| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
පඤ්‌චවග්‌ගියකථා
Pañcavaggiyakathā
10. පණ්‌ඩිතොති පණ්‌ඩිච්‌චෙන සමන්‌නාගතො. බ්‍යත්‌තොති වෙය්‍යත්‌තියෙන සමන්‌නාගතො. මෙධාවීති ඨානුප්‌පත්‌තියා පඤ්‌ඤාය සමන්‌නාගතො. අප්‌පරජක්‌ඛජාතිකොති සමාපත්‌තියා වික්‌ඛම්‌භිතත්‌තා නික්‌කිලෙසජාතිකො විසුද්‌ධසත්‌තො. ආජානිස්‌සතීති සල්‌ලක්‌ඛෙස්‌සති පටිවිජ්‌ඣිස්‌සති. භගවතොපි ඛො ඤාණං උදපාදීති සබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණං උප්‌පජ්‌ජි ‘‘ඉතො සත්‌තමදිවසමත්‌ථකෙ කාලංකත්‌වා ආකිඤ්‌චඤ්‌ඤායතනෙ නිබ්‌බත්‌තො’’ති. මහාජානියොති සත්‌තදිවසබ්‌භන්‌තරෙ පත්‌තබ්‌බමග්‌ගඵලතො පරිහීනත්‌තා මහතී ජානි අස්‌සාති මහාජානියො අක්‌ඛණෙ නිබ්‌බත්‌තත්‌තා. අභිදොසකාලංකතොති හිය්‍යො කාලංකතො, සොපි නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනෙ නිබ්‌බත්‌තොති අද්‌දස. බහූකාරාති බහූපකාරා. පධානපහිතත්‌තං උපට්‌ඨහිංසූති පධානත්‌ථාය පෙසිතත්‌තභාවං මුඛොදකදානාදිනා උපට්‌ඨහිංසු.
10.Paṇḍitoti paṇḍiccena samannāgato. Byattoti veyyattiyena samannāgato. Medhāvīti ṭhānuppattiyā paññāya samannāgato. Apparajakkhajātikoti samāpattiyā vikkhambhitattā nikkilesajātiko visuddhasatto. Ājānissatīti sallakkhessati paṭivijjhissati. Bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādīti sabbaññutaññāṇaṃ uppajji ‘‘ito sattamadivasamatthake kālaṃkatvā ākiñcaññāyatane nibbatto’’ti. Mahājāniyoti sattadivasabbhantare pattabbamaggaphalato parihīnattā mahatī jāni assāti mahājāniyo akkhaṇe nibbattattā. Abhidosakālaṃkatoti hiyyo kālaṃkato, sopi nevasaññānāsaññāyatane nibbattoti addasa. Bahūkārāti bahūpakārā. Padhānapahitattaṃ upaṭṭhahiṃsūti padhānatthāya pesitattabhāvaṃ mukhodakadānādinā upaṭṭhahiṃsu.
11. අන්‌තරා ච ගයං අන්‌තරා ච බොධින්‌ති උපකො බොධිමණ්‌ඩස්‌ස ච ගයාය ච අන්‌තරෙ භගවන්‌තං අද්‌දස. අද්‌ධානමග්‌ගප්‌පටිපන්‌නන්‌ති අද්‌ධානමග්‌ගං පටිපන්‌නං.
11.Antarā ca gayaṃ antarā ca bodhinti upako bodhimaṇḍassa ca gayāya ca antare bhagavantaṃ addasa. Addhānamaggappaṭipannanti addhānamaggaṃ paṭipannaṃ.
සබ්‌බාභිභූති සබ්‌බං තෙභූමකධම්‌මං අභිභවිත්‌වා ඨිතො. සබ්‌බවිදූති සබ්‌බං චතුභූමකධම්‌මං අවෙදිං අඤ්‌ඤාසිං. සබ්‌බෙසු ධම්‌මෙසු අනූපලිත්‌තොති සබ්‌බෙසු තෙභූමකධම්‌මෙසු කිලෙසලෙපෙන අලිත්‌තො. සබ්‌බඤ්‌ජහොති සබ්‌බං තෙභූමකධම්‌මං ජහිත්‌වා ඨිතො. තණ්‌හක්‌ඛයෙ විමුත්‌තොති තණ්‌හක්‌ඛයෙ නිබ්‌බානෙ ආරම්‌මණතො විමුත්‌තො. සයං අභිඤ්‌ඤායාති සබ්‌බං චතුභූමකධම්‌මං අත්‌තනාව ජානිත්‌වා. කමුද්‌දිසෙය්‍යන්‌ති කං අඤ්‌ඤං ‘‘අයං මෙ ආචරියො’’ති උද්‌දිසෙය්‍යං.
Sabbābhibhūti sabbaṃ tebhūmakadhammaṃ abhibhavitvā ṭhito. Sabbavidūti sabbaṃ catubhūmakadhammaṃ avediṃ aññāsiṃ. Sabbesu dhammesu anūpalittoti sabbesu tebhūmakadhammesu kilesalepena alitto. Sabbañjahoti sabbaṃ tebhūmakadhammaṃ jahitvā ṭhito. Taṇhakkhaye vimuttoti taṇhakkhaye nibbāne ārammaṇato vimutto. Sayaṃ abhiññāyāti sabbaṃ catubhūmakadhammaṃ attanāva jānitvā. Kamuddiseyyanti kaṃ aññaṃ ‘‘ayaṃ me ācariyo’’ti uddiseyyaṃ.
න මෙ ආචරියො අත්‌ථීති ලොකුත්‌තරධම්‌මෙ මය්‌හං ආචරියො නාම නත්‌ථි. නත්‌ථි මෙ පටිපුග්‌ගලොති මය්‌හං පටිභාගපුග්‌ගලො නාම නත්‌ථි. සීතිභූතොති සබ්‌බකිලෙසග්‌ගිනිබ්‌බාපනෙන සීතිභූතො. කිලෙසානංයෙව නිබ්‌බුතත්‌තා නිබ්‌බුතො.
Na me ācariyo atthīti lokuttaradhamme mayhaṃ ācariyo nāma natthi. Natthi me paṭipuggaloti mayhaṃ paṭibhāgapuggalo nāma natthi. Sītibhūtoti sabbakilesagginibbāpanena sītibhūto. Kilesānaṃyeva nibbutattā nibbuto.
කාසීනං පුරන්‌ති කාසිරට්‌ඨෙ නගරං. ආහඤ්‌ඡං අමතදුන්‌දුභින්‌ති ධම්‌මචක්‌කප්‌පටිලාභාය අමතභෙරිං පහරිස්‌සාමීති ගච්‌ඡාමි.
Kāsīnaṃpuranti kāsiraṭṭhe nagaraṃ. Āhañchaṃ amatadundubhinti dhammacakkappaṭilābhāya amatabheriṃ paharissāmīti gacchāmi.
අරහසි අනන්‌තජිනොති අනන්‌තජිනො භවිතුං යුත්‌තො. හුපෙය්‍යපාවුසොති ආවුසො එවම්‌පි නාම භවෙය්‍ය. සීසං ඔකම්‌පෙත්‌වාති සීසං චාලෙත්‌වා.
Arahasi anantajinoti anantajino bhavituṃ yutto. Hupeyyapāvusoti āvuso evampi nāma bhaveyya. Sīsaṃ okampetvāti sīsaṃ cāletvā.
12. සණ්‌ඨපෙසුන්‌ති කතිකං අකංසු. බාහුල්‌ලිකොති චීවරබාහුල්‌ලාදීනං අත්‌ථාය පටිපන්‌නො. පධානවිබ්‌භන්‌තොති පධානතො විබ්‌භන්‌තො භට්‌ඨො පරිහීනො. ආවත්‌තො බාහුල්‌ලායාති චීවරාදිබහුලභාවත්‌ථාය ආවත්‌තො. ඔදහථ භික්‌ඛවෙ සොතන්‌ති උපනෙථ භික්‌ඛවෙ සොතං; සොතින්‌ද්‍රියං ධම්‌මසවනත්‌ථං අභිමුඛං කරොථාති අත්‌ථො. අමතමධිගතන්‌ති අමතං නිබ්‌බානං මයා අධිගතන්‌ති දස්‌සෙති. ඉරියායාති දුක්‌කරඉරියාය. පටිපදායාති දුක්‌කරපටිපදාය. අභිජානාථ මෙ නොති අභිජානාථ නු මෙ සමනුපස්‌සථ. එවරූපං භාසිතමෙතන්‌ති එතං එවරූපං වාක්‍යං භාසිතන්‌ති අත්‌ථො. අසක්‌ඛි ඛො භගවා පඤ්‌චවග්‌ගියෙ භික්‌ඛූ සඤ්‌ඤාපෙතුන්‌ති ‘‘අහං බුද්‌ධො’’ති ජානාපෙතුං අසක්‌ඛි.
12.Saṇṭhapesunti katikaṃ akaṃsu. Bāhullikoti cīvarabāhullādīnaṃ atthāya paṭipanno. Padhānavibbhantoti padhānato vibbhanto bhaṭṭho parihīno. Āvatto bāhullāyāti cīvarādibahulabhāvatthāya āvatto. Odahatha bhikkhave sotanti upanetha bhikkhave sotaṃ; sotindriyaṃ dhammasavanatthaṃ abhimukhaṃ karothāti attho. Amatamadhigatanti amataṃ nibbānaṃ mayā adhigatanti dasseti. Iriyāyāti dukkarairiyāya. Paṭipadāyāti dukkarapaṭipadāya. Abhijānātha me noti abhijānātha nu me samanupassatha. Evarūpaṃ bhāsitametanti etaṃ evarūpaṃ vākyaṃ bhāsitanti attho. Asakkhi kho bhagavā pañcavaggiye bhikkhū saññāpetunti ‘‘ahaṃ buddho’’ti jānāpetuṃ asakkhi.
13. චක්‌ඛුකරණීති පඤ්‌ඤාචක්‌ඛුං සන්‌ධායාහ. ඉතො පරං සබ්‌බං පදත්‌ථතො උත්‌තානමෙව. අධිප්‌පායානුසන්‌ධියොජනාදිභෙදතො පන පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමට්‌ඨකථායං වුත්‌තනයෙන වෙදිතබ්‌බං. ඉතො පට්‌ඨාය හි අතිවිත්‌ථාරභීරුකස්‌ස මහාජනස්‌ස චිත්‌තං අනුරක්‌ඛන්‌තා සුත්‌තන්‌තකථං අවණ්‌ණයිත්‌වා විනයකථංයෙව වණ්‌ණයිස්‌සාම.
13.Cakkhukaraṇīti paññācakkhuṃ sandhāyāha. Ito paraṃ sabbaṃ padatthato uttānameva. Adhippāyānusandhiyojanādibhedato pana papañcasūdaniyā majjhimaṭṭhakathāyaṃ vuttanayena veditabbaṃ. Ito paṭṭhāya hi ativitthārabhīrukassa mahājanassa cittaṃ anurakkhantā suttantakathaṃ avaṇṇayitvā vinayakathaṃyeva vaṇṇayissāma.
18. සාව තස්‌ස ආයස්‌මතො උපසම්‌පදා අහොසීති ආසාළ්‌හීපුණ්‌ණමාය අට්‌ඨාරසහි දෙවතාකොටීහි සද්‌ධිං සොතාපත්‌තිඵලෙ පතිට්‌ඨිතස්‌ස ‘‘එහි භික්‌ඛූ’’ති භගවතො වචනෙන අභිනිප්‌ඵන්‌නා සාව තස්‌ස ආයස්‌මතො එහිභික්‌ඛූපසම්‌පදා අහොසි.
18.Sāva tassa āyasmato upasampadā ahosīti āsāḷhīpuṇṇamāya aṭṭhārasahi devatākoṭīhi saddhiṃ sotāpattiphale patiṭṭhitassa ‘‘ehi bhikkhū’’ti bhagavato vacanena abhinipphannā sāva tassa āyasmato ehibhikkhūpasampadā ahosi.
19. අථ ඛො ආයස්‌මතො ච වප්‌පස්‌සාති ආදිම්‌හි වප්‌පත්‌ථෙරස්‌ස පාටිපදදිවසෙ ධම්‌මචක්‌ඛුං උදපාදි, භද්‌දියත්‌ථෙරස්‌ස දුතියදිවසෙ, මහානාමත්‌ථෙරස්‌ස තතියදිවසෙ, අස්‌සජිත්‌ථෙරස්‌ස චතුත්‌ථියන්‌ති. ඉමෙසඤ්‌ච පන භික්‌ඛූනං කම්‌මට්‌ඨානෙසු උප්‌පන්‌නමලවිසොධනත්‌ථං භගවා අන්‌තොවිහාරෙයෙව අහොසි. උප්‌පන්‌නෙ උප්‌පන්‌නෙ කම්‌මට්‌ඨානමලෙ ආකාසෙන ගන්‌ත්‌වා මලං විනොදෙසි. පක්‌ඛස්‌ස පන පඤ්‌චමියං සබ්‌බෙ තෙ එකතො සන්‌නිපාතෙත්‌වා අනත්‌තසුත්‌තෙන ඔවදි. තෙන වුත්‌තං ‘‘අථ ඛො භගවා පඤ්‌චවග්‌ගියෙ’’තිආදි.
19.Atha kho āyasmato ca vappassāti ādimhi vappattherassa pāṭipadadivase dhammacakkhuṃ udapādi, bhaddiyattherassa dutiyadivase, mahānāmattherassa tatiyadivase, assajittherassa catutthiyanti. Imesañca pana bhikkhūnaṃ kammaṭṭhānesu uppannamalavisodhanatthaṃ bhagavā antovihāreyeva ahosi. Uppanne uppanne kammaṭṭhānamale ākāsena gantvā malaṃ vinodesi. Pakkhassa pana pañcamiyaṃ sabbe te ekato sannipātetvā anattasuttena ovadi. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho bhagavā pañcavaggiye’’tiādi.
24. තෙන ඛො පන සමයෙන ඡ ලොකෙ අරහන්‌තො හොන්‌තීති පඤ්‌චමියා පක්‌ඛස්‌ස ලොකස්‌මිං ඡ මනුස්‌සා අරහන්‌තො හොන්‌තීති අත්‌ථො.
24.Tenakho pana samayena cha loke arahanto hontīti pañcamiyā pakkhassa lokasmiṃ cha manussā arahanto hontīti attho.
පඤ්‌චවග්‌ගියකථා නිට්‌ඨිතා.
Pañcavaggiyakathā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 6. පඤ්‌චවග්‌ගියකථා • 6. Pañcavaggiyakathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
පඤ්‌චවග්‌ගියකථාවණ්‌ණනා • Pañcavaggiyakathāvaṇṇanā
ධම්‌මචක්‌කප්‌පවත්‌තනසුත්‌තවණ්‌ණනා • Dhammacakkappavattanasuttavaṇṇanā
අනත්‌තලක්‌ඛණසුත්‌තවණ්‌ණනා • Anattalakkhaṇasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / පඤ්‌චවග්‌ගියකථාවණ්‌ණනා • Pañcavaggiyakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / පඤ්‌චවග්‌ගියකථාවණ්‌ණනා • Pañcavaggiyakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 6. පඤ්‌චවග්‌ගියකථා • 6. Pañcavaggiyakathā
