| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
២. បញ្ចរាជសុត្តំ
2. Pañcarājasuttaṃ
១២៣. សាវត្ថិនិទានំ ។ តេន ខោ បន សមយេន បញ្ចន្នំ រាជូនំ បសេនទិបមុខានំ បញ្ចហិ កាមគុណេហិ សមប្បិតានំ សមង្គីភូតានំ បរិចារយមានានំ អយមន្តរាកថា ឧទបាទិ – ‘‘កិំ នុ ខោ កាមានំ អគ្គ’’ន្តិ? តត្រេកច្ចេ 1 ឯវមាហំសុ – ‘‘រូបា កាមានំ អគ្គ’’ន្តិ។ ឯកច្ចេ ឯវមាហំសុ – ‘‘សទ្ទា កាមានំ អគ្គ’’ន្តិ។ ឯកច្ចេ ឯវមាហំសុ – ‘‘គន្ធា កាមានំ អគ្គ’’ន្តិ។ ឯកច្ចេ ឯវមាហំសុ – ‘‘រសា កាមានំ អគ្គ’’ន្តិ។ ឯកច្ចេ ឯវមាហំសុ – ‘‘ផោដ្ឋព្ពា កាមានំ អគ្គ’’ន្តិ។ យតោ ខោ តេ រាជានោ នាសក្ខិំសុ អញ្ញមញ្ញំ សញ្ញាបេតុំ។
123. Sāvatthinidānaṃ . Tena kho pana samayena pañcannaṃ rājūnaṃ pasenadipamukhānaṃ pañcahi kāmaguṇehi samappitānaṃ samaṅgībhūtānaṃ paricārayamānānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘kiṃ nu kho kāmānaṃ agga’’nti? Tatrekacce 2 evamāhaṃsu – ‘‘rūpā kāmānaṃ agga’’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘saddā kāmānaṃ agga’’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘gandhā kāmānaṃ agga’’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘rasā kāmānaṃ agga’’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘phoṭṭhabbā kāmānaṃ agga’’nti. Yato kho te rājāno nāsakkhiṃsu aññamaññaṃ saññāpetuṃ.
អថ ខោ រាជា បសេនទិ កោសលោ តេ រាជានោ ឯតទវោច – ‘‘អាយាម, មារិសា, យេន ភគវា តេនុបសង្កមិស្សាម; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ ឯតមត្ថំ បដិបុច្ឆិស្សាម។ យថា នោ ភគវា ព្យាករិស្សតិ តថា នំ ធារេស្សាមា’’តិ 3។ ‘‘ឯវំ, មារិសា’’តិ ខោ តេ រាជានោ រញ្ញោ បសេនទិស្ស កោសលស្ស បច្ចស្សោសុំ។
Atha kho rājā pasenadi kosalo te rājāno etadavoca – ‘‘āyāma, mārisā, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etamatthaṃ paṭipucchissāma. Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti 4. ‘‘Evaṃ, mārisā’’ti kho te rājāno rañño pasenadissa kosalassa paccassosuṃ.
អថ ខោ តេ បញ្ច រាជានោ បសេនទិបមុខា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិំសុ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ រាជា បសេនទិ កោសលោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ឥធ, ភន្តេ, អម្ហាកំ បញ្ចន្នំ រាជូនំ បញ្ចហិ កាមគុណេហិ សមប្បិតានំ សមង្គីភូតានំ បរិចារយមានានំ អយមន្តរាកថា ឧទបាទិ – ‘កិំ នុ ខោ កាមានំ អគ្គ’ន្តិ? ឯកច្ចេ ឯវមាហំសុ – ‘រូបា កាមានំ អគ្គ’ន្តិ។ ឯកច្ចេ ឯវមាហំសុ – ‘សទ្ទា កាមានំ អគ្គ’ន្តិ។ ឯកច្ចេ ឯវមាហំសុ – ‘គន្ធា កាមានំ អគ្គ’ន្តិ។ ឯកច្ចេ ឯវមាហំសុ – ‘រសា កាមានំ អគ្គ’ន្តិ។ ឯកច្ចេ ឯវមាហំសុ – ‘ផោដ្ឋព្ពា កាមានំ អគ្គ’ន្តិ។ កិំ នុ ខោ, ភន្តេ, កាមានំ អគ្គ’’ន្តិ?
Atha kho te pañca rājāno pasenadipamukhā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, amhākaṃ pañcannaṃ rājūnaṃ pañcahi kāmaguṇehi samappitānaṃ samaṅgībhūtānaṃ paricārayamānānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘kiṃ nu kho kāmānaṃ agga’nti? Ekacce evamāhaṃsu – ‘rūpā kāmānaṃ agga’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘saddā kāmānaṃ agga’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘gandhā kāmānaṃ agga’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘rasā kāmānaṃ agga’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘phoṭṭhabbā kāmānaṃ agga’nti. Kiṃ nu kho, bhante, kāmānaṃ agga’’nti?
‘‘មនាបបរិយន្តំ ខ្វាហំ, មហារាជ, បញ្ចសុ កាមគុណេសុ អគ្គន្តិ វទាមិ។ តេវ 5, មហារាជ, រូបា ឯកច្ចស្ស មនាបា ហោន្តិ, តេវ 6 រូបា ឯកច្ចស្ស អមនាបា ហោន្តិ។ យេហិ ច យោ រូបេហិ អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ, សោ តេហិ រូបេហិ អញ្ញំ រូបំ ឧត្តរិតរំ វា បណីតតរំ វា ន បត្ថេតិ។ តេ តស្ស រូបា បរមា ហោន្តិ។ តេ តស្ស រូបា អនុត្តរា ហោន្តិ។
‘‘Manāpapariyantaṃ khvāhaṃ, mahārāja, pañcasu kāmaguṇesu agganti vadāmi. Teva 7, mahārāja, rūpā ekaccassa manāpā honti, teva 8 rūpā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo rūpehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi rūpehi aññaṃ rūpaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa rūpā paramā honti. Te tassa rūpā anuttarā honti.
‘‘តេវ , មហារាជ, សទ្ទា ឯកច្ចស្ស មនាបា ហោន្តិ, តេវ សទ្ទា ឯកច្ចស្ស អមនាបា ហោន្តិ។ យេហិ ច យោ សទ្ទេហិ អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ, សោ តេហិ សទ្ទេហិ អញ្ញំ សទ្ទំ ឧត្តរិតរំ វា បណីតតរំ វា ន បត្ថេតិ។ តេ តស្ស សទ្ទា បរមា ហោន្តិ។ តេ តស្ស សទ្ទា អនុត្តរា ហោន្តិ។
‘‘Teva , mahārāja, saddā ekaccassa manāpā honti, teva saddā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo saddehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi saddehi aññaṃ saddaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa saddā paramā honti. Te tassa saddā anuttarā honti.
‘‘តេវ, មហារាជ, គន្ធា ឯកច្ចស្ស មនាបា ហោន្តិ, តេវ គន្ធា ឯកច្ចស្ស អមនាបា ហោន្តិ។ យេហិ ច យោ គន្ធេហិ អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ, សោ តេហិ គន្ធេហិ អញ្ញំ គន្ធំ ឧត្តរិតរំ វា បណីតតរំ វា ន បត្ថេតិ។ តេ តស្ស គន្ធា បរមា ហោន្តិ។ តេ តស្ស គន្ធា អនុត្តរា ហោន្តិ។
‘‘Teva, mahārāja, gandhā ekaccassa manāpā honti, teva gandhā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo gandhehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi gandhehi aññaṃ gandhaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa gandhā paramā honti. Te tassa gandhā anuttarā honti.
‘‘តេវ, មហារាជ, រសា ឯកច្ចស្ស មនាបា ហោន្តិ, តេវ រសា ឯកច្ចស្ស អមនាបា ហោន្តិ។ យេហិ ច យោ រសេហិ អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ, សោ តេហិ រសេហិ អញ្ញំ រសំ ឧត្តរិតរំ វា បណីតតរំ វា ន បត្ថេតិ។ តេ តស្ស រសា បរមា ហោន្តិ។ តេ តស្ស រសា អនុត្តរា ហោន្តិ។
‘‘Teva, mahārāja, rasā ekaccassa manāpā honti, teva rasā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo rasehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi rasehi aññaṃ rasaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa rasā paramā honti. Te tassa rasā anuttarā honti.
‘‘តេវ, មហារាជ, ផោដ្ឋព្ពា ឯកច្ចស្ស មនាបា ហោន្តិ, តេវ ផោដ្ឋព្ពា ឯកច្ចស្ស អមនាបា ហោន្តិ។ យេហិ ច យោ ផោដ្ឋព្ពេហិ អត្តមនោ ហោតិ បរិបុណ្ណសង្កប្បោ, សោ តេហិ ផោដ្ឋព្ពេហិ អញ្ញំ ផោដ្ឋព្ពំ ឧត្តរិតរំ វា បណីតតរំ វា ន បត្ថេតិ។ តេ តស្ស ផោដ្ឋព្ពា បរមា ហោន្តិ។ តេ តស្ស ផោដ្ឋព្ពា អនុត្តរា ហោន្តី’’តិ។
‘‘Teva, mahārāja, phoṭṭhabbā ekaccassa manāpā honti, teva phoṭṭhabbā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo phoṭṭhabbehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi phoṭṭhabbehi aññaṃ phoṭṭhabbaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa phoṭṭhabbā paramā honti. Te tassa phoṭṭhabbā anuttarā hontī’’ti.
តេន ខោ បន សមយេន ចន្ទនង្គលិកោ ឧបាសកោ តស្សំ បរិសាយំ និសិន្នោ ហោតិ។ អថ ខោ ចន្ទនង្គលិកោ ឧបាសកោ ឧដ្ឋាយាសនា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា យេន ភគវា តេនញ្ជលិំ បណាមេត្វា ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘បដិភាតិ មំ ភគវា, បដិភាតិ មំ សុគតា’’តិ។ ‘‘បដិភាតុ តំ ចន្ទនង្គលិកា’’តិ ភគវា អវោច។
Tena kho pana samayena candanaṅgaliko upāsako tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho candanaṅgaliko upāsako uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘paṭibhāti maṃ bhagavā, paṭibhāti maṃ sugatā’’ti. ‘‘Paṭibhātu taṃ candanaṅgalikā’’ti bhagavā avoca.
អថ ខោ ចន្ទនង្គលិកោ ឧបាសកោ ភគវតោ សម្មុខា តទនុរូបាយ គាថាយ អភិត្ថវិ –
Atha kho candanaṅgaliko upāsako bhagavato sammukhā tadanurūpāya gāthāya abhitthavi –
‘‘បទុមំ យថា កោកនទំ សុគន្ធំ,
‘‘Padumaṃ yathā kokanadaṃ sugandhaṃ,
បាតោ សិយា ផុល្លមវីតគន្ធំ;
Pāto siyā phullamavītagandhaṃ;
អង្គីរសំ បស្ស វិរោចមានំ,
Aṅgīrasaṃ passa virocamānaṃ,
តបន្តមាទិច្ចមិវន្តលិក្ខេ’’តិ។
Tapantamādiccamivantalikkhe’’ti.
អថ ខោ តេ បញ្ច រាជានោ ចន្ទនង្គលិកំ ឧបាសកំ បញ្ចហិ ឧត្តរាសង្គេហិ អច្ឆាទេសុំ។ អថ ខោ ចន្ទនង្គលិកោ ឧបាសកោ តេហិ បញ្ចហិ ឧត្តរាសង្គេហិ ភគវន្តំ អច្ឆាទេសីតិ។
Atha kho te pañca rājāno candanaṅgalikaṃ upāsakaṃ pañcahi uttarāsaṅgehi acchādesuṃ. Atha kho candanaṅgaliko upāsako tehi pañcahi uttarāsaṅgehi bhagavantaṃ acchādesīti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ២. បញ្ចរាជសុត្តវណ្ណនា • 2. Pañcarājasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ២. បញ្ចរាជសុត្តវណ្ណនា • 2. Pañcarājasuttavaṇṇanā
