| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / भिक्खुनीविभङ्ग • Bhikkhunīvibhaṅga |
५. पञ्चमसिक्खापदं
5. Pañcamasikkhāpadaṃ
९५०. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन भद्दा कापिलानी साकेते वस्सं उपगता होति। सा केनचिदेव करणीयेन उब्बाळ्हा थुल्लनन्दाय भिक्खुनिया सन्तिके दूतं पाहेसि – ‘‘सचे मे अय्या थुल्लनन्दा उपस्सयं ददेय्य आगच्छेय्यामहं सावत्थि’’न्ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी एवमाह – ‘‘आगच्छतु, दस्सामी’’ति। अथ खो भद्दा कापिलानी साकेता सावत्थिं अगमासि। थुल्लनन्दा भिक्खुनी भद्दाय कापिलानिया उपस्सयं अदासि। तेन खो पन समयेन थुल्लनन्दा भिक्खुनी बहुस्सुता होति भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं। भद्दापि कापिलानी बहुस्सुता 1 होति भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं उळारसम्भाविता। मनुस्सा – ‘‘अय्या भद्दा कापिलानी बहुस्सुता भाणिका विसारदा पट्टा धम्मिं कथं कातुं उळारसम्भाविता’’ति भद्दं कापिलानिं पठमं पयिरुपासित्वा पच्छा थुल्लनन्दं भिक्खुनिं पयिरुपासन्ति। थुल्लनन्दा भिक्खुनी इस्सापकता – ‘‘इमा किर अप्पिच्छा सन्तुट्ठा पविवित्ता असंसट्ठा या इमा सञ्ञत्तिबहुला विञ्ञत्तिबहुला विहरन्ती’’ति कुपिता अनत्तमना भद्दं कापिलानिं उपस्सया निक्कड्ढि। या ता भिक्खुनियो अप्पिच्छा…पे॰… ता उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम अय्या थुल्लनन्दा अय्याय भद्दाय कापिलानिया उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भद्दाय कापिलानिया उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढतीति 2? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, थुल्लनन्दा भिक्खुनी भद्दाय कापिलानिया उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
950. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena bhaddā kāpilānī sākete vassaṃ upagatā hoti. Sā kenacideva karaṇīyena ubbāḷhā thullanandāya bhikkhuniyā santike dūtaṃ pāhesi – ‘‘sace me ayyā thullanandā upassayaṃ dadeyya āgaccheyyāmahaṃ sāvatthi’’nti. Thullanandā bhikkhunī evamāha – ‘‘āgacchatu, dassāmī’’ti. Atha kho bhaddā kāpilānī sāketā sāvatthiṃ agamāsi. Thullanandā bhikkhunī bhaddāya kāpilāniyā upassayaṃ adāsi. Tena kho pana samayena thullanandā bhikkhunī bahussutā hoti bhāṇikā visāradā paṭṭā dhammiṃ kathaṃ kātuṃ. Bhaddāpi kāpilānī bahussutā 3 hoti bhāṇikā visāradā paṭṭā dhammiṃ kathaṃ kātuṃ uḷārasambhāvitā. Manussā – ‘‘ayyā bhaddā kāpilānī bahussutā bhāṇikā visāradā paṭṭā dhammiṃ kathaṃ kātuṃ uḷārasambhāvitā’’ti bhaddaṃ kāpilāniṃ paṭhamaṃ payirupāsitvā pacchā thullanandaṃ bhikkhuniṃ payirupāsanti. Thullanandā bhikkhunī issāpakatā – ‘‘imā kira appicchā santuṭṭhā pavivittā asaṃsaṭṭhā yā imā saññattibahulā viññattibahulā viharantī’’ti kupitā anattamanā bhaddaṃ kāpilāniṃ upassayā nikkaḍḍhi. Yā tā bhikkhuniyo appicchā…pe… tā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma ayyā thullanandā ayyāya bhaddāya kāpilāniyā upassayaṃ datvā kupitā anattamanā nikkaḍḍhissatī’’ti…pe… saccaṃ kira, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī bhaddāya kāpilāniyā upassayaṃ datvā kupitā anattamanā nikkaḍḍhatīti 4? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma, bhikkhave, thullanandā bhikkhunī bhaddāya kāpilāniyā upassayaṃ datvā kupitā anattamanā nikkaḍḍhissati! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
९५१. ‘‘या पन भिक्खुनी भिक्खुनिया उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढेय्य वा निक्कड्ढापेय्य वा, पाचित्तिय’’न्ति।
951.‘‘Yā pana bhikkhunī bhikkhuniyā upassayaṃ datvā kupitā anattamanā nikkaḍḍheyya vā nikkaḍḍhāpeyya vā, pācittiya’’nti.
९५२. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
952.Yā panāti yā yādisā…pe… bhikkhunīti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā bhikkhunīti.
भिक्खुनियाति अञ्ञाय भिक्खुनिया। उपस्सयो नाम कवाटबद्धो वुच्चति। दत्वाति सयं दत्वा। कुपिता अनत्तमनाति अनभिरद्धा आहतचित्ता खिलजाता।
Bhikkhuniyāti aññāya bhikkhuniyā. Upassayo nāma kavāṭabaddho vuccati. Datvāti sayaṃ datvā. Kupitā anattamanāti anabhiraddhā āhatacittā khilajātā.
निक्कड्ढेय्याति गब्भे गहेत्वा पमुखं निक्कड्ढति, आपत्ति पाचित्तियस्स। पमुखे गहेत्वा बहि निक्कड्ढति, आपत्ति पाचित्तियस्स। एकेन पयोगेन बहुकेपि द्वारे अतिक्कामेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Nikkaḍḍheyyāti gabbhe gahetvā pamukhaṃ nikkaḍḍhati, āpatti pācittiyassa. Pamukhe gahetvā bahi nikkaḍḍhati, āpatti pācittiyassa. Ekena payogena bahukepi dvāre atikkāmeti, āpatti pācittiyassa.
निक्कड्ढापेय्याति अञ्ञं आणापेति, आपत्ति पाचित्तियस्स 5। सकिं आणत्ता बहुकेपि द्वारे अतिक्कामेति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Nikkaḍḍhāpeyyāti aññaṃ āṇāpeti, āpatti pācittiyassa 6. Sakiṃ āṇattā bahukepi dvāre atikkāmeti, āpatti pācittiyassa.
९५३. उपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय वेमतिका उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स। उपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा उपस्सयं दत्वा कुपिता अनत्तमना निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति पाचित्तियस्स।
953. Upasampannāya upasampannasaññā upassayaṃ datvā kupitā anattamanā nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, āpatti pācittiyassa. Upasampannāya vematikā upassayaṃ datvā kupitā anattamanā nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, āpatti pācittiyassa. Upasampannāya anupasampannasaññā upassayaṃ datvā kupitā anattamanā nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, āpatti pācittiyassa.
तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। अकवाटबद्धा निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नं कवाटबद्धा वा अकवाटबद्धा वा निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय उपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय वेमतिका, आपत्ति दुक्कटस्स। अनुपसम्पन्नाय अनुपसम्पन्नसञ्ञा, आपत्ति दुक्कटस्स।
Tassā parikkhāraṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, āpatti dukkaṭassa. Akavāṭabaddhā nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, āpatti dukkaṭassa. Tassā parikkhāraṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, āpatti dukkaṭassa. Anupasampannaṃ kavāṭabaddhā vā akavāṭabaddhā vā nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, āpatti dukkaṭassa. Tassā parikkhāraṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, āpatti dukkaṭassa. Anupasampannāya upasampannasaññā, āpatti dukkaṭassa. Anupasampannāya vematikā, āpatti dukkaṭassa. Anupasampannāya anupasampannasaññā, āpatti dukkaṭassa.
९५४. अनापत्ति अलज्जिनिं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, उम्मत्तिकं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, भण्डनकारिकं कलहकारिकं विवादकारिकं भस्सकारिकं सङ्घे अधिकरणकारिकं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, अन्तेवासिनिं वा सद्धिविहारिनिं वा न सम्मा वत्तन्तिं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, तस्सा परिक्खारं निक्कड्ढति वा निक्कड्ढापेति वा, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
954. Anāpatti alajjiniṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, tassā parikkhāraṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, ummattikaṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, tassā parikkhāraṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, bhaṇḍanakārikaṃ kalahakārikaṃ vivādakārikaṃ bhassakārikaṃ saṅghe adhikaraṇakārikaṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, tassā parikkhāraṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, antevāsiniṃ vā saddhivihāriniṃ vā na sammā vattantiṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, tassā parikkhāraṃ nikkaḍḍhati vā nikkaḍḍhāpeti vā, ummattikāya, ādikammikāyāti.
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
Pañcamasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / भिक्खुनीविभङ्ग-अट्ठकथा • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ५. पञ्चमसिक्खापदवण्णना • 5. Pañcamasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / ३. ततियसिक्खापदवण्णना • 3. Tatiyasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ५. पञ्चमसिक्खापदं • 5. Pañcamasikkhāpadaṃ
