| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Pañcavaggiyakathāvaṇṇanā
੧੦. ਆਲ਼ਾਰੋਤਿ ਨਾਮਂ। ਕਾਲਾਮੋਤਿ ਗੋਤ੍ਤਂ। ਭਗવਤੋਪਿ ਖੋ ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਕਿਂ ਇਦਾਨੇવ ਉਦਪਾਦਿ, ਨਨੁ ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਤੇਕਾਲਿਕਾ, ਕਾਲવਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਦਿਟ੍ਠਾ, ਤਥਾਪਿ ਨਾਮਾਦਿવਸੇਨ ਅવਿਕਪ੍ਪਿਤਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ। ਨ ਹਿ ਏਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਾਮਜਾਤਿਆਦਿਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਅਨਨ੍ਤਂ વਿਭਾਗਂ વਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ વਿਕਪ੍ਪਾਨਂ વਿਰੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਹਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਸਬ੍ਬવਿਕਪ੍ਪਾਰਹਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਮੇવ ਪਨਾਨੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਂ। ਯਥਾ ਦਿਟ੍ਠੇਸੁ ਪਨ ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਾਕਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ વਿਕਪ੍ਪੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇ ਚਿਤ੍ਤਪਟੇ વਿਯ। ਇਧਾਪਿ ਆਲ਼ਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆવਜ੍ਜਨਾਨਨ੍ਤਰਮੇવ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦਿ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਾ ਏવ ਪਠਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਪ੍ਪਮੁਖਾ ਚ ਦੇવਤਾ, ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਂ ਕਤ੍વਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨੇ, ਉਦਕੋ ਚ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਤਿ ਏવਮਾਦਿਕਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਏવ। ਤਂ ਪਨ ਖਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਲ੍ਲਭਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕਮੇਨ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਦੇવਤਾਯ વੁਤ੍ਤੇ ਞਾਣਂ વਿਯ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਦ੍ਦਗਤਿਯਾ ਹਿ ਬਨ੍ਧਤ੍ਤਾ ਏਕੇਨ ਞਾਣੇਨ ਞਾਤਮ੍ਪਿ વੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਕਮੇਨ ਞਾਤਂ વਿਯ ਪਟਿਭਾਤਿ, ਦੇવਤਾਪਿ ਚ ਭਗવਤਾ ਞਾਤਮੇવਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਤੇਨੇવ ‘‘ਭਗવਤੋਪਿ ਖੋ ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਏવਮਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ‘‘ਲੋਕਂ વੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਸੁਕਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਤਤ੍ਥ ਮਯਿ ਗਤੇ ਕਿਂ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏવਮਾਦਿਨਾ ਸਤ੍ਥੁ ਹਿਤੇਸਿਤਾਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨવਸਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਸੁ। ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ વਚਨਗਤਿਯਂ ਕਮવੁਤ੍ਤਿਤੇ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇਪਿ ਏਕੇਨੇવ ਞਾਣੇਨ ਸਕਲਾવਬੋਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਬਹੁਕਾਰਾ ਖੋ ਮੇ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਾਤਿ ਉਪਕਾਰਸ੍ਸਾਪਿ વਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਕਾਰਣਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਪਕਾਰਾਨਮ੍ਪਿ ਦੇਸਨਤੋ।
10.Āḷāroti nāmaṃ. Kālāmoti gottaṃ. Bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādīti kiṃ idāneva udapādi, nanu bodhimūle tekālikā, kālavinimuttā ca sabbe dhammā sabbākārato diṭṭhāti? Saccaṃ diṭṭhā, tathāpi nāmādivasena avikappitā ekacittakkhaṇikattā sabbaññutaññāṇassa. Na hi ekena cittena sabbadhammānaṃ nāmajātiādikaṃ paccekaṃ anantaṃ vibhāgaṃ vikappetuṃ sakkā vikappānaṃ viruddhānaṃ sahānuppattito, sabbavikappārahadhammadassanameva panānena sakkā kātuṃ. Yathā diṭṭhesu pana yathicchitākāraṃ ārabbha vikappo uppajjati cakkhuviññāṇena diṭṭhe cittapaṭe viya. Idhāpi āḷāraṃ nissāya āvajjanānantarameva sabbākārañāṇaṃ udapādi. Na kevalañca taṃ, atha kho pañcavaggiyā eva paṭhamaṃ dhammaṃ jānissanti, tappamukhā ca devatā, āḷāro kālaṃ katvā ākiñcaññāyatane, udako ca nevasaññānāsaññāyatane nibbattoti evamādikaṃ sabbampi nissāya ñāṇaṃ uppajjati eva. Taṃ pana khaṇasampattiyā dullabhabhāvaṃ dassetuṃ kamena oloketvā devatāya vutte ñāṇaṃ viya katvā vuttaṃ. Saddagatiyā hi bandhattā ekena ñāṇena ñātampi vuccamānaṃ kamena ñātaṃ viya paṭibhāti, devatāpi ca bhagavatā ñātamevatthaṃ ārocesi. Teneva ‘‘bhagavatopi kho ñāṇaṃ udapādī’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ. Evamaññatthāpi īdisesu ‘‘lokaṃ volokento asukaṃ addasa, tattha mayi gate kiṃ bhavissatī’’ti evamādinā satthu hitesitāsandassanavasappavattesu. Sabbattha vacanagatiyaṃ kamavuttite paññāyamānepi ekeneva ñāṇena sakalāvabodho veditabbo. Bahukārā kho me pañcavaggiyāti upakārassāpi vijjamānataṃ sandhāya vuttaṃ, na pana dhammadesanāya kāraṇattena anupakārānampi desanato.
੧੧. ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਗਯਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਬੋਧਿਨ੍ਤਿ ਗਯਾਯ, ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਤਿਗਾવੁਤੇ ਠਾਨੇ।
11.Antarā ca gayaṃ antarā ca bodhinti gayāya, bodhissa ca antare tigāvute ṭhāne.
ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਠਿਤੋ। ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋਤਿ ਕਿਲੇਸਲੇਪੇਨ ਅਲਿਤ੍ਤੋ। ਤਤੋ ਏવ ਸਬ੍ਬਞ੍ਜਹੋ। ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੇ વਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣવਸਏਨ વਿਮੁਤ੍ਤੋ। ਏવਂ ਸਯਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਅਤ੍ਤਨਾવ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਕਮੁਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਕਂ ਅਞ੍ਞਂ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਂ।
Sabbābhibhūti sabbaṃ tebhūmakadhammaṃ abhibhavitvā ṭhito. Anūpalittoti kilesalepena alitto. Tato eva sabbañjaho. Taṇhakkhaye vimuttoti taṇhakkhaye nibbāne ārammaṇakaraṇavasaena vimutto. Evaṃ sayaṃ sabbadhamme attanāva jānitvā. Kamuddiseyyanti kaṃ aññaṃ ‘‘ayaṃ me ācariyo’’ti uddiseyyaṃ.
ਕਾਸਿਨਂ ਪੁਰਨ੍ਤਿ ਬਾਰਾਣਸਿਂ। ਆਹਞ੍ਛਨ੍ਤਿ ਆਹਨਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਅਮਤਾਧਿਗਮਾਯ ਉਗ੍ਘੋਸਨਤੋ ਅਮਤਦੁਨ੍ਦੁਭਿਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ વੁਤ੍ਤਾ, ‘‘ਅਮਤਭੇਰਿਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Kāsinaṃ puranti bārāṇasiṃ. Āhañchanti āhanissāmi. Amatādhigamāya ugghosanato amatadundubhinti satthu dhammadesanā vuttā, ‘‘amatabheriṃ paharissāmī’’ti gacchāmīti attho.
ਅਰਹਸਿ ਅਨਨ੍ਤਜਿਨੋਤਿ ਅਨਨ੍ਤਜਿਨੋਪਿ ਭવਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨਨ੍ਤਞਾਣਤਾਯ ਅਨਨ੍ਤੋ ਜਿਨੋ ਚ, ਅਨਨ੍ਤੇਨ વਾ ਞਾਣੇਨ, ਅਨਨ੍ਤਂ વਾ ਦੋਸਂ ਜਿਤવਾ, ਉਪ੍ਪਾਦવਯਨ੍ਤਰਹਿਤਤਾਯ વਾ ਅਨਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਜਿਨਿ ਕਿਲੇਸਾਰਯੋ ਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹੀਤਿਪਿ ਅਨਨ੍ਤਜਿਨੋ।
Arahasi anantajinoti anantajinopi bhavituṃ yuttoti attho. Anantañāṇatāya ananto jino ca, anantena vā ñāṇena, anantaṃ vā dosaṃ jitavā, uppādavayantarahitatāya vā anantaṃ nibbānaṃ ajini kilesārayo madditvā gaṇhītipi anantajino.
ਹੁਪੇਯ੍ਯਾਪੀਤਿ ਏવਮ੍ਪਿ ਭવੇਯ੍ਯ, ਏવਂવਿਧੇ ਰੂਪਕਾਯਰਤਨੇ ਈਦਿਸੇਨ ਞਾਣੇਨ ਭવਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਏવਂ ਨਾਮ ਕਥਨਞ੍ਹਿਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਪਰਕਾਲੇ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਗਮ੍ਮ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਫਲਪਟਿવੇਧਾਯ ਪਚ੍ਚਯੋ ਜਾਤੋ। ਤਥਾਹੇਸ ਭਗવਾ ਤੇਨ ਸਮਾਗਮਤ੍ਥਂ ਪਦਸਾવ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ।
Hupeyyāpīti evampi bhaveyya, evaṃvidhe rūpakāyaratane īdisena ñāṇena bhavitabbanti adhippāyo. Evaṃ nāma kathanañhissa upanissayasampannassa aparakāle dukkhappattassa bhagavantaṃ upagamma pabbajitvā maggaphalapaṭivedhāya paccayo jāto. Tathāhesa bhagavā tena samāgamatthaṃ padasāva maggaṃ paṭipajji.
੧੨. ਬਾਹੁਲ੍ਲਿਕੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਬਾਹੁਲ੍ਲਿਕੋ। ਪਧਾਨવਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋਤਿ ਪਧਾਨਤੋ ਦੁਕ੍ਕਰਚਰਣਤੋ ਪਰਿਹੀਨੋ। ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਅਗਾਰਿਯਂ, ਅਗਾਰਸ੍ਸ ਹਿਤਂ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਨਗਾਰਿਯਾ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਤਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ। ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਤਦਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ। ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇ ਅਤ੍ਤਭਾવੇ। ਸਯਨ੍ਤਿ ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ । ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋવ ਞਾਣੇਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍વਾ। ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਾਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ।
12.Bāhullikoti paccayabāhulliko. Padhānavibbhantoti padhānato dukkaracaraṇato parihīno. Natthi ettha agāriyaṃ, agārassa hitaṃ kasigorakkhādikammanti anagāriyā, pabbajjā, taṃ anagāriyaṃ. Pabbajantīti upagacchanti. Tadanuttaranti taṃ anuttaraṃ. Brahmacariyapariyosānanti maggabrahmacariyassa pariyosānaṃ, arahattaphalanti attho. Tassa hi atthāya kulaputtā pabbajanti. Diṭṭheva dhammeti imasmiṃ paccakkhe attabhāve. Sayanti aparappaccayā . Abhiññā sacchikatvāti attanova ñāṇena paccakkhaṃ katvā. Upasampajjāti pāpuṇitvā.
ਇਰਿਯਾਯਾਤਿ ਦੁਕ੍ਕਰਇਰਿਯਾਯ। ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਤਿਆਦੀਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਤੋ ਲੋਕਿਯਞਾਣਤੋ ਉਪਰਿ ਅਰਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਅਲਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਲਮਰਿਯੋ। ਞਾਣਦਸ੍ਸਨવਿਸੇਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਨੋਤਿ ਨੁ। ਭਾਸਿਤਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏવਰੂਪਮੇਤਂ વਾਕ੍ਯਭੇਦਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇ ਚ ‘‘ਯਦਿ ਏਸ ਪਧਾਨਕਾਲੇ ‘ਅਹਂ ਅਰਹਾ’ਤਿ વਦੇਯ੍ਯ, ਮਯਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਹਾਮ, ਨ ਚਾਨੇਨ ਤਦਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਇਦਾਨਿ ਪਨ વਿਜ੍ਜਮਾਨਮੇવ ਗੁਣਂ વਦਤੀ’’ਤਿ ਏਕਪਦੇਨ ਸਤਿਂ ਲਭਿਤ੍વਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਗਾਰવਾ ਆવੁਸੋવਾਦਂ ਪਹਾਯ ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਅਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ।
Iriyāyāti dukkarairiyāya. Uttarimanussadhammātiādīsu manussadhammato lokiyañāṇato upari ariyaṃ kātuṃ alaṃ samattho alamariyo. Ñāṇadassanavisesoti sabbaññutaññāṇassa pubbabhāgaṃ adhippetaṃ. Noti nu. Bhāsitametanti evarūpametaṃ vākyabhedanti attho. Te ca ‘‘yadi esa padhānakāle ‘ahaṃ arahā’ti vadeyya, mayañca saddahāma, na cānena tadā vuttaṃ. Idāni pana vijjamānameva guṇaṃ vadatī’’ti ekapadena satiṃ labhitvā ‘‘buddho jāto’’ti uppannagāravā āvusovādaṃ pahāya ‘‘no hetaṃ, bhante’’ti āhaṃsu. Aññā cittanti aññāya arahattappattiyā cittaṃ.
੧੩. ਅਨ੍ਤਾਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਦ੍વੇ ਭਾਗਾ। ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗੋਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਕਿਲੇਸਕਾਮਸੁਖਸ੍ਸ ਅਨੁਭવੋ। ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਏવ વਾ ਆਮਿਸਸੁਖੇਨ ਅਲ੍ਲੀਯਨਤੋ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਤਿ વੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਗਮ੍ਮੋਤਿ ਗਾਮવਾਸੀਨਂ ਸਨ੍ਤਕੋ। ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ ਕਣ੍ਟਕਸੇਯ੍ਯਾਦਿਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨੁਯੋਗੋ। ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇ ਲੋਭੋ વਾ ਸਸ੍ਸਤੋ વਾ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋ, ਦੋਸੋ વਾ ਉਚ੍ਛੇਦੋ વਾ ਏਕੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
13.Antāti koṭṭhāsā dve bhāgā. Kāmesu kāmasukhallikānuyogoti vatthukāmesu kilesakāmasukhassa anubhavo. Kilesakāmā eva vā āmisasukhena allīyanato kāmasukhallikāti vuttāti daṭṭhabbā. Gammoti gāmavāsīnaṃ santako. Attakilamathānuyogoti attano kilamathassa kaṇṭakaseyyādidukkhassa anuyogo. Ubho anteti yathāvutte lobho vā sassato vā eko anto, doso vā ucchedo vā ekoti veditabbo.
ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀਤਿਆਦੀਸੁ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞਾਣਚਕ੍ਖੁਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ। ਦੁਤਿਯਂ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ। ਉਪਸਮੋਤਿ ਕਿਲੇਸੁਪਸਮੋ। ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਸਮ੍ਬੋਧੋ ਚ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿવੇਧੋવ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਸਙ੍ਖਤਧਾਤੁ। ਏਤੇਸਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪਟਿਪਦਂ ਥੋਮੇਤਿ। ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਞਾਣਂ। ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋਤਿ વਿਤਕ੍ਕੋ। ਸੇਸਂ ਧਮ੍ਮਤੋ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
Cakkhukaraṇītiādīsu attanā sampayuttañāṇacakkhuṃ karotīti cakkhukaraṇī. Dutiyaṃ tasseva vevacanaṃ. Upasamoti kilesupasamo. Abhiññā, sambodho ca catusaccapaṭivedhova. Nibbānaṃ asaṅkhatadhātu. Etesampi atthāya saṃvattatīti paṭipadaṃ thometi. Sammādiṭṭhīti ñāṇaṃ. Sammāsaṅkappoti vitakko. Sesaṃ dhammato suviññeyyameva.
੧੪. ਏવਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਮਗ੍ਗੇ ਏਕਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਦਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਜਾਤਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿਆਦੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਪ੍ਪવਤ੍ਤਿ ਇਧ ਜਾਤਿ ਨਾਮ, ਸਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭવੇਸੁ ਉਪਲਬ੍ਭਮਾਨਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ વਤ੍ਥੁਭਾવਤੋ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਏવਂ ਜਰਾਦੀਸੁ ਦੁਕ੍ਖવਤ੍ਥੁਕਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖવਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖવਸੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾ ਏવ। ਪੋਨੋਭવਿਕਾਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭવਕਰਣਂ ਪੁਨਬ੍ਭવੋ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ, ਪੁਨਬ੍ਭવੋ ਸੀਲਮੇਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਪੋਨੋਭવਿਕਾ। ਨਨ੍ਦਿਰਾਗਸਹਗਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਨਨ੍ਦਤਿ ਪਿਯਾਯਤੀਤਿ ਨਨ੍ਦੀ, ਸਾ ਏવ ਰਾਗੋਤਿ ਨਨ੍ਦਿਰਾਗੋਤਿ ਭਾવਪ੍ਪਧਾਨੋਯਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਨਨ੍ਦਿਰਾਗਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨ ਸਹਗਤਾਨਿ ਨਨ੍ਦਿਰਾਗਸਹਗਤਾ। ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭવੇ। ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਕਾਮਸ੍ਸਾਦਨવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਨਾਮ। ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਹ ਪવਤ੍ਤਾ ਭવਤਣ੍ਹਾ। ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਹ ਪવਤ੍ਤਾ વਿਭવਤਣ੍ਹਾ। ਅਸੇਸવਿਰਾਗਨਿਰੋਧੋਤਿਆਦਿਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਤ੍ਥ વਿਰਜ੍ਜਨਂ વਿਗਮਨਂ વਿਰਾਗੋ। ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਂ ਨਿਰੋਧੋ। ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਸੁਟ੍ਠੁ વਿਗਮੋવ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਅਸੇਸਾਯਪਿ ਤਣ੍ਹਾਯ વਿਰਾਗੋ, ਨਿਰੋਧੋ ਚ ਯੇਨ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਸੇਸવਿਰਾਗਨਿਰੋਧੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇવ। ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਤਂ ਆਗਮ੍ਮ ਤਣ੍ਹਂ, વਟ੍ਟਞ੍ਚ ਚਜਨ੍ਤਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਨ ਅਲ੍ਲੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਾਗੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਮੁਤ੍ਤਿ ਅਨਾਲਯੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
14. Evaṃ cattāropi magge ekato dassetvā idāni tehi maggehi paṭivijjhitabbāni cattāri ariyasaccāni dassetuṃ ‘‘idaṃ kho pana, bhikkhave’’tiādimāha. Jātipi dukkhātiādīsu tattha tattha bhave nibbattamānānaṃ sattānaṃ sabbapaṭhamaṃ rūpārūpadhammappavatti idha jāti nāma, sā ca tattha tattha bhavesu upalabbhamānānaṃ dukkhādīnaṃ vatthubhāvato dukkhā, evaṃ jarādīsu dukkhavatthukatāya dukkhatā veditabbā. Pañcupādānakkhandhā pana dukkhadukkhavipariṇāmadukkhasaṅkhāradukkhavasena dukkhā eva. Ponobhavikāti punabbhavakaraṇaṃ punabbhavo uttarapadalopena, punabbhavo sīlametissāti ponobhavikā. Nandirāgasahagatāti ettha rūpādīsu nandati piyāyatīti nandī, sā eva rāgoti nandirāgoti bhāvappadhānoyaṃ niddeso, nandirāgattanti attho. Tena sahagatāni nandirāgasahagatā. Tatra tatrāti tasmiṃ tasmiṃ bhave. Rūpādīsu chasu ārammaṇesu kāmassādanavasena pavattā kāmataṇhā nāma. Sassatadiṭṭhiyā saha pavattā bhavataṇhā. Ucchedadiṭṭhiyā saha pavattā vibhavataṇhā. Asesavirāganirodhotiādinā nibbānameva vuccati. Tattha virajjanaṃ vigamanaṃ virāgo. Nirujjhanaṃ nirodho. Ubhayenāpi suṭṭhu vigamova vuccati. Asesāyapi taṇhāya virāgo, nirodho ca yena hoti, so asesavirāganirodho, nibbānameva. Yasmā ca taṃ āgamma taṇhaṃ, vaṭṭañca cajanti paṭinissajjanti vimuccanti na allīyanti, tasmā cāgo paṭinissaggo mutti anālayoti vuccati.
੧੫. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਞਾਣવੇવਚਨਾਨੇવ।
15.Cakkhuntiādīni ñāṇavevacanāneva.
੧੬. ਯਾવਕੀવਞ੍ਚਾਤਿ ਯਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ। ਤਿਪਰਿવਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਚਞਾਣ, ਕਿਚ੍ਚਞਾਣ, ਕਤਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਰਿવਟ੍ਟਾਨਂ વਸੇਨ ਤਿਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ। ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਂ ਸਚ੍ਚਞਾਣਂ ਨਾਮ। ਤੇਸੁ ਏવ ‘‘ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਭਾવੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਜਾਨਨਞਾਣਂ ਕਿਚ੍ਚਞਾਣਂ ਨਾਮ। ‘‘ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਹੀਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਭਾવਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਕਤਭਾવਜਾਨਨਞਾਣਂ ਕਤਞਾਣਂ ਨਾਮ। ਦ੍વਾਦਸਾਕਾਰਨ੍ਤਿ ਤੇਸਮੇવ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਸਚ੍ਚੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਆਕਾਰਾਨਂ વਸੇਨ ਦ੍વਾਦਸਾਕਾਰਂ।
16.Yāvakīvañcāti yattakaṃ kālaṃ. Tiparivaṭṭanti saccañāṇa, kiccañāṇa, katañāṇasaṅkhātānaṃ tiṇṇaṃ parivaṭṭānaṃ vasena tiparivaṭṭaṃ ñāṇadassanaṃ. Ettha ca ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhasamudaya’’nti evaṃ catūsu saccesu yathābhūtañāṇaṃ saccañāṇaṃ nāma. Tesu eva ‘‘pariññeyyaṃ pahātabbaṃ sacchikātabbaṃ bhāvetabba’’nti evaṃ kattabbakiccajānanañāṇaṃ kiccañāṇaṃ nāma. ‘‘Pariññātaṃ pahīnaṃ sacchikataṃ bhāvita’’nti tassa kiccassa katabhāvajānanañāṇaṃ katañāṇaṃ nāma. Dvādasākāranti tesameva ekekasmiṃ sacce tiṇṇaṃ tiṇṇaṃ ākārānaṃ vasena dvādasākāraṃ.
ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਨ੍ਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਏવਂ ਨ ਪਟਿਜਾਨਿਂ। ਯਤੋ ਚ ਖੋਤਿ ਯਤੋ ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ । ਅਥਾਹਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਹਂ। ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇਤਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਮੇਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਆਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਮੇ વਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਕਾਰਣਤੋ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਅਕੁਪ੍ਪਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Abhisambuddhoti paccaññāsinti abhisambuddho arahattaṃ pattoti evaṃ na paṭijāniṃ. Yato ca khoti yato bodhimūle nisinnakālato paṭṭhāya . Athāhanti tato paraṃ ahaṃ. Ñāṇañca pana meti paccavekkhaṇañāṇaṃ sandhāya vadati. Akuppā metiādi tassa pavattiākāradassanaṃ. Tattha akuppā me vimuttīti arahattaphalaṃ tassa maggasaṅkhātakāraṇato ca ārammaṇato ca akuppatā veditabbā.
ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਨਿਗ੍ਗਾਥਸੁਤ੍ਤੇ। ਭਞ੍ਞਮਾਨੇਤਿ ਭਣਿਯਮਾਨੇ। ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਇਧ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਕਿਚ੍ਚਕਰਣਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿਆਦਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤੇਪਿ ਕਿਚ੍ਚવਸੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਪવਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ।
Imasmiṃ pana veyyākaraṇasminti niggāthasutte. Bhaññamāneti bhaṇiyamāne. Dhammacakkhunti idha catusaccadhammesu cakkhukiccakaraṇato sotāpattimaggo adhippeto. Yaṃ kiñcītiādi nibbānārammaṇattepi kiccavasena asammohato pavattidassanatthaṃ vuttaṃ.
੧੭. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਪਟਿવੇਧਞਾਣਧਮ੍ਮਞ੍ਚੇવ ਦੇਸਨਾਞਾਣਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਪવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ । ਓਭਾਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਾਨੁਭਾવੇਨ ਪવਤ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਉਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਫਰਿਤ੍વਾ ਠਿਤੋ ਓਭਾਸੋ।
17.Dhammacakkanti paṭivedhañāṇadhammañceva desanāñāṇadhammañca pavattanaṭṭhena cakkanti dhammacakkaṃ . Obhāsoti sabbaññutaññāṇānubhāvena pavatto cittapaccayautusamuṭṭhāno dasasahassilokadhātuṃ pharitvā ṭhito obhāso.
੧੮. ਦਿਟ੍ਠੋ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੋ ਏਤੇਨਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋ। ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਨ ਪਰਂ ਪਚ੍ਚੇਤਿ, ਪਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਯ ਏਤ੍ਥ ਨ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ। ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇ વੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ਤੇਨੇવ ਤਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਯਾਤਿ વਚਨਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਏવ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਭਗવਤੋ વਚਨੇਨਾ’ਤਿ ਇਦਂ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਸਦ੍ਦੋਪਲਕ੍ਖਿਤવਚਨਂ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁવਚਨਨ੍ਤਿਆਦਿਪਦવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ਮੁਸਾવਾਦવਗ੍ਗੋਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਦੇਤਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਭਗવਾ ਹਿ…ਪੇ॰… ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਚਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੪੫ ਭਿਕ੍ਖੂਪਦਭਾਜਨੀਯવਣ੍ਣਨਾ) ਇਮਿਨਾ વਚਨੇਨ ਸਮੇਤਿ। ਯਤ੍ਤਕਞ੍ਹਿ ਭਗવਤਾ ਨਿਯਮੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗਮੇવ। ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਪਨ ‘‘ਚਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਮਿਦ੍ਧਿਤੋ। ਲੋਕਿਯਸਮ੍ਪਦਾਹਿ ਉਪਰਿਭੂਤਾ ਸੇਟ੍ਠਭੂਤਾ ਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ।
18. Diṭṭho ariyasaccadhammo etenāti diṭṭhadhammo. Esa nayo sesesupi. Attano paccakkhato adhigatattā na paraṃ pacceti, parassa saddhāya ettha na pavattatīti aparappaccayo. Ehi bhikkhūti ettake vuttamatte pabbajjā, upasampadā ca sijjhati, teneva tattha iti-saddena paricchedo dassitoti vadanti. Keci pana ‘‘sammā dukkhassa antakiriyāyāti vacanapariyosāne eva upasampadā sijjhati, aṭṭhakathāyaṃ pana ‘ehi bhikkhūti bhagavato vacanenā’ti idaṃ ehibhikkhusaddopalakkhitavacanaṃ ehibhikkhuvacanantiādipadavasena vuttaṃ musāvādavaggotiādīsu viyā’’ti vadanti, tadetaṃ paṭhamapārājikaṭṭhakathāyaṃ ‘‘bhagavā hi…pe… ehi bhikkhu, cara brahmacariyaṃ sammā dukkhassa antakiriyāyā’’ti (pārā. aṭṭha. 1.45 bhikkhūpadabhājanīyavaṇṇanā) iminā vacanena sameti. Yattakañhi bhagavatā niyamena vuccati, tattakaṃ sabbampi aṅgameva. Sekkhaputhujjanānañhi etaṃ paripuṇṇaṃ vuccati, asekkhānaṃ pana ‘‘cara brahmacariya’’nti pariyosānanti daṭṭhabbaṃ sikkhattayasamiddhito. Lokiyasampadāhi uparibhūtā seṭṭhabhūtā sampadāti upasampadā.
੧੯-੨੧. ਨੀਹਾਰਭਤ੍ਤੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਗਾਮਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾ ਦਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤੋ। ਕਲ੍ਲਂ ਨੂਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਨੁ। ਏਤਂ ਮਮਾਤਿਆਦਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਗਾਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ।
19-21.Nīhārabhattoti bhikkhūhi gāmato nīharitvā dinnabhatto. Kallaṃ nūti yuttaṃ nu. Etaṃ mamātiādi yathākkamaṃ taṇhāmānadiṭṭhigāhānaṃ dassanaṃ.
੨੨-੨੩. ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਹਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਿਹਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤੀਤਿ વੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿવਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਤਿ। વਿਰਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ વਸੇਨ ਨ ਰਜ੍ਜਤਿ। વਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਫਲવਸੇਨ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। વਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ। ਕਰਣੀਯਂ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦਿવਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸવਿਧਂ ਕਿਚ੍ਚਂ। ਨਾਪਰਂ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥਭਾવਾਯ ਸੋਲ਼ਸਕਿਚ੍ਚਭਾવਾਯ, ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਾਯ વਾ ਅਪਰਂ ਪੁਨ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਕਿਚ੍ਚਂ ਮੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ। ਅਥ વਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥਭਾવਤੋ વਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਤੋ ਅਪਰਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
22-23.Tasmātihāti ettha tihāti nipātamattaṃ, tasmāti attho. Nibbindatīti vuṭṭhānagāminivipassanāvasena ukkaṇṭhati. Virajjatīti catunnaṃ maggānaṃ vasena na rajjati. Vimuccatīti phalavasena vimuccati. Vimuttasmintiādi paccavekkhaṇañāṇadassanaṃ. Brahmacariyanti maggabrahmacariyaṃ. Karaṇīyaṃ catūsu saccesu catūhi maggehi paccekaṃ kattabbaṃ pariññādivasena soḷasavidhaṃ kiccaṃ. Nāparaṃ itthattāyāti itthabhāvāya soḷasakiccabhāvāya, kilesakkhayāya vā aparaṃ puna maggabhāvanākiccaṃ me natthīti pajānāti. Atha vā itthattāyāti itthabhāvato vattamānakkhandhasantānato aparaṃ khandhasantānaṃ mayhaṃ na bhavissatīti attho.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੬. ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਕਥਾ • 6. Pañcavaggiyakathā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਕਥਾ • Pañcavaggiyakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pañcavaggiyakathāvaṇṇanā
ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • Dhammacakkappavattanasuttavaṇṇanā
ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • Anattalakkhaṇasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pañcavaggiyakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੬. ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਕਥਾ • 6. Pañcavaggiyakathā
