| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
៨. បញ្ចង្គិកសុត្តវណ្ណនា
8. Pañcaṅgikasuttavaṇṇanā
២៨. អដ្ឋមេ អរិយស្សាតិ វិក្ខម្ភនវសេន បហីនកិលេសេហិ អារកា ឋិតស្ស។ ភាវនំ ទេសេស្សាមីតិ ព្រូហនំ វឌ្ឍនំ បកាសយិស្សាមិ។ ឥមមេវ កាយន្តិ ឥមំ ករជកាយំ។ អភិសន្ទេតីតិ តេមេតិ ស្នេហេតិ, សព្ពត្ថ បវត្តបីតិសុខំ ករោតិ។ បរិសន្ទេតីតិ សមន្តតោ សន្ទេតិ។ បរិបូរេតីតិ វាយុនា ភស្តំ វិយ បូរេតិ។ បរិប្ផរតីតិ សមន្តតោ ផុសតិ។ សព្ពាវតោ កាយស្សាតិ អស្ស ភិក្ខុនោ សព្ពកោដ្ឋាសវតោ កាយស្ស កិញ្ចិ ឧបាទិន្នកសន្តតិបវត្តិដ្ឋានេ ឆវិមំសលោហិតានុគតំ អណុមត្តម្បិ ឋានំ បឋមជ្ឈានសុខេន អផុដំ នាម ន ហោតិ។
28. Aṭṭhame ariyassāti vikkhambhanavasena pahīnakilesehi ārakā ṭhitassa. Bhāvanaṃ desessāmīti brūhanaṃ vaḍḍhanaṃ pakāsayissāmi. Imameva kāyanti imaṃ karajakāyaṃ. Abhisandetīti temeti sneheti, sabbattha pavattapītisukhaṃ karoti. Parisandetīti samantato sandeti. Paripūretīti vāyunā bhastaṃ viya pūreti. Parippharatīti samantato phusati. Sabbāvato kāyassāti assa bhikkhuno sabbakoṭṭhāsavato kāyassa kiñci upādinnakasantatipavattiṭṭhāne chavimaṃsalohitānugataṃ aṇumattampi ṭhānaṃ paṭhamajjhānasukhena aphuṭaṃ nāma na hoti.
ទក្ខោតិ ឆេកោ បដិពលោ ន្ហានីយចុណ្ណានិ កាតុញ្ចេវ យោជេតុញ្ច សន្នេតុញ្ច។ កំសថាលេតិ យេន កេនចិ លោហេន កតភាជនេ។ មត្តិកាភាជនំ បន ថិរំ ន ហោតិ, សន្នេន្តស្ស ភិជ្ជតិ។ តស្មា តំ ន ទស្សេសិ។ បរិប្ផោសកំ បរិប្ផោសកន្តិ សិញ្ចិត្វា សិញ្ចិត្វា។ សន្នេយ្យាតិ វាមហត្ថេន កំសថាលំ គហេត្វា ទក្ខិណហត្ថេន បមាណយុត្តំ ឧទកំ សិញ្ចិត្វា សិញ្ចិត្វា បរិមទ្ទន្តោ បិណ្ឌំ ករេយ្យ។ ស្នេហានុគតាតិ ឧទកសិនេហេន អនុគតា។ ស្នេហបរេតាតិ ឧទកសិនេហេន បរិគ្គហិតា។ សន្តរពាហិរាតិ សទ្ធិំ អន្តោបទេសេន ចេវ ពហិបទេសេន ច, សព្ពត្ថកមេវ ឧទកសិនេហេន ផុដាតិ អត្ថោ។ ន ច បគ្ឃរិណីតិ ន ពិន្ទុ ពិន្ទុ ឧទកំ បគ្ឃរតិ, សក្កា ហោតិ ហត្ថេនបិ ទ្វីហិបិ អង្គុលីហិ គហេតុំ ឱវដ្ដិកាយបិ កាតុន្តិ អត្ថោ។
Dakkhoti cheko paṭibalo nhānīyacuṇṇāni kātuñceva yojetuñca sannetuñca. Kaṃsathāleti yena kenaci lohena katabhājane. Mattikābhājanaṃ pana thiraṃ na hoti, sannentassa bhijjati. Tasmā taṃ na dassesi. Paripphosakaṃparipphosakanti siñcitvā siñcitvā. Sanneyyāti vāmahatthena kaṃsathālaṃ gahetvā dakkhiṇahatthena pamāṇayuttaṃ udakaṃ siñcitvā siñcitvā parimaddanto piṇḍaṃ kareyya. Snehānugatāti udakasinehena anugatā. Snehaparetāti udakasinehena pariggahitā. Santarabāhirāti saddhiṃ antopadesena ceva bahipadesena ca, sabbatthakameva udakasinehena phuṭāti attho. Na ca pagghariṇīti na bindu bindu udakaṃ paggharati, sakkā hoti hatthenapi dvīhipi aṅgulīhi gahetuṃ ovaṭṭikāyapi kātunti attho.
ទុតិយជ្ឈានសុខឧបមាយំ ឧព្ភិទោទកោតិ ឧព្ភិន្នឧទកោ, ន ហេដ្ឋា ឧព្ភិជ្ជិត្វា ឧគ្គច្ឆនឧទកោ, អន្តោយេវ បន ឧប្បជ្ជនឧទកោតិ អត្ថោ។ អាយមុខន្តិ អាគមនមគ្គោ។ ទេវោតិ មេឃោ។ កាលេន កាលន្តិ កាលេ កាលេ, អន្វឌ្ឍមាសំ វា អនុទសាហំ វាតិ អត្ថោ។ ធារន្តិ វុដ្ឋិំ។ នានុប្បវេច្ឆេយ្យាតិ នប្បវេសេយ្យ, ន វស្សេយ្យាតិ អត្ថោ។ សីតា វារិធារា ឧព្ភិជ្ជិត្វាតិ សីតា វារិធារា តំ រហទំ បូរយមានា ឧព្ភិជ្ជិត្វា។ ហេដ្ឋា ឧគ្គច្ឆនឧទកញ្ហិ ឧគ្គន្ត្វា ភិជ្ជន្តំ ឧទកំ ខោភេតិ, ចតូហិ ទិសាហិ បវិសនឧទកំ បុរាណបណ្ណតិណកដ្ឋទណ្ឌកាទីហិ ឧទកំ ខោភេតិ។ វុដ្ឋិឧទកំ ធារានិបាតពុព្ពុឡកេហិ ឧទកំ ខោភេតិ, សន្និសិន្នមេវ បន ហុត្វា ឥទ្ធិនិម្មិតមិវ ឧប្បជ្ជមានំ ឧទកំ ឥមំ បទេសំ ផរតិ, ឥមំ ន ផរតីតិ នត្ថិ។ តេន អផុដោកាសោ នាម ន ហោតិ។ តត្ថ រហទោ វិយ ករជកាយោ, ឧទកំ វិយ ទុតិយជ្ឈានសុខំ, សេសំ បុរិមនយេនេវ វេទិតព្ពំ។
Dutiyajjhānasukhaupamāyaṃ ubbhidodakoti ubbhinnaudako, na heṭṭhā ubbhijjitvā uggacchanaudako, antoyeva pana uppajjanaudakoti attho. Āyamukhanti āgamanamaggo. Devoti megho. Kālena kālanti kāle kāle, anvaḍḍhamāsaṃ vā anudasāhaṃ vāti attho. Dhāranti vuṭṭhiṃ. Nānuppaveccheyyāti nappaveseyya, na vasseyyāti attho. Sītā vāridhārā ubbhijjitvāti sītā vāridhārā taṃ rahadaṃ pūrayamānā ubbhijjitvā. Heṭṭhā uggacchanaudakañhi uggantvā bhijjantaṃ udakaṃ khobheti, catūhi disāhi pavisanaudakaṃ purāṇapaṇṇatiṇakaṭṭhadaṇḍakādīhi udakaṃ khobheti. Vuṭṭhiudakaṃ dhārānipātabubbuḷakehi udakaṃ khobheti, sannisinnameva pana hutvā iddhinimmitamiva uppajjamānaṃ udakaṃ imaṃ padesaṃ pharati, imaṃ na pharatīti natthi. Tena aphuṭokāso nāma na hoti. Tattha rahado viya karajakāyo, udakaṃ viya dutiyajjhānasukhaṃ, sesaṃ purimanayeneva veditabbaṃ.
តតិយជ្ឈានសុខឧបមាយំ ឧប្បលានិ ឯត្ថ សន្តីតិ ឧប្បលិនី។ សេសបទទ្វយេបិ ឯសេវ នយោ។ ឯត្ថ ច សេតរត្តនីលេសុ យំកិញ្ចិ ឧប្បលមេវ, ឩនកសតបត្តំ បុណ្ឌរីកំ, សតបត្តំ បទុមំ។ បត្តនិយមំ វា វិនាបិ សេតំ បទុមំ, រត្តំ បុណ្ឌរីកន្តិ អយមេត្ថ វិនិច្ឆយោ។ ឧទកានុគ្គតានីតិ ឧទកតោ ន ឧគ្គតានិ។ អន្តោនិមុគ្គបោសីនីតិ ឧទកតលស្ស អន្តោ និមុគ្គានិយេវ ហុត្វា បោសន្តិ វឌ្ឍន្តីតិ អត្ថោ។ សេសំ បុរិមនយេនេវ វេទិតព្ពំ។
Tatiyajjhānasukhaupamāyaṃ uppalāni ettha santīti uppalinī. Sesapadadvayepi eseva nayo. Ettha ca setarattanīlesu yaṃkiñci uppalameva, ūnakasatapattaṃ puṇḍarīkaṃ, satapattaṃ padumaṃ. Pattaniyamaṃ vā vināpi setaṃ padumaṃ, rattaṃ puṇḍarīkanti ayamettha vinicchayo. Udakānuggatānīti udakato na uggatāni. Antonimuggaposīnīti udakatalassa anto nimuggāniyeva hutvā posanti vaḍḍhantīti attho. Sesaṃ purimanayeneva veditabbaṃ.
ចតុត្ថជ្ឈានឧបមាយំ បរិសុទ្ធេន ចេតសា បរិយោទាតេនាតិ ឯត្ថ និរុបក្កិលេសដ្ឋេន បរិសុទ្ធំ, បភស្សរដ្ឋេន បរិយោទាតំ វេទិតព្ពំ។ ឱទាតេន វត្ថេនាតិ ឥទំ ឧតុផរណត្ថំ វុត្តំ។ កិលិដ្ឋវត្ថេន ហិ ឧតុផរណំ ន ហោតិ, តង្ខណធោតបរិសុទ្ធេន ឧតុផរណំ ពលវំ ហោតិ។ ឥមិស្សា ហិ ឧបមាយ វត្ថំ វិយ ករជកាយោ, ឧតុផរណំ វិយ ចតុត្ថជ្ឈានសុខំ។ តស្មា យថា សុន្ហាតស្ស បុរិសស្ស បរិសុទ្ធំ វត្ថំ សសីសំ បារុបិត្វា និសិន្នស្ស សរីរតោ ឧតុ សព្ពមេវ វត្ថំ ផរតិ, ន កោចិ វត្ថស្ស អផុដោកាសោ ហោតិ, ឯវំ ចតុត្ថជ្ឈានសុខេន ភិក្ខុនោ ករជកាយស្ស ន កោចិ ឱកាសោ អផុដោ ហោតីតិ ឯវមេត្ថ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។ ចតុត្ថជ្ឈានចិត្តមេវ វា វត្ថំ វិយ, តំសមុដ្ឋានរូបំ ឧតុផរណំ វិយ។ យថា ហិ កត្ថចិ កត្ថចិ ឱទាតវត្ថេ កាយំ អផុសន្តេបិ តំសមុដ្ឋានេន ឧតុនា សព្ពត្ថកមេវ កាយោ ផុដោ ហោតិ, ឯវំ ចតុត្ថជ្ឈានសមុដ្ឋាបិតេន សុខុមរូបេន សព្ពត្ថកមេវ ភិក្ខុនោ កាយោ ផុដោ ហោតីតិ ឯវមេត្ថ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។
Catutthajjhānaupamāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātenāti ettha nirupakkilesaṭṭhena parisuddhaṃ, pabhassaraṭṭhena pariyodātaṃ veditabbaṃ. Odātena vatthenāti idaṃ utupharaṇatthaṃ vuttaṃ. Kiliṭṭhavatthena hi utupharaṇaṃ na hoti, taṅkhaṇadhotaparisuddhena utupharaṇaṃ balavaṃ hoti. Imissā hi upamāya vatthaṃ viya karajakāyo, utupharaṇaṃ viya catutthajjhānasukhaṃ. Tasmā yathā sunhātassa purisassa parisuddhaṃ vatthaṃ sasīsaṃ pārupitvā nisinnassa sarīrato utu sabbameva vatthaṃ pharati, na koci vatthassa aphuṭokāso hoti, evaṃ catutthajjhānasukhena bhikkhuno karajakāyassa na koci okāso aphuṭo hotīti evamettha attho daṭṭhabbo. Catutthajjhānacittameva vā vatthaṃ viya, taṃsamuṭṭhānarūpaṃ utupharaṇaṃ viya. Yathā hi katthaci katthaci odātavatthe kāyaṃ aphusantepi taṃsamuṭṭhānena utunā sabbatthakameva kāyo phuṭo hoti, evaṃ catutthajjhānasamuṭṭhāpitena sukhumarūpena sabbatthakameva bhikkhuno kāyo phuṭo hotīti evamettha attho daṭṭhabbo.
បច្ចវេក្ខណនិមិត្តន្តិ បច្ចវេក្ខណញាណមេវ។ សុគ្គហិតំ ហោតីតិ យថា តេន ឈានវិបស្សនាមគ្គា សុដ្ឋុ គហិតា ហោន្តិ, ឯវំ បច្ចវេក្ខណនិមិត្តំ អបរាបរេន បច្ចវេក្ខណនិមិត្តេន សុដ្ឋុ គហិតំ ហោតិ។ អញ្ញោ វា អញ្ញន្តិ អញ្ញោ ឯកោ អញ្ញំ ឯកំ, អត្តនោយេវ ហិ អត្តា ន បាកដោ ហោតិ។ ឋិតោ វា និសិន្នន្តិ ឋិតកស្សាបិ និសិន្នោ បាកដោ ហោតិ, តេនេវំ វុត្តំ។ សេសេសុបិ ឯសេវ នយោ។ ឧទកមណិកោតិ សមេខលា ឧទកចាដិ។ សមតិត្តិកោតិ សមភរិតោ។ កាកបេយ្យាតិ មុខវដ្ដិយំ និសីទិត្វា កាកេន គីវំ អនាមេត្វាវ បាតព្ពោ។
Paccavekkhaṇanimittanti paccavekkhaṇañāṇameva. Suggahitaṃ hotīti yathā tena jhānavipassanāmaggā suṭṭhu gahitā honti, evaṃ paccavekkhaṇanimittaṃ aparāparena paccavekkhaṇanimittena suṭṭhu gahitaṃ hoti. Añño vā aññanti añño eko aññaṃ ekaṃ, attanoyeva hi attā na pākaṭo hoti. Ṭhito vā nisinnanti ṭhitakassāpi nisinno pākaṭo hoti, tenevaṃ vuttaṃ. Sesesupi eseva nayo. Udakamaṇikoti samekhalā udakacāṭi. Samatittikoti samabharito. Kākapeyyāti mukhavaṭṭiyaṃ nisīditvā kākena gīvaṃ anāmetvāva pātabbo.
សុភូមិយន្តិ សមភូមិយំ។ ‘‘សុភូមេ សុខេត្តេ វិហតខាណុកេ ពីជានិ បតិដ្ឋាបេយ្យា’’តិ (ទី. និ. ២.៤៣៨) ឯត្ថ បន មណ្ឌភូមិ សុភូមីតិ អាគតា។ ចតុមហាបថេតិ ទ្វិន្នំ មហាមគ្គានំ វិនិវិជ្ឈិត្វា គតដ្ឋានេ។ អាជញ្ញរថោតិ វិនីតអស្សរថោ។ ឱធស្តបតោទោតិ យថា រថំ អភិរុហិត្វា ឋិតេន សក្កា ហោតិ គណ្ហិតុំ, ឯវំ អាលម្ពនំ និស្សាយ តិរិយតោ ឋបិតបតោទោ។ យោគ្គាចរិយោតិ អស្សាចរិយោ។ ស្វេវ អស្សទម្មេ សារេតីតិ អស្សទម្មសារថិ។ យេនិច្ឆកន្តិ យេន យេន មគ្គេន ឥច្ឆតិ។ យទិច្ឆកន្តិ យំ យំ គតិំ ឥច្ឆតិ។ សារេយ្យាតិ ឧជុកំ បុរតោ បេសេយ្យ។ បច្ចាសារេយ្យាតិ បដិនិវត្តេយ្យ។
Subhūmiyanti samabhūmiyaṃ. ‘‘Subhūme sukhette vihatakhāṇuke bījāni patiṭṭhāpeyyā’’ti (dī. ni. 2.438) ettha pana maṇḍabhūmi subhūmīti āgatā. Catumahāpatheti dvinnaṃ mahāmaggānaṃ vinivijjhitvā gataṭṭhāne. Ājaññarathoti vinītaassaratho. Odhastapatodoti yathā rathaṃ abhiruhitvā ṭhitena sakkā hoti gaṇhituṃ, evaṃ ālambanaṃ nissāya tiriyato ṭhapitapatodo. Yoggācariyoti assācariyo. Sveva assadamme sāretīti assadammasārathi. Yenicchakanti yena yena maggena icchati. Yadicchakanti yaṃ yaṃ gatiṃ icchati. Sāreyyāti ujukaṃ purato peseyya. Paccāsāreyyāti paṭinivatteyya.
ឯវំ ហេដ្ឋា បញ្ចហិ អង្គេហិ សមាបត្តិបរិកម្មំ កថេត្វា ឥមាហិ តីហិ ឧបមាហិ បគុណសមាបត្តិយា អានិសំសំ ទស្សេត្វា ឥទានិ ខីណាសវស្ស អភិញ្ញាបដិបាដិំ ទស្សេតុំ សោ សចេ អាកង្ខតីតិអាទិមាហ។ តំ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
Evaṃ heṭṭhā pañcahi aṅgehi samāpattiparikammaṃ kathetvā imāhi tīhi upamāhi paguṇasamāpattiyā ānisaṃsaṃ dassetvā idāni khīṇāsavassa abhiññāpaṭipāṭiṃ dassetuṃ so sace ākaṅkhatītiādimāha. Taṃ uttānatthamevāti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ៨. បញ្ចង្គិកសុត្តំ • 8. Pañcaṅgikasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៨-៩. បញ្ចង្គិកសុត្តាទិវណ្ណនា • 8-9. Pañcaṅgikasuttādivaṇṇanā
