Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā

    ൫. പഞ്ചമനയോ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ

    5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ൧൯൩. വുത്തനയേനാതി യസ്മാ സങ്ഗഹപ്പവത്തിവിസേസവിരഹിതോ അസങ്ഗഹിതധമ്മവിസേസനിസ്സിതോ പഞ്ചമനയോ, തസ്മാ യോ ഏത്ഥ കേനചി അസങ്ഗഹിതേന ധമ്മവിസേസേന പുന അസങ്ഗഹിതോ ധമ്മവിസേസോ അസങ്ഗഹിതേന അസങ്ഗഹിതോ അസങ്ഗഹിതതായ പുച്ഛിതബ്ബോ വിസ്സജ്ജിതബ്ബോ ച. തമേവ താവ യഥാനിദ്ധാരിതം ദസ്സേന്തോ ‘‘രൂപക്ഖന്ധേന യേ ധമ്മാ ഖന്ധ…പേ॰… അസങ്ഗഹിതാ, തേഹി ധമ്മേഹി യേ ധമ്മാ ഖന്ധ…പേ॰… അസങ്ഗഹിതാതി ആഹാ’’തി ചതുത്ഥനയേ വുത്തനയാനുസാരേന. യഥാനിദ്ധാരിതധമ്മദസ്സനന്തി പാളിയം നിദ്ധാരിതപ്പകാരധമ്മദസ്സനം. സഹ സുഖുമരൂപേനാതി സസുഖുമരൂപം, തേന സുഖുമരൂപേന സദ്ധിം ഗഹിതം വിഞ്ഞാണം, തേന സഹിതധമ്മസമുദായാ സസുഖുമ…പേ॰… ദായാ. കേ പന തേതി ആഹ ‘‘ദുക്ഖസച്ചാ’’തിആദി. കേസഞ്ചീതി നിബ്ബാനചക്ഖായതനാദീനം. തീഹിപി സങ്ഗഹേഹി. പരിപുണ്ണസങ്ഗഹേഹി തീഹിപി സങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗാഹകാ പരിപുണ്ണസങ്ഗഹാസങ്ഗാഹകാ. അബ്യാകതധമ്മസദിസാ നേവദസ്സനേനനഭാവനായപഹാതബ്ബനേവസേക്ഖാനാസേക്ഖാദയോ. ഇതരേതി രൂപക്ഖന്ധാദയോ. തബ്ബിപരിയായേനാതി വുത്തവിപരിയായേന, തീഹിപി സങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗഹേതബ്ബസ്സ അത്ഥിതായ പരിപുണ്ണസങ്ഗഹാസങ്ഗാഹകത്താതി അത്ഥോ.

    193. Vuttanayenāti yasmā saṅgahappavattivisesavirahito asaṅgahitadhammavisesanissito pañcamanayo, tasmā yo ettha kenaci asaṅgahitena dhammavisesena puna asaṅgahito dhammaviseso asaṅgahitena asaṅgahito asaṅgahitatāya pucchitabbo vissajjitabbo ca. Tameva tāva yathāniddhāritaṃ dassento ‘‘rūpakkhandhena ye dhammā khandha…pe… asaṅgahitā, tehi dhammehi ye dhammā khandha…pe… asaṅgahitāti āhā’’ti catutthanaye vuttanayānusārena. Yathāniddhāritadhammadassananti pāḷiyaṃ niddhāritappakāradhammadassanaṃ. Saha sukhumarūpenāti sasukhumarūpaṃ, tena sukhumarūpena saddhiṃ gahitaṃ viññāṇaṃ, tena sahitadhammasamudāyā sasukhuma…pe… dāyā. Ke pana teti āha ‘‘dukkhasaccā’’tiādi. Kesañcīti nibbānacakkhāyatanādīnaṃ. Tīhipi saṅgahehi. Paripuṇṇasaṅgahehi tīhipi saṅgahehi asaṅgāhakā paripuṇṇasaṅgahāsaṅgāhakā. Abyākatadhammasadisā nevadassanenanabhāvanāyapahātabbanevasekkhānāsekkhādayo. Itareti rūpakkhandhādayo. Tabbipariyāyenāti vuttavipariyāyena, tīhipi saṅgahehi asaṅgahetabbassa atthitāya paripuṇṇasaṅgahāsaṅgāhakattāti attho.

    അസങ്ഗാഹകേസു നിബ്ബാനം അന്തോഗധം, തസ്മാ തം അനിദസ്സനഅപ്പടിഘേഹി അസങ്ഗഹേതബ്ബം ന ഹോതീതി അത്ഥോ. തേനാഹ ‘‘ന ച തദേവ തസ്സ അസങ്ഗാഹക’’ന്തി. ‘‘വേദനാക്ഖന്ധേന യേ ധമ്മാ’’തിആദയോ നവ പഞ്ഹാ ദുതിയപഞ്ഹാദയോ, തേ പഠമപഞ്ഹേന സദ്ധിം ദസ, നാമരൂപപഞ്ഹാദയോ പന ചതുവീസതീതി ആഹ ‘‘സബ്ബേപി ചതുത്തിംസ ഹോന്തീ’’തി. രൂപക്ഖന്ധാദിവിസേസകപദന്തി ‘‘രൂപക്ഖന്ധേനാ’’തിആദിനാ അസങ്ഗാഹകത്തേന വിസേസകം രൂപക്ഖന്ധാദിപദം. പുച്ഛായാതി ച പുച്ഛനത്ഥന്തി അത്ഥോ. ‘‘രൂപക്ഖന്ധേനാ’’തിആദി സബ്ബമ്പി വാ വിഞ്ഞാപേതും ഇച്ഛിതഭാവേന വചനം പഞ്ഹഭാവതോ പുച്ഛാ. തേനാഹ അട്ഠകഥായം ‘‘പഞ്ഹാ പനേത്ഥ…പേ॰… ചതുത്തിംസ ഹോന്തീ’’തി. തേ ഹി ലക്ഖണതോ ദസ്സിതാതി തേ നിദ്ധാരിതധമ്മാ തേനേവ അസങ്ഗഹിതാസങ്ഗഹിതതായ നിദ്ധാരണസങ്ഖാതേന ലക്ഖണേന ദസ്സിതാ.

    Asaṅgāhakesu nibbānaṃ antogadhaṃ, tasmā taṃ anidassanaappaṭighehi asaṅgahetabbaṃ na hotīti attho. Tenāha ‘‘na ca tadeva tassa asaṅgāhaka’’nti. ‘‘Vedanākkhandhena ye dhammā’’tiādayo nava pañhā dutiyapañhādayo, te paṭhamapañhena saddhiṃ dasa, nāmarūpapañhādayo pana catuvīsatīti āha ‘‘sabbepi catuttiṃsa hontī’’ti. Rūpakkhandhādivisesakapadanti ‘‘rūpakkhandhenā’’tiādinā asaṅgāhakattena visesakaṃ rūpakkhandhādipadaṃ. Pucchāyāti ca pucchanatthanti attho. ‘‘Rūpakkhandhenā’’tiādi sabbampi vā viññāpetuṃ icchitabhāvena vacanaṃ pañhabhāvato pucchā. Tenāha aṭṭhakathāyaṃ ‘‘pañhā panettha…pe… catuttiṃsa hontī’’ti. Te hi lakkhaṇato dassitāti te niddhāritadhammā teneva asaṅgahitāsaṅgahitatāya niddhāraṇasaṅkhātena lakkhaṇena dassitā.

    തദേവാതി ഏവ-സദ്ദേനാതി ‘‘തദേവാ’’തി ഏത്ഥ ഏവ-സദ്ദേന. ‘‘യം പുച്ഛായ ഉദ്ധടം പദം, തം ഖന്ധാദീഹി അസങ്ഗഹിത’’ന്തി ഏത്ഥ ‘‘ഖന്ധാദീഹേവാ’’തി അവധാരണം നിപ്പയോജനം പകാരന്തരസ്സ അഭാവതോ. ‘‘തീഹി അസങ്ഗഹോ’’തി ഹി വുത്തം. തഥാ ‘‘അസങ്ഗഹിതമേവാ’’തി സങ്ഗഹിതതാനിവത്തനസ്സ അനധിപ്പേതത്താ. തദേവാതി പന ഇച്ഛിതം ഉദ്ധടസ്സേവ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതഭാവസ്സ അവധാരേതബ്ബത്താതി ദസ്സേന്തോ ‘‘ന കദാചീ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ അഞ്ഞസ്സാതി അനുദ്ധടസ്സ. അനിയതതം ദസ്സേതീതി ഇദം അവധാരണഫലദസ്സനം. നിയമതോതി സക്കാ വചനസേസോ യോജേതുന്തി ഇദമ്പി ഏവ-കാരേന സിദ്ധമേവത്ഥം പാകടതരം കാതും വുത്തം. യതോ ഹി ഏവ-കാരോ, തതോ അഞ്ഞത്ഥ നിയമോതി. ഏവംപകാരമേവാതി പുച്ഛായ ഉദ്ധടപ്പകാരമേവ, യം പകാരം പുച്ഛായ ഉദ്ധടം, തംപകാരമേവാതി അത്ഥോ. തസ്സാതി അസങ്ഗഹിതസ്സ. അഞ്ഞസ്സാതി പുച്ഛായ അനുദ്ധടപ്പകാരസ്സ. ഏതേന യോ പുച്ഛായ ഉദ്ധടോ തീഹിപി സങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗഹിതോ, തസ്സേവ ഇധ പുച്ഛിതബ്ബവിസ്സജ്ജിതബ്ബഭാവോ, ന അഞ്ഞസ്സാതി ദസ്സേതി. തേനാഹ ‘‘പുച്ഛായ ഉദ്ധടഞ്ഹീ’’തിആദി. ആയതനധാതുസങ്ഗഹവസേന ചേത്ഥ രൂപക്ഖന്ധാദീനം അഞ്ഞസഹിതതാ, വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധാദീനം അസഹിതതാ ച വേദിതബ്ബാ.

    Tadevāti eva-saddenāti ‘‘tadevā’’ti ettha eva-saddena. ‘‘Yaṃ pucchāya uddhaṭaṃ padaṃ, taṃ khandhādīhi asaṅgahita’’nti ettha ‘‘khandhādīhevā’’ti avadhāraṇaṃ nippayojanaṃ pakārantarassa abhāvato. ‘‘Tīhi asaṅgaho’’ti hi vuttaṃ. Tathā ‘‘asaṅgahitamevā’’ti saṅgahitatānivattanassa anadhippetattā. Tadevāti pana icchitaṃ uddhaṭasseva asaṅgahitenaasaṅgahitabhāvassa avadhāretabbattāti dassento ‘‘na kadācī’’tiādimāha. Tattha aññassāti anuddhaṭassa. Aniyatataṃ dassetīti idaṃ avadhāraṇaphaladassanaṃ. Niyamatoti sakkā vacanaseso yojetunti idampi eva-kārena siddhamevatthaṃ pākaṭataraṃ kātuṃ vuttaṃ. Yato hi eva-kāro, tato aññattha niyamoti. Evaṃpakāramevāti pucchāya uddhaṭappakārameva, yaṃ pakāraṃ pucchāya uddhaṭaṃ, taṃpakāramevāti attho. Tassāti asaṅgahitassa. Aññassāti pucchāya anuddhaṭappakārassa. Etena yo pucchāya uddhaṭo tīhipi saṅgahehi asaṅgahito, tasseva idha pucchitabbavissajjitabbabhāvo, na aññassāti dasseti. Tenāha ‘‘pucchāya uddhaṭañhī’’tiādi. Āyatanadhātusaṅgahavasena cettha rūpakkhandhādīnaṃ aññasahitatā, viññāṇakkhandhādīnaṃ asahitatā ca veditabbā.

    അവസേസാ വേദനാദയോ തയോ ഖന്ധാ നിബ്ബാനഞ്ച സകലേന രൂപക്ഖന്ധേന തേസം സങ്ഗഹോ നത്ഥീതി ‘‘സങ്ഗഹിതാ’’തി ന സക്കാ വത്തും, ഏകദേസേന പന സങ്ഗഹോ അത്ഥീതി ‘‘അസങ്ഗഹിതാ ന ഹോന്തീതി ഏവം ദട്ഠബ്ബ’’ന്തി ആഹ. ‘‘രൂപധമ്മാവാ’’തി നിയമനം പുച്ഛായ ഉദ്ധടഭാവാപേക്ഖന്തി ദസ്സേന്തോ ‘‘പുച്ഛായ…പേ॰… അധിപ്പായോ’’തി ആഹ. തേന വുത്തം ‘‘അനുദ്ധടാ വേദനാദയോപി ഹി അസങ്ഗഹിതാ ഏവാ’’തി. ഏത്ഥാതി ഏതസ്മിം പഞ്ചമനയനിദ്ദേസേ. പഠമേ നയേതി പഠമേ അത്ഥവികപ്പേ. തഥാ ദുതിയേതി ഏത്ഥാപി. രൂപവിഞ്ഞാണേഹീതി അസുഖുമരൂപധമ്മേഹി വിഞ്ഞാണേന ചാതി അയമേത്ഥ അധിപ്പായോതി ദസ്സേന്തോ ‘‘ഓളാരിക…പേ॰… അത്ഥോ’’തി ആഹ. കഥം പന രൂപധമ്മാതി വുത്തേ ഓളാരികരൂപസ്സേവ ഗഹണന്തി ആഹ ‘‘രൂപേകദേസോ ഹി ഏത്ഥ രൂപഗ്ഗഹണേന ഗഹിതോ’’തി.

    Avasesā vedanādayo tayo khandhā nibbānañca sakalena rūpakkhandhena tesaṃ saṅgaho natthīti ‘‘saṅgahitā’’ti na sakkā vattuṃ, ekadesena pana saṅgaho atthīti ‘‘asaṅgahitā na hontīti evaṃ daṭṭhabba’’nti āha. ‘‘Rūpadhammāvā’’ti niyamanaṃ pucchāya uddhaṭabhāvāpekkhanti dassento ‘‘pucchāya…pe… adhippāyo’’ti āha. Tena vuttaṃ ‘‘anuddhaṭā vedanādayopi hi asaṅgahitā evā’’ti. Etthāti etasmiṃ pañcamanayaniddese. Paṭhame nayeti paṭhame atthavikappe. Tathā dutiyeti etthāpi. Rūpaviññāṇehīti asukhumarūpadhammehi viññāṇena cāti ayamettha adhippāyoti dassento ‘‘oḷārika…pe… attho’’ti āha. Kathaṃ pana rūpadhammāti vutte oḷārikarūpasseva gahaṇanti āha ‘‘rūpekadeso hi ettha rūpaggahaṇena gahito’’ti.

    ൧൯൬. അസങ്ഗാഹകന്തി ‘‘ചക്ഖായതനേന…പേ॰… അസങ്ഗഹിതാ’’തി ഏവം അസങ്ഗാഹകഭാവേന വുത്തം പുച്ഛിതബ്ബവിസ്സജ്ജേതബ്ബഭാവേന വുത്തമ്പി കാമം വേദനാദീഹേവ ചതൂഹി അസങ്ഗഹിതം, തം പന ന ചക്ഖായതനമേവാതി ദസ്സേതും ‘‘ചക്ഖായതനേന പനാ’’തിആദി വുത്തം. യേഹി ധമ്മേഹീതി ഖന്ധാദീസു യേഹി. സബ്ബം ധമ്മജാതം തേവ രൂപാദികേ ധമ്മേ ഉദാനേതി പാളിയം. കസ്മാ പനേതം ഉദാനേതീതി ആഹ ‘‘സദിസവിസ്സജ്ജനാ’’തിആദി. പഠമേന ഉദാനേന. ദ്വേതി ‘‘ബാഹിരാ ഉപാദാ ദ്വേ’’തി ഏത്ഥ വുത്തം ദ്വേ-സദ്ദം സന്ധായാഹ. തസ്സ അസങ്ഗഹിതസ്സ. യഥാദസ്സിതസ്സാതി ‘‘രൂപ’’ന്തിആദിനാ ദസ്സിതപ്പകാരസ്സ. ധമ്മന്വയഞാണുപ്പാദനം നയദാനം. ‘‘രൂപം ധമ്മായതന’’ന്തിആദീനം പദാനം വസേന ദ്വേവീസപദികോ ഏസ നയോ.

    196. Asaṅgāhakanti ‘‘cakkhāyatanena…pe… asaṅgahitā’’ti evaṃ asaṅgāhakabhāvena vuttaṃ pucchitabbavissajjetabbabhāvena vuttampi kāmaṃ vedanādīheva catūhi asaṅgahitaṃ, taṃ pana na cakkhāyatanamevāti dassetuṃ ‘‘cakkhāyatanena panā’’tiādi vuttaṃ. Yehi dhammehīti khandhādīsu yehi. Sabbaṃ dhammajātaṃ teva rūpādike dhamme udāneti pāḷiyaṃ. Kasmā panetaṃ udānetīti āha ‘‘sadisavissajjanā’’tiādi. Paṭhamena udānena. Dveti ‘‘bāhirā upādā dve’’ti ettha vuttaṃ dve-saddaṃ sandhāyāha. Tassa asaṅgahitassa. Yathādassitassāti ‘‘rūpa’’ntiādinā dassitappakārassa. Dhammanvayañāṇuppādanaṃ nayadānaṃ. ‘‘Rūpaṃ dhammāyatana’’ntiādīnaṃ padānaṃ vasena dvevīsapadiko esa nayo.

    പഞ്ചമനയഅസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Pañcamanayaasaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധാതുകഥാപാളി • Dhātukathāpāḷi / ൫. അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദനിദ്ദേസോ • 5. Asaṅgahitenaasaṅgahitapadaniddeso

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൫. പഞ്ചമനയോ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൫. പഞ്ചമനയോ അസങ്ഗഹിതേനഅസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 5. Pañcamanayo asaṅgahitenaasaṅgahitapadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact