| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
ปญฺจกวารวณฺณนา
Pañcakavāravaṇṇanā
๓๒๕. ปญฺจเกสุ อาปุจฺฉิตฺวา จารสฺส อภาโวติ ปิณฺฑปาติกสฺส ‘‘นิมนฺติโต สภโตฺต’’ติ อิมสฺส องฺคสฺส อภาวา เตน สิกฺขาปเทน ตสฺส สพฺพถา อนาปตฺตีติ อธิปฺปาโย ฯ สุสานํ เนตฺวา ปุน อานีตกนฺติ สุสาเน เปตกิจฺจํ กตฺวา นิกฺขเนฺตหิ นฺหตฺวา ฉฑฺฑิตานิ นิวตฺถปารุตวตฺถานิ เอวํ วุจฺจนฺติฯ
325. Pañcakesu āpucchitvā cārassa abhāvoti piṇḍapātikassa ‘‘nimantito sabhatto’’ti imassa aṅgassa abhāvā tena sikkhāpadena tassa sabbathā anāpattīti adhippāyo . Susānaṃ netvā puna ānītakanti susāne petakiccaṃ katvā nikkhantehi nhatvā chaḍḍitāni nivatthapārutavatthāni evaṃ vuccanti.
ปาฬิยํ ปญฺจหากาเรหีติ ปญฺจหิ อวหารเงฺคหิฯ วตฺถุโต ปน ครุกลหุกเภเทน ปาราชิกถุลฺลจฺจยทุกฺกฎานิ วุตฺตานิฯ อิตฺถิปุริสสํโยคาทิกํ กิเลสสมุทาจารเหตุกํ ปฎิภานจิตฺตกมฺมํ นามฯ ปญฺหาสหสฺสํ ปุจฺฉีติ สมถวิปสฺสนากมฺมฎฺฐาเนสุ ปญฺหาสหสฺสํ สมฺมชฺชิตฺวา ฐิตํ ทหรํ ปุจฺฉิฯ อิตโรปิ ทหโร อตฺตโน คตมคฺคตฺตา สพฺพํ วิสฺสเชฺชสิ, เตน เถโร ปสีทิฯ วตฺตํ ปริจฺฉินฺทีติ วตฺตํ นิฎฺฐาเปสิฯ กิํ ตฺวํ อาวุโสติอาทิกํ เถโร ขีณาสโว สมฺมชฺชนานิสํสํ สเพฺพสํ ปากฎํ กาตุํ อโวจาติ ทฎฺฐพฺพํฯ
Pāḷiyaṃ pañcahākārehīti pañcahi avahāraṅgehi. Vatthuto pana garukalahukabhedena pārājikathullaccayadukkaṭāni vuttāni. Itthipurisasaṃyogādikaṃ kilesasamudācārahetukaṃ paṭibhānacittakammaṃ nāma. Pañhāsahassaṃ pucchīti samathavipassanākammaṭṭhānesu pañhāsahassaṃ sammajjitvā ṭhitaṃ daharaṃ pucchi. Itaropi daharo attano gatamaggattā sabbaṃ vissajjesi, tena thero pasīdi. Vattaṃ paricchindīti vattaṃ niṭṭhāpesi. Kiṃ tvaṃ āvusotiādikaṃ thero khīṇāsavo sammajjanānisaṃsaṃ sabbesaṃ pākaṭaṃ kātuṃ avocāti daṭṭhabbaṃ.
‘‘ชณฺณุเกหิ ปติฎฺฐาย ปทเจติย’’นฺติ ปาฐเสโสฯ โจทนํ กาเรสฺสามีติ ภควตา อตฺตานํ โจทาเปสฺสามิ, อตฺตานํ นิคฺคณฺหาเปสฺสามีติ อโตฺถฯ
‘‘Jaṇṇukehi patiṭṭhāya padacetiya’’nti pāṭhaseso. Codanaṃ kāressāmīti bhagavatā attānaṃ codāpessāmi, attānaṃ niggaṇhāpessāmīti attho.
เอตฺตกํ คยฺหูปคนฺติ เอตฺตกํ อธิกรณวูปสมตฺถาย คเหตพฺพวจนนฺติ ยถา สุตฺวา วิญฺญาตุํ สโกฺกติ, เอวํ อนุคฺคณฺหโนฺตติ โยชนาฯ เอตฺถ จ ‘‘อตฺตโน ภาสปริยนฺตํ อนุคฺคเหตฺวา ปรสฺส ภาสปริยนฺตํ อนุคฺคเหตฺวา’’ติ เอกํ, ‘‘อธเมฺมน กโรตี’’ติ เอกํ, ‘‘อปฺปฎิญฺญายา’’ติ เอกญฺจ กตฺวา ปุริเมหิ ทฺวีหิ ปญฺจงฺคานิ เวทิตพฺพานิฯ วตฺถุนฺติ เมถุนาทิวีติกฺกมํฯ กถานุสนฺธิวินิจฺฉยานุโลมสนฺธิวเสน วตฺถุํ น ชานาตีติ โจทเกน วา จุทิตเกน วา วุตฺตกถานุสนฺธินา เตสํ วจนปฎิวจนานุรูเปน วทโนฺต กถานุสนฺธินา วตฺถุํ น ชานาติ นาม, ตญฺจ สุตฺตวิภเงฺค วินีตวตฺถุสงฺขาเตน วินิจฺฉยานุโลเมเนว วทโนฺต วินิจฺฉยานุโลมสนฺธิวเสน วตฺถุํ น ชานาติ นามฯ ญตฺติกมฺมํ นาม โหตีติ ญตฺติกมฺมํ นิฎฺฐิตํ นาม โหตีติ น ชานาตีติ สมฺพโนฺธฯ ญตฺติยา กมฺมปฺปโตฺตติ ญตฺติยา นิฎฺฐิตายปิ กมฺมปฺปโตฺต เอว โหติฯ อนุสฺสาวนฎฺฐาเน เอว กมฺมํ นิฎฺฐิตํ โหตีติ ญตฺติกมฺมํ นิฎฺฐิตํ นาม โหติ, ตํ ญตฺติยา การณํ น ชานาตีติ อโตฺถฯ
Ettakaṃ gayhūpaganti ettakaṃ adhikaraṇavūpasamatthāya gahetabbavacananti yathā sutvā viññātuṃ sakkoti, evaṃ anuggaṇhantoti yojanā. Ettha ca ‘‘attano bhāsapariyantaṃ anuggahetvā parassa bhāsapariyantaṃ anuggahetvā’’ti ekaṃ, ‘‘adhammena karotī’’ti ekaṃ, ‘‘appaṭiññāyā’’ti ekañca katvā purimehi dvīhi pañcaṅgāni veditabbāni. Vatthunti methunādivītikkamaṃ. Kathānusandhivinicchayānulomasandhivasena vatthuṃ na jānātīti codakena vā cuditakena vā vuttakathānusandhinā tesaṃ vacanapaṭivacanānurūpena vadanto kathānusandhinā vatthuṃ na jānāti nāma, tañca suttavibhaṅge vinītavatthusaṅkhātena vinicchayānulomeneva vadanto vinicchayānulomasandhivasena vatthuṃ na jānāti nāma. Ñattikammaṃ nāma hotīti ñattikammaṃ niṭṭhitaṃ nāma hotīti na jānātīti sambandho. Ñattiyā kammappattoti ñattiyā niṭṭhitāyapi kammappatto eva hoti. Anussāvanaṭṭhāne eva kammaṃ niṭṭhitaṃ hotīti ñattikammaṃ niṭṭhitaṃ nāma hoti, taṃ ñattiyā kāraṇaṃ na jānātīti attho.
ปาฬิยํ ปญฺจ วิสุทฺธิโยติ อาปตฺติโต วิสุทฺธิเหตุตฺตา, วิสุเทฺธหิ กตฺตพฺพโต จ ปาติโมกฺขุเทฺทสา วุตฺตาฯ
Pāḷiyaṃ pañca visuddhiyoti āpattito visuddhihetuttā, visuddhehi kattabbato ca pātimokkhuddesā vuttā.
ปญฺจกวารวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Pañcakavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๕. ปญฺจกวาโร • 5. Pañcakavāro
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปริวาร-อฎฺฐกถา • Parivāra-aṭṭhakathā / ปญฺจกวารวณฺณนา • Pañcakavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ปญฺจกวารวณฺณนา • Pañcakavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ปญฺจกวารวณฺณนา • Pañcakavāravaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / เอกุตฺตริกนโย ปญฺจกวารวณฺณนา • Ekuttarikanayo pañcakavāravaṇṇanā
