| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೫. ಗಹಪತಿವಗ್ಗೋ
5. Gahapativaggo
೧. ಪಞ್ಚವೇರಭಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Pañcaverabhayasuttavaṇṇanā
೪೧. ಯತೋತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ಅಯಞ್ಹಿ ತೋ-ಸದ್ದೋ ದಾ-ಸದ್ದೋ ವಿಯ ಇಧ ಕಾಲವಿಸಯೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯದಾ’’ತಿ। ಭಯವೇರಚೇತನಾಯೋತಿ ಭಾಯಿತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ಭಯಂ, ವೇರಪಸವನಟ್ಠೇನ ವೇರನ್ತಿ ಚ ಲದ್ಧನಾಮಾ ಚೇತನಾಯೋ। ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಯೋ ಹಿ ಯಸ್ಸ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಯಞ್ಚ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯನ್ತಿ, ಉಭಯೇ ಸಭಯಭೇರವಾತಿ ತೇ ಏವ ಭಾಯಿತಬ್ಬಭಯವೇರಜನಕಾವಾತಿ। ಸೋತಸ್ಸ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಅಧಿಗಮೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿ , ತದತ್ಥಾಯ ತತ್ಥ ಪತಿಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಯಙ್ಗಾನಿ, ತದುಭಯಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ದುವಿಧಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಯಾ ಅಙ್ಗ’’ನ್ತಿ, ಸೋತಾಪತ್ತಿಅತ್ಥಂ ಅಙ್ಗನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇತಿ ಯಂ ಸಯಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಫಲಪಟಿಲಾಭತೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ತದತ್ಥಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ಕಿಂ ಪನ ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸಪ್ಪುರಿಸಸಂಸೇವೋ’’ತಿಆದಿ। ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಅರಿಯಞಾಣಸಞ್ಞಾಣಜಾತಾ ಪಯಿರುಪಾಸನಾ, ಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ, ಯೋನಿಸೋ ಉಪಾಯೇನ ಅನಿಚ್ಚಾದಿತೋ ಮನಸಿ ಕರಣಂ ಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿಕಾರೋ, ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇನ್ತೇನ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಅನುಧಮ್ಮಪಟಿಪಜ್ಜನಂ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತೀತಿ ಏತಾನಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಯಾ ಅಙ್ಗಾನಿ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಸೋತಾಪತ್ತಿಅಙ್ಗನ್ತಿ ಪದಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಏವಂ ಆಗತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಠಿತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅಙ್ಗಂ। ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅಙ್ಗೀಯತಿ ಞಾಯತಿ ಏತೇನಾತಿ ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ಅಙ್ಗನ್ತಿಪಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇದಂ ಪಚ್ಛಾ ವುತ್ತಂ ಅಙ್ಗಂ। ದೋಸೇಹಿ ಆರಕಾತಿ ಅರಿಯೋತಿ ಆಹ ‘‘ನಿದ್ದೋಸೋ’’ತಿ। ಕಥಂ ಅವಿಜ್ಜಾ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಪಚ್ಚಯೋತಿಆದಿನಾ ಕೇನಚಿಪಿ ಅನುಪಾರಮ್ಭಿಯತ್ತಾ ನಿರುಪಾರಮ್ಭೋ। ಞಾಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ನಿದ್ದೋಸೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ನಿರುಪಾರಮ್ಭೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಉಭಯಮ್ಪಿ ಪನ ಸನ್ಧಾಯ ಉಭಯಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಅಪರೇ। ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋ ಏತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ತಥಾ ಹಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಪರಾಪರಂ ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯಾ’’ತಿ। ನ ಹಿ ಮಗ್ಗಞಾಣಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾತಿ। ಸಮ್ಮಾ ಉಪಾಯತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನೇ ಯಾಥಾವತೋ ಞಾಯತೀತಿ ಞಾಯೋ, ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋ। ಞಾಣಂ ಪನ ಞಾಯತಿ ಸೋ ಏತೇನಾತಿ ಞಾಯೋ।
41.Yatoti yasmiṃ kāle. Ayañhi to-saddo dā-saddo viya idha kālavisayo. Tenāha ‘‘yadā’’ti. Bhayaveracetanāyoti bhāyitabbaṭṭhena bhayaṃ, verapasavanaṭṭhena veranti ca laddhanāmā cetanāyo. Pāṇātipātādayo hi yassa pavattanti, yañca uddissa pavattiyanti, ubhaye sabhayabheravāti te eva bhāyitabbabhayaverajanakāvāti. Sotassa ariyamaggassa ādito paṭṭhāya paṭipattiadhigamo sotāpatti , tadatthāya tattha patiṭṭhitassa ca aṅgāni sotāpattiyaṅgāni, tadubhayaṃ sandhāyāha ‘‘duvidhaṃ sotāpattiyā aṅga’’nti, sotāpattiatthaṃ aṅganti attho. Yaṃ pubbabhāgeti yaṃ sayaṃ sotāpattimaggaphalapaṭilābhato pubbabhāge tadatthāya saṃvattati. Kiṃ pana tanti āha ‘‘sappurisasaṃsevo’’tiādi. Sappurisānaṃ buddhādīnaṃ ariyañāṇasaññāṇajātā payirupāsanā, saddhammassavanaṃ catusaccadhammassavanaṃ, yoniso upāyena aniccādito manasi karaṇaṃ yoniso manasikāro, ussukkāpentena dhammassa nibbānassa anudhammapaṭipajjanaṃ dhammānudhammapaṭipattīti etāni sotāpattiyā aṅgāni. Aṭṭhakathāyaṃ pana sotāpattiaṅganti padaṃ apekkhitvā ‘‘evaṃ āgata’’nti vuttaṃ. Ṭhitassa puggalassa aṅgaṃ. Sotāpanno aṅgīyati ñāyati etenāti sotāpannassa aṅgantipi vuccati. Idaṃ pacchā vuttaṃ aṅgaṃ. Dosehi ārakāti ariyoti āha ‘‘niddoso’’ti. Kathaṃ avijjā saṅkhārānaṃ paccayotiādinā kenacipi anupārambhiyattā nirupārambho. Ñāṇaṃ sandhāya ‘‘niddoso’’ti vuttaṃ, paṭiccasamuppādaṃ sandhāya ‘‘nirupārambho’’ti vadanti. Ubhayampi pana sandhāya ubhayaṃ vuttanti apare. Paṭiccasamuppādo ettha adhippeto. Tathā hi vuttaṃ ‘‘aparāparaṃ uppannāya vipassanāpaññāyā’’ti. Na hi maggañāṇaṃ vipassanāpaññāti. Sammā upāyattā tassa paṭiccasamuppanne yāthāvato ñāyatīti ñāyo, paṭiccasamuppādo. Ñāṇaṃ pana ñāyati so etenāti ñāyo.
ತತ್ಥಾತಿ ನಿರಯೇ। ಮಗ್ಗಸೋತನ್ತಿ ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಸೋತಂ। ಆಪನ್ನೋತಿ ಅಧಿಗತೋ। ಅಪಾಯೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನಸಙ್ಖಾತೋ ವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ ಏತಸ್ಸಾತಿ ವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ, ನ ವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ। ಪರಂ ಅಯನನ್ತಿ ಅತಿವಿಯ ಸವಿಸಯೇ ಅಯಿತಬ್ಬಂ ಬುಜ್ಝಿತಬ್ಬಂ। ಯೇಸಞ್ಹಿ ಧಾತೂನಂ ಗತಿಅತ್ಥೋ, ಬುದ್ಧಿಪಿ ತೇಸಂ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅವಸ್ಸಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝನಕೋ’’ತಿ।
Tatthāti niraye. Maggasotanti maggassa sotaṃ. Āpannoti adhigato. Apāyesu uppajjanasaṅkhāto vinipātadhammo etassāti vinipātadhammo, na vinipātadhammo avinipātadhammo. Paraṃ ayananti ativiya savisaye ayitabbaṃ bujjhitabbaṃ. Yesañhi dhātūnaṃ gatiattho, buddhipi tesaṃ attho. Tenāha ‘‘avassaṃ abhisambujjhanako’’ti.
ಪಾಣಾತಿಪಾತಕಮ್ಮಕಾರಣಾತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕರಣಹೇತು। ವೇರಂ ವುಚ್ಚತಿ ವಿರೋಧೋ, ತದೇವ ಭಾಯಿತಬ್ಬತೋ ಭಯನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಭಯಂ ವೇರನ್ತಿ ಅತ್ಥತೋ ಏಕ’’ನ್ತಿ। ಇದಂ ಬಾಹಿರಂ ವೇರಂ ನಾಮ ತಸ್ಸ ವೇರಸ್ಸ ಮೂಲಭೂತತೋ ವೇರಕಾರಪುಗ್ಗಲತೋ ಬಹಿಭಾವತ್ತಾ। ತೇನೇವ ಹಿ ತಸ್ಸ ವೇರಕಾರಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವೇರಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಇದಂ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕವೇರಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತನ್ನಿಸ್ಸಿತಸ್ಸ ವೇರಸ್ಸ ಮೂಲಭೂತಾ ವೇರಕಾರಪುಗ್ಗಲಚೇತನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪಹರಿತುಂ ಅಸಮತ್ಥಸ್ಸಪೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ನ ಹಿ ನೇರಯಿಕಾ ನಿರಯಪಾಲೇಸು ಪಟಿಪಹರಿತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ನಿರಯಪಾಲಸ್ಸ ಚೇತನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಏತೇನ ‘‘ಅತ್ಥಿ ನಿರಯೇ ನಿರಯಪಾಲಾ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಯಂ ಪನೇತಂ ಬಾಹಿರವೇರನ್ತಿ ಯಮಿದಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಂ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಞ್ಚ ಬಾಹಿರಂ ವೇರಂ। ಪುಗ್ಗಲವೇರನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಅತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಕೇವಲಂ ಪರಪುಗ್ಗಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನಮತ್ತಂ ವೇರನ್ತಿ ಕತ್ವಾ। ಅತ್ಥತೋ ಏಕಮೇವ ‘‘ಚೇತಸಿಕ’’ನ್ತಿ ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ವುತ್ತತ್ತಾ। ಸೇಸಪದೇಸೂತಿ ‘‘ಅದಿನ್ನಾದಾನಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಆಗತೇಸು ಸೇಸಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು। ಅತ್ಥೋ ಭಗ್ಗೋತಿ ಅತ್ಥೋ ಧಂಸಿತೋ । ಅಧಿಗತೇನಾತಿ ಮಗ್ಗೇನ ಅಧಿಗತೇನ। ‘‘ಅಭಿಗತೇನಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಅಧಿವುತ್ತೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಚಲಪ್ಪಸಾದೇನಾ’’ತಿ।
Pāṇātipātakammakāraṇāti pāṇātipātasaṅkhātassa pāpakammassa karaṇahetu. Veraṃ vuccati virodho, tadeva bhāyitabbato bhayanti āha ‘‘bhayaṃ veranti atthato eka’’nti. Idaṃ bāhiraṃ veraṃ nāma tassa verassa mūlabhūtato verakārapuggalato bahibhāvattā. Teneva hi tassa verakārapuggalassa uppannaṃ veraṃ sandhāya ‘‘idaṃ ajjhattikaveraṃ nāmā’’ti vuttaṃ, tannissitassa verassa mūlabhūtā verakārapuggalacetanā uppajjati paharituṃ asamatthassapīti adhippāyo. Na hi nerayikā nirayapālesu paṭipaharituṃ sakkonti. Nirayapālassa cetanā uppajjatīti etena ‘‘atthi niraye nirayapālā’’ti dasseti. Yaṃ panetaṃ bāhiraveranti yamidaṃ diṭṭhadhammikaṃ samparāyikañca bāhiraṃ veraṃ. Puggalaveranti vuttaṃ attakiccaṃ sādhetuṃ asakkonto kevalaṃ parapuggale uppannamattaṃ veranti katvā. Atthato ekameva ‘‘cetasika’’nti visesetvā vuttattā. Sesapadesūti ‘‘adinnādānapaccayā’’tiādinā āgatesu sesakoṭṭhāsesu. Attho bhaggoti attho dhaṃsito . Adhigatenāti maggena adhigatena. ‘‘Abhigatenā’’tipi pāṭho, adhivuttenāti attho. Tenāha ‘‘acalappasādenā’’ti.
ಪಞ್ಚವೇರಭಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Pañcaverabhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೧. ಪಞ್ಚವೇರಭಯಸುತ್ತಂ • 1. Pañcaverabhayasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೧. ಪಞ್ಚವೇರಭಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Pañcaverabhayasuttavaṇṇanā
