| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / भिक्खुनीविभङ्ग • Bhikkhunīvibhaṅga |
५. पञ्चमसिक्खापदं
5. Pañcamasikkhāpadaṃ
१०४२. तेन समयेन बुद्धो भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने अनाथपिण्डिकस्स आरामे। तेन खो पन समयेन अञ्ञतरा भिक्खुनी सावत्थियं अञ्ञतरिस्सा विसिखाय पिण्डाय चरमाना येन अञ्ञतरं कुलं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा पञ्ञत्ते आसने निसीदि। अथ खो ते मनुस्सा तं भिक्खुनिं भोजेत्वा एतदवोचुं – ‘‘अञ्ञापि, अय्ये, भिक्खुनियो आगच्छन्तू’’ति। अथ खो सा भिक्खुनी, ‘‘कथञ्हि नाम 1 भिक्खुनियो नागच्छेय्यु’’न्ति, भिक्खुनियो उपसङ्कमित्वा एतदवोच – ‘‘अमुकस्मिं, अय्ये, ओकासे वाळा सुनखा चण्डो बलिबद्दो चिक्खल्लो ओकासो। मा खो तत्थ अगमित्था’’ति। अञ्ञतरापि भिक्खुनी तस्सा विसिखाय पिण्डाय चरमाना येन तं कुलं तेनुपसङ्कमि; उपसङ्कमित्वा पञ्ञत्ते आसने निसीदि। अथ खो ते मनुस्सा तं भिक्खुनिं भोजेत्वा एतदवोचुं – ‘‘किस्स, अय्ये, भिक्खुनियो न आगच्छन्ती’’ति? अथ खो सा भिक्खुनी तेसं मनुस्सानं एतमत्थं आरोचेसि। मनुस्सा उज्झायन्ति खिय्यन्ति विपाचेन्ति – ‘‘कथञ्हि नाम भिक्खुनी कुलं मच्छरायिस्सती’’ति…पे॰… सच्चं किर, भिक्खवे, भिक्खुनी कुलं मच्छरायतीति? ‘‘सच्चं, भगवा’’ति। विगरहि बुद्धो भगवा…पे॰… कथञ्हि नाम, भिक्खवे, भिक्खुनी कुलं मच्छरायिस्सति! नेतं, भिक्खवे, अप्पसन्नानं वा पसादाय…पे॰… एवञ्च पन, भिक्खवे, भिक्खुनियो इमं सिक्खापदं उद्दिसन्तु –
1042. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena aññatarā bhikkhunī sāvatthiyaṃ aññatarissā visikhāya piṇḍāya caramānā yena aññataraṃ kulaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho te manussā taṃ bhikkhuniṃ bhojetvā etadavocuṃ – ‘‘aññāpi, ayye, bhikkhuniyo āgacchantū’’ti. Atha kho sā bhikkhunī, ‘‘kathañhi nāma 2 bhikkhuniyo nāgaccheyyu’’nti, bhikkhuniyo upasaṅkamitvā etadavoca – ‘‘amukasmiṃ, ayye, okāse vāḷā sunakhā caṇḍo balibaddo cikkhallo okāso. Mā kho tattha agamitthā’’ti. Aññatarāpi bhikkhunī tassā visikhāya piṇḍāya caramānā yena taṃ kulaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Atha kho te manussā taṃ bhikkhuniṃ bhojetvā etadavocuṃ – ‘‘kissa, ayye, bhikkhuniyo na āgacchantī’’ti? Atha kho sā bhikkhunī tesaṃ manussānaṃ etamatthaṃ ārocesi. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhunī kulaṃ maccharāyissatī’’ti…pe… saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhunī kulaṃ maccharāyatīti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma, bhikkhave, bhikkhunī kulaṃ maccharāyissati! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, bhikkhuniyo imaṃ sikkhāpadaṃ uddisantu –
१०४३. ‘‘या पन भिक्खुनी कुलमच्छरिनी अस्स, पाचित्तिय’’न्ति।
1043.‘‘Yā pana bhikkhunī kulamaccharinī assa, pācittiya’’nti.
१०४४. या पनाति या यादिसा…पे॰… भिक्खुनीति…पे॰… अयं इमस्मिं अत्थे अधिप्पेता भिक्खुनीति।
1044.Yā panāti yā yādisā…pe… bhikkhunīti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippetā bhikkhunīti.
कुलं नाम चत्तारि कुलानि – खत्तियकुलं, ब्राह्मणकुलं, वेस्सकुलं, सुद्दकुलं।
Kulaṃ nāma cattāri kulāni – khattiyakulaṃ, brāhmaṇakulaṃ, vessakulaṃ, suddakulaṃ.
मच्छरिनी अस्साति ‘‘कथं भिक्खुनियो नागच्छेय्यु’’न्ति भिक्खुनीनं सन्तिके कुलस्स अवण्णं भासति, आपत्ति पाचित्तियस्स। कुलस्स वा सन्तिके भिक्खुनीनं अवण्णं भासति, आपत्ति पाचित्तियस्स।
Maccharinī assāti ‘‘kathaṃ bhikkhuniyo nāgaccheyyu’’nti bhikkhunīnaṃ santike kulassa avaṇṇaṃ bhāsati, āpatti pācittiyassa. Kulassa vā santike bhikkhunīnaṃ avaṇṇaṃ bhāsati, āpatti pācittiyassa.
१०४५. अनापत्ति कुलं न मच्छरायन्ती सन्तंयेव आदीनवं आचिक्खति, उम्मत्तिकाय, आदिकम्मिकायाति।
1045. Anāpatti kulaṃ na maccharāyantī santaṃyeva ādīnavaṃ ācikkhati, ummattikāya, ādikammikāyāti.
पञ्चमसिक्खापदं निट्ठितं।
Pañcamasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / भिक्खुनीविभङ्ग-अट्ठकथा • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ५. पञ्चमसिक्खापदवण्णना • 5. Pañcamasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / १. पठमादिसिक्खापदवण्णना • 1. Paṭhamādisikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi / ५. पञ्चमसिक्खापदं • 5. Pañcamasikkhāpadaṃ
