാ ഉദ്ദിട്ഠപുഗ്ഗലേസു. യ്വായന്തി യോ അയം. ആരഭതീതി ഏത്ഥ ആരമ്ഭസദ്ദോ കമ്മകിരിയാഹിംസനവീരിയവികോപനാപത്തിവീതിക്കമേസു വത്തതി. തഥാ ഹേസ ‘‘യംകിഞ്ചി ദുക്ഖം സമ്ഭോതി, സബ്ബം ആരമ്ഭപച്ചയാ’’തി (സു॰ നി॰ ൭൪൮) കമ്മേ ആഗതോ. ‘‘മഹായഞ്ഞാ മഹാരമ്ഭാ, ന തേ ഹോന്തി മഹപ്ഫലാ’’തി (അ॰ നി॰ ൪.൩൯) കിരിയായം. ‘‘സമണം ഗോതമം ഉദ്ദിസ്സ പാണം ആരഭന്തീ’’തി (മ॰ നി॰ ൨.൫൧-൫൨) ഹിംസനേ. ‘‘ആരഭഥ, നിക്ഖമഥ, യുഞ്ജഥ ബുദ്ധസാസനേ’’തി (സം॰ നി॰ ൧.൧൮൫) വീരിയേ. ‘‘ബീജഗാമഭൂതഗാമസമാരമ്ഭാ പടിവിരതോ ഹോതീ’’തി (ദീ॰ നി॰ ൧.൧൦, ൧൯൪; മ॰ നി॰ ൧.൨൯൩) വികോപനേ. ‘‘ആരഭതി ച വിപ്പടിസാരീ ച ഹോതീ’’തി (അ॰ നി॰ ൫.൧൪൨) അയം പന ആപത്തിവീതിക്കമേ ആഗതോ. തസ്മാ ആപത്തിവീതിക്കമവസേന ആരഭതി ചേവ തപ്പച്ചയാ വിപ്പടിസാരീ ച ഹോതീതി അയമേത്ഥ അത്ഥോ.

    191. Pañcake – tatrāti tesu ‘‘ārabhati ca vippaṭisārī ca hotī’’tiādinā nayena heṭṭhā uddiṭṭhapuggalesu. Yvāyanti yo ayaṃ. Ārabhatīti ettha ārambhasaddo kammakiriyāhiṃsanavīriyavikopanāpattivītikkamesu vattati. Tathā hesa ‘‘yaṃkiñci dukkhaṃ sambhoti, sabbaṃ ārambhapaccayā’’ti (su. ni. 748) kamme āgato. ‘‘Mahāyaññā mahārambhā, na te honti mahapphalā’’ti (a. ni. 4.39) kiriyāyaṃ. ‘‘Samaṇaṃ gotamaṃ uddissa pāṇaṃ ārabhantī’’ti (ma. ni. 2.51-52) hiṃsane. ‘‘Ārabhatha, nikkhamatha, yuñjatha buddhasāsane’’ti (saṃ. ni. 1.185) vīriye. ‘‘Bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hotī’’ti (dī. ni. 1.10, 194; ma. ni. 1.293) vikopane. ‘‘Ārabhati ca vippaṭisārī ca hotī’’ti (a. ni. 5.142) ayaṃ pana āpattivītikkame āgato. Tasmā āpattivītikkamavasena ārabhati ceva tappaccayā vippaṭisārī ca hotīti ayamettha attho.

    യഥാഭൂതം നപ്പജാനാതീതി അനധിഗതത്താ യഥാസഭാവതോ ന ജാനാതി. യത്ഥസ്സാതി യസ്മിം അസ്സ, യം ഠാനം പത്വാ ഏതസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപ്പന്നാ പാപകാ അകുസലാ ധമ്മാ അപരിസേസാ നിരുജ്ഝന്തീതി അത്ഥോ. കിം പന പത്വാ തേ നിരുജ്ഝന്തീതി? അരഹത്തമഗ്ഗം. ഫലപ്പത്തസ്സ പന നിരുദ്ധാ നാമ ഹോന്തി. ഏവം സന്തേപി ഇധ മഗ്ഗകിച്ചവസേന ഫലമേവ വുത്തന്തി വേദിതബ്ബം. ആരമ്ഭജാതി ആപത്തിവീതിക്കമസമ്ഭവാ. വിപ്പടിസാരജാതി വിപ്പടിസാരതോ ജാതാ. പവഡ്ഢന്തീതി പുനപ്പുനം ഉപ്പജ്ജനേന വഡ്ഢന്തി. സാധൂതി ആയാചനസാധു. ഇദം വുത്തം ഹോതി – യാവ അപരദ്ധഞ്ച വത ആയസ്മതാ, ഏവം സന്തേപി മയം ആയസ്മന്തം യാചാമ – ‘‘ദേസേതബ്ബയുത്തകസ്സ ദേസനായ, വുട്ഠാതബ്ബയുത്തകസ്സ വുട്ഠാനേന, ആവികാതബ്ബയുത്തകസ്സ ആവികിരിയായ, ആരമ്ഭജേ ആസവേ പഹായ, സുദ്ധന്തേ ഠിതഭാവപച്ചവേക്ഖണേന വിപ്പടിസാരജേ ആസവേ പടിവിനോദേത്വാ നീഹരിത്വാ വിപസ്സനാചിത്തഞ്ചേവ വിപസ്സനാപഞ്ഞഞ്ച ഭാവേതൂ’’തി. അമുനാ പഞ്ചമേന പുഗ്ഗലേനാതി ഏതേന പഞ്ചമേന ഖീണാസവപുഗ്ഗലേന. സമസമോ ഭവിസ്സതീതി ലോകുത്തരഗുണേഹി സമഭാവേനേവ സമോ ഭവിസ്സതീതി ഏവം ഖീണാസവേന ഓവദിതബ്ബോതി അത്ഥോ.

    Yathābhūtaṃ nappajānātīti anadhigatattā yathāsabhāvato na jānāti. Yatthassāti yasmiṃ assa, yaṃ ṭhānaṃ patvā etassa puggalassa uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhantīti attho. Kiṃ pana patvā te nirujjhantīti? Arahattamaggaṃ. Phalappattassa pana niruddhā nāma honti. Evaṃ santepi idha maggakiccavasena phalameva vuttanti veditabbaṃ. Ārambhajāti āpattivītikkamasambhavā. Vippaṭisārajāti vippaṭisārato jātā. Pavaḍḍhantīti punappunaṃ uppajjanena vaḍḍhanti. Sādhūti āyācanasādhu. Idaṃ vuttaṃ hoti – yāva aparaddhañca vata āyasmatā, evaṃ santepi mayaṃ āyasmantaṃ yācāma – ‘‘desetabbayuttakassa desanāya, vuṭṭhātabbayuttakassa vuṭṭhānena, āvikātabbayuttakassa āvikiriyāya, ārambhaje āsave pahāya, suddhante ṭhitabhāvapaccavekkhaṇena vippaṭisāraje āsave paṭivinodetvā nīharitvā vipassanācittañceva vipassanāpaññañca bhāvetū’’ti. Amunā pañcamena puggalenāti etena pañcamena khīṇāsavapuggalena. Samasamo bhavissatīti lokuttaraguṇehi samabhāveneva samo bhavissatīti evaṃ khīṇāsavena ovaditabboti attho.

    ആരഭതി ന വിപ്പടിസാരീ ഹോതീതി ആപത്തിം ആപജ്ജതി. തം പന ദേസേതും സഭാഗപുഗ്ഗലം പരിയേസതി. തസ്മാ ന വിപ്പടിസാരീ ഹോതി. അങ്ഗുത്തരട്ഠകഥായം പന ‘‘വുട്ഠിതത്താ ന വിപ്പടിസാരീ ഹോതീ’’തി വുത്തം. ന ആരഭതി വിപ്പടിസാരീ ഹോതീതി ആപത്തിം നാപജ്ജതി, വിനയപഞ്ഞത്തിയം പന അകോവിദത്താ അനാപത്തിയം ആപത്തിസഞ്ഞീ ഹുത്വാ വിപ്പടിസാരീ ഹോതി. അങ്ഗുത്തരട്ഠകഥായം പന ‘‘സകിം ആപത്തിം ആപജ്ജിത്വാ തതോ വുട്ഠായ പച്ഛാ കിഞ്ചാപി നാപജ്ജതി, വിപ്പടിസാരം പന വിനോദേതും ന സക്കോതീ’’തി വുത്തം. ന ആരഭതി ന വിപ്പടിസാരീ ഹോതീതി നേവ ആപത്തിം ആപജ്ജതി, ന വിപ്പടിസാരീ ഹോതി. കതമോ പനേസ പുഗ്ഗലോതി? ഓസ്സട്ഠവീരിയപുഗ്ഗലോ. സോ ഹി ‘‘കിം മേ ഇമസ്മിം ബുദ്ധകാലേ പരിനിബ്ബാനേന, അനാഗതേ മേത്തേയ്യസമ്മാസമ്ബുദ്ധകാലേ പരിനിബ്ബായിസ്സാമീ’’തി വിസുദ്ധസീലോപി പടിപത്തിം ന പൂരേതി. സോപി ‘‘കിമത്ഥം ആയസ്മാ പമത്തോ വിഹരതി പുഥുജ്ജനസ്സ നാമ ഗതി അനിബദ്ധാ. ആയസ്മാ ഹി മേത്തേയ്യസമ്മാസമ്ബുദ്ധസ്സ സമ്മുഖഭാവം ലഭേയ്യപി ന ലഭേയ്യാപീതി അരഹത്തത്ഥായ വിപസ്സനം ഭാവേഹീ’’തി ഓവദിതബ്ബോവ. സേസം സബ്ബത്ഥ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബം.

    Ārabhati na vippaṭisārī hotīti āpattiṃ āpajjati. Taṃ pana desetuṃ sabhāgapuggalaṃ pariyesati. Tasmā na vippaṭisārī hoti. Aṅguttaraṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘vuṭṭhitattā na vippaṭisārī hotī’’ti vuttaṃ. Na ārabhati vippaṭisārī hotīti āpattiṃ nāpajjati, vinayapaññattiyaṃ pana akovidattā anāpattiyaṃ āpattisaññī hutvā vippaṭisārī hoti. Aṅguttaraṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘sakiṃ āpattiṃ āpajjitvā tato vuṭṭhāya pacchā kiñcāpi nāpajjati, vippaṭisāraṃ pana vinodetuṃ na sakkotī’’ti vuttaṃ. Na ārabhati na vippaṭisārī hotīti neva āpattiṃ āpajjati, na vippaṭisārī hoti. Katamo panesa puggaloti? Ossaṭṭhavīriyapuggalo. So hi ‘‘kiṃ me imasmiṃ buddhakāle parinibbānena, anāgate metteyyasammāsambuddhakāle parinibbāyissāmī’’ti visuddhasīlopi paṭipattiṃ na pūreti. Sopi ‘‘kimatthaṃ āyasmā pamatto viharati puthujjanassa nāma gati anibaddhā. Āyasmā hi metteyyasammāsambuddhassa sammukhabhāvaṃ labheyyapi na labheyyāpīti arahattatthāya vipassanaṃ bhāvehī’’ti ovaditabbova. Sesaṃ sabbattha vuttanayeneva veditabbaṃ.

    ൧൯൨. ദത്വാ അവജാനാതീതിആദീസു – ഏകോ ഭിക്ഖു മഹാപുഞ്ഞോ ചതുപച്ചയലാഭീ ഹോതി. സോ ചീവരാദീനി ലഭിത്വാ അഞ്ഞം അപ്പപുഞ്ഞം ആപുച്ഛതി. സോപി തസ്മിം പുനപ്പുനം ആപുച്ഛന്തേപി ഗണ്ഹാതിയേവ. അഥസ്സ ഇതരോ ഥോകം കുപിതോ ഹുത്വാ മങ്കുഭാവം ഉപ്പാദേതുകാമോ വദതി – ‘‘അയം അത്തനോ ധമ്മതായ ചീവരാദീനി ന ലഭതി, അമ്ഹേ നിസ്സായ ലഭതീ’’തി. ഏവം പുഗ്ഗലോ ദത്വാ അവജാനാതി നാമ. ഏകോ പന ഏകേന സദ്ധിം ദ്വേ തീണി വസ്സാനി വസന്തോ പുബ്ബേ തം പുഗ്ഗലം ഗരും കത്വാ പച്ഛാ ഗച്ഛന്തേ ഗച്ഛന്തേ കാലേ ചിത്തീകാരം ന കരോതി, ആസനാപി ന വുട്ഠാതി, ഉപട്ഠാനമ്പി ന ഗച്ഛതി. ഏവം പുഗ്ഗലോ സംവാസേന അവജാനാതി നാമ.

    192. Datvā avajānātītiādīsu – eko bhikkhu mahāpuñño catupaccayalābhī hoti. So cīvarādīni labhitvā aññaṃ appapuññaṃ āpucchati. Sopi tasmiṃ punappunaṃ āpucchantepi gaṇhātiyeva. Athassa itaro thokaṃ kupito hutvā maṅkubhāvaṃ uppādetukāmo vadati – ‘‘ayaṃ attano dhammatāya cīvarādīni na labhati, amhe nissāya labhatī’’ti. Evaṃ puggalo datvā avajānāti nāma. Eko pana ekena saddhiṃ dve tīṇi vassāni vasanto pubbe taṃ puggalaṃ garuṃ katvā pacchā gacchante gacchante kāle cittīkāraṃ na karoti, āsanāpi na vuṭṭhāti, upaṭṭhānampi na gacchati. Evaṃ puggalo saṃvāsena avajānāti nāma.

    ആധേയ്യമുഖോതി ആദിതോ ധേയ്യമുഖോ. പഠമവചനസ്മിംയേവ ഠപിതമുഖോതി അത്ഥോ. അധിമുച്ചിതാ ഹോതീതി സദ്ധാതാ ഹോതി. തത്രായം നയോ – ഏകോ പുഗ്ഗലോ സാരുപ്പംയേവ ഭിക്ഖും ‘അസാരുപ്പോ ഏസോ’തി കഥേതി, തം സുത്വാ ഏസ നിട്ഠം ഗച്ഛതി. പുന അഞ്ഞേന സഭാഗേന ഭിക്ഖുനാ ‘സാരുപ്പോ അയ’ന്തി വുത്തേപി തസ്സ വചനം ന ഗണ്ഹാതി ‘‘അസുകേന നാമ ‘അസാരുപ്പോ അയ’ന്തി അമ്ഹാകം കഥിത’’ന്തി പുരിമഭിക്ഖുനോവ കഥം ഗണ്ഹാതി. അപരോപിസ്സ ദുസ്സീലം ‘സീലവാ’തി കഥേതി. തസ്സ വചനം സദ്ദഹിത്വാ പുന അഞ്ഞേന ‘‘അസാരുപ്പോ ഏസ ഭിക്ഖു, നായം തുമ്ഹാകം സന്തികം ഉപസങ്കമിതും യുത്തോ’’തി വുത്തോപി തസ്സ വചനം അഗ്ഗഹേത്വാ പുരിമസ്സേവ കഥം ഗണ്ഹാതി. അപരോ വണ്ണമ്പി കഥിതം ഗണ്ഹാതി, അവണ്ണമ്പി കഥിതം ഗണ്ഹാതിയേവ. അയമ്പി ആധേയ്യമുഖോയേവ നാമ. ആധാതബ്ബമുഖോ യം യം സുണാതി, തത്ഥ തത്ഥ ഠപിതമുഖോതി അത്ഥോ.

    Ādheyyamukhoti ādito dheyyamukho. Paṭhamavacanasmiṃyeva ṭhapitamukhoti attho. Adhimuccitā hotīti saddhātā hoti. Tatrāyaṃ nayo – eko puggalo sāruppaṃyeva bhikkhuṃ ‘asāruppo eso’ti katheti, taṃ sutvā esa niṭṭhaṃ gacchati. Puna aññena sabhāgena bhikkhunā ‘sāruppo aya’nti vuttepi tassa vacanaṃ na gaṇhāti ‘‘asukena nāma ‘asāruppo aya’nti amhākaṃ kathita’’nti purimabhikkhunova kathaṃ gaṇhāti. Aparopissa dussīlaṃ ‘sīlavā’ti katheti. Tassa vacanaṃ saddahitvā puna aññena ‘‘asāruppo esa bhikkhu, nāyaṃ tumhākaṃ santikaṃ upasaṅkamituṃ yutto’’ti vuttopi tassa vacanaṃ aggahetvā purimasseva kathaṃ gaṇhāti. Aparo vaṇṇampi kathitaṃ gaṇhāti, avaṇṇampi kathitaṃ gaṇhātiyeva. Ayampi ādheyyamukhoyeva nāma. Ādhātabbamukho yaṃ yaṃ suṇāti, tattha tattha ṭhapitamukhoti attho.

    ലോലോതി സദ്ധാദീനം ഇത്തരകാലട്ഠിതികത്താ അസ്സദ്ധിയാദീഹി ലുലിതഭാവേന ലോലോ. ഇത്തരസദ്ധോതി പരിത്തസദ്ധോ, അപരിപുണ്ണസദ്ധോ. സേസേസുപി ഏസേവ നയോ. ഏത്ഥ പന പുനപ്പുനം ഭജനവസേന സദ്ധാവ ഭത്തി. പേമം സദ്ധാപേമം ഗേഹസിതപേമമ്പി വട്ടതി. പസാദോ സദ്ധാപസാദോവ. ഏവം പുഗ്ഗലോ ലോലോ ഹോതീതി ഏവം ഇത്തരസദ്ധാദിതായ പുഗ്ഗലോ ലോലോ നാമ ഹോതി. ഹലിദ്ദിരാഗോ വിയ , ഥുസരാസിമ്ഹി കോട്ടിതഖാണുകോ വിയ, അസ്സപിട്ഠിയം ഠപിതകുമ്ഭണ്ഡം വിയ ച അനിബദ്ധട്ഠാനോ മുഹുത്തേന പസീദതി, മുഹുത്തേന കുപ്പതി.

    Loloti saddhādīnaṃ ittarakālaṭṭhitikattā assaddhiyādīhi lulitabhāvena lolo. Ittarasaddhoti parittasaddho, aparipuṇṇasaddho. Sesesupi eseva nayo. Ettha pana punappunaṃ bhajanavasena saddhāva bhatti. Pemaṃ saddhāpemaṃ gehasitapemampi vaṭṭati. Pasādo saddhāpasādova. Evaṃ puggalo lolo hotīti evaṃ ittarasaddhāditāya puggalo lolo nāma hoti. Haliddirāgo viya , thusarāsimhi koṭṭitakhāṇuko viya, assapiṭṭhiyaṃ ṭhapitakumbhaṇḍaṃ viya ca anibaddhaṭṭhāno muhuttena pasīdati, muhuttena kuppati.

    മന്ദോ മോമൂഹോതി അഞ്ഞാണഭാവേന മന്ദോ അവിസദതായ മോമൂഹോ. മഹാമൂള്ഹോതി അത്ഥോ.

    Mando momūhoti aññāṇabhāvena mando avisadatāya momūho. Mahāmūḷhoti attho.

    ൧൯൩. യോധാജീവൂപമേസു – യോധാജീവാതി യുദ്ധൂപജീവിനോ. രജഗ്ഗന്തി ഹത്ഥിഅസ്സാദീനം പാദപ്പഹാരഭിന്നായ ഭൂമിയാ ഉഗ്ഗതം രജക്ഖന്ധം. ന സന്ഥമ്ഭതീതി സന്ഥമ്ഭിത്വാ ഠാതും ന സക്കോതി. സഹതി രജഗ്ഗന്തി രജക്ഖന്ധം ദിസ്വാപി അധിവാസേതി. ധജഗ്ഗന്തി ഹത്ഥിഅസ്സാദിപിട്ഠേസു വാ രഥേസു വാ ഉസ്സാപിതാനം ധജാനം അഗ്ഗം. ഉസ്സാരണന്തി ഹത്ഥിഅസ്സരഥാദീനഞ്ചേവ ബലകായസ്സ ച ഉച്ചാസദ്ദമഹാസദ്ദം. സമ്പഹാരേതി സമാഗതേ അപ്പമത്തകേപി പഹാരേ. ഹഞ്ഞതീതി വിഹഞ്ഞതി, വിഘാതം ആപജ്ജതി. ബ്യാപജ്ജതീതി വിപത്തിം ആപജ്ജതി, പകതിഭാവം ജഹതി. സഹതി സമ്പഹാരന്തി ദ്വേ തയോ പഹാരേ പത്വാപി സഹതി, അധിവാസേതി . തമേവ സങ്ഗാമസീസന്തി തമേവ ജയഖന്ധാവാരട്ഠാനം. അജ്ഝാവസതീതി സത്താഹമത്തം അഭിഭവിത്വാ ആവസതി. കിം കാരണാ? ലദ്ധപ്പഹാരാനം പഹാരജഗ്ഗനത്ഥഞ്ചേവ കതകമ്മാനം വിസേസം ഞത്വാ ഠാനന്തരദാനത്ഥഞ്ച ഇസ്സരിയസുഖാനുഭവനത്ഥഞ്ച.

    193. Yodhājīvūpamesu – yodhājīvāti yuddhūpajīvino. Rajagganti hatthiassādīnaṃ pādappahārabhinnāya bhūmiyā uggataṃ rajakkhandhaṃ. Na santhambhatīti santhambhitvā ṭhātuṃ na sakkoti. Sahati rajagganti rajakkhandhaṃ disvāpi adhivāseti. Dhajagganti hatthiassādipiṭṭhesu vā rathesu vā ussāpitānaṃ dhajānaṃ aggaṃ. Ussāraṇanti hatthiassarathādīnañceva balakāyassa ca uccāsaddamahāsaddaṃ. Sampahāreti samāgate appamattakepi pahāre. Haññatīti vihaññati, vighātaṃ āpajjati. Byāpajjatīti vipattiṃ āpajjati, pakatibhāvaṃ jahati. Sahati sampahāranti dve tayo pahāre patvāpi sahati, adhivāseti . Tameva saṅgāmasīsanti tameva jayakhandhāvāraṭṭhānaṃ. Ajjhāvasatīti sattāhamattaṃ abhibhavitvā āvasati. Kiṃ kāraṇā? Laddhappahārānaṃ pahārajagganatthañceva katakammānaṃ visesaṃ ñatvā ṭhānantaradānatthañca issariyasukhānubhavanatthañca.

    ൧൯൪. ഇദാനി യസ്മാ സത്ഥു യോധാജീവേഹി കിച്ചം നത്ഥി, ഇമസ്മിം പന സാസനേ തഥാരൂപേ പഞ്ച പുഗ്ഗലേ ദസ്സേതും ഇദം ഓപമ്മം ആഭതം, തസ്മാ തേ പുഗ്ഗലേ ദസ്സേന്തോ ഏവമേവന്തിആദിമാഹ.

    194. Idāni yasmā satthu yodhājīvehi kiccaṃ natthi, imasmiṃ pana sāsane tathārūpe pañca puggale dassetuṃ idaṃ opammaṃ ābhataṃ, tasmā te puggale dassento evamevantiādimāha.

    തത്ഥ സംസീദതീതി മിച്ഛാവിതക്കസ്മിം വിസീദതി, അനുപവിസതി. ന സക്കോതി ബ്രഹ്മചരിയം സന്ധാരേതുന്തി ബ്രഹ്മചരിയവാസം അനുപച്ഛിജ്ജമാനം ഗോപേതും ന സക്കോതി. സിക്ഖാദുബ്ബല്യം ആവികത്വാതി സിക്ഖായ ദുബ്ബലഭാവം പകാസേത്വാ. കിമസ്സ രജഗ്ഗസ്മിന്തി കിം തസ്സ പുഗ്ഗലസ്സ രജഗ്ഗം നാമാതി വദതി. അഭിരൂപാതി അഭിരൂപവതീ. ദസ്സനീയാതി ദസ്സനയോഗ്ഗാ. പാസാദികാതി ദസ്സനേനേവ ചിത്തപ്പസാദാവഹാ. പരമായാതി ഉത്തമായ. വണ്ണപോക്ഖരതായാതി സരീരവണ്ണേന ചേവ അങ്ഗസണ്ഠാനേന ച.

    Tattha saṃsīdatīti micchāvitakkasmiṃ visīdati, anupavisati. Na sakkoti brahmacariyaṃ sandhāretunti brahmacariyavāsaṃ anupacchijjamānaṃ gopetuṃ na sakkoti. Sikkhādubbalyaṃ āvikatvāti sikkhāya dubbalabhāvaṃ pakāsetvā. Kimassa rajaggasminti kiṃ tassa puggalassa rajaggaṃ nāmāti vadati. Abhirūpāti abhirūpavatī. Dassanīyāti dassanayoggā. Pāsādikāti dassaneneva cittappasādāvahā. Paramāyāti uttamāya. Vaṇṇapokkharatāyāti sarīravaṇṇena ceva aṅgasaṇṭhānena ca.

    ൧൯൬. ഊഹസതീതി അവഹസതി. ഉല്ലപതീതി കഥേതി. ഉജ്ജഗ്ഘതീതി പാണിം പഹരിത്വാ മഹാഹസിതം ഹസതി. ഉപ്പണ്ഡേതീതി ഉപ്പണ്ഡനകഥം കഥേതി.

    196. Ūhasatīti avahasati. Ullapatīti katheti. Ujjagghatīti pāṇiṃ paharitvā mahāhasitaṃ hasati. Uppaṇḍetīti uppaṇḍanakathaṃ katheti.

    ൧൯൭. അഭിനിസീദതീതി അഭിഭവിത്വാ സന്തികേ വാ ഏകാസനേ വാ നിസീദതി. ദുതിയപദേപി ഏസേവ നയോ. അജ്ഝോത്ഥരതീതി അവത്ഥരതി.

    197. Abhinisīdatīti abhibhavitvā santike vā ekāsane vā nisīdati. Dutiyapadepi eseva nayo. Ajjhottharatīti avattharati.

    ൧൯൮. വിനിവേഠേത്വാ വിനിമോചേത്വാതി ഗഹിതട്ഠാനതോ തസ്സ ഹത്ഥം വിനിവേഠേത്വാ ചേവ, മോചേത്വാ ച. സേസമേത്ഥ ഉത്താനത്ഥമേവ.

    198. Viniveṭhetvā vinimocetvāti gahitaṭṭhānato tassa hatthaṃ viniveṭhetvā ceva, mocetvā ca. Sesamettha uttānatthameva.

    ൧൯൯. പിണ്ഡപാതികേസു – മന്ദത്താ മോമൂഹത്താതി നേവ സമാദാനം ജാനാതി, ന ആനിസംസം; അത്തനോ പന മന്ദത്താ മോമൂഹത്താ അഞ്ഞാണേനേവ പിണ്ഡപാതികോ ഹോതി. പാപിച്ഛോ ഇച്ഛാപകതോതി പിണ്ഡപാതികസ്സ മേ സതോ ‘‘അയം പിണ്ഡപാതികോ’’തി ചതുപച്ചയസക്കാരം കരിസ്സന്തി. ലജ്ജീ, അപ്പിച്ഛോതിആദീഹി ച ഗുണേഹി സമ്ഭാവേസ്സന്തീതി. ഏവം പാപികായ ഇച്ഛായ ഠത്വാ തായ പാപിച്ഛായ അഭിഭൂതോ ഹുത്വാ പിണ്ഡപാതികോ ഹോതി. ഉമ്മാദവസേന പിണ്ഡായ ചരന്തോ പന ഉമ്മാദാ ചിത്തവിക്ഖേപാ പിണ്ഡപാതികോ നാമ ഹോതി. വണ്ണിതന്തി ഇദം പിണ്ഡപാതികങ്ഗം നാമ ബുദ്ധേഹി ച ബുദ്ധസാവകേഹി ച വണ്ണിതം പസത്ഥന്തി പിണ്ഡപാതികോ ഹോതി. അപ്പിച്ഛതംയേവ നിസ്സായാതിആദീസു – ‘‘ഇതി അപ്പിച്ഛോ ഭവിസ്സാമി, ഇദം മേ പിണ്ഡപാതികങ്ഗം അപ്പിച്ഛതായ സംവത്തിസ്സതി; ‘ഇതി സന്തുട്ഠോ ഭവിസ്സാമി ഇദം മേ പിണ്ഡപാതികങ്ഗം സന്തുട്ഠിയാ സംവത്തിസ്സതി’; ‘ഇതി കിലേസേ സംലിഖിസ്സാമി’, ഇദം മേ പിണ്ഡപാതികങ്ഗം കിലേസസല്ലേഖനത്ഥായ സംവത്തിസ്സതീ’’തി പിണ്ഡപാതികോ ഹോതി. ഇദമത്ഥിതന്തി ഇമായ കല്യാണായ പടിപത്തിയാ അത്ഥികഭാവം, ഇമിനാ വാ പിണ്ഡപാതമത്തേന അത്ഥികഭാവം. യം യം ലദ്ധം തേന തേനേവ യാപനഭാവം നിസ്സായാതി അത്ഥോ. അഗ്ഗോതി ജേട്ഠകോ. സേസാനി തസ്സേവ വേവചനാനി.

    199. Piṇḍapātikesu – mandattā momūhattāti neva samādānaṃ jānāti, na ānisaṃsaṃ; attano pana mandattā momūhattā aññāṇeneva piṇḍapātiko hoti. Pāpiccho icchāpakatoti piṇḍapātikassa me sato ‘‘ayaṃ piṇḍapātiko’’ti catupaccayasakkāraṃ karissanti. Lajjī, appicchotiādīhi ca guṇehi sambhāvessantīti. Evaṃ pāpikāya icchāya ṭhatvā tāya pāpicchāya abhibhūto hutvā piṇḍapātiko hoti. Ummādavasena piṇḍāya caranto pana ummādā cittavikkhepā piṇḍapātiko nāma hoti. Vaṇṇitanti idaṃ piṇḍapātikaṅgaṃ nāma buddhehi ca buddhasāvakehi ca vaṇṇitaṃ pasatthanti piṇḍapātiko hoti. Appicchataṃyeva nissāyātiādīsu – ‘‘iti appiccho bhavissāmi, idaṃ me piṇḍapātikaṅgaṃ appicchatāya saṃvattissati; ‘iti santuṭṭho bhavissāmi idaṃ me piṇḍapātikaṅgaṃ santuṭṭhiyā saṃvattissati’; ‘iti kilese saṃlikhissāmi’, idaṃ me piṇḍapātikaṅgaṃ kilesasallekhanatthāya saṃvattissatī’’ti piṇḍapātiko hoti. Idamatthitanti imāya kalyāṇāya paṭipattiyā atthikabhāvaṃ, iminā vā piṇḍapātamattena atthikabhāvaṃ. Yaṃ yaṃ laddhaṃ tena teneva yāpanabhāvaṃ nissāyāti attho. Aggoti jeṭṭhako. Sesāni tasseva vevacanāni.

    ഗവാ ഖീരന്തി ഗാവിതോ ഖീരം നാമ ഹോതി, ന വിനാ ഗാവിയാ. ഖീരമ്ഹാ ദധീതിആദീസുപി ഏസേവ നയോ. ഏവമേവന്തി യഥാ ഏതേസു പഞ്ചസു ഗോരസേസു സപ്പിമണ്ഡോ അഗ്ഗോ; ഏവമേവം ഇമേസു പഞ്ചസു പിണ്ഡപാതികേസു യ്വായം അപ്പിച്ഛതാദീനി നിസ്സായ പിണ്ഡപാതികോ ഹോതി. അയം അഗ്ഗോ ച സേട്ഠോ ച പാമോക്ഖോ ച ഉത്തമോ ച പവരോ ച. ഇമേസു പന പഞ്ചസു പിണ്ഡപാതികേസു ദ്വേവ ജനാ പിണ്ഡപാതികാ , തയോ ന പിണ്ഡപാതികാ. നാമമത്തേന പന പിണ്ഡപാതികാതി വേദിതബ്ബാ. ഖലുപച്ഛാഭത്തികാദീസുപി ഏസേവ നയോതി.

    Gavā khīranti gāvito khīraṃ nāma hoti, na vinā gāviyā. Khīramhā dadhītiādīsupi eseva nayo. Evamevanti yathā etesu pañcasu gorasesu sappimaṇḍo aggo; evamevaṃ imesu pañcasu piṇḍapātikesu yvāyaṃ appicchatādīni nissāya piṇḍapātiko hoti. Ayaṃ aggo ca seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo ca pavaro ca. Imesu pana pañcasu piṇḍapātikesu dveva janā piṇḍapātikā , tayo na piṇḍapātikā. Nāmamattena pana piṇḍapātikāti veditabbā. Khalupacchābhattikādīsupi eseva nayoti.

    പഞ്ചകനിദ്ദേസവണ്ണനാ.

    Pañcakaniddesavaṇṇanā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / പുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തിപാളി • Puggalapaññattipāḷi / ൫. പഞ്ചകപുഗ്ഗലപഞ്ഞത്തി • 5. Pañcakapuggalapaññatti

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൫. പഞ്ചകനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 5. Pañcakaniddesavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൫. പഞ്ചകനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 5. Pañcakaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact