Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā

    ൫. പഞ്ചമനയോ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ

    5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ൧൯൩. അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദനിദ്ദേസേപി വുത്തനയേനേവ യഥാനിദ്ധാരിതധമ്മദസ്സനം വേദിതബ്ബം. ഏത്ഥ ച സസുഖുമരൂപവിഞ്ഞാണസഹിതധമ്മസമുദായാ യേ തേ ദുക്ഖസച്ചഅനിദസ്സനഅപ്പടിഘഅചേതസികാനുപാദാസദിസാ സതിപി ഏകേന ദ്വീഹി വാ സങ്ഗഹേഹി കേസഞ്ചി അസങ്ഗാഹകത്തേ തീഹിപി അസങ്ഗഹേതബ്ബസ്സ അഭാവതോ പരിപുണ്ണസങ്ഗഹാസങ്ഗാഹകാ ന ഹോന്തി, അബ്യാകതധമ്മസദിസാ കേനചി സങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹേതബ്ബഭാവതോ അസങ്ഗാഹകാ ഏവ ന ഹോന്തി, തേന തേ അസങ്ഗാഹകഭാവേന ന ഉദ്ധടാ, ഇതരേ പന തബ്ബിപരിയായേന ഉദ്ധടാതി.

    193. Asaṅgahitenaasaṅgahitapadaniddesepi vuttanayeneva yathāniddhāritadhammadassanaṃ veditabbaṃ. Ettha ca sasukhumarūpaviññāṇasahitadhammasamudāyā ye te dukkhasaccaanidassanaappaṭighaacetasikānupādāsadisā satipi ekena dvīhi vā saṅgahehi kesañci asaṅgāhakatte tīhipi asaṅgahetabbassa abhāvato paripuṇṇasaṅgahāsaṅgāhakā na honti, abyākatadhammasadisā kenaci saṅgahena asaṅgahetabbabhāvato asaṅgāhakā eva na honti, tena te asaṅgāhakabhāvena na uddhaṭā, itare pana tabbipariyāyena uddhaṭāti.

    യം പന അട്ഠകഥായം ‘‘താദിസേന ഹി പദേന നിബ്ബാനം ഖന്ധസങ്ഗഹമത്തം ന ഗച്ഛേയ്യാ’’തി വുത്തം, തം ദുക്ഖസച്ചം സന്ധായ വുത്തം. അനിദസ്സനഅപ്പടിഘേസു പന അസങ്ഗാഹകേസു നിബ്ബാനം അന്തോഗധം, ന ച തദേവ തസ്സ അസങ്ഗാഹകന്തി. സദിസവിസ്സജ്ജനാനം വസേന സമോധാനേത്വാ കതേഹി സദ്ധിന്തി ഏവം കതേഹി ദുതിയപഞ്ഹാദീഹി സദ്ധിം പഠമപഞ്ഹനാമരൂപപഞ്ഹാദയോ സബ്ബേപി ചതുത്തിംസ ഹോന്തീതി അത്ഥോ. യം പുച്ഛായ ഉദ്ധടം പദം, തദേവാതി രൂപക്ഖന്ധാദിവിസേസകപദം വദതി, ന നിദ്ധാരിതേ പുച്ഛിതബ്ബധമ്മേ. തേ ഹി ലക്ഖണതോ ദസ്സിതാ, ന പദേന സരൂപതോതി. തത്ഥ തദേവാതി ഏവ-സദ്ദേന ന തം കദാചി സങ്ഗഹിതേന അസങ്ഗഹിതം ന ഹോതീതി ഉദ്ധടസ്സേവ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതഭാവേ നിയതതം അഞ്ഞസ്സ ച അനിയതതം ദസ്സേതീതി വേദിതബ്ബം. ‘‘തദേവ യേഹി അസങ്ഗഹിത’’ന്തി ഏത്ഥ ഹി ‘‘നിയമതോ’’തി സക്കാ വചനസേസോ യോജേതുന്തി. അഥ വാ തദേവാതി പുച്ഛായ ഉദ്ധടമേവ ഏവംപകാരമേവ ഹുത്വാ യേഹി അസങ്ഗഹിതന്തി തസ്സ പുച്ഛായ ഉദ്ധടഭാവേന ഏവം അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതഭാവനിയമനത്ഥോ ഏവ-സദ്ദോ, ന അഞ്ഞസ്സ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതതാനിവാരണത്ഥോതി ദട്ഠബ്ബോ. പുച്ഛായ ഉദ്ധടഞ്ഹി അഞ്ഞസഹിതം അസഹിതഞ്ച അസങ്ഗഹിതേന അസങ്ഗഹിതം ഹോതി. രൂപക്ഖന്ധാദീനി ഹി അഞ്ഞസഹിതാനി വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധാദീനി അസഹിതാനീതി.

    Yaṃ pana aṭṭhakathāyaṃ ‘‘tādisena hi padena nibbānaṃ khandhasaṅgahamattaṃ na gaccheyyā’’ti vuttaṃ, taṃ dukkhasaccaṃ sandhāya vuttaṃ. Anidassanaappaṭighesu pana asaṅgāhakesu nibbānaṃ antogadhaṃ, na ca tadeva tassa asaṅgāhakanti. Sadisavissajjanānaṃ vasena samodhānetvā katehi saddhinti evaṃ katehi dutiyapañhādīhi saddhiṃ paṭhamapañhanāmarūpapañhādayo sabbepi catuttiṃsa hontīti attho. Yaṃ pucchāya uddhaṭaṃ padaṃ, tadevāti rūpakkhandhādivisesakapadaṃ vadati, na niddhārite pucchitabbadhamme. Te hi lakkhaṇato dassitā, na padena sarūpatoti. Tattha tadevāti eva-saddena na taṃ kadāci saṅgahitena asaṅgahitaṃ na hotīti uddhaṭasseva asaṅgahitenaasaṅgahitabhāve niyatataṃ aññassa ca aniyatataṃ dassetīti veditabbaṃ. ‘‘Tadeva yehi asaṅgahita’’nti ettha hi ‘‘niyamato’’ti sakkā vacanaseso yojetunti. Atha vā tadevāti pucchāya uddhaṭameva evaṃpakārameva hutvā yehi asaṅgahitanti tassa pucchāya uddhaṭabhāvena evaṃ asaṅgahitenaasaṅgahitabhāvaniyamanattho eva-saddo, na aññassa asaṅgahitenaasaṅgahitatānivāraṇatthoti daṭṭhabbo. Pucchāya uddhaṭañhi aññasahitaṃ asahitañca asaṅgahitena asaṅgahitaṃ hoti. Rūpakkhandhādīni hi aññasahitāni viññāṇakkhandhādīni asahitānīti.

    അവസേസാ സങ്ഗഹിതാതി ഇദം അവസേസാ അസങ്ഗഹിതാ ന ഹോന്തീതി ഏവം ദട്ഠബ്ബം. തേഹിപി വിഞ്ഞാണധമ്മേഹി തേ രൂപധമ്മാവ തീഹി സങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗഹിതാതി പുച്ഛായ ഉദ്ധടാ തീഹിപി സങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗാഹകാ ഹുത്വാ അസങ്ഗഹിതാതി അധിപ്പായോ. അനുദ്ധടാ വേദനാദയോപി ഹി അസങ്ഗഹിതാ ഏവാതി. ഏത്ഥ ച പഠമേ നയേ വേദനാദയോപി വിഞ്ഞാണേന അസങ്ഗഹിതാതി വുത്താ, ദുതിയേ രൂപധമ്മാവാതി അയം വിസേസോ. വേദനാദയോ ഹി രൂപവിഞ്ഞാണേഹേവ ഖന്ധാദിസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാതി ഓളാരികരൂപേഹി വിഞ്ഞാണേന ച തീഹിപി സങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗഹിതാതി അത്ഥോ. രൂപേകദേസോ ഹി ഏത്ഥ രൂപഗ്ഗഹണേന ഗഹിതോതി.

    Avasesā saṅgahitāti idaṃ avasesā asaṅgahitā na hontīti evaṃ daṭṭhabbaṃ. Tehipi viññāṇadhammehi te rūpadhammāva tīhi saṅgahehi asaṅgahitāti pucchāya uddhaṭā tīhipi saṅgahehi asaṅgāhakā hutvā asaṅgahitāti adhippāyo. Anuddhaṭā vedanādayopi hi asaṅgahitā evāti. Ettha ca paṭhame naye vedanādayopi viññāṇena asaṅgahitāti vuttā, dutiye rūpadhammāvāti ayaṃ viseso. Vedanādayo hi rūpaviññāṇeheva khandhādisaṅgahena asaṅgahitāti oḷārikarūpehi viññāṇena ca tīhipi saṅgahehi asaṅgahitāti attho. Rūpekadeso hi ettha rūpaggahaṇena gahitoti.

    ൧൯൬. ചതുത്ഥപഞ്ഹേ ചക്ഖായതനം വേദനാദീഹി ചതൂഹീതി ഏത്ഥ ചക്ഖായതനന്തി ഏതേന പുച്ഛായ ഉദ്ധടം അസങ്ഗാഹകം ദസ്സേതീതി ദട്ഠബ്ബം. ചക്ഖായതനേന പന അസങ്ഗഹിതേന അസങ്ഗഹിതാനി ദസ ഓളാരികായതനാനി ന ചക്ഖായതനമേവാതി. ‘‘രൂപഞ്ച ധമ്മായതന’’ന്തിആദിനാ യേഹി ധമ്മേഹി തീഹിപി സങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗഹിതം തം വിഞ്ഞാണമേവ ഹോതി, അസങ്ഗഹിതേന തേന അസങ്ഗഹിതഞ്ച വിഞ്ഞാണവജ്ജം സബ്ബം തേവ ധമ്മേ ഉദാനേതി. സദിസവിസ്സജ്ജനാ ഹി ഏകതോ ഉദാനേത്വാ ദസ്സേതബ്ബാ. തത്ഥ പഠമേന രൂപക്ഖന്ധേന സദിസവിസ്സജ്ജനേസു ഏകതോ ഉദാനേത്വാ ദസ്സിതേസു അഞ്ഞേ വിസദിസവിസ്സജ്ജനാ നയദാനേന ദസ്സിതാ ഹോന്തി. തേനാഹ ‘‘രൂപഞ്ച ധമ്മായതനന്തി…പേ॰… അഞ്ഞേനാകാരേന സങ്ഖിപിത്വാ ദസ്സിതാ’’തി. തത്ഥ ദ്വേ ഭവാതി അസഞ്ഞേകവോകാരഭവാ. ദ്വേതി ബാഹിരുപാദാധമ്മേ ഏവ സന്ധായ വുത്തം. യേന അസങ്ഗാഹകേന അസങ്ഗഹിതേന അസങ്ഗഹിതം പുച്ഛിതബ്ബം വിസ്സജ്ജിതബ്ബഞ്ച പരിച്ഛിജ്ജതി, സോ രൂപക്ഖന്ധാദികോ തസ്സ പുച്ഛാവിസ്സജ്ജനാനഞ്ച നിസ്സയഭാവതോ ‘‘വിസയോ’’തി വുത്തോ, യഥാദസ്സിതസ്സ പന ഉദ്ദാനസ്സ നയദാനമത്തത്താ ‘‘നയോ’’തി വുത്തം. ‘‘ദ്വേവീസനയോ ചാ’’തിപി പാഠോ, ദ്വേവീസപദികോ ഏസ നയോ ചാതി അത്ഥോ.

    196. Catutthapañhe cakkhāyatanaṃ vedanādīhi catūhīti ettha cakkhāyatananti etena pucchāya uddhaṭaṃ asaṅgāhakaṃ dassetīti daṭṭhabbaṃ. Cakkhāyatanena pana asaṅgahitena asaṅgahitāni dasa oḷārikāyatanāni na cakkhāyatanamevāti. ‘‘Rūpañca dhammāyatana’’ntiādinā yehi dhammehi tīhipi saṅgahehi asaṅgahitaṃ taṃ viññāṇameva hoti, asaṅgahitena tena asaṅgahitañca viññāṇavajjaṃ sabbaṃ teva dhamme udāneti. Sadisavissajjanā hi ekato udānetvā dassetabbā. Tattha paṭhamena rūpakkhandhena sadisavissajjanesu ekato udānetvā dassitesu aññe visadisavissajjanā nayadānena dassitā honti. Tenāha ‘‘rūpañca dhammāyatananti…pe… aññenākārena saṅkhipitvā dassitā’’ti. Tattha dve bhavāti asaññekavokārabhavā. Dveti bāhirupādādhamme eva sandhāya vuttaṃ. Yena asaṅgāhakena asaṅgahitena asaṅgahitaṃ pucchitabbaṃ vissajjitabbañca paricchijjati, so rūpakkhandhādiko tassa pucchāvissajjanānañca nissayabhāvato ‘‘visayo’’ti vutto, yathādassitassa pana uddānassa nayadānamattattā ‘‘nayo’’ti vuttaṃ. ‘‘Dvevīsanayo cā’’tipi pāṭho, dvevīsapadiko esa nayo cāti attho.

    പഞ്ചമനയഅസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Pañcamanayaasaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധാതുകഥാപാളി • Dhātukathāpāḷi / ൫. അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദനിദ്ദേസോ • 5. Asaṅgahitenaasaṅgahitapadaniddeso

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൫. പഞ്ചമനയോ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൫. പഞ്ചമനയോ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact