| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੫. ਗਹਪਤਿવਗ੍ਗੋ
5. Gahapativaggo
੧. ਪਞ੍ਚવੇਰਭਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
1. Pañcaverabhayasuttavaṇṇanā
੪੧. ਗਹਪਤਿવਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮੇ ਯਤੋਤਿ ਯਦਾ। ਭਯਾਨਿ વੇਰਾਨੀਤਿ ਭਯવੇਰਚੇਤਨਾਯੋ। ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਹੀਤਿ ਦੁવਿਧਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗਂ, (ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਙ੍ਗਂ,) ਯਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਪਟਿਲਾਭਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ, ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸੇવੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੧੧) ਏવਂ ਆਗਤਂ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਗੁਣਸ੍ਸ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍વਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ, ਯਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਬੁਦ੍ਧੇ ਅવੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦਾਦੀਨਂ ਏਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਇਦਮਿਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਅਰਿਯੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸੋ ਨਿਰੁਪਾਰਮ੍ਭੋ। ਞਾਯੋਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਞਤ੍વਾ ਠਿਤਞਾਣਮ੍ਪਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋਪਿ। ਯਥਾਹ – ‘‘ਞਾਯੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ, ਅਰਿਯੋਪਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਞਾਯੋ’’ਤਿ। ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ। ਸੁਦਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦਿਟ੍ਠੋ।
41. Gahapativaggassa paṭhame yatoti yadā. Bhayāni verānīti bhayaveracetanāyo. Sotāpattiyaṅgehīti duvidhaṃ sotāpattiyā aṅgaṃ, (sotāpattiyā ca aṅgaṃ,) yaṃ pubbabhāge sotāpattipaṭilābhāya saṃvattati, ‘‘sappurisasaṃsevo saddhammassavanaṃ yonisomanasikāro dhammānudhammappaṭipattī’’ti (dī. ni. 3.311) evaṃ āgataṃ, paṭiladdhaguṇassa ca sotāpattiṃ patvā ṭhitassa aṅgaṃ, yaṃ sotāpannassa aṅgantipi vuccati, buddhe aveccappasādādīnaṃ etaṃ adhivacanaṃ. Idamidha adhippetaṃ. Ariyoti niddoso nirupārambho. Ñāyoti paṭiccasamuppannaṃ ñatvā ṭhitañāṇampi paṭiccasamuppādopi. Yathāha – ‘‘ñāyo vuccati paṭiccasamuppādo, ariyopi aṭṭhaṅgiko maggo ñāyo’’ti. Paññāyāti aparāparaṃ uppannāya vipassanāpaññāya. Sudiṭṭho hotīti aparāparaṃ uppajjitvā dassanavasena suṭṭhu diṭṭho.
ਖੀਣਨਿਰਯੋਤਿਆਦੀਸੁ ਆਯਤਿਂ ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤਾਯ ਖੀਣੋ ਨਿਰਯੋ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਸੋ ਅਹਂ ਖੀਣਨਿਰਯੋ। ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ। ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਮਗ੍ਗਸੋਤਂ ਆਪਨ੍ਨੋ। ਅવਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋਤਿ ਨ વਿਨਿਪਾਤਸਭਾવੋ । ਨਿਯਤੋਤਿ ਪਠਮਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮੇਨ ਨਿਯਤੋ। ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਨੋਤਿ ਉਤ੍ਤਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿ ਪਰਂ ਅਯਨਂ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਸੋਹਂ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਨੋ, ਤਂ ਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅવਸ੍ਸਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਨਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Khīṇanirayotiādīsu āyatiṃ tattha anuppajjanatāya khīṇo nirayo mayhanti so ahaṃ khīṇanirayo. Esa nayo sabbattha. Sotāpannoti maggasotaṃ āpanno. Avinipātadhammoti na vinipātasabhāvo . Niyatoti paṭhamamaggasaṅkhātena sammattaniyāmena niyato. Sambodhiparāyanoti uttarimaggattayasaṅkhāto sambodhi paraṃ ayanaṃ mayhanti sohaṃ sambodhiparāyano, taṃ sambodhiṃ avassaṃ abhisambujjhanakoti attho.
ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾ। ਭਯਂ વੇਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ। વੇਰਞ੍ਚ ਨਾਮੇਤਂ ਦੁવਿਧਂ ਹੋਤਿ ਬਾਹਿਰਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ। ਏਕੇਨ ਹਿ ਏਕਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਮਾਰਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਏਤੇਨ ਕਿਰ ਮੇ ਪਿਤਾ ਮਾਰਿਤੋ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਂਯੇવ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਸਿਤਂ ਸਤ੍ਥਂ ਆਦਾਯ ਚਰਤਿ। ਯਾ ਤਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨવੇਰਚੇਤਨਾ, ਇਦਂ ਬਾਹਿਰਂ વੇਰਂ ਨਾਮ। ਯਾ ਪਨ ਇਤਰਸ੍ਸ ‘‘ਅਯਂ ਕਿਰ ਮਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚਰਤਿ, ਅਹਮੇવ ਨਂ ਪਠਮਤਰਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚੇਤਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ વੇਰਂ ਨਾਮ। ਇਦਂ ਤਾવ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਮੇવ। ਯਾ ਪਨ ਤਂ ਨਿਰਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਏਤਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਜਲਿਤਂ ਅਯਮੁਗ੍ਗਰਂ ਗਣ੍ਹਤੋ ਨਿਰਯਪਾਲਸ੍ਸ ਚੇਤਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ ਬਾਹਿਰવੇਰਂ। ਯਾ ਚਸ੍ਸ ‘‘ਅਯਂ ਨਿਦ੍ਦੋਸਂ ਮਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਹਮੇવ ਨਂ ਪਠਮਤਰਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚੇਤਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤવੇਰਂ। ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬਾਹਿਰવੇਰਂ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲવੇਰ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇવ। ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏવਂ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮਮ ਭਣ੍ਡਂ ਹਟਂ , ਮਯ੍ਹਂ ਦਾਰੇਸੁ ਚਾਰਿਤ੍ਤਂ ਆਪਨ੍ਨਂ, ਮੁਸਾ વਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥੋ ਭਗ੍ਗੋ, ਸੁਰਾਮਦਮਤ੍ਤੇਨ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ વੇਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਅવੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨਾਤਿ ਅਧਿਗਤੇਨ ਅਚਲਪ੍ਪਸਾਦੇਨ। ਅਰਿਯਕਨ੍ਤੇਹੀਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸੀਲੇਹਿ। ਤਾਨਿ ਹਿ ਅਰਿਯਾਨਂ ਕਨ੍ਤਾਨਿ ਪਿਯਾਨਿ। ਭવਨ੍ਤਰਗਤਾਪਿ ਅਰਿਯਾ ਤਾਨਿ ਨ વਿਜਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਰਿਯਕਨ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਯਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વੁਤ੍ਤਮੇવ। ਪਠਮਂ।
Pāṇātipātapaccayāti pāṇātipātakammakāraṇā. Bhayaṃ veranti atthato ekaṃ. Verañca nāmetaṃ duvidhaṃ hoti bāhiraṃ ajjhattikanti. Ekena hi ekassa pitā mārito hoti, so cintesi ‘‘etena kira me pitā mārito, ahampi taṃyeva māressāmī’’ti nisitaṃ satthaṃ ādāya carati. Yā tassa abbhantare uppannaveracetanā, idaṃ bāhiraṃ veraṃ nāma. Yā pana itarassa ‘‘ayaṃ kira maṃ māressāmīti carati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ māressāmī’’ti cetanā uppajjati, idaṃ ajjhattikaṃ veraṃ nāma. Idaṃ tāva ubhayampi diṭṭhadhammikameva. Yā pana taṃ niraye uppannaṃ disvā ‘‘etaṃ paharissāmī’’ti jalitaṃ ayamuggaraṃ gaṇhato nirayapālassa cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ bāhiraveraṃ. Yā cassa ‘‘ayaṃ niddosaṃ maṃ paharissāmīti āgacchati, ahameva naṃ paṭhamataraṃ paharissāmī’’ti cetanā uppajjati, idamassa samparāyikaṃ ajjhattaveraṃ. Yaṃ panetaṃ bāhiraveraṃ, taṃ aṭṭhakathāyaṃ ‘‘puggalavera’’nti vuttaṃ. Dukkhaṃ domanassanti atthato ekameva. Yathā cettha, evaṃ sesapadesupi ‘‘iminā mama bhaṇḍaṃ haṭaṃ , mayhaṃ dāresu cārittaṃ āpannaṃ, musā vatvā attho bhaggo, surāmadamattena idaṃ nāma kata’’ntiādinā nayena veruppatti veditabbā. Aveccappasādenāti adhigatena acalappasādena. Ariyakantehīti pañcahi sīlehi. Tāni hi ariyānaṃ kantāni piyāni. Bhavantaragatāpi ariyā tāni na vijahanti, tasmā ‘‘ariyakantānī’’ti vuccanti. Sesamettha yaṃ vattabbaṃ siyā, taṃ sabbaṃ visuddhimagge anussatiniddese vuttameva. Paṭhamaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੧. ਪਞ੍ਚવੇਰਭਯਸੁਤ੍ਤਂ • 1. Pañcaverabhayasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੧. ਪਞ੍ਚવੇਰਭਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Pañcaverabhayasuttavaṇṇanā
