| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೨. ಪಞ್ಚರಾಜಸುತ್ತಂ
2. Pañcarājasuttaṃ
೧೨೩. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ । ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ಪಸೇನದಿಪಮುಖಾನಂ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾನಂ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಾನಂ ಪರಿಚಾರಯಮಾನಾನಂ ಅಯಮನ್ತರಾಕಥಾ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’’ನ್ತಿ? ತತ್ರೇಕಚ್ಚೇ 1 ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ರೂಪಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಸದ್ದಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಗನ್ಧಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ರಸಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’’ನ್ತಿ। ಯತೋ ಖೋ ತೇ ರಾಜಾನೋ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ।
123. Sāvatthinidānaṃ . Tena kho pana samayena pañcannaṃ rājūnaṃ pasenadipamukhānaṃ pañcahi kāmaguṇehi samappitānaṃ samaṅgībhūtānaṃ paricārayamānānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘kiṃ nu kho kāmānaṃ agga’’nti? Tatrekacce 2 evamāhaṃsu – ‘‘rūpā kāmānaṃ agga’’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘saddā kāmānaṃ agga’’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘gandhā kāmānaṃ agga’’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘rasā kāmānaṃ agga’’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘‘phoṭṭhabbā kāmānaṃ agga’’nti. Yato kho te rājāno nāsakkhiṃsu aññamaññaṃ saññāpetuṃ.
ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ತೇ ರಾಜಾನೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಆಯಾಮ, ಮಾರಿಸಾ, ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತಮತ್ಥಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ। ಯಥಾ ನೋ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ ತಥಾ ನಂ ಧಾರೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ 3। ‘‘ಏವಂ, ಮಾರಿಸಾ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ರಾಜಾನೋ ರಞ್ಞೋ ಪಸೇನದಿಸ್ಸ ಕೋಸಲಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ।
Atha kho rājā pasenadi kosalo te rājāno etadavoca – ‘‘āyāma, mārisā, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etamatthaṃ paṭipucchissāma. Yathā no bhagavā byākarissati tathā naṃ dhāressāmā’’ti 4. ‘‘Evaṃ, mārisā’’ti kho te rājāno rañño pasenadissa kosalassa paccassosuṃ.
ಅಥ ಖೋ ತೇ ಪಞ್ಚ ರಾಜಾನೋ ಪಸೇನದಿಪಮುಖಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾನಂ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಾನಂ ಪರಿಚಾರಯಮಾನಾನಂ ಅಯಮನ್ತರಾಕಥಾ ಉದಪಾದಿ – ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’ನ್ತಿ? ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ರೂಪಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಸದ್ದಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಗನ್ಧಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ರಸಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’ನ್ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’ನ್ತಿ। ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗ’’ನ್ತಿ?
Atha kho te pañca rājāno pasenadipamukhā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, amhākaṃ pañcannaṃ rājūnaṃ pañcahi kāmaguṇehi samappitānaṃ samaṅgībhūtānaṃ paricārayamānānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘kiṃ nu kho kāmānaṃ agga’nti? Ekacce evamāhaṃsu – ‘rūpā kāmānaṃ agga’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘saddā kāmānaṃ agga’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘gandhā kāmānaṃ agga’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘rasā kāmānaṃ agga’nti. Ekacce evamāhaṃsu – ‘phoṭṭhabbā kāmānaṃ agga’nti. Kiṃ nu kho, bhante, kāmānaṃ agga’’nti?
‘‘ಮನಾಪಪರಿಯನ್ತಂ ಖ್ವಾಹಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಪಞ್ಚಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಅಗ್ಗನ್ತಿ ವದಾಮಿ। ತೇವ 5, ಮಹಾರಾಜ, ರೂಪಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇವ 6 ರೂಪಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಅಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯೇಹಿ ಚ ಯೋ ರೂಪೇಹಿ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಸೋ ತೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ಅಞ್ಞಂ ರೂಪಂ ಉತ್ತರಿತರಂ ವಾ ಪಣೀತತರಂ ವಾ ನ ಪತ್ಥೇತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ರೂಪಾ ಪರಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ರೂಪಾ ಅನುತ್ತರಾ ಹೋನ್ತಿ।
‘‘Manāpapariyantaṃ khvāhaṃ, mahārāja, pañcasu kāmaguṇesu agganti vadāmi. Teva 7, mahārāja, rūpā ekaccassa manāpā honti, teva 8 rūpā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo rūpehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi rūpehi aññaṃ rūpaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa rūpā paramā honti. Te tassa rūpā anuttarā honti.
‘‘ತೇವ , ಮಹಾರಾಜ, ಸದ್ದಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇವ ಸದ್ದಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಅಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯೇಹಿ ಚ ಯೋ ಸದ್ದೇಹಿ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಸೋ ತೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ ಅಞ್ಞಂ ಸದ್ದಂ ಉತ್ತರಿತರಂ ವಾ ಪಣೀತತರಂ ವಾ ನ ಪತ್ಥೇತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ಸದ್ದಾ ಪರಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ಸದ್ದಾ ಅನುತ್ತರಾ ಹೋನ್ತಿ।
‘‘Teva , mahārāja, saddā ekaccassa manāpā honti, teva saddā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo saddehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi saddehi aññaṃ saddaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa saddā paramā honti. Te tassa saddā anuttarā honti.
‘‘ತೇವ, ಮಹಾರಾಜ, ಗನ್ಧಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇವ ಗನ್ಧಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಅಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯೇಹಿ ಚ ಯೋ ಗನ್ಧೇಹಿ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಸೋ ತೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಅಞ್ಞಂ ಗನ್ಧಂ ಉತ್ತರಿತರಂ ವಾ ಪಣೀತತರಂ ವಾ ನ ಪತ್ಥೇತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ಗನ್ಧಾ ಪರಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ಗನ್ಧಾ ಅನುತ್ತರಾ ಹೋನ್ತಿ।
‘‘Teva, mahārāja, gandhā ekaccassa manāpā honti, teva gandhā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo gandhehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi gandhehi aññaṃ gandhaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa gandhā paramā honti. Te tassa gandhā anuttarā honti.
‘‘ತೇವ, ಮಹಾರಾಜ, ರಸಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇವ ರಸಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಅಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯೇಹಿ ಚ ಯೋ ರಸೇಹಿ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಸೋ ತೇಹಿ ರಸೇಹಿ ಅಞ್ಞಂ ರಸಂ ಉತ್ತರಿತರಂ ವಾ ಪಣೀತತರಂ ವಾ ನ ಪತ್ಥೇತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ರಸಾ ಪರಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ರಸಾ ಅನುತ್ತರಾ ಹೋನ್ತಿ।
‘‘Teva, mahārāja, rasā ekaccassa manāpā honti, teva rasā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo rasehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi rasehi aññaṃ rasaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa rasā paramā honti. Te tassa rasā anuttarā honti.
‘‘ತೇವ, ಮಹಾರಾಜ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇವ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಅಮನಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯೇಹಿ ಚ ಯೋ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಸೋ ತೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಅಞ್ಞಂ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಉತ್ತರಿತರಂ ವಾ ಪಣೀತತರಂ ವಾ ನ ಪತ್ಥೇತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಪರಮಾ ಹೋನ್ತಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಅನುತ್ತರಾ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ।
‘‘Teva, mahārāja, phoṭṭhabbā ekaccassa manāpā honti, teva phoṭṭhabbā ekaccassa amanāpā honti. Yehi ca yo phoṭṭhabbehi attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo, so tehi phoṭṭhabbehi aññaṃ phoṭṭhabbaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā na pattheti. Te tassa phoṭṭhabbā paramā honti. Te tassa phoṭṭhabbā anuttarā hontī’’ti.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಚನ್ದನಙ್ಗಲಿಕೋ ಉಪಾಸಕೋ ತಸ್ಸಂ ಪರಿಸಾಯಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಚನ್ದನಙ್ಗಲಿಕೋ ಉಪಾಸಕೋ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಟಿಭಾತಿ ಮಂ ಭಗವಾ, ಪಟಿಭಾತಿ ಮಂ ಸುಗತಾ’’ತಿ। ‘‘ಪಟಿಭಾತು ತಂ ಚನ್ದನಙ್ಗಲಿಕಾ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।
Tena kho pana samayena candanaṅgaliko upāsako tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti. Atha kho candanaṅgaliko upāsako uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘paṭibhāti maṃ bhagavā, paṭibhāti maṃ sugatā’’ti. ‘‘Paṭibhātu taṃ candanaṅgalikā’’ti bhagavā avoca.
ಅಥ ಖೋ ಚನ್ದನಙ್ಗಲಿಕೋ ಉಪಾಸಕೋ ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ತದನುರೂಪಾಯ ಗಾಥಾಯ ಅಭಿತ್ಥವಿ –
Atha kho candanaṅgaliko upāsako bhagavato sammukhā tadanurūpāya gāthāya abhitthavi –
‘‘ಪದುಮಂ ಯಥಾ ಕೋಕನದಂ ಸುಗನ್ಧಂ,
‘‘Padumaṃ yathā kokanadaṃ sugandhaṃ,
ಪಾತೋ ಸಿಯಾ ಫುಲ್ಲಮವೀತಗನ್ಧಂ।
Pāto siyā phullamavītagandhaṃ;
ಅಙ್ಗೀರಸಂ ಪಸ್ಸ ವಿರೋಚಮಾನಂ,
Aṅgīrasaṃ passa virocamānaṃ,
ತಪನ್ತಮಾದಿಚ್ಚಮಿವನ್ತಲಿಕ್ಖೇ’’ತಿ॥
Tapantamādiccamivantalikkhe’’ti.
ಅಥ ಖೋ ತೇ ಪಞ್ಚ ರಾಜಾನೋ ಚನ್ದನಙ್ಗಲಿಕಂ ಉಪಾಸಕಂ ಪಞ್ಚಹಿ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇಹಿ ಅಚ್ಛಾದೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಚನ್ದನಙ್ಗಲಿಕೋ ಉಪಾಸಕೋ ತೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಅಚ್ಛಾದೇಸೀತಿ।
Atha kho te pañca rājāno candanaṅgalikaṃ upāsakaṃ pañcahi uttarāsaṅgehi acchādesuṃ. Atha kho candanaṅgaliko upāsako tehi pañcahi uttarāsaṅgehi bhagavantaṃ acchādesīti.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ಪಞ್ಚರಾಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Pañcarājasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೨. ಪಞ್ಚರಾಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Pañcarājasuttavaṇṇanā
