| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ชาตกปาฬิ • Jātakapāḷi |
๕๐๘. ปญฺจปณฺฑิตชาตกํ (๑๒)
508. Pañcapaṇḍitajātakaṃ (12)
๓๑๕.
315.
ปญฺจ ปณฺฑิตา สมาคตาตฺถ, ปญฺหา เม ปฎิภาติ ตํ สุณาถ;
Pañca paṇḍitā samāgatāttha, pañhā me paṭibhāti taṃ suṇātha;
นินฺทิยมตฺถํ ปสํสิยํ วา, กเสฺสวาวิกเรยฺย 1 คุยฺหมตฺถํฯ
Nindiyamatthaṃ pasaṃsiyaṃ vā, kassevāvikareyya 2 guyhamatthaṃ.
๓๑๖.
316.
ตฺวํ อาวิกโรหิ ภูมิปาล, ภตฺตา ภารสโห ตุวํ วเท ตํ;
Tvaṃ āvikarohi bhūmipāla, bhattā bhārasaho tuvaṃ vade taṃ;
ตว ฉนฺทรุจีนิ 3 สมฺมสิตฺวา, อถ วกฺขนฺติ ชนินฺท ปญฺจ ธีราฯ
Tava chandarucīni 4 sammasitvā, atha vakkhanti janinda pañca dhīrā.
๓๑๗.
317.
นินฺทิยมตฺถํ ปสํสิยํ วา, ภริยายาวิกเรยฺย 9 คุยฺหมตฺถํฯ
Nindiyamatthaṃ pasaṃsiyaṃ vā, bhariyāyāvikareyya 10 guyhamatthaṃ.
๓๑๘.
318.
โย กิจฺฉคตสฺส อาตุรสฺส, สรณํ โหติ คตี ปรายนญฺจ;
Yo kicchagatassa āturassa, saraṇaṃ hoti gatī parāyanañca;
นินฺทิยมตฺถํ ปสํสิยํ วา, สขิโน วาวิกเรยฺย คุยฺหมตฺถํฯ
Nindiyamatthaṃ pasaṃsiyaṃ vā, sakhino vāvikareyya guyhamatthaṃ.
๓๑๙.
319.
นินฺทิยมตฺถํ ปสํสิยํ วา, ภาตุ วาวีกเรยฺย คุยฺหมตฺถํฯ
Nindiyamatthaṃ pasaṃsiyaṃ vā, bhātu vāvīkareyya guyhamatthaṃ.
๓๒๐.
320.
โย เว ปิตุหทยสฺส ปทฺธคู 15, อนุชาโต ปิตรํ อโนมปโญฺญ;
Yo ve pituhadayassa paddhagū 16, anujāto pitaraṃ anomapañño;
นินฺทิยมตฺถํ ปสํสิยํ วา, ปุตฺตสฺสาวิกเรยฺย 17 คุยฺหมตฺถํฯ
Nindiyamatthaṃ pasaṃsiyaṃ vā, puttassāvikareyya 18 guyhamatthaṃ.
๓๒๑.
321.
มาตา ทฺวิปทาชนินฺทเสฎฺฐ, ยา นํ 19 โปเสติ ฉนฺทสา ปิเยน;
Mātā dvipadājanindaseṭṭha, yā naṃ 20 poseti chandasā piyena;
นินฺทิยมตฺถํ ปสํสิยํ วา, มาตุยาวีกเรยฺย 21 คุยฺหมตฺถํฯ
Nindiyamatthaṃ pasaṃsiyaṃ vā, mātuyāvīkareyya 22 guyhamatthaṃ.
๓๒๒.
322.
คุยฺหสฺส หิ คุยฺหเมว สาธุ, น หิ คุยฺหสฺส ปสตฺถมาวิกมฺมํ;
Guyhassa hi guyhameva sādhu, na hi guyhassa pasatthamāvikammaṃ;
๓๒๓.
323.
กิํ จินฺตยมาโน ทุมฺมโนสิ, นูน เทว อปราโธ อตฺถิ มยฺหํฯ
Kiṃ cintayamāno dummanosi, nūna deva aparādho atthi mayhaṃ.
๓๒๔.
324.
‘‘ปเณฺห 31 วโชฺฌ มโหสโธ’’ติ, อาณโตฺต เม วธาย ภูริปโญฺญ;
‘‘Paṇhe 32 vajjho mahosadho’’ti, āṇatto me vadhāya bhūripañño;
ตํ จินฺตยมาโน ทุมฺมโนสฺมิ, น หิ เทวี อปราโธ อตฺถิ ตุยฺหํฯ
Taṃ cintayamāno dummanosmi, na hi devī aparādho atthi tuyhaṃ.
๓๒๕.
325.
อภิโทสคโต ทานิ เอหิสิ, กิํ สุตฺวา กิํ สงฺกเต มโน เต;
Abhidosagato dāni ehisi, kiṃ sutvā kiṃ saṅkate mano te;
โก เต กิมโวจ ภูริปญฺญ, อิงฺฆ วจนํ สุโณม พฺรูหิ เมตํฯ
Ko te kimavoca bhūripañña, iṅgha vacanaṃ suṇoma brūhi metaṃ.
๓๒๖.
326.
‘‘ปเณฺห วโชฺฌ มโหสโธ’’ติ, ยทิ เต มนฺตยิตํ ชนินฺท โทสํ;
‘‘Paṇhe vajjho mahosadho’’ti, yadi te mantayitaṃ janinda dosaṃ;
ภริยาย รโหคโต อสํสิ, คุยฺหํ ปาตุกตํ สุตํ มเมตํฯ
Bhariyāya rahogato asaṃsi, guyhaṃ pātukataṃ sutaṃ mametaṃ.
๓๒๗.
327.
ยํ สาลวนสฺมิํ เสนโก, ปาปกมฺมํ อกาสิ อสพฺภิรูปํ;
Yaṃ sālavanasmiṃ senako, pāpakammaṃ akāsi asabbhirūpaṃ;
สขิโนว รโหคโต อสํสิ, คุยฺหํ ปาตุกตํ สุตํ มเมตํฯ
Sakhinova rahogato asaṃsi, guyhaṃ pātukataṃ sutaṃ mametaṃ.
๓๒๘.
328.
ปุกฺกุส 33 ปุริสสฺส เต ชนินฺท, อุปฺปโนฺน โรโค อราชยุโตฺต;
Pukkusa 34 purisassa te janinda, uppanno rogo arājayutto;
ภาตุญฺจ 35 รโหคโต อสํสิ, คุยฺหํ ปาตุกตํ สุตํ มเมตํฯ
Bhātuñca 36 rahogato asaṃsi, guyhaṃ pātukataṃ sutaṃ mametaṃ.
๓๒๙.
329.
อาพาโธยํ อสพฺภิรูโป, กามิโนฺท 37 นรเทเวน ผุโฎฺฐ;
Ābādhoyaṃ asabbhirūpo, kāmindo 38 naradevena phuṭṭho;
ปุตฺตสฺส รโหคโต อสํสิ, คุยฺหํ ปาตุกตํ สุตํ มเมตํฯ
Puttassa rahogato asaṃsi, guyhaṃ pātukataṃ sutaṃ mametaṃ.
๓๓๐.
330.
อฎฺฐวงฺกํ มณิรตนํ อุฬารํ, สโกฺก เต อททา ปิตามหสฺส;
Aṭṭhavaṅkaṃ maṇiratanaṃ uḷāraṃ, sakko te adadā pitāmahassa;
เทวินฺทสฺส คตํ ตทชฺช หตฺถํ 39, มาตุญฺจ รโหคโต อสํสิ;
Devindassa gataṃ tadajja hatthaṃ 40, mātuñca rahogato asaṃsi;
คุยฺหํ ปาตุกตํ สุตํ มเมตํฯ
Guyhaṃ pātukataṃ sutaṃ mametaṃ.
๓๓๑.
331.
คุยฺหสฺส หิ คุยฺหเมว สาธุ, น หิ คุยฺหสฺส ปสตฺถมาวิกมฺมํ;
Guyhassa hi guyhameva sādhu, na hi guyhassa pasatthamāvikammaṃ;
อนิปฺผนฺนตา สเหยฺย ธีโร, นิปฺผโนฺนว ยถาสุขํ ภเณยฺยฯ
Anipphannatā saheyya dhīro, nipphannova yathāsukhaṃ bhaṇeyya.
๓๓๒.
332.
น คุยฺหมตฺถํ วิวเรยฺย, รเกฺขยฺย นํ ยถา นิธิํ;
Na guyhamatthaṃ vivareyya, rakkheyya naṃ yathā nidhiṃ;
น หิ ปาตุกโต สาธุ, คุโยฺห อโตฺถ ปชานตาฯ
Na hi pātukato sādhu, guyho attho pajānatā.
๓๓๓.
333.
ถิยา คุยฺหํ น สํเสยฺย, อมิตฺตสฺส จ ปณฺฑิโต;
Thiyā guyhaṃ na saṃseyya, amittassa ca paṇḍito;
โย จามิเสน สํหีโร, หทยเตฺถโน จ โย นโรฯ
Yo cāmisena saṃhīro, hadayattheno ca yo naro.
๓๓๔.
334.
คุยฺหมตฺถํ อสมฺพุทฺธํ, สโมฺพธยติ โย นโร;
Guyhamatthaṃ asambuddhaṃ, sambodhayati yo naro;
มนฺตเภทภยา ตสฺส, ทาสภูโต ติติกฺขติฯ
Mantabhedabhayā tassa, dāsabhūto titikkhati.
๓๓๕.
335.
ยาวโนฺต ปุริสสฺสตฺถํ, คุยฺหํ ชานนฺติ มนฺตินํ;
Yāvanto purisassatthaṃ, guyhaṃ jānanti mantinaṃ;
ตาวโนฺต ตสฺส อุเพฺพคา, ตสฺมา คุยฺหํ น วิสฺสเชฯ
Tāvanto tassa ubbegā, tasmā guyhaṃ na vissaje.
๓๓๖.
336.
วิวิจฺจ ภาเสยฺย ทิวา รหสฺสํ, รตฺติํ คิรํ นาติเวลํ ปมุเญฺจ;
Vivicca bhāseyya divā rahassaṃ, rattiṃ giraṃ nātivelaṃ pamuñce;
อุปสฺสุติกา หิ สุณนฺติ มนฺตํ, ตสฺมา มโนฺต ขิปฺปมุเปติ เภทนฺติฯ
Upassutikā hi suṇanti mantaṃ, tasmā manto khippamupeti bhedanti.
ปญฺจปณฺฑิตชาตกํ ทฺวาทสมํฯ
Pañcapaṇḍitajātakaṃ dvādasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ชาตก-อฎฺฐกถา • Jātaka-aṭṭhakathā / [๕๐๘] ๑๒. ปญฺจปณฺฑิตชาตกวณฺณนา • [508] 12. Pañcapaṇḍitajātakavaṇṇanā
