| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
21. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිවුත්‌තිපදානි 3 අභිවදන්‌ති. ‘සඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා’ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති; ‘අසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා’ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති; ‘නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤී අත්‌තා හොති අරොගො පරං මරණා’ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති; සතො වා පන සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති 4, දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං වා පනෙකෙ අභිවදන්‌ති. ඉති සන්‌තං වා අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං 5 පරං මරණා, සතො වා පන සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, දිට්‌ඨධම්‌මනිබ්‌බානං වා පනෙකෙ අභිවදන්‌ති. ඉති ඉමානි පඤ්‌ච 6 හුත්‌වා තීණි හොන්‌ති, තීණි හුත්‌වා පඤ්‌ච හොන්‌ති – අයමුද්‌දෙසො පඤ්‌චත්‌තයස්‌ස.
21. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni 7 abhivadanti. ‘Saññī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’ti – ittheke abhivadanti; ‘asaññī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’ti – ittheke abhivadanti; ‘nevasaññīnāsaññī attā hoti arogo paraṃ maraṇā’ti – ittheke abhivadanti; sato vā pana sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti 8, diṭṭhadhammanibbānaṃ vā paneke abhivadanti. Iti santaṃ vā attānaṃ paññapenti arogaṃ 9 paraṃ maraṇā, sato vā pana sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti, diṭṭhadhammanibbānaṃ vā paneke abhivadanti. Iti imāni pañca 10 hutvā tīṇi honti, tīṇi hutvā pañca honti – ayamuddeso pañcattayassa.
22. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, අරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිඤ්‌ච අරූපිඤ්‌ච වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, නෙවරූපිං නාරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, එකත්‌තසඤ්‌ඤිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, නානත්‌තසඤ්‌ඤිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, පරිත්‌තසඤ්‌ඤිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, අප්‌පමාණසඤ්‌ඤිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, එතං 11 වා පනෙකෙසං 12 උපාතිවත්‌තතං විඤ්‌ඤාණකසිණමෙකෙ අභිවදන්‌ති අප්‌පමාණං ආනෙඤ්‌ජං . තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො අභිජානාති 13. යෙ ඛො තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, අරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිඤ්‌ච අරූපිඤ්‌ච වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, නෙවරූපිං නාරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, එකත්‌තසඤ්‌ඤිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, නානත්‌තසඤ්‌ඤිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, පරිත්‌තසඤ්‌ඤිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, අප්‌පමාණසඤ්‌ඤිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා 14, යා වා පනෙතාසං සඤ්‌ඤානං පරිසුද්‌ධා පරමා අග්‌ගා අනුත්‌තරියා අක්‌ඛායති – යදි රූපසඤ්‌ඤානං යදි අරූපසඤ්‌ඤානං යදි එකත්‌තසඤ්‌ඤානං යදි නානත්‌තසඤ්‌ඤානං. ‘නත්‌ථි කිඤ්‌චී’ති ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනමෙකෙ අභිවදන්‌ති අප්‌පමාණං ආනෙඤ්‌ජං. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
22. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, ekattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nānattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, parittasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, appamāṇasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, etaṃ 15 vā panekesaṃ 16 upātivattataṃ viññāṇakasiṇameke abhivadanti appamāṇaṃ āneñjaṃ . Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti 17. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, ekattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nānattasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, parittasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, appamāṇasaññiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā 18, yā vā panetāsaṃ saññānaṃ parisuddhā paramā aggā anuttariyā akkhāyati – yadi rūpasaññānaṃ yadi arūpasaññānaṃ yadi ekattasaññānaṃ yadi nānattasaññānaṃ. ‘Natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanameke abhivadanti appamāṇaṃ āneñjaṃ. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
23. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, අරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිඤ්‌ච අරූපිඤ්‌ච වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, නෙවරූපිං නාරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා. තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා තෙසමෙතෙ පටික්‌කොසන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? සඤ්‌ඤා රොගො සඤ්‌ඤා ගණ්‌ඩො සඤ්‌ඤා සල්‌ලං, එතං සන්‌තං එතං පණීතං යදිදං – ‘අසඤ්‌ඤ’න්‌ති. තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො අභිජානාති යෙ ඛො තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, අරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිඤ්‌ච අරූපිඤ්‌ච වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, නෙවරූපිං නාරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා. යො හි කොචි, භික්‌ඛවෙ, සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා එවං වදෙය්‍ය – ‘අහමඤ්‌ඤත්‍ර රූපා, අඤ්‌ඤත්‍ර වෙදනාය, අඤ්‌ඤත්‍ර සඤ්‌ඤාය, අඤ්‌ඤත්‍ර සඞ්‌ඛාරෙහි, විඤ්‌ඤාණස්‌ස 19 ආගතිං වා ගතිං වා චුතිං වා උපපත්‌තිං වා වුද්‌ධිං වා විරූළ්‌හිං වා වෙපුල්‌ලං වා පඤ්‌ඤපෙස්‌සාමී’ති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
23. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā. Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti. Taṃ kissa hetu? Saññā rogo saññā gaṇḍo saññā sallaṃ, etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – ‘asañña’nti. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā. Yo hi koci, bhikkhave, samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃ vadeyya – ‘ahamaññatra rūpā, aññatra vedanāya, aññatra saññāya, aññatra saṅkhārehi, viññāṇassa 20 āgatiṃ vā gatiṃ vā cutiṃ vā upapattiṃ vā vuddhiṃ vā virūḷhiṃ vā vepullaṃ vā paññapessāmī’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
24. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, අරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිඤ්‌ච අරූපිඤ්‌ච වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, නෙවරූපිං නාරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා. තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා තෙසමෙතෙ පටික්‌කොසන්‌ති, යෙපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා තෙසමෙතෙ පටික්‌කොසන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? සඤ්‌ඤා රොගො සඤ්‌ඤා ගණ්‌ඩො සඤ්‌ඤා සල්‌ලං, අසඤ්‌ඤා සම්‌මොහො, එතං සන්‌තං එතං පණීතං යදිදං – ‘නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤ’න්‌ති. 21 තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො අභිජානාති. යෙ ඛො තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, අරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, රූපිඤ්‌ච අරූපිඤ්‌ච වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා, නෙවරූපිං නාරූපිං වා තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා. යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා 22 දිට්‌ඨසුතමුතවිඤ්‌ඤාතබ්‌බසඞ්‌ඛාරමත්‌තෙන එතස්‌ස ආයතනස්‌ස උපසම්‌පදං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති, බ්‍යසනඤ්‌හෙතං, භික්‌ඛවෙ, අක්‌ඛායති 23 එතස්‌ස ආයතනස්‌ස උපසම්‌පදාය . න හෙතං, භික්‌ඛවෙ, ආයතනං සඞ්‌ඛාරසමාපත්‌තිපත්‌තබ්‌බමක්‌ඛායති; සඞ්‌ඛාරාවසෙසසමාපත්‌තිපත්‌තබ්‌බමෙතං, භික්‌ඛවෙ, ආයතනමක්‌ඛායති. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
24. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā. Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti, yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti. Taṃ kissa hetu? Saññā rogo saññā gaṇḍo saññā sallaṃ, asaññā sammoho, etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ – ‘nevasaññānāsañña’nti. 24 Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, arūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, rūpiñca arūpiñca vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā, nevarūpiṃ nārūpiṃ vā te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā. Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā 25 diṭṭhasutamutaviññātabbasaṅkhāramattena etassa āyatanassa upasampadaṃ paññapenti, byasanañhetaṃ, bhikkhave, akkhāyati 26 etassa āyatanassa upasampadāya . Na hetaṃ, bhikkhave, āyatanaṃ saṅkhārasamāpattipattabbamakkhāyati; saṅkhārāvasesasamāpattipattabbametaṃ, bhikkhave, āyatanamakkhāyati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
25. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති , තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා තෙසමෙතෙ පටික්‌කොසන්‌ති, යෙපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා අසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා තෙසමෙතෙ පටික්‌කොසන්‌ති, යෙපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා නෙවසඤ්‌ඤීනාසඤ්‌ඤිං අත්‌තානං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති අරොගං පරං මරණා තෙසමෙතෙ පටික්‌කොසන්‌ති. තං කිස්‌ස හෙතු? සබ්‌බෙපිමෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා උද්‌ධං සරං 27 ආසත්‌තිංයෙව අභිවදන්‌ති – ‘ඉති පෙච්‌ච භවිස්‌සාම, ඉති පෙච්‌ච භවිස්‌සාමා’ති. සෙය්‍යථාපි නාම වාණිජස්‌ස වාණිජ්‌ජාය ගච්‌ඡතො එවං හොති – ‘ඉතො මෙ ඉදං භවිස්‌සති, ඉමිනා ඉදං ලච්‌ඡාමී’ති, එවමෙවිමෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා වාණිජූපමා මඤ්‌ඤෙ පටිභන්‌ති – ‘ඉති පෙච්‌ච භවිස්‌සාම, ඉති පෙච්‌ච භවිස්‌සාමා’ති. තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො අභිජානාති. යෙ ඛො තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සතො සත්‌තස්‌ස උච්‌ඡෙදං විනාසං විභවං පඤ්‌ඤපෙන්‌ති තෙ සක්‌කායභයා සක්‌කායපරිජෙගුච්‌ඡා සක්‌කායඤ්‌ඤෙව අනුපරිධාවන්‌ති අනුපරිවත්‌තන්‌ති. සෙය්‍යථාපි නාම සා ගද්‌දුලබද්‌ධො දළ්‌හෙ ථම්‌භෙ වා ඛිලෙ 28 වා උපනිබද්‌ධො , තමෙව ථම්‌භං වා ඛිලං වා අනුපරිධාවති අනුපරිවත්‌තති ; එවමෙවිමෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා සක්‌කායභයා සක්‌කායපරිජෙගුච්‌ඡා සක්‌කායඤ්‌ඤෙව අනුපරිධාවන්‌ති අනුපරිවත්‌තන්‌ති. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
25. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti , tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā saññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti, yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā asaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti, yepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā nevasaññīnāsaññiṃ attānaṃ paññapenti arogaṃ paraṃ maraṇā tesamete paṭikkosanti. Taṃ kissa hetu? Sabbepime bhonto samaṇabrāhmaṇā uddhaṃ saraṃ 29 āsattiṃyeva abhivadanti – ‘iti pecca bhavissāma, iti pecca bhavissāmā’ti. Seyyathāpi nāma vāṇijassa vāṇijjāya gacchato evaṃ hoti – ‘ito me idaṃ bhavissati, iminā idaṃ lacchāmī’ti, evamevime bhonto samaṇabrāhmaṇā vāṇijūpamā maññe paṭibhanti – ‘iti pecca bhavissāma, iti pecca bhavissāmā’ti. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ye kho te bhonto samaṇabrāhmaṇā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti te sakkāyabhayā sakkāyaparijegucchā sakkāyaññeva anuparidhāvanti anuparivattanti. Seyyathāpi nāma sā gaddulabaddho daḷhe thambhe vā khile 30 vā upanibaddho , tameva thambhaṃ vā khilaṃ vā anuparidhāvati anuparivattati ; evamevime bhonto samaṇabrāhmaṇā sakkāyabhayā sakkāyaparijegucchā sakkāyaññeva anuparidhāvanti anuparivattanti. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
26. ‘‘යෙ හි කෙචි, භික්‌ඛවෙ, සමණා වා බ්‍රාහ්‌මණා වා අපරන්‌තකප්‌පිකා අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිනො අපරන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිවුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ ඉමානෙව පඤ්‌චායතනානි අභිවදන්‌ති එතෙසං වා අඤ්‌ඤතරං.
26. ‘‘Ye hi keci, bhikkhave, samaṇā vā brāhmaṇā vā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni abhivadanti, sabbe te imāneva pañcāyatanāni abhivadanti etesaṃ vā aññataraṃ.
27. ‘‘සන්‌ති, භික්‌ඛවෙ, එකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා පුබ්‌බන්‌තකප්‌පිකා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිනො පුබ්‌බන්‌තං ආරබ්‌භ අනෙකවිහිතානි අධිවුත්‌තිපදානි අභිවදන්‌ති. ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘අසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘සස්‌සතො ච අසස්‌සතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘නෙවසස්‌සතො නාසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘අන්‌තවා අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘අනන්‌තවා අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘අන්‌තවා ච අනන්‌තවා ච අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘නෙවන්‌තවා නානන්‌තවා අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘එකත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘නානත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘පරිත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘අප්‌පමාණසඤ්‌ඤී අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘එකන්‌තසුඛී අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘එකන්‌තදුක්‌ඛී අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘සුඛදුක්‌ඛී අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති, ‘අදුක්‌ඛමසුඛී අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති – ඉත්‌ථෙකෙ අභිවදන්‌ති.
27. ‘‘Santi, bhikkhave, eke samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhivuttipadāni abhivadanti. ‘Sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘asassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘sassato ca asassato ca attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘nevasassato nāsassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘antavā attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘anantavā attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘antavā ca anantavā ca attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘nevantavā nānantavā attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘ekattasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘nānattasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘parittasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘appamāṇasaññī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘ekantasukhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘ekantadukkhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘sukhadukkhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti, ‘adukkhamasukhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti – ittheke abhivadanti.
28. ‘‘තත්‍ර , භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘සස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති , තෙසං වත අඤ්‌ඤත්‍රෙව සද්‌ධාය අඤ්‌ඤත්‍ර රුචියා අඤ්‌ඤත්‍ර අනුස්‌සවා අඤ්‌ඤත්‍ර ආකාරපරිවිතක්‌කා අඤ්‌ඤත්‍ර දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා පච්‌චත්‌තංයෙව ඤාණං භවිස්‌සති පරිසුද්‌ධං පරියොදාතන්‌ති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. පච්‌චත්‌තං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, ඤාණෙ අසති පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ යදපි 31 තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා තත්‌ථ ඤාණභාගමත්‌තමෙව පරියොදපෙන්‌ති තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං උපාදානමක්‌ඛායති. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
28. ‘‘Tatra , bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘sassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti , tesaṃ vata aññatreva saddhāya aññatra ruciyā aññatra anussavā aññatra ākāraparivitakkā aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā paccattaṃyeva ñāṇaṃ bhavissati parisuddhaṃ pariyodātanti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Paccattaṃ kho pana, bhikkhave, ñāṇe asati parisuddhe pariyodāte yadapi 32 te bhonto samaṇabrāhmaṇā tattha ñāṇabhāgamattameva pariyodapenti tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ upādānamakkhāyati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
29. ‘‘තත්‍ර, භික්‌ඛවෙ, යෙ තෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා එවංවාදිනො එවංදිට්‌ඨිනො – ‘අසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤ’න්‌ති…පෙ.… 33 සස්‌සතො ච අසස්‌සතො ච අත්‌තා ච ලොකො ච… නෙවසස්‌සතො නාසස්‌සතො අත්‌තා ච ලොකො ච… අන්‌තවා අත්‌තා ච ලොකො ච… අනන්‌තවා අත්‌තා ච ලොකො ච… අන්‌තවා ච අනන්‌තවා ච අත්‌තා ච ලොකො ච… නෙවන්‌තවා නානන්‌තවා අත්‌තා ච ලොකො ච… එකත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා ච ලොකො ච… නානත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා ච ලොකො ච… පරිත්‌තසඤ්‌ඤී අත්‌තා ච ලොකො ච… අප්‌පමාණසඤ්‌ඤී අත්‌තා ච ලොකො ච… එකන්‌තසුඛී අත්‌තා ච ලොකො ච… එකන්‌තදුක්‌ඛී අත්‌තා ච ලොකො ච… සුඛදුක්‌ඛී අත්‌තා ච ලොකො ච… අදුක්‌ඛමසුඛී අත්‌තා ච ලොකො ච, ඉදමෙව සච්‌චං මොඝමඤ්‌ඤන්‌ති, තෙසං වත අඤ්‌ඤත්‍රෙව සද්‌ධාය අඤ්‌ඤත්‍ර රුචියා අඤ්‌ඤත්‍ර අනුස්‌සවා අඤ්‌ඤත්‍ර ආකාරපරිවිතක්‌කා අඤ්‌ඤත්‍ර දිට්‌ඨිනිජ්‌ඣානක්‌ඛන්‌තියා පච්‌චත්‌තංයෙව ඤාණං භවිස්‌සති පරිසුද්‌ධං පරියොදාතන්‌ති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. පච්‌චත්‌තං ඛො පන, භික්‌ඛවෙ, ඤාණෙ අසති පරිසුද්‌ධෙ පරියොදාතෙ යදපි තෙ භොන්‌තො සමණබ්‍රාහ්‌මණා තත්‌ථ ඤාණභාගමත්‌තමෙව පරියොදපෙන්‌ති තදපි තෙසං භවතං සමණබ්‍රාහ්‌මණානං උපාදානමක්‌ඛායති. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
29. ‘‘Tatra, bhikkhave, ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino – ‘asassato attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamañña’nti…pe… 34 sassato ca asassato ca attā ca loko ca… nevasassato nāsassato attā ca loko ca… antavā attā ca loko ca… anantavā attā ca loko ca… antavā ca anantavā ca attā ca loko ca… nevantavā nānantavā attā ca loko ca… ekattasaññī attā ca loko ca… nānattasaññī attā ca loko ca… parittasaññī attā ca loko ca… appamāṇasaññī attā ca loko ca… ekantasukhī attā ca loko ca… ekantadukkhī attā ca loko ca… sukhadukkhī attā ca loko ca… adukkhamasukhī attā ca loko ca, idameva saccaṃ moghamaññanti, tesaṃ vata aññatreva saddhāya aññatra ruciyā aññatra anussavā aññatra ākāraparivitakkā aññatra diṭṭhinijjhānakkhantiyā paccattaṃyeva ñāṇaṃ bhavissati parisuddhaṃ pariyodātanti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Paccattaṃ kho pana, bhikkhave, ñāṇe asati parisuddhe pariyodāte yadapi te bhonto samaṇabrāhmaṇā tattha ñāṇabhāgamattameva pariyodapenti tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ upādānamakkhāyati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
30. ‘‘ඉධ , භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, අපරන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, සබ්‌බසො කාමසංයොජනානං අනධිට්‌ඨානා, පවිවෙකං පීතිං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – ‘එතං සන්‌තං එතං පණීතං යදිදං පවිවෙකං පීතිං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමී’ති. තස්‌ස සා පවිවෙකා පීති නිරුජ්‌ඣති. පවිවෙකාය පීතියා නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති දොමනස්‌සං, දොමනස්‌සස්‌ස නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති පවිවෙකා පීති. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, යං ඡායා ජහති තං ආතපො ඵරති, යං ආතපො ජහති තං ඡායා ඵරති; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, පවිවෙකාය පීතියා නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති දොමනස්‌සං, දොමනස්‌සස්‌ස නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති පවිවෙකා පීති. තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො අභිජානාති. අයං ඛො භවං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා , අපරන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, සබ්‌බසො කාමසංයොජනානං අනධිට්‌ඨානා, පවිවෙකං පීතිං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – ‘එතං සන්‌තං එතං පණීතං යදිදං පවිවෙකං පීතිං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමී’ති. තස්‌ස සා පවිවෙකා පීති නිරුජ්‌ඣති. පවිවෙකාය පීතියා නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති දොමනස්‌සං, දොමනස්‌සස්‌ස නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති පවිවෙකා පීති. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
30. ‘‘Idha , bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa sā pavivekā pīti nirujjhati. Pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ, domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti. Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati, yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati; evameva kho, bhikkhave, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ, domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā , aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ pavivekaṃ pītiṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa sā pavivekā pīti nirujjhati. Pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati domanassaṃ, domanassassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
31. ‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, අපරන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, සබ්‌බසො කාමසංයොජනානං අනධිට්‌ඨානා, පවිවෙකාය පීතියා සමතික්‌කමා නිරාමිසං සුඛං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – ‘එතං සන්‌තං එතං පණීතං යදිදං නිරාමිසං සුඛං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමී’ති. තස්‌ස තං නිරාමිසං සුඛං නිරුජ්‌ඣති. නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති පවිවෙකා පීති, පවිවෙකාය පීතියා නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති නිරාමිසං සුඛං . සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, යං ඡායා ජහති තං ආතපො ඵරති, යං ආතපො ජහති තං ඡායා ඵරති; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති පවිවෙකා පීති, පවිවෙකාය පීතියා නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති නිරාමිසං සුඛං. තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො අභිජානාති. අයං ඛො භවං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, අපරන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, සබ්‌බසො කාමසංයොජනානං අනධිට්‌ඨානා , පවිවෙකාය පීතියා සමතික්‌කමා, නිරාමිසං සුඛං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – ‘එතං සන්‌තං එතං පණීතං යදිදං නිරාමිසං සුඛං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමී’ති. තස්‌ස තං නිරාමිසං සුඛං නිරුජ්‌ඣති. නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති පවිවෙකා පීති, පවිවෙකාය පීතියා නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති නිරාමිසං සුඛං. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
31. ‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa taṃ nirāmisaṃ sukhaṃ nirujjhati. Nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ . Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati, yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati; evameva kho, bhikkhave, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā , pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ nirāmisaṃ sukhaṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa taṃ nirāmisaṃ sukhaṃ nirujjhati. Nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati pavivekā pīti, pavivekāya pītiyā nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
32. ‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, අපරන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, සබ්‌බසො කාමසංයොජනානං අනධිට්‌ඨානා, පවිවෙකාය පීතියා සමතික්‌කමා, නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස සමතික්‌කමා, අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – ‘එතං සන්‌තං එතං පණීතං යදිදං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමී’ති. තස්‌ස සා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා නිරුජ්‌ඣති. අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති නිරාමිසං සුඛං, නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා. සෙය්‍යථාපි, භික්‌ඛවෙ, යං ඡායා ජහති තං ආතපො ඵරති, යං ආතපො ජහති තං ඡායා ඵරති; එවමෙව ඛො, භික්‌ඛවෙ, අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති නිරාමිසං සුඛං, නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා. තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො අභිජානාති. අයං ඛො භවං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා , අපරන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, සබ්‌බසො කාමසංයොජනානං අනධිට්‌ඨානා, පවිවෙකාය පීතියා සමතික්‌කමා, නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස සමතික්‌කමා, අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරති – ‘එතං සන්‌තං එතං පණීතං යදිදං අදුක්‌ඛමසුඛං වෙදනං උපසම්‌පජ්‌ජ විහරාමී’ති. තස්‌ස සා අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා නිරුජ්‌ඣති. අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති නිරාමිසං සුඛං, නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස නිරොධා උප්‌පජ්‌ජති අදුක්‌ඛමසුඛා වෙදනා. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
32. ‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa sā adukkhamasukhā vedanā nirujjhati. Adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā. Seyyathāpi, bhikkhave, yaṃ chāyā jahati taṃ ātapo pharati, yaṃ ātapo jahati taṃ chāyā pharati; evameva kho, bhikkhave, adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā , aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharati – ‘etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ yadidaṃ adukkhamasukhaṃ vedanaṃ upasampajja viharāmī’ti. Tassa sā adukkhamasukhā vedanā nirujjhati. Adukkhamasukhāya vedanāya nirodhā uppajjati nirāmisaṃ sukhaṃ, nirāmisassa sukhassa nirodhā uppajjati adukkhamasukhā vedanā. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
33. ‘‘ඉධ පන, භික්‌ඛවෙ, එකච්‌චො සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, අපරන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, සබ්‌බසො කාමසංයොජනානං අනධිට්‌ඨානා, පවිවෙකාය පීතියා සමතික්‌කමා, නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස සමතික්‌කමා, අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය සමතික්‌කමා – ‘සන්‌තොහමස්‌මි, නිබ්‌බුතොහමස්‌මි, අනුපාදානොහමස්‌මී’ති සමනුපස්‌සති. තයිදං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතො අභිජානාති. අයං ඛො භවං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, අපරන්‌තානුදිට්‌ඨීනඤ්‌ච පටිනිස්‌සග්‌ගා, සබ්‌බසො කාමසංයොජනානං අනධිට්‌ඨානා, පවිවෙකාය පීතියා සමතික්‌කමා, නිරාමිසස්‌ස සුඛස්‌ස සමතික්‌කමා, අදුක්‌ඛමසුඛාය වෙදනාය සමතික්‌කමා – ‘සන්‌තොහමස්‌මි, නිබ්‌බුතොහමස්‌මි, අනුපාදානොහමස්‌මී’ති සමනුපස්‌සති; අද්‌ධා අයමායස්‌මා නිබ්‌බානසප්‌පායංයෙව පටිපදං අභිවදති. අථ ච පනායං භවං සමණො වා බ්‍රාහ්‌මණො වා පුබ්‌බන්‌තානුදිට්‌ඨිං වා උපාදියමානො උපාදියති, අපරන්‌තානුදිට්‌ඨිං වා උපාදියමානො උපාදියති, කාමසංයොජනං වා උපාදියමානො උපාදියති, පවිවෙකං වා පීතිං උපාදියමානො උපාදියති, නිරාමිසං වා සුඛං උපාදියමානො උපාදියති, අදුක්‌ඛමසුඛං වා වෙදනං උපාදියමානො උපාදියති. යඤ්‌ච ඛො අයමායස්‌මා – ‘සන්‌තොහමස්‌මි, නිබ්‌බුතොහමස්‌මි, අනුපාදානොහමස්‌මී’ති සමනුපස්‌සති තදපි ඉමස්‌ස භොතො සමණස්‌ස බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස උපාදානමක්‌ඛායති. ‘තයිදං සඞ්‌ඛතං ඔළාරිකං අත්‌ථි ඛො පන සඞ්‌ඛාරානං නිරොධො අත්‌ථෙත’න්‌ති – ඉති විදිත්‌වා තස්‌ස නිස්‌සරණදස්‌සාවී තථාගතො තදුපාතිවත්‌තො.
33. ‘‘Idha pana, bhikkhave, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhāya vedanāya samatikkamā – ‘santohamasmi, nibbutohamasmi, anupādānohamasmī’ti samanupassati. Tayidaṃ, bhikkhave, tathāgato abhijānāti. Ayaṃ kho bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, aparantānudiṭṭhīnañca paṭinissaggā, sabbaso kāmasaṃyojanānaṃ anadhiṭṭhānā, pavivekāya pītiyā samatikkamā, nirāmisassa sukhassa samatikkamā, adukkhamasukhāya vedanāya samatikkamā – ‘santohamasmi, nibbutohamasmi, anupādānohamasmī’ti samanupassati; addhā ayamāyasmā nibbānasappāyaṃyeva paṭipadaṃ abhivadati. Atha ca panāyaṃ bhavaṃ samaṇo vā brāhmaṇo vā pubbantānudiṭṭhiṃ vā upādiyamāno upādiyati, aparantānudiṭṭhiṃ vā upādiyamāno upādiyati, kāmasaṃyojanaṃ vā upādiyamāno upādiyati, pavivekaṃ vā pītiṃ upādiyamāno upādiyati, nirāmisaṃ vā sukhaṃ upādiyamāno upādiyati, adukkhamasukhaṃ vā vedanaṃ upādiyamāno upādiyati. Yañca kho ayamāyasmā – ‘santohamasmi, nibbutohamasmi, anupādānohamasmī’ti samanupassati tadapi imassa bhoto samaṇassa brāhmaṇassa upādānamakkhāyati. ‘Tayidaṃ saṅkhataṃ oḷārikaṃ atthi kho pana saṅkhārānaṃ nirodho attheta’nti – iti viditvā tassa nissaraṇadassāvī tathāgato tadupātivatto.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනා තෙ භික්‌ඛූ භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දුන්‌ති.
Idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
පඤ්‌චත්‌තයසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං දුතියං.
Pañcattayasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 2. පඤ්‌චත්‌තයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Pañcattayasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 2. පඤ්‌චත්‌තයසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Pañcattayasuttavaṇṇanā
