Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Aṅguttara Nikāya, English translation |
අඞ්ගුත්තර නිකාය 5.28
Numbered Discourses 5.28
3. පඤ්චඞ්ගිකවග්ග
3. With Five Factors
පඤ්චඞ්ගිකසුත්ත
With Five Factors
“අරියස්ස, භික්ඛවේ, පඤ්චඞ්ගිකස්ස සම්මාසමාධිස්ස භාවනං දේසේස්සාමි. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරෝථ, භාසිස්සාමී”ති.
“Bhikkhus, I will teach you how to develop noble right immersion with five factors. Listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ භගවතෝ පච්චස්සෝසුං. භගවා ඒතදවෝච:
“Yes, sir,” they replied. The Buddha said this:
“කතමා ච, භික්ඛවේ, අරියස්ස පඤ්චඞ්ගිකස්ස සම්මාසමාධිස්ස භාවනා?
“And how do you develop noble right immersion with five factors?
ඉධ, භික්ඛවේ, භික්ඛු විවිච්චේව කාමේහි …පේ… පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. සෝ ඉමමේව කායං විවේකජේන පීතිසුඛේන අභිසන්දේති පරිසන්දේති පරිපූරේති පරිප්ඵරති; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ කායස්ස විවේකජේන පීතිසුඛේන අප්ඵුටං හෝති. සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, දක්ඛෝ න්හාපකෝ වා න්හාපකන්තේවාසී වා කංසථාලේ න්හානීයචුණ්ණානි ආකිරිත්වා උදකේන පරිප්ඵෝසකං පරිප්ඵෝසකං සන්නේය්ය. සායං න්හානීයපිණ්ඩි ස්නේහානුගතා ස්නේහපරේතා සන්තරබාහිරා ඵුටා ස්නේහේන, න ච පග්ඝරිනී. ඒවමේවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඉමමේව කායං විවේකජේන පීතිසුඛේන අභිසන්දේති පරිසන්දේති පරිපූරේති පරිප්ඵරති; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ කායස්ස විවේකජේන පීතිසුඛේන අප්ඵුටං හෝති. අරියස්ස, භික්ඛවේ, පඤ්චඞ්ගිකස්ස සම්මාසමාධිස්ස අයං පඨමා භාවනා.
Firstly, a bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna. It has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. They drench, steep, fill, and spread their body with rapture and bliss born of seclusion. There’s no part of the body that’s not spread with rapture and bliss born of seclusion. It’s like when a deft bathroom attendant or their apprentice pours bath powder into a bronze dish, sprinkling it little by little with water. They knead it until the ball of bath powder is soaked and saturated with moisture, spread through inside and out; yet no moisture oozes out. In the same way, a bhikkhu drenches, steeps, fills, and spreads their body with rapture and bliss born of seclusion. There’s no part of the body that’s not spread with rapture and bliss born of seclusion. This is the first way to develop noble right immersion with five factors.
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු විතක්කවිචාරානං වූපසමා …පේ… දුතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. සෝ ඉමමේව කායං සමාධිජේන පීතිසුඛේන අභිසන්දේති පරිසන්දේති පරිපූරේති පරිප්ඵරති; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ කායස්ස සමාධිජේන පීතිසුඛේන අප්ඵුටං හෝති. සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, උදකරහදෝ ගම්භීරෝ උබ්භිදෝදකෝ. තස්ස නේවස්ස පුරත්ථිමාය දිසාය උදකස්ස ආයමුඛං, න පච්ඡිමාය දිසාය උදකස්ස ආයමුඛං, න උත්තරාය දිසාය උදකස්ස ආයමුඛං, න දක්ඛිණාය දිසාය උදකස්ස ආයමුඛං, දේවෝ ච කාලේන කාලං සම්මා ධාරං නානුප්පවේච්ඡේය්ය. අථ ඛෝ තම්හාව උදකරහදා සීතා වාරිධාරා උබ්භිජ්ජිත්වා තමේව උදකරහදං සීතේන වාරිනා අභිසන්දේය්ය පරිසන්දේය්ය පරිපූරේය්ය පරිප්ඵරේය්ය; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ උදකරහදස්ස සීතේන වාරිනා අප්ඵුටං අස්ස. ඒවමේවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඉමමේව කායං සමාධිජේන පීතිසුඛේන අභිසන්දේති පරිසන්දේති පරිපූරේති පරිප්ඵරති; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ කායස්ස සමාධිජේන පීතිසුඛේන අප්ඵුටං හෝති. අරියස්ස, භික්ඛවේ, පඤ්චඞ්ගිකස්ස සම්මාසමාධිස්ස අයං දුතියා භාවනා.
Furthermore, as the placing of the mind and keeping it connected are stilled, a bhikkhu enters and remains in the second jhāna. It has the rapture and bliss born of immersion, with internal clarity and mind at one, without placing the mind and keeping it connected. They drench, steep, fill, and spread their body with rapture and bliss born of immersion. There’s no part of the body that’s not spread with rapture and bliss born of immersion. It’s like a deep lake fed by spring water. There’s no inlet to the east, west, north, or south, and no rainfall to replenish it from time to time. But the stream of cool water welling up in the lake drenches, steeps, fills, and spreads throughout the lake. There’s no part of the lake that’s not spread through with cool water. In the same way, a bhikkhu drenches, steeps, fills, and spreads their body with rapture and bliss born of immersion. There’s no part of the body that’s not spread with rapture and bliss born of immersion. This is the second way to develop noble right immersion with five factors.
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු පීතියා ච විරාගා …පේ… තතියං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. සෝ ඉමමේව කායං නිප්පීතිකේන සුඛේන අභිසන්දේති පරිසන්දේති පරිපූරේති පරිප්ඵරති; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ කායස්ස නිප්පීතිකේන සුඛේන අප්ඵුටං හෝති. සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, උප්පලිනියං වා පදුමිනියං වා පුණ්ඩරීකිනියං වා අප්පේකච්චානි උප්පලානි වා පදුමානි වා පුණ්ඩරීකානි වා උදකේ ජාතානි උදකේ සංවඩ්ඪානි උදකානුග්ගතානි අන්තෝ නිමුග්ගපෝසීනි. තානි යාව චග්ගා යාව ච මූලා සීතේන වාරිනා අභිසන්නානි පරිසන්නානි පරිපූරානි පරිප්ඵුටානි; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතං උප්පලානං වා පදුමානං වා පුණ්ඩරීකානං වා සීතේන වාරිනා අප්ඵුටං අස්ස. ඒවමේවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඉමමේව කායං නිප්පීතිකේන සුඛේන අභිසන්දේති පරිසන්දේති පරිපූරේති පරිප්ඵරති; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ කායස්ස නිප්පීතිකේන සුඛේන අප්ඵුටං හෝති. අරියස්ස, භික්ඛවේ, පඤ්චඞ්ගිකස්ස සම්මාසමාධිස්ස අයං තතියා භාවනා.
Furthermore, with the fading away of rapture, a bhikkhu enters and remains in the third jhāna. They meditate with equanimity, mindful and aware, personally experiencing the bliss of which the noble ones declare, ‘Equanimous and mindful, one meditates in bliss.’ They drench, steep, fill, and spread their body with bliss free of rapture. There’s no part of the body that’s not spread with bliss free of rapture. It’s like a pool with blue water lilies, or pink or white lotuses. Some of them sprout and grow in the water without rising above it, thriving underwater. From the tip to the root they’re drenched, steeped, filled, and soaked with cool water. There’s no part of them that’s not spread through with cool water. In the same way, a bhikkhu drenches, steeps, fills, and spreads their body with bliss free of rapture. There’s no part of the body that’s not spread with bliss free of rapture. This is the third way to develop noble right immersion with five factors.
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛු සුඛස්ස ච පහානා …පේ… චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. සෝ ඉමමේව කායං පරිසුද්ධේන චේතසා පරියෝදාතේන ඵරිත්වා නිසින්නෝ හෝති; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ කායස්ස පරිසුද්ධේන චේතසා පරියෝදාතේන අප්ඵුටං හෝති. සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, පුරිසෝ ඕදාතේන වත්ථේන සසීසං පාරුපිත්වා නිසින්නෝ අස්ස; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ කායස්ස ඕදාතේන වත්ථේන අප්ඵුටං අස්ස. ඒවමේවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඉමමේව කායං පරිසුද්ධේන චේතසා පරියෝදාතේන ඵරිත්වා නිසින්නෝ හෝති; නාස්ස කිඤ්චි සබ්බාවතෝ කායස්ස පරිසුද්ධේන චේතසා පරියෝදාතේන අප්ඵුටං හෝති. අරියස්ස, භික්ඛවේ, පඤ්චඞ්ගිකස්ස සම්මාසමාධිස්ස අයං චතුත්ථා භාවනා.
Furthermore, giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, a bhikkhu enters and remains in the fourth jhāna. It is without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. They sit spreading their body through with pure bright mind. There’s no part of the body that’s not spread with pure bright mind. It’s like someone sitting wrapped from head to foot with white cloth. There’s no part of the body that’s not spread over with white cloth. In the same way, they sit spreading their body through with pure bright mind. There’s no part of the body that’s not spread with pure bright mind. This is the fourth way to develop noble right immersion with five factors.
පුන චපරං, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ පච්චවේක්ඛණානිමිත්තං සුග්ගහිතං හෝති සුමනසිකතං සූපධාරිතං සුප්පටිවිද්ධං පඤ්ඤාය. සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, අඤ්ඤෝව අඤ්ඤං පච්චවේක්ඛේය්ය, ඨිතෝ වා නිසින්නං පච්චවේක්ඛේය්ය, නිසින්නෝ වා නිපන්නං පච්චවේක්ඛේය්ය. ඒවමේවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛුනෝ පච්චවේක්ඛණානිමිත්තං සුග්ගහිතං හෝති සුමනසිකතං සූපධාරිතං සුප්පටිවිද්ධං පඤ්ඤාය. අරියස්ස, භික්ඛවේ, පඤ්චඞ්ගිකස්ස සම්මාසමාධිස්ස අයං පඤ්චමා භාවනා.
Furthermore, the meditation that is a foundation for reviewing is properly grasped, focused on, borne in mind, and comprehended with wisdom by a bhikkhu. It’s like when someone views someone else. Someone standing might view someone sitting, or someone sitting might view someone lying down. In the same way, the meditation that is a foundation for reviewing is properly grasped, focused on, borne in mind, and comprehended with wisdom by a bhikkhu. This is the fifth way to develop noble right immersion with five factors.
ඒවං භාවිතේ ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු අරියේ පඤ්චඞ්ගිකේ සම්මාසමාධිම්හි ඒවං බහුලීකතේ යස්ස යස්ස අභිඤ්ඤාසච්ඡිකරණීයස්ස ධම්මස්ස චිත්තං අභිනින්නාමේති අභිඤ්ඤාසච්ඡිකිරියාය, තත්ර තත්රේව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සති ආයතනේ.
When the noble right immersion with five factors is cultivated in this way, a bhikkhu becomes capable of realizing anything that can be realized by insight to which they extend the mind, in each and every case.
සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, උදකමණිකෝ ආධාරේ ඨපිතෝ පූරෝ උදකස්ස සමතිත්තිකෝ කාකපේය්යෝ. තමේනං බලවා පුරිසෝ යතෝ යතෝ ආවජ්ජේය්ය, ආගච්ඡේය්ය උදකන්”ති?
Suppose a water jar was placed on a stand, full to the brim so a crow could drink from it. If a strong man was to tip it any which way, would water pour out?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“ඒවමේවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඒවං භාවිතේ අරියේ පඤ්චඞ්ගිකේ සම්මාසමාධිම්හි ඒවං බහුලීකතේ යස්ස යස්ස අභිඤ්ඤාසච්ඡිකරණීයස්ස ධම්මස්ස චිත්තං අභිනින්නාමේති අභිඤ්ඤාසච්ඡිකිරියාය, තත්ර තත්රේව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සති ආයතනේ.
“In the same way, when noble right immersion with five factors is cultivated in this way, a bhikkhu becomes capable of realizing anything that can be realized by insight to which they extend the mind, in each and every case.
සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, සමේ භූමිභාගේ පෝක්ඛරණී චතුරංසා ආලිබද්ධා පූරා උදකස්ස සමතිත්තිකා කාකපේය්යා. තමේනං බලවා පුරිසෝ යතෝ යතෝ ආලිං මුඤ්චේය්ය, ආගච්ඡේය්ය උදකන්”ති?
Suppose there was a square, walled lotus pond on level ground, full to the brim so a crow could drink from it. If a strong man was to open the wall on any side, would water pour out?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“ඒවමේවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඒවං භාවිතේ අරියේ පඤ්චඞ්ගිකේ සම්මාසමාධිම්හි ඒවං බහුලීකතේ යස්ස යස්ස අභිඤ්ඤාසච්ඡිකරණීයස්ස ධම්මස්ස …පේ… සති සති ආයතනේ.
“In the same way, when noble right immersion with five factors is cultivated in this way, a bhikkhu becomes capable of realizing anything that can be realized by insight to which they extend the mind, in each and every case.
සේය්යථාපි, භික්ඛවේ, සුභූමියං චතුමහාපථේ ආජඤ්ඤරථෝ යුත්තෝ අස්ස ඨිතෝ ඕධස්තපතෝදෝ. තමේනං දක්ඛෝ යෝග්ගාචරියෝ අස්සදම්මසාරථි අභිරුහිත්වා වාමේන හත්ථේන රස්මියෝ ගහේත්වා දක්ඛිණේන හත්ථේන පතෝදං ගහේත්වා යේනිච්ඡකං යදිච්ඡකං සාරේය්යපි පච්චාසාරේය්යපි. ඒවමේවං ඛෝ, භික්ඛවේ, භික්ඛු ඒවං භාවිතේ අරියේ පඤ්චඞ්ගිකේ සම්මාසමාධිම්හි ඒවං බහුලීකතේ යස්ස යස්ස අභිඤ්ඤාසච්ඡිකරණීයස්ස ධම්මස්ස චිත්තං අභිනින්නාමේති අභිඤ්ඤාසච්ඡිකිරියාය, තත්ර තත්රේව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සති ආයතනේ.
Suppose a chariot stood harnessed to thoroughbreds at a level crossroads, with a goad ready. Then a deft horse trainer, a master charioteer, might mount the chariot, taking the reins in his right hand and goad in the left. He’d drive out and back wherever he wishes, whenever he wishes. In the same way, when noble right immersion with five factors is cultivated in this way, a bhikkhu becomes capable of realizing anything that can be realized by insight to which they extend the mind, in each and every case.
සෝ සචේ ආකඞ්ඛති: ‘අනේකවිහිතං ඉද්ධිවිධං පච්චනුභවේය්යං—ඒකෝපි හුත්වා බහුධා අස්සං …පේ… යාව බ්රහ්මලෝකාපි කායේන වසං වත්තේය්යන්(අ)ති, තත්ර තත්රේව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සති ආයතනේ.
If you wish: ‘May I wield the many kinds of psychic power: multiplying myself and becoming one again … controlling the body as far as the Brahmā realm.’ You’re capable of realizing it, in each and every case.
සෝ සචේ ආකඞ්ඛති: ‘දිබ්බාය සෝතධාතුයා විසුද්ධාය අතික්කන්තමානුසිකාය උභෝ සද්දේ සුණේය්යං—දිබ්බේ ච මානුසේ ච යේ දූරේ සන්තිකේ චා(අ)ති, තත්ර තත්රේව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සති ආයතනේ.
If you wish: ‘With clairaudience that is purified and superhuman, may I hear both kinds of sounds, human and divine, whether near or far.’ You’re capable of realizing it, in each and every case.
සෝ සචේ ආකඞ්ඛති: ‘පරසත්තානං පරපුග්ගලානං චේතසා චේතෝ පරිච්ච පජානේය්යං—සරාගං වා චිත්තං සරාගං චිත්තන්ති පජානේය්යං, වීතරාගං වා චිත්තං වීතරාගං චිත්තන්ති පජානේය්යං, සදෝසං වා චිත්තං … වීතදෝසං වා චිත්තං … සමෝහං වා චිත්තං … වීතමෝහං වා චිත්තං … සඞ්ඛිත්තං වා චිත්තං … වික්ඛිත්තං වා චිත්තං … මහග්ගතං වා චිත්තං … අමහග්ගතං වා චිත්තං … සෞත්තරං වා චිත්තං … අනුත්තරං වා චිත්තං … සමාහිතං වා චිත්තං … අසමාහිතං වා චිත්තං … විමුත්තං වා චිත්තං … අවිමුත්තං වා චිත්තං අවිමුත්තං චිත්තන්ති පජානේය්යන්(අ)ති, තත්ර තත්රේව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සති ආයතනේ.
If you wish: ‘May I understand the minds of other beings and individuals, having comprehended them with my mind. May I understand mind with greed as “mind with greed”, and mind without greed as “mind without greed”; mind with hate as “mind with hate”, and mind without hate as “mind without hate”; mind with delusion as “mind with delusion”, and mind without delusion as “mind without delusion”; constricted mind as “constricted mind”, and scattered mind as “scattered mind”; expansive mind as “expansive mind”, and unexpansive mind as “unexpansive mind”; mind that is not supreme as “mind that is not supreme”, and mind that is supreme as “mind that is supreme”; mind immersed in samādhi as “mind immersed in samādhi”, and mind not immersed in samādhi as “mind not immersed in samādhi”; freed mind as “freed mind”, and unfreed mind as “unfreed mind”.’ You’re capable of realizing it, in each and every case.
සෝ සචේ ආකඞ්ඛති: ‘අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරේය්යං, සේය්යථිදං—ඒකම්පි ජාතිං, ද්වේපි ජාතියෝ …පේ… ඉති සාකාරං සෞද්දේසං අනේකවිහිතං පුබ්බේනිවාසං අනුස්සරේය්යන්(අ)ති, තත්ර තත්රේව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සති ආයතනේ.
If you wish: ‘May I recollect many kinds of past lives, with features and details.’ You’re capable of realizing it, in each and every case.
සෝ සචේ ආකඞ්ඛති: ‘දිබ්බේන චක්ඛුනා විසුද්ධේන අතික්කන්තමානුසකේන …පේ… යථාකම්මූපගේ සත්තේ පජානේය්යන්(අ)ති, තත්ර තත්රේව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සති ආයතනේ.
If you wish: ‘With clairvoyance that is purified and superhuman, may I see sentient beings passing away and being reborn according to their deeds.’ You’re capable of realizing it, in each and every case.
සෝ සචේ ආකඞ්ඛති: ‘ආසවානං ඛයා අනාසවං චේතෝවිමුත්තිං පඤ්ඤාවිමුත්තිං දිට්ඨේව ධම්මේ සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා උපසම්පජ්ජ විහරේය්යන්(අ)ති, තත්ර තත්රේව සක්ඛිභබ්බතං පාපුණාති සති සති ආයතනේ”ති.
If you wish: ‘May I realize the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life, and live having realized it with my own insight due to the ending of defilements.’ You’re capable of realizing it, in each and every case.”
අට්ඨමං.
The authoritative text of the Aṅguttara Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]