Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā

    పఞ్చవగ్గియకథావణ్ణనా

    Pañcavaggiyakathāvaṇṇanā

    ౧౦. ఆళారోతి నామం. కాలామోతి గోత్తం. భగవతోపి ఖో ఞాణం ఉదపాదీతి కిం ఇదానేవ ఉదపాది, నను బోధిమూలే తేకాలికా, కాలవినిముత్తా చ సబ్బే ధమ్మా సబ్బాకారతో దిట్ఠాతి? సచ్చం దిట్ఠా, తథాపి నామాదివసేన అవికప్పితా ఏకచిత్తక్ఖణికత్తా సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణస్స. న హి ఏకేన చిత్తేన సబ్బధమ్మానం నామజాతిఆదికం పచ్చేకం అనన్తం విభాగం వికప్పేతుం సక్కా వికప్పానం విరుద్ధానం సహానుప్పత్తితో, సబ్బవికప్పారహధమ్మదస్సనమేవ పనానేన సక్కా కాతుం. యథా దిట్ఠేసు పన యథిచ్ఛితాకారం ఆరబ్భ వికప్పో ఉప్పజ్జతి చక్ఖువిఞ్ఞాణేన దిట్ఠే చిత్తపటే వియ. ఇధాపి ఆళారం నిస్సాయ ఆవజ్జనానన్తరమేవ సబ్బాకారఞాణం ఉదపాది. న కేవలఞ్చ తం, అథ ఖో పఞ్చవగ్గియా ఏవ పఠమం ధమ్మం జానిస్సన్తి, తప్పముఖా చ దేవతా, ఆళారో కాలం కత్వా ఆకిఞ్చఞ్ఞాయతనే, ఉదకో చ నేవసఞ్ఞానాసఞ్ఞాయతనే నిబ్బత్తోతి ఏవమాదికం సబ్బమ్పి నిస్సాయ ఞాణం ఉప్పజ్జతి ఏవ. తం పన ఖణసమ్పత్తియా దుల్లభభావం దస్సేతుం కమేన ఓలోకేత్వా దేవతాయ వుత్తే ఞాణం వియ కత్వా వుత్తం. సద్దగతియా హి బన్ధత్తా ఏకేన ఞాణేన ఞాతమ్పి వుచ్చమానం కమేన ఞాతం వియ పటిభాతి, దేవతాపి చ భగవతా ఞాతమేవత్థం ఆరోచేసి. తేనేవ ‘‘భగవతోపి ఖో ఞాణం ఉదపాదీ’’తి వుత్తన్తి దట్ఠబ్బం. ఏవమఞ్ఞత్థాపి ఈదిసేసు ‘‘లోకం వోలోకేన్తో అసుకం అద్దస, తత్థ మయి గతే కిం భవిస్సతీ’’తి ఏవమాదినా సత్థు హితేసితాసన్దస్సనవసప్పవత్తేసు. సబ్బత్థ వచనగతియం కమవుత్తితే పఞ్ఞాయమానేపి ఏకేనేవ ఞాణేన సకలావబోధో వేదితబ్బో. బహుకారా ఖో మే పఞ్చవగ్గియాతి ఉపకారస్సాపి విజ్జమానతం సన్ధాయ వుత్తం, న పన ధమ్మదేసనాయ కారణత్తేన అనుపకారానమ్పి దేసనతో.

    10.Āḷāroti nāmaṃ. Kālāmoti gottaṃ. Bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādīti kiṃ idāneva udapādi, nanu bodhimūle tekālikā, kālavinimuttā ca sabbe dhammā sabbākārato diṭṭhāti? Saccaṃ diṭṭhā, tathāpi nāmādivasena avikappitā ekacittakkhaṇikattā sabbaññutaññāṇassa. Na hi ekena cittena sabbadhammānaṃ nāmajātiādikaṃ paccekaṃ anantaṃ vibhāgaṃ vikappetuṃ sakkā vikappānaṃ viruddhānaṃ sahānuppattito, sabbavikappārahadhammadassanameva panānena sakkā kātuṃ. Yathā diṭṭhesu pana yathicchitākāraṃ ārabbha vikappo uppajjati cakkhuviññāṇena diṭṭhe cittapaṭe viya. Idhāpi āḷāraṃ nissāya āvajjanānantarameva sabbākārañāṇaṃ udapādi. Na kevalañca taṃ, atha kho pañcavaggiyā eva paṭhamaṃ dhammaṃ jānissanti, tappamukhā ca devatā, āḷāro kālaṃ katvā ākiñcaññāyatane, udako ca nevasaññānāsaññāyatane nibbattoti evamādikaṃ sabbampi nissāya ñāṇaṃ uppajjati eva. Taṃ pana khaṇasampattiyā dullabhabhāvaṃ dassetuṃ kamena oloketvā devatāya vutte ñāṇaṃ viya katvā vuttaṃ. Saddagatiyā hi bandhattā ekena ñāṇena ñātampi vuccamānaṃ kamena ñātaṃ viya paṭibhāti, devatāpi ca bhagavatā ñātamevatthaṃ ārocesi. Teneva ‘‘bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādī’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ. Evamaññatthāpi īdisesu ‘‘lokaṃ volokento asukaṃ addasa, tattha mayi gate kiṃ bhavissatī’’ti evamādinā satthu hitesitāsandassanavasappavattesu. Sabbattha vacanagatiyaṃ kamavuttite paññāyamānepi ekeneva ñāṇena sakalāvabodho veditabbo. Bahukārā kho me pañcavaggiyāti upakārassāpi vijjamānataṃ sandhāya vuttaṃ, na pana dhammadesanāya kāraṇattena anupakārānampi desanato.

    ౧౧. అన్తరా చ గయం అన్తరా చ బోధిన్తి గయాయ, బోధిస్స చ అన్తరే తిగావుతే ఠానే.

    11.Antarā ca gayaṃ antarā ca bodhinti gayāya, bodhissa ca antare tigāvute ṭhāne.

    సబ్బాభిభూతి సబ్బం తేభూమకధమ్మం అభిభవిత్వా ఠితో. అనూపలిత్తోతి కిలేసలేపేన అలిత్తో. తతో ఏవ సబ్బఞ్జహో. తణ్హక్ఖయే విముత్తోతి తణ్హక్ఖయే నిబ్బానే ఆరమ్మణకరణవసఏన విముత్తో. ఏవం సయం సబ్బధమ్మే అత్తనావ జానిత్వా. కముద్దిసేయ్యన్తి కం అఞ్ఞం ‘‘అయం మే ఆచరియో’’తి ఉద్దిసేయ్యం.

    Sabbābhibhūti sabbaṃ tebhūmakadhammaṃ abhibhavitvā ṭhito. Anūpalittoti kilesalepena alitto. Tato eva sabbañjaho. Taṇhakkhaye vimuttoti taṇhakkhaye nibbāne ārammaṇakaraṇavasaena vimutto. Evaṃ sayaṃ sabbadhamme attanāva jānitvā. Kamuddiseyyanti kaṃ aññaṃ ‘‘ayaṃ me ācariyo’’ti uddiseyyaṃ.

    కాసినం పురన్తి బారాణసిం. ఆహఞ్ఛన్తి ఆహనిస్సామి. అమతాధిగమాయ ఉగ్ఘోసనతో అమతదున్దుభిన్తి సత్థు ధమ్మదేసనా వుత్తా, ‘‘అమతభేరిం పహరిస్సామీ’’తి గచ్ఛామీతి అత్థో.

    Kāsinaṃ puranti bārāṇasiṃ. Āhañchanti āhanissāmi. Amatādhigamāya ugghosanato amatadundubhinti satthu dhammadesanā vuttā, ‘‘amatabheriṃ paharissāmī’’ti gacchāmīti attho.

    అరహసి అనన్తజినోతి అనన్తజినోపి భవితుం యుత్తోతి అత్థో. అనన్తఞాణతాయ అనన్తో జినో చ, అనన్తేన వా ఞాణేన, అనన్తం వా దోసం జితవా, ఉప్పాదవయన్తరహితతాయ వా అనన్తం నిబ్బానం అజిని కిలేసారయో మద్దిత్వా గణ్హీతిపి అనన్తజినో.

    Arahasi anantajinoti anantajinopi bhavituṃ yuttoti attho. Anantañāṇatāya ananto jino ca, anantena vā ñāṇena, anantaṃ vā dosaṃ jitavā, uppādavayantarahitatāya vā anantaṃ nibbānaṃ ajini kilesārayo madditvā gaṇhītipi anantajino.

    హుపేయ్యాపీతి ఏవమ్పి భవేయ్య, ఏవంవిధే రూపకాయరతనే ఈదిసేన ఞాణేన భవితబ్బన్తి అధిప్పాయో. ఏవం నామ కథనఞ్హిస్స ఉపనిస్సయసమ్పన్నస్స అపరకాలే దుక్ఖప్పత్తస్స భగవన్తం ఉపగమ్మ పబ్బజిత్వా మగ్గఫలపటివేధాయ పచ్చయో జాతో. తథాహేస భగవా తేన సమాగమత్థం పదసావ మగ్గం పటిపజ్జి.

    Hupeyyāpīti evampi bhaveyya, evaṃvidhe rūpakāyaratane īdisena ñāṇena bhavitabbanti adhippāyo. Evaṃ nāma kathanañhissa upanissayasampannassa aparakāle dukkhappattassa bhagavantaṃ upagamma pabbajitvā maggaphalapaṭivedhāya paccayo jāto. Tathāhesa bhagavā tena samāgamatthaṃ padasāva maggaṃ paṭipajji.

    ౧౨. బాహుల్లికోతి పచ్చయబాహుల్లికో. పధానవిబ్భన్తోతి పధానతో దుక్కరచరణతో పరిహీనో. నత్థి ఏత్థ అగారియం, అగారస్స హితం కసిగోరక్ఖాదికమ్మన్తి అనగారియా, పబ్బజ్జా, తం అనగారియం. పబ్బజన్తీతి ఉపగచ్ఛన్తి. తదనుత్తరన్తి తం అనుత్తరం. బ్రహ్మచరియపరియోసానన్తి మగ్గబ్రహ్మచరియస్స పరియోసానం, అరహత్తఫలన్తి అత్థో. తస్స హి అత్థాయ కులపుత్తా పబ్బజన్తి. దిట్ఠేవ ధమ్మేతి ఇమస్మిం పచ్చక్ఖే అత్తభావే. సయన్తి అపరప్పచ్చయా . అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వాతి అత్తనోవ ఞాణేన పచ్చక్ఖం కత్వా. ఉపసమ్పజ్జాతి పాపుణిత్వా.

    12.Bāhullikoti paccayabāhulliko. Padhānavibbhantoti padhānato dukkaracaraṇato parihīno. Natthi ettha agāriyaṃ, agārassa hitaṃ kasigorakkhādikammanti anagāriyā, pabbajjā, taṃ anagāriyaṃ. Pabbajantīti upagacchanti. Tadanuttaranti taṃ anuttaraṃ. Brahmacariyapariyosānanti maggabrahmacariyassa pariyosānaṃ, arahattaphalanti attho. Tassa hi atthāya kulaputtā pabbajanti. Diṭṭheva dhammeti imasmiṃ paccakkhe attabhāve. Sayanti aparappaccayā . Abhiññā sacchikatvāti attanova ñāṇena paccakkhaṃ katvā. Upasampajjāti pāpuṇitvā.

    ఇరియాయాతి దుక్కరఇరియాయ. ఉత్తరిమనుస్సధమ్మాతిఆదీసు మనుస్సధమ్మతో లోకియఞాణతో ఉపరి అరియం కాతుం అలం సమత్థో అలమరియో. ఞాణదస్సనవిసేసోతి సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణస్స పుబ్బభాగం అధిప్పేతం. నోతి ను. భాసితమేతన్తి ఏవరూపమేతం వాక్యభేదన్తి అత్థో. తే చ ‘‘యది ఏస పధానకాలే ‘అహం అరహా’తి వదేయ్య, మయఞ్చ సద్దహామ, న చానేన తదా వుత్తం. ఇదాని పన విజ్జమానమేవ గుణం వదతీ’’తి ఏకపదేన సతిం లభిత్వా ‘‘బుద్ధో జాతో’’తి ఉప్పన్నగారవా ఆవుసోవాదం పహాయ ‘‘నో హేతం, భన్తే’’తి ఆహంసు. అఞ్ఞా చిత్తన్తి అఞ్ఞాయ అరహత్తప్పత్తియా చిత్తం.

    Iriyāyāti dukkarairiyāya. Uttarimanussadhammātiādīsu manussadhammato lokiyañāṇato upari ariyaṃ kātuṃ alaṃ samattho alamariyo. Ñāṇadassanavisesoti sabbaññutaññāṇassa pubbabhāgaṃ adhippetaṃ. Noti nu. Bhāsitametanti evarūpametaṃ vākyabhedanti attho. Te ca ‘‘yadi esa padhānakāle ‘ahaṃ arahā’ti vadeyya, mayañca saddahāma, na cānena tadā vuttaṃ. Idāni pana vijjamānameva guṇaṃ vadatī’’ti ekapadena satiṃ labhitvā ‘‘buddho jāto’’ti uppannagāravā āvusovādaṃ pahāya ‘‘no hetaṃ, bhante’’ti āhaṃsu. Aññā cittanti aññāya arahattappattiyā cittaṃ.

    ౧౩. అన్తాతి కోట్ఠాసా ద్వే భాగా. కామేసు కామసుఖల్లికానుయోగోతి వత్థుకామేసు కిలేసకామసుఖస్స అనుభవో. కిలేసకామా ఏవ వా ఆమిససుఖేన అల్లీయనతో కామసుఖల్లికాతి వుత్తాతి దట్ఠబ్బా. గమ్మోతి గామవాసీనం సన్తకో. అత్తకిలమథానుయోగోతి అత్తనో కిలమథస్స కణ్టకసేయ్యాదిదుక్ఖస్స అనుయోగో. ఉభో అన్తేతి యథావుత్తే లోభో వా సస్సతో వా ఏకో అన్తో, దోసో వా ఉచ్ఛేదో వా ఏకోతి వేదితబ్బో.

    13.Antāti koṭṭhāsā dve bhāgā. Kāmesu kāmasukhallikānuyogoti vatthukāmesu kilesakāmasukhassa anubhavo. Kilesakāmā eva vā āmisasukhena allīyanato kāmasukhallikāti vuttāti daṭṭhabbā. Gammoti gāmavāsīnaṃ santako. Attakilamathānuyogoti attano kilamathassa kaṇṭakaseyyādidukkhassa anuyogo. Ubho anteti yathāvutte lobho vā sassato vā eko anto, doso vā ucchedo vā ekoti veditabbo.

    చక్ఖుకరణీతిఆదీసు అత్తనా సమ్పయుత్తఞాణచక్ఖుం కరోతీతి చక్ఖుకరణీ. దుతియం తస్సేవ వేవచనం. ఉపసమోతి కిలేసుపసమో. అభిఞ్ఞా, సమ్బోధో చ చతుసచ్చపటివేధోవ. నిబ్బానం అసఙ్ఖతధాతు. ఏతేసమ్పి అత్థాయ సంవత్తతీతి పటిపదం థోమేతి. సమ్మాదిట్ఠీతి ఞాణం. సమ్మాసఙ్కప్పోతి వితక్కో. సేసం ధమ్మతో సువిఞ్ఞేయ్యమేవ.

    Cakkhukaraṇītiādīsu attanā sampayuttañāṇacakkhuṃ karotīti cakkhukaraṇī. Dutiyaṃ tasseva vevacanaṃ. Upasamoti kilesupasamo. Abhiññā, sambodho ca catusaccapaṭivedhova. Nibbānaṃ asaṅkhatadhātu. Etesampi atthāya saṃvattatīti paṭipadaṃ thometi. Sammādiṭṭhīti ñāṇaṃ. Sammāsaṅkappoti vitakko. Sesaṃ dhammato suviññeyyameva.

    ౧౪. ఏవం చత్తారోపి మగ్గే ఏకతో దస్సేత్వా ఇదాని తేహి మగ్గేహి పటివిజ్ఝితబ్బాని చత్తారి అరియసచ్చాని దస్సేతుం ‘‘ఇదం ఖో పన, భిక్ఖవే’’తిఆదిమాహ. జాతిపి దుక్ఖాతిఆదీసు తత్థ తత్థ భవే నిబ్బత్తమానానం సత్తానం సబ్బపఠమం రూపారూపధమ్మప్పవత్తి ఇధ జాతి నామ, సా చ తత్థ తత్థ భవేసు ఉపలబ్భమానానం దుక్ఖాదీనం వత్థుభావతో దుక్ఖా, ఏవం జరాదీసు దుక్ఖవత్థుకతాయ దుక్ఖతా వేదితబ్బా. పఞ్చుపాదానక్ఖన్ధా పన దుక్ఖదుక్ఖవిపరిణామదుక్ఖసఙ్ఖారదుక్ఖవసేన దుక్ఖా ఏవ. పోనోభవికాతి పునబ్భవకరణం పునబ్భవో ఉత్తరపదలోపేన, పునబ్భవో సీలమేతిస్సాతి పోనోభవికా. నన్దిరాగసహగతాతి ఏత్థ రూపాదీసు నన్దతి పియాయతీతి నన్దీ, సా ఏవ రాగోతి నన్దిరాగోతి భావప్పధానోయం నిద్దేసో, నన్దిరాగత్తన్తి అత్థో. తేన సహగతాని నన్దిరాగసహగతా. తత్ర తత్రాతి తస్మిం తస్మిం భవే. రూపాదీసు ఛసు ఆరమ్మణేసు కామస్సాదనవసేన పవత్తా కామతణ్హా నామ. సస్సతదిట్ఠియా సహ పవత్తా భవతణ్హా. ఉచ్ఛేదదిట్ఠియా సహ పవత్తా విభవతణ్హా. అసేసవిరాగనిరోధోతిఆదినా నిబ్బానమేవ వుచ్చతి. తత్థ విరజ్జనం విగమనం విరాగో. నిరుజ్ఝనం నిరోధో. ఉభయేనాపి సుట్ఠు విగమోవ వుచ్చతి. అసేసాయపి తణ్హాయ విరాగో, నిరోధో చ యేన హోతి, సో అసేసవిరాగనిరోధో, నిబ్బానమేవ. యస్మా చ తం ఆగమ్మ తణ్హం, వట్టఞ్చ చజన్తి పటినిస్సజ్జన్తి విముచ్చన్తి న అల్లీయన్తి, తస్మా చాగో పటినిస్సగ్గో ముత్తి అనాలయోతి వుచ్చతి.

    14. Evaṃ cattāropi magge ekato dassetvā idāni tehi maggehi paṭivijjhitabbāni cattāri ariyasaccāni dassetuṃ ‘‘idaṃ kho pana, bhikkhave’’tiādimāha. Jātipi dukkhātiādīsu tattha tattha bhave nibbattamānānaṃ sattānaṃ sabbapaṭhamaṃ rūpārūpadhammappavatti idha jāti nāma, sā ca tattha tattha bhavesu upalabbhamānānaṃ dukkhādīnaṃ vatthubhāvato dukkhā, evaṃ jarādīsu dukkhavatthukatāya dukkhatā veditabbā. Pañcupādānakkhandhā pana dukkhadukkhavipariṇāmadukkhasaṅkhāradukkhavasena dukkhā eva. Ponobhavikāti punabbhavakaraṇaṃ punabbhavo uttarapadalopena, punabbhavo sīlametissāti ponobhavikā. Nandirāgasahagatāti ettha rūpādīsu nandati piyāyatīti nandī, sā eva rāgoti nandirāgoti bhāvappadhānoyaṃ niddeso, nandirāgattanti attho. Tena sahagatāni nandirāgasahagatā. Tatra tatrāti tasmiṃ tasmiṃ bhave. Rūpādīsu chasu ārammaṇesu kāmassādanavasena pavattā kāmataṇhā nāma. Sassatadiṭṭhiyā saha pavattā bhavataṇhā. Ucchedadiṭṭhiyā saha pavattā vibhavataṇhā. Asesavirāganirodhotiādinā nibbānameva vuccati. Tattha virajjanaṃ vigamanaṃ virāgo. Nirujjhanaṃ nirodho. Ubhayenāpi suṭṭhu vigamova vuccati. Asesāyapi taṇhāya virāgo, nirodho ca yena hoti, so asesavirāganirodho, nibbānameva. Yasmā ca taṃ āgamma taṇhaṃ, vaṭṭañca cajanti paṭinissajjanti vimuccanti na allīyanti, tasmā cāgo paṭinissaggo mutti anālayoti vuccati.

    ౧౫. చక్ఖున్తిఆదీని ఞాణవేవచనానేవ.

    15.Cakkhuntiādīni ñāṇavevacanāneva.

    ౧౬. యావకీవఞ్చాతి యత్తకం కాలం. తిపరివట్టన్తి సచ్చఞాణ, కిచ్చఞాణ, కతఞాణసఙ్ఖాతానం తిణ్ణం పరివట్టానం వసేన తిపరివట్టం ఞాణదస్సనం. ఏత్థ చ ‘‘ఇదం దుక్ఖం అరియసచ్చం, ఇదం దుక్ఖసముదయ’’న్తి ఏవం చతూసు సచ్చేసు యథాభూతఞాణం సచ్చఞాణం నామ. తేసు ఏవ ‘‘పరిఞ్ఞేయ్యం పహాతబ్బం సచ్ఛికాతబ్బం భావేతబ్బ’’న్తి ఏవం కత్తబ్బకిచ్చజాననఞాణం కిచ్చఞాణం నామ. ‘‘పరిఞ్ఞాతం పహీనం సచ్ఛికతం భావిత’’న్తి తస్స కిచ్చస్స కతభావజాననఞాణం కతఞాణం నామ. ద్వాదసాకారన్తి తేసమేవ ఏకేకస్మిం సచ్చే తిణ్ణం తిణ్ణం ఆకారానం వసేన ద్వాదసాకారం.

    16.Yāvakīvañcāti yattakaṃ kālaṃ. Tiparivaṭṭanti saccañāṇa, kiccañāṇa, katañāṇasaṅkhātānaṃ tiṇṇaṃ parivaṭṭānaṃ vasena tiparivaṭṭaṃ ñāṇadassanaṃ. Ettha ca ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhasamudaya’’nti evaṃ catūsu saccesu yathābhūtañāṇaṃ saccañāṇaṃ nāma. Tesu eva ‘‘pariññeyyaṃ pahātabbaṃ sacchikātabbaṃ bhāvetabba’’nti evaṃ kattabbakiccajānanañāṇaṃ kiccañāṇaṃ nāma. ‘‘Pariññātaṃ pahīnaṃ sacchikataṃ bhāvita’’nti tassa kiccassa katabhāvajānanañāṇaṃ katañāṇaṃ nāma. Dvādasākāranti tesameva ekekasmiṃ sacce tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ ākārānaṃ vasena dvādasākāraṃ.

    అభిసమ్బుద్ధోతి పచ్చఞ్ఞాసిన్తి అభిసమ్బుద్ధో అరహత్తం పత్తోతి ఏవం న పటిజానిం. యతో చ ఖోతి యతో బోధిమూలే నిసిన్నకాలతో పట్ఠాయ . అథాహన్తి తతో పరం అహం. ఞాణఞ్చ పన మేతి పచ్చవేక్ఖణఞాణం సన్ధాయ వదతి. అకుప్పా మేతిఆది తస్స పవత్తిఆకారదస్సనం. తత్థ అకుప్పా మే విముత్తీతి అరహత్తఫలం తస్స మగ్గసఙ్ఖాతకారణతో చ ఆరమ్మణతో చ అకుప్పతా వేదితబ్బా.

    Abhisambuddhoti paccaññāsinti abhisambuddho arahattaṃ pattoti evaṃ na paṭijāniṃ. Yato ca khoti yato bodhimūle nisinnakālato paṭṭhāya . Athāhanti tato paraṃ ahaṃ. Ñāṇañca pana meti paccavekkhaṇañāṇaṃ sandhāya vadati. Akuppā metiādi tassa pavattiākāradassanaṃ. Tattha akuppā me vimuttīti arahattaphalaṃ tassa maggasaṅkhātakāraṇato ca ārammaṇato ca akuppatā veditabbā.

    ఇమస్మిం పన వేయ్యాకరణస్మిన్తి నిగ్గాథసుత్తే. భఞ్ఞమానేతి భణియమానే. ధమ్మచక్ఖున్తి ఇధ చతుసచ్చధమ్మేసు చక్ఖుకిచ్చకరణతో సోతాపత్తిమగ్గో అధిప్పేతో. యం కిఞ్చీతిఆది నిబ్బానారమ్మణత్తేపి కిచ్చవసేన అసమ్మోహతో పవత్తిదస్సనత్థం వుత్తం.

    Imasmiṃ pana veyyākaraṇasminti niggāthasutte. Bhaññamāneti bhaṇiyamāne. Dhammacakkhunti idha catusaccadhammesu cakkhukiccakaraṇato sotāpattimaggo adhippeto. Yaṃ kiñcītiādi nibbānārammaṇattepi kiccavasena asammohato pavattidassanatthaṃ vuttaṃ.

    ౧౭. ధమ్మచక్కన్తి పటివేధఞాణధమ్మఞ్చేవ దేసనాఞాణధమ్మఞ్చ పవత్తనట్ఠేన చక్కన్తి ధమ్మచక్కం . ఓభాసోతి సబ్బఞ్ఞుతఞ్ఞాణానుభావేన పవత్తో చిత్తపచ్చయఉతుసముట్ఠానో దససహస్సిలోకధాతుం ఫరిత్వా ఠితో ఓభాసో.

    17.Dhammacakkanti paṭivedhañāṇadhammañceva desanāñāṇadhammañca pavattanaṭṭhena cakkanti dhammacakkaṃ . Obhāsoti sabbaññutaññāṇānubhāvena pavatto cittapaccayautusamuṭṭhāno dasasahassilokadhātuṃ pharitvā ṭhito obhāso.

    ౧౮. దిట్ఠో అరియసచ్చధమ్మో ఏతేనాతి దిట్ఠధమ్మో. ఏస నయో సేసేసుపి. అత్తనో పచ్చక్ఖతో అధిగతత్తా న పరం పచ్చేతి, పరస్స సద్ధాయ ఏత్థ న పవత్తతీతి అపరప్పచ్చయో. ఏహి భిక్ఖూతి ఏత్తకే వుత్తమత్తే పబ్బజ్జా, ఉపసమ్పదా చ సిజ్ఝతి, తేనేవ తత్థ ఇతి-సద్దేన పరిచ్ఛేదో దస్సితోతి వదన్తి. కేచి పన ‘‘సమ్మా దుక్ఖస్స అన్తకిరియాయాతి వచనపరియోసానే ఏవ ఉపసమ్పదా సిజ్ఝతి, అట్ఠకథాయం పన ‘ఏహి భిక్ఖూతి భగవతో వచనేనా’తి ఇదం ఏహిభిక్ఖుసద్దోపలక్ఖితవచనం ఏహిభిక్ఖువచనన్తిఆదిపదవసేన వుత్తం ముసావాదవగ్గోతిఆదీసు వియా’’తి వదన్తి, తదేతం పఠమపారాజికట్ఠకథాయం ‘‘భగవా హి…పే॰… ఏహి భిక్ఖు, చర బ్రహ్మచరియం సమ్మా దుక్ఖస్స అన్తకిరియాయా’’తి (పారా॰ అట్ఠ॰ ౧.౪౫ భిక్ఖూపదభాజనీయవణ్ణనా) ఇమినా వచనేన సమేతి. యత్తకఞ్హి భగవతా నియమేన వుచ్చతి, తత్తకం సబ్బమ్పి అఙ్గమేవ. సేక్ఖపుథుజ్జనానఞ్హి ఏతం పరిపుణ్ణం వుచ్చతి, అసేక్ఖానం పన ‘‘చర బ్రహ్మచరియ’’న్తి పరియోసానన్తి దట్ఠబ్బం సిక్ఖత్తయసమిద్ధితో. లోకియసమ్పదాహి ఉపరిభూతా సేట్ఠభూతా సమ్పదాతి ఉపసమ్పదా.

    18. Diṭṭho ariyasaccadhammo etenāti diṭṭhadhammo. Esa nayo sesesupi. Attano paccakkhato adhigatattā na paraṃ pacceti, parassa saddhāya ettha na pavattatīti aparappaccayo. Ehi bhikkhūti ettake vuttamatte pabbajjā, upasampadā ca sijjhati, teneva tattha iti-saddena paricchedo dassitoti vadanti. Keci pana ‘‘sammā dukkhassa antakiriyāyāti vacanapariyosāne eva upasampadā sijjhati, aṭṭhakathāyaṃ pana ‘ehi bhikkhūti bhagavato vacanenā’ti idaṃ ehibhikkhusaddopalakkhitavacanaṃ ehibhikkhuvacanantiādipadavasena vuttaṃ musāvādavaggotiādīsu viyā’’ti vadanti, tadetaṃ paṭhamapārājikaṭṭhakathāyaṃ ‘‘bhagavā hi…pe… ehi bhikkhu, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti (pārā. aṭṭha. 1.45 bhikkhūpadabhājanīyavaṇṇanā) iminā vacanena sameti. Yattakañhi bhagavatā niyamena vuccati, tattakaṃ sabbampi aṅgameva. Sekkhaputhujjanānañhi etaṃ paripuṇṇaṃ vuccati, asekkhānaṃ pana ‘‘cara brahmacariya’’nti pariyosānanti daṭṭhabbaṃ sikkhattayasamiddhito. Lokiyasampadāhi uparibhūtā seṭṭhabhūtā sampadāti upasampadā.

    ౧౯-౨౧. నీహారభత్తోతి భిక్ఖూహి గామతో నీహరిత్వా దిన్నభత్తో. కల్లం నూతి యుత్తం ను. ఏతం మమాతిఆది యథాక్కమం తణ్హామానదిట్ఠిగాహానం దస్సనం.

    19-21.Nīhārabhattoti bhikkhūhi gāmato nīharitvā dinnabhatto. Kallaṃ nūti yuttaṃ nu. Etaṃ mamātiādi yathākkamaṃ taṇhāmānadiṭṭhigāhānaṃ dassanaṃ.

    ౨౨-౨౩. తస్మా తిహాతి ఏత్థ తిహాతి నిపాతమత్తం, తస్మాతి అత్థో. నిబ్బిన్దతీతి వుట్ఠానగామినివిపస్సనావసేన ఉక్కణ్ఠతి. విరజ్జతీతి చతున్నం మగ్గానం వసేన న రజ్జతి. విముచ్చతీతి ఫలవసేన విముచ్చతి. విముత్తస్మిన్తిఆది పచ్చవేక్ఖణఞాణదస్సనం. బ్రహ్మచరియన్తి మగ్గబ్రహ్మచరియం. కరణీయం చతూసు సచ్చేసు చతూహి మగ్గేహి పచ్చేకం కత్తబ్బం పరిఞ్ఞాదివసేన సోళసవిధం కిచ్చం. నాపరం ఇత్థత్తాయాతి ఇత్థభావాయ సోళసకిచ్చభావాయ, కిలేసక్ఖయాయ వా అపరం పున మగ్గభావనాకిచ్చం మే నత్థీతి పజానాతి. అథ వా ఇత్థత్తాయాతి ఇత్థభావతో వత్తమానక్ఖన్ధసన్తానతో అపరం ఖన్ధసన్తానం మయ్హం న భవిస్సతీతి అత్థో.

    22-23.Tasmātihāti ettha tihāti nipātamattaṃ, tasmāti attho. Nibbindatīti vuṭṭhānagāminivipassanāvasena ukkaṇṭhati. Virajjatīti catunnaṃ maggānaṃ vasena na rajjati. Vimuccatīti phalavasena vimuccati. Vimuttasmintiādi paccavekkhaṇañāṇadassanaṃ. Brahmacariyanti maggabrahmacariyaṃ. Karaṇīyaṃ catūsu saccesu catūhi maggehi paccekaṃ kattabbaṃ pariññādivasena soḷasavidhaṃ kiccaṃ. Nāparaṃ itthattāyāti itthabhāvāya soḷasakiccabhāvāya, kilesakkhayāya vā aparaṃ puna maggabhāvanākiccaṃ me natthīti pajānāti. Atha vā itthattāyāti itthabhāvato vattamānakkhandhasantānato aparaṃ khandhasantānaṃ mayhaṃ na bhavissatīti attho.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౬. పఞ్చవగ్గియకథా • 6. Pañcavaggiyakathā

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā / పఞ్చవగ్గియకథా • Pañcavaggiyakathā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / పఞ్చవగ్గియకథావణ్ణనా • Pañcavaggiyakathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౬. పఞ్చవగ్గియకథా • 6. Pañcavaggiyakathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact