| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೨೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಪರನ್ತಕಪ್ಪಿಕಾ ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠಿನೋ ಅಪರನ್ತಂ ಆರಬ್ಭ ಅನೇಕವಿಹಿತಾನಿ ಅಧಿವುತ್ತಿಪದಾನಿ 3 ಅಭಿವದನ್ತಿ। ‘ಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಹೋತಿ ಅರೋಗೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ; ‘ಅಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಹೋತಿ ಅರೋಗೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ; ‘ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಹೋತಿ ಅರೋಗೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ; ಸತೋ ವಾ ಪನ ಸತ್ತಸ್ಸ ಉಚ್ಛೇದಂ ವಿನಾಸಂ ವಿಭವಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ 4, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನಂ ವಾ ಪನೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ। ಇತಿ ಸನ್ತಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ 5 ಪರಂ ಮರಣಾ, ಸತೋ ವಾ ಪನ ಸತ್ತಸ್ಸ ಉಚ್ಛೇದಂ ವಿನಾಸಂ ವಿಭವಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮನಿಬ್ಬಾನಂ ವಾ ಪನೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ। ಇತಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ 6 ಹುತ್ವಾ ತೀಣಿ ಹೋನ್ತಿ, ತೀಣಿ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಹೋನ್ತಿ – ಅಯಮುದ್ದೇಸೋ ಪಞ್ಚತ್ತಯಸ್ಸ।
21. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni 7 abhivadanti. ‘Saññī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’ti – ittheke abhivadanti; ‘asaññī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’ti – ittheke abhivadanti; ‘nevasaññīnāsaññī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’ti – ittheke abhivadanti; sato vā pana sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti 8, diṭṭhadhammanibbānaṃ vā paneke abhivadanti. Iti santaṃ vā attānaṃ paññapenti arogaṃ 9 paraṃ maraṇā, sato vā pana sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti, diṭṭhadhammanibbānaṃ vā paneke abhivadanti. Iti imāni pañca 10 hutvā tīṇi honti, tīṇi hutvā pañca honti – ayamuddeso pañcattayassa.
೨೨. ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಅರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಞ್ಚ ಅರೂಪಿಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ನೇವರೂಪಿಂ ನಾರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಏಕತ್ತಸಞ್ಞಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಪರಿತ್ತಸಞ್ಞಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಅಪ್ಪಮಾಣಸಞ್ಞಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಏತಂ 11 ವಾ ಪನೇಕೇಸಂ 12 ಉಪಾತಿವತ್ತತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಕಸಿಣಮೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ಆನೇಞ್ಜಂ । ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ 13। ಯೇ ಖೋ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಅರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಞ್ಚ ಅರೂಪಿಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ನೇವರೂಪಿಂ ನಾರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಏಕತ್ತಸಞ್ಞಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಪರಿತ್ತಸಞ್ಞಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಅಪ್ಪಮಾಣಸಞ್ಞಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ 14, ಯಾ ವಾ ಪನೇತಾಸಂ ಸಞ್ಞಾನಂ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಪರಮಾ ಅಗ್ಗಾ ಅನುತ್ತರಿಯಾ ಅಕ್ಖಾಯತಿ – ಯದಿ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಯದಿ ಅರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಯದಿ ಏಕತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಯದಿ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ। ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಮೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ಆನೇಞ್ಜಂ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
22. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, ekattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nānattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, parittasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, appamāṇasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, etaṃ 15 vā panekesaṃ 16 upātivattataṃ viññāṇakasiṇameke abhivadanti appamāṇaṃ āneñjaṃ . Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti 17. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, ekattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nānattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, parittasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, appamāṇasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā 18, yā vā panetāsaṃ saññānaṃ parisuddhā paramā aggā anuttariyā akkhāyati – yadi rūpasaññānaṃ yadi arūpasaññānaṃ yadi ekattasaññānaṃ yadi nānattasaññānaṃ. ‘Natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanameke abhivadanti appamāṇaṃ āneñjaṃ. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
೨೩. ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಅರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಞ್ಚ ಅರೂಪಿಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ನೇವರೂಪಿಂ ನಾರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ। ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಮೇತೇ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಸಞ್ಞಾ ರೋಗೋ ಸಞ್ಞಾ ಗಣ್ಡೋ ಸಞ್ಞಾ ಸಲ್ಲಂ, ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ – ‘ಅಸಞ್ಞ’ನ್ತಿ। ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ ಯೇ ಖೋ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಅರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಞ್ಚ ಅರೂಪಿಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ನೇವರೂಪಿಂ ನಾರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ। ಯೋ ಹಿ ಕೋಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಮಞ್ಞತ್ರ ರೂಪಾ, ಅಞ್ಞತ್ರ ವೇದನಾಯ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಞ್ಞಾಯ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ 19 ಆಗತಿಂ ವಾ ಗತಿಂ ವಾ ಚುತಿಂ ವಾ ಉಪಪತ್ತಿಂ ವಾ ವುದ್ಧಿಂ ವಾ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವಾ ವೇಪುಲ್ಲಂ ವಾ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
23. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā. Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti. Taṃ kissa hetu? Saññā rogo saññā gaṇḍo saññā sallaṃ, etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – ‘asañña’nti. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā. Yo hi koci, bhikkhave, samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃ vadeyya – ‘ahamaññatra rūpā, aññatra vedanāya, aññatra saññāya, aññatra saṅkhārehi, viññāṇassa 20 āgatiṃ vā gatiṃ vā cutiṃ vā upapattiṃ vā vuddhiṃ vā virūḷhiṃ vā vepullaṃ vā paññapessāmī’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
೨೪. ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಅರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಞ್ಚ ಅರೂಪಿಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ನೇವರೂಪಿಂ ನಾರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ। ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಮೇತೇ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ, ಯೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಮೇತೇ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಸಞ್ಞಾ ರೋಗೋ ಸಞ್ಞಾ ಗಣ್ಡೋ ಸಞ್ಞಾ ಸಲ್ಲಂ, ಅಸಞ್ಞಾ ಸಮ್ಮೋಹೋ, ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ – ‘ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞ’ನ್ತಿ। 21 ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ। ಯೇ ಖೋ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಅರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ರೂಪಿಞ್ಚ ಅರೂಪಿಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ, ನೇವರೂಪಿಂ ನಾರೂಪಿಂ ವಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ। ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ 22 ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಮತ್ತೇನ ಏತಸ್ಸ ಆಯತನಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಬ್ಯಸನಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಕ್ಖಾಯತಿ 23 ಏತಸ್ಸ ಆಯತನಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ । ನ ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಯತನಂ ಸಙ್ಖಾರಸಮಾಪತ್ತಿಪತ್ತಬ್ಬಮಕ್ಖಾಯತಿ; ಸಙ್ಖಾರಾವಸೇಸಸಮಾಪತ್ತಿಪತ್ತಬ್ಬಮೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಯತನಮಕ್ಖಾಯತಿ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
24. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā. Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti, yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti. Taṃ kissa hetu? Saññā rogo saññā gaṇḍo saññā sallaṃ, asaññā sammoho, etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – ‘nevasaññānāsañña’nti. 24 Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā 25 diṭṭhasutamutaviññātabbasaṅkhāramattena etassa āyatanassa upasampadaṃ paññapenti, byasanañhetaṃ, bhikkhave, akkhāyati 26 etassa āyatanassa upasampadāya . Na hetaṃ, bhikkhave, āyatanaṃ saṅkhārasamāpattipattabbamakkhāyati; saṅkhārāvasesasamāpattipattabbametaṃ, bhikkhave, āyatanamakkhāyati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
೨೫. ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸತೋ ಸತ್ತಸ್ಸ ಉಚ್ಛೇದಂ ವಿನಾಸಂ ವಿಭವಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ , ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಮೇತೇ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ, ಯೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಮೇತೇ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ, ಯೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನೇವಸಞ್ಞೀನಾಸಞ್ಞಿಂ ಅತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಅರೋಗಂ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಮೇತೇ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಸಬ್ಬೇಪಿಮೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಉದ್ಧಂ ಸರಂ 27 ಆಸತ್ತಿಂಯೇವ ಅಭಿವದನ್ತಿ – ‘ಇತಿ ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮ, ಇತಿ ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ವಾಣಿಜಸ್ಸ ವಾಣಿಜ್ಜಾಯ ಗಚ್ಛತೋ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಇತೋ ಮೇ ಇದಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಇಮಿನಾ ಇದಂ ಲಚ್ಛಾಮೀ’ತಿ, ಏವಮೇವಿಮೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾಣಿಜೂಪಮಾ ಮಞ್ಞೇ ಪಟಿಭನ್ತಿ – ‘ಇತಿ ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮ, ಇತಿ ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ। ಯೇ ಖೋ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸತೋ ಸತ್ತಸ್ಸ ಉಚ್ಛೇದಂ ವಿನಾಸಂ ವಿಭವಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ತೇ ಸಕ್ಕಾಯಭಯಾ ಸಕ್ಕಾಯಪರಿಜೇಗುಚ್ಛಾ ಸಕ್ಕಾಯಞ್ಞೇವ ಅನುಪರಿಧಾವನ್ತಿ ಅನುಪರಿವತ್ತನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಸಾ ಗದ್ದುಲಬದ್ಧೋ ದಳ್ಹೇ ಥಮ್ಭೇ ವಾ ಖಿಲೇ 28 ವಾ ಉಪನಿಬದ್ಧೋ , ತಮೇವ ಥಮ್ಭಂ ವಾ ಖಿಲಂ ವಾ ಅನುಪರಿಧಾವತಿ ಅನುಪರಿವತ್ತತಿ ; ಏವಮೇವಿಮೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಕ್ಕಾಯಭಯಾ ಸಕ್ಕಾಯಪರಿಜೇಗುಚ್ಛಾ ಸಕ್ಕಾಯಞ್ಞೇವ ಅನುಪರಿಧಾವನ್ತಿ ಅನುಪರಿವತ್ತನ್ತಿ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
25. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti , tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti, yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti, yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti. Taṃ kissa hetu? Sabbepime bhonto samaṇabrāhmaṇā uddhaṃ saraṃ 29 āsattiṃyeva abhivadanti – ‘iti pecca bhavissāma, iti pecca bhavissāmā’ti. Seyyathāpi nāma vāṇijassa vāṇijjāya gacchato evaṃ hoti – ‘ito me idaṃ bhavissati, iminā idaṃ lacchāmī’ti, evamevime bhonto samaṇabrāhmaṇā vāṇijūpamā maññe paṭibhanti – ‘iti pecca bhavissāma, iti pecca bhavissāmā’ti. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti te sakkāyabhayā sakkāyaparijegucchā sakkāyaññeva anuparidhāvanti anuparivattanti. Seyyathāpi nāma sā gaddulabaddho daḷhe thambhe vā khile 30 vā upanibaddho , tameva thambhaṃ vā khilaṃ vā anuparidhāvati anuparivattati ; evamevime bhonto samaṇabrāhmaṇā sakkāyabhayā sakkāyaparijegucchā sakkāyaññeva anuparidhāvanti anuparivattanti. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
೨೬. ‘‘ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಅಪರನ್ತಕಪ್ಪಿಕಾ ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠಿನೋ ಅಪರನ್ತಂ ಆರಬ್ಭ ಅನೇಕವಿಹಿತಾನಿ ಅಧಿವುತ್ತಿಪದಾನಿ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಇಮಾನೇವ ಪಞ್ಚಾಯತನಾನಿ ಅಭಿವದನ್ತಿ ಏತೇಸಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ।
26. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni abhivadanti, sabbe te imāneva pañcāyatanāni abhivadanti etesaṃ vā aññataraṃ.
೨೭. ‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಕಪ್ಪಿಕಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠಿನೋ ಪುಬ್ಬನ್ತಂ ಆರಬ್ಭ ಅನೇಕವಿಹಿತಾನಿ ಅಧಿವುತ್ತಿಪದಾನಿ ಅಭಿವದನ್ತಿ। ‘ಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಸಸ್ಸತೋ ಚ ಅಸಸ್ಸತೋ ಚ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ನೇವಸಸ್ಸತೋ ನಾಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಅನ್ತವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಅನನ್ತವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಅನ್ತವಾ ಚ ಅನನ್ತವಾ ಚ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ನೇವನ್ತವಾ ನಾನನ್ತವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಏಕತ್ತಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ನಾನತ್ತಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಪರಿತ್ತಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಅಪ್ಪಮಾಣಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಏಕನ್ತಸುಖೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಏಕನ್ತದುಕ್ಖೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಸುಖದುಕ್ಖೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ, ‘ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಇತ್ಥೇಕೇ ಅಭಿವದನ್ತಿ।
27. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni abhivadanti. ‘Sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘asassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘sassato ca asassato ca attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘nevasassato nāsassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘antavā attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘anantavā attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘antavā ca anantavā ca attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘nevantavā nānantavā attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘ekattasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘nānattasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘parittasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘appamāṇasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘ekantasukhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘ekantadukkhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘sukhadukkhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘adukkhamasukhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti.
೨೮. ‘‘ತತ್ರ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ , ತೇಸಂ ವತ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಸದ್ಧಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ರುಚಿಯಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅನುಸ್ಸವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಆಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ದಿಟ್ಠಿನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚತ್ತಂಯೇವ ಞಾಣಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಿಯೋದಾತನ್ತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಞಾಣೇ ಅಸತಿ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಯದಪಿ 31 ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತತ್ಥ ಞಾಣಭಾಗಮತ್ತಮೇವ ಪರಿಯೋದಪೇನ್ತಿ ತದಪಿ ತೇಸಂ ಭವತಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಉಪಾದಾನಮಕ್ಖಾಯತಿ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
28. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti , tesaṃ vata aññatreva saddhāya aññatra ruciyā aññatra anussavā aññatra ākāraparivitakkā aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā paccattaṃyeva ñāṇaṃ bhavissati parisuddhaṃ pariyodātanti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Paccattaṃ kho pana, bhikkhave, ñāṇe asati parisuddhe pariyodāte yadapi 32 te bhonto samaṇabrāhmaṇā tattha ñāṇabhāgamattameva pariyodapenti tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ upādānamakkhāyati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
೨೯. ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ…ಪೇ॰… 33 ಸಸ್ಸತೋ ಚ ಅಸಸ್ಸತೋ ಚ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ನೇವಸಸ್ಸತೋ ನಾಸಸ್ಸತೋ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಅನ್ತವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಅನನ್ತವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಅನ್ತವಾ ಚ ಅನನ್ತವಾ ಚ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ನೇವನ್ತವಾ ನಾನನ್ತವಾ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಏಕತ್ತಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ನಾನತ್ತಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಪರಿತ್ತಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಅಪ್ಪಮಾಣಸಞ್ಞೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಏಕನ್ತಸುಖೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಏಕನ್ತದುಕ್ಖೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಸುಖದುಕ್ಖೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ… ಅದುಕ್ಖಮಸುಖೀ ಅತ್ತಾ ಚ ಲೋಕೋ ಚ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ, ತೇಸಂ ವತ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಸದ್ಧಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ರುಚಿಯಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅನುಸ್ಸವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಆಕಾರಪರಿವಿತಕ್ಕಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ದಿಟ್ಠಿನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖನ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚತ್ತಂಯೇವ ಞಾಣಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಿಯೋದಾತನ್ತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಞಾಣೇ ಅಸತಿ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಯದಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತತ್ಥ ಞಾಣಭಾಗಮತ್ತಮೇವ ಪರಿಯೋದಪೇನ್ತಿ ತದಪಿ ತೇಸಂ ಭವತಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಉಪಾದಾನಮಕ್ಖಾಯತಿ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
29. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘asassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti…pe… 34 sassato ca asassato ca attā ca loko ca… nevasassato nāsassato attā ca loko ca… antavā attā ca loko ca… anantavā attā ca loko ca… antavā ca anantavā ca attā ca loko ca… nevantavā nānantavā attā ca loko ca… ekattasaññī attā ca loko ca… nānattasaññī attā ca loko ca… parittasaññī attā ca loko ca… appamāṇasaññī attā ca loko ca… ekantasukhī attā ca loko ca… ekantadukkhī attā ca loko ca… sukhadukkhī attā ca loko ca… adukkhamasukhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamaññanti, tesaṃ vata aññatreva saddhāya aññatra ruciyā aññatra anussavā aññatra ākāraparivitakkā aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā paccattaṃyeva ñāṇaṃ bhavissati parisuddhaṃ pariyodātanti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Paccattaṃ kho pana, bhikkhave, ñāṇe asati parisuddhe pariyodāte yadapi te bhonto samaṇabrāhmaṇā tattha ñāṇabhāgamattameva pariyodapenti tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ upādānamakkhāyati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
೩೦. ‘‘ಇಧ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಮಸಂಯೋಜನಾನಂ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಾ, ಪವಿವೇಕಂ ಪೀತಿಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ – ‘ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ ಪವಿವೇಕಂ ಪೀತಿಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾ ಪವಿವೇಕಾ ಪೀತಿ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ದೋಮನಸ್ಸಂ, ದೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪವಿವೇಕಾ ಪೀತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ಛಾಯಾ ಜಹತಿ ತಂ ಆತಪೋ ಫರತಿ, ಯಂ ಆತಪೋ ಜಹತಿ ತಂ ಛಾಯಾ ಫರತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ದೋಮನಸ್ಸಂ, ದೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪವಿವೇಕಾ ಪೀತಿ। ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ। ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ , ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಮಸಂಯೋಜನಾನಂ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಾ, ಪವಿವೇಕಂ ಪೀತಿಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ – ‘ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ ಪವಿವೇಕಂ ಪೀತಿಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾ ಪವಿವೇಕಾ ಪೀತಿ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ದೋಮನಸ್ಸಂ, ದೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪವಿವೇಕಾ ಪೀತಿ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
30. ‘‘Idha , bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa sā pavivekā pīti nirujjhati. Pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ, domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti. Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati, yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati; evameva kho, bhikkhave, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ, domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā , aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa sā pavivekā pīti nirujjhati. Pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ, domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
೩೧. ‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಮಸಂಯೋಜನಾನಂ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಾ, ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ – ‘ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪವಿವೇಕಾ ಪೀತಿ, ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ । ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ಛಾಯಾ ಜಹತಿ ತಂ ಆತಪೋ ಫರತಿ, ಯಂ ಆತಪೋ ಜಹತಿ ತಂ ಛಾಯಾ ಫರತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪವಿವೇಕಾ ಪೀತಿ, ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ। ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ। ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಮಸಂಯೋಜನಾನಂ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಾ , ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ – ‘ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪವಿವೇಕಾ ಪೀತಿ, ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
31. ‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa taṃ nirāmisaṃ sukhaṃ nirujjhati. Nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ . Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati, yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati; evameva kho, bhikkhave, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā , pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa taṃ nirāmisaṃ sukhaṃ nirujjhati. Nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
೩೨. ‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಮಸಂಯೋಜನಾನಂ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಾ, ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ – ‘ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ, ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ಛಾಯಾ ಜಹತಿ ತಂ ಆತಪೋ ಫರತಿ, ಯಂ ಆತಪೋ ಜಹತಿ ತಂ ಛಾಯಾ ಫರತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ, ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ। ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ। ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ , ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಮಸಂಯೋಜನಾನಂ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಾ, ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ – ‘ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ। ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನಿರಾಮಿಸಂ ಸುಖಂ, ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
32. ‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa sā adukkhamasukhā vedanā nirujjhati. Adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā. Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati, yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati; evameva kho, bhikkhave, adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā , aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa sā adukkhamasukhā vedanā nirujjhati. Adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
೩೩. ‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಮಸಂಯೋಜನಾನಂ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಾ, ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ – ‘ಸನ್ತೋಹಮಸ್ಮಿ, ನಿಬ್ಬುತೋಹಮಸ್ಮಿ, ಅನುಪಾದಾನೋಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ। ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ। ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ, ಸಬ್ಬಸೋ ಕಾಮಸಂಯೋಜನಾನಂ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಾ, ಪವಿವೇಕಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ನಿರಾಮಿಸಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ – ‘ಸನ್ತೋಹಮಸ್ಮಿ, ನಿಬ್ಬುತೋಹಮಸ್ಮಿ, ಅನುಪಾದಾನೋಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ; ಅದ್ಧಾ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಸಪ್ಪಾಯಂಯೇವ ಪಟಿಪದಂ ಅಭಿವದತಿ। ಅಥ ಚ ಪನಾಯಂ ಭವಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಪುಬ್ಬನ್ತಾನುದಿಟ್ಠಿಂ ವಾ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಅಪರನ್ತಾನುದಿಟ್ಠಿಂ ವಾ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಕಾಮಸಂಯೋಜನಂ ವಾ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಪವಿವೇಕಂ ವಾ ಪೀತಿಂ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯತಿ, ನಿರಾಮಿಸಂ ವಾ ಸುಖಂ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯತಿ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವಾ ವೇದನಂ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯತಿ। ಯಞ್ಚ ಖೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ – ‘ಸನ್ತೋಹಮಸ್ಮಿ, ನಿಬ್ಬುತೋಹಮಸ್ಮಿ, ಅನುಪಾದಾನೋಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ ತದಪಿ ಇಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಸಮಣಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಉಪಾದಾನಮಕ್ಖಾಯತಿ। ‘ತಯಿದಂ ಸಙ್ಖತಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧೋ ಅತ್ಥೇತ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣದಸ್ಸಾವೀ ತಥಾಗತೋ ತದುಪಾತಿವತ್ತೋ।
33. ‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhāya vedanāya samatikkamā – ‘santohamasmi, nibbutohamasmi, anupādānohamasmī’ti samanupassati. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhāya vedanāya samatikkamā – ‘santohamasmi, nibbutohamasmi, anupādānohamasmī’ti samanupassati; addhā ayamāyasmā nibbānasappāyaṃyeva paṭipadaṃ abhivadati. Atha ca panāyaṃ bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhiṃ vā upādiyamāno upādiyati, aparantānudiṭṭhiṃ vā upādiyamāno upādiyati, kāmasaṃyojanaṃ vā upādiyamāno upādiyati, pavivekaṃ vā pītiṃ upādiyamāno upādiyati, nirāmisaṃ vā sukhaṃ upādiyamāno upādiyati, adukkhamasukhaṃ vā vedanaṃ upādiyamāno upādiyati. Yañca kho ayamāyasmā – ‘santohamasmi, nibbutohamasmi, anupādānohamasmī’ti samanupassati tadapi imassa bhoto samaṇassa brāhmaṇassa upādānamakkhāyati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
ಪಞ್ಚತ್ತಯಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದುತಿಯಂ।
Pañcattayasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ಪಞ್ಚತ್ತಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Pañcattayasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೨. ಪಞ್ಚತ್ತಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Pañcattayasuttavaṇṇanā
