| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੫. ਪਞ੍ਚਮਨਯੋ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ
5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
੧੯੩. ਇਦਾਨਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦਂ ਭਾਜੇਤੁਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨ ਖਨ੍ਧਾਦਿવਸੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਪੁਨ ਤਸ੍ਸੇવ ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ। ਤਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਗ੍ਗਾਹਕੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਾਦੀਸੁ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੁਖੁਮਰੂਪਗ੍ਗਾਹਕੇਸੁ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਅਪ੍ਪਟਿਘਾਦੀਸੁ ਚ ਪਦੇਸੁ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਤਾਦਿਸੇਨ ਹਿ ਪਦੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਮਤ੍ਤਂ ਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਸੇਸਾ ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਰੂਪਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ વਾਰੇ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ। ਯਾਨਿ ਪਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਸੁਖੁਮਰੂਪੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਨ ਦੀਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਇਧ ਗਹਿਤਾਨਿ। ਤੇਸਂ ਇਦਮੁਦ੍ਦਾਨਂ –
193. Idāni asaṅgahitena asaṅgahitapadaṃ bhājetuṃ rūpakkhandhenātiādi āraddhaṃ. Tattha yaṃ khandhādīhi asaṅgahitena khandhādivasena asaṅgahitaṃ, puna tasseva khandhādīhi asaṅgahaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ. Taṃ pañcakkhandhaggāhakesu dukkhasaccādīsu viññāṇena saddhiṃ sukhumarūpaggāhakesu anidassanaappaṭighādīsu ca padesu na yujjati. Tādisena hi padena nibbānaṃ khandhasaṅgahamattaṃ na gaccheyya. Sesā khandhādīhi asaṅgahitadhammā nāma natthi. Tasmā tathārūpāni padāni imasmiṃ vāre na gahitāni. Yāni pana pañcakkhandhe viññāṇañca sukhumarūpena saddhiṃ ekato na dīpenti, tāni idha gahitāni. Tesaṃ idamuddānaṃ –
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਖਨ੍ਧਾ ਤਥਾਯਤਨਧਾਤੁਯੋ ਸਚ੍ਚਤੋ ਤਯੋ।
‘‘Sabbe khandhā tathāyatanadhātuyo saccato tayo;
ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿਪਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ, ਤੇવੀਸਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਤੋ॥
Indriyānipi sabbāni, tevīsati paṭiccato.
‘‘ਪਰਤੋ ਸੋਲ਼ਸ ਪਦਾ, ਤੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕਂ ਤਿਕੇ।
‘‘Parato soḷasa padā, tecattālīsakaṃ tike;
ਗੋਚ੍ਛਕੇ ਸਤ੍ਤਤਿ ਦ੍વੇ ਚ, ਸਤ੍ਤ ਚੂਲ਼ਨ੍ਤਰੇ ਪਦਾ॥
Gocchake sattati dve ca, satta cūḷantare padā.
‘‘ਮਹਨ੍ਤਰੇ ਪਦਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਤਤੋ ਪਰਂ।
‘‘Mahantare padā vuttā, aṭṭhārasa tato paraṃ;
ਅਟ੍ਠਾਰਸੇવ ਞਾਤਬ੍ਬਾ, ਸੇਸਾ ਇਧ ਨ ਭਾਸਿਤਾ’’ਤਿ॥
Aṭṭhāraseva ñātabbā, sesā idha na bhāsitā’’ti.
ਪਞ੍ਹਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਦਿਸવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਂ વਸੇਨ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍વਾ ਕਤਿਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਉਦ੍ਧਟਂ ਪਦਂ, ਤਦੇવ ਯੇਹਿ ਖਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਕੇਨ ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Pañhā panettha sadisavissajjanānaṃ vasena samodhānetvā katihi saddhiṃ sabbepi catuttiṃsa honti. Tattha yaṃ pucchāya uddhaṭaṃ padaṃ, tadeva yehi khandhādīhi asaṅgahitaṃ, te dhamme sandhāya ekena khandhenātiādi vuttaṃ.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਨਯੋ – ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ। ਆਯਤਨਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹੇਨ ਪਨ ਠਪੇਤ੍વਾ વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅવਸੇਸਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਮੇવ ਤੀਹਿਪਿ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਾਦੀਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਨਾਮ। ਪੁਨ ਤੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਖਨ੍ਧਾਦਿਸਙ੍ਗਹੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ। ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪੁਨ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨੇવ ਖਨ੍ਧਾਦਿਸਙ੍ਗਹੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਏਕੇਨ ਖਨ੍ਧੇਨ, ਏਕੇਨਾਯਤਨੇਨ, ਸਤ੍ਤਹਿ ਧਾਤੂਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਥ વਾ – ਯਦੇਤਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣਮੇવ ਤੀਹਿ ਖਨ੍ਧਾਦਿਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਤੇਹਿਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਧਮ੍ਮੇਹਿ ਤੇ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾવ ਤੀਹਿ ਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ। ਪੁਨ ਤੇ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨੇવ ਤੀਹਿ ਸਙ੍ਗਹੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ। વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਖਨ੍ਧਤੋ ਏਕੋ વਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਆਯਤਨਤੋ ਏਕਂ ਮਨਾਯਤਨਂ, ਧਾਤੁਤੋ ਸਤ੍ਤ વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯੋ। ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕੇਨ ਖਨ੍ਧੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਉਦ੍ਧਟਂ ਪਦਂ, ਤਦੇવ ਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਖਨ੍ਧਾਦਿવਸੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ વਸੇਨ ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਤਤ੍ਥ ਦੁਤਿਯਪਞ੍ਹੇ ਤਾવ – ਰੂਪવਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ વਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। વੇਦਨਾਦਯੋ ਹਿ ਰੂਪવਿਞ੍ਞਾਣੇਹੇવ ਖਨ੍ਧਾਦਿਸਙ੍ਗਹੇਨ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ। ਤੇ ਚ ਦ੍વੇ ਖਨ੍ਧਾ ਏਕਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ ਸਤ੍ਤਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ।
Tatrāyaṃ nayo – rūpakkhandhena hi cattāro khandhā nibbānañca khandhasaṅgahena asaṅgahitā. Āyatanadhātusaṅgahena pana ṭhapetvā viññāṇaṃ avasesā saṅgahitāti viññāṇameva tīhipi khandhasaṅgahādīhi asaṅgahitaṃ nāma. Puna tena viññāṇena saddhiṃ nibbānena cattāro khandhā khandhādisaṅgahena asaṅgahitā. Te sabbepi puna viññāṇeneva khandhādisaṅgahena asaṅgahitāti ekena khandhena, ekenāyatanena, sattahi dhātūhi asaṅgahitā nāma honti. Atha vā – yadetaṃ rūpakkhandhena viññāṇameva tīhi khandhādisaṅgahehi asaṅgahitaṃ, tehipi viññāṇadhammehi te rūpadhammāva tīhi saṅgahehi asaṅgahitā. Puna te rūpadhammā viññāṇeneva tīhi saṅgahehi asaṅgahitā. Viññāṇañca khandhato eko viññāṇakkhandho hoti, āyatanato ekaṃ manāyatanaṃ, dhātuto satta viññāṇadhātuyo. Tasmā ‘‘ekena khandhenā’’tiādi vuttaṃ. Iminā upāyena sabbattha yaṃ pucchāya uddhaṭaṃ padaṃ, tadeva yehi dhammehi khandhādivasena asaṅgahitaṃ, tesaṃ dhammānaṃ vasena khandhādayo veditabbā. Tattha dutiyapañhe tāva – rūpaviññāṇānaṃ vasena veditabbā. Vedanādayo hi rūpaviññāṇeheva khandhādisaṅgahena asaṅgahitā. Te ca dve khandhā ekādasāyatanāni sattarasa dhātuyo honti.
੧੯੫. ਤਤਿਯਪਞ੍ਹੇ – વਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੂਪਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ વਸੇਨ ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
195. Tatiyapañhe – viññāṇaṃ rūpādīhi catūhi asaṅgahitanti tesaṃ vasena khandhādayo veditabbā.
੧੯੬. ਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਹੇ – ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ વੇਦਨਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ – ਰੂਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾਯ ਦਸ੍ਸਿਤਧਮ੍ਮਾਯੇવ ਅਞ੍ਞੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ।
196. Catutthapañhe – cakkhāyatanaṃ vedanādīhi catūhīti iminā nayena sabbattha khandhādayo veditabbā. Pariyosāne – rūpañca dhammāyatananti uddānagāthāya dassitadhammāyeva aññenākārena saṅkhipitvā dassitāti.
ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ।
Asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਾਤੁਕਥਾਪਾਲ਼ਿ • Dhātukathāpāḷi / ੫. ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 5. Asaṅgahitenaasaṅgahitapadaniddeso
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੫. ਪਞ੍ਚਮਨਯੋ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੫. ਪਞ੍ਚਮਨਯੋ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤੇਨਅਸਙ੍ਗਹਿਤਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā
