| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੫. ਗਹਪਤਿવਗ੍ਗੋ
5. Gahapativaggo
੧. ਪਞ੍ਚવੇਰਭਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
1. Pañcaverabhayasuttavaṇṇanā
੪੧. ਯਤੋਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਤੋ-ਸਦ੍ਦੋ ਦਾ-ਸਦ੍ਦੋ વਿਯ ਇਧ ਕਾਲવਿਸਯੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਦਾ’’ਤਿ। ਭਯવੇਰਚੇਤਨਾਯੋਤਿ ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਭਯਂ, વੇਰਪਸવਨਟ੍ਠੇਨ વੇਰਨ੍ਤਿ ਚ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾ ਚੇਤਨਾਯੋ। ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਯੋ ਹਿ ਯਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ, ਉਭਯੇ ਸਭਯਭੇਰવਾਤਿ ਤੇ ਏવ ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਭਯવੇਰਜਨਕਾવਾਤਿ। ਸੋਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਅਧਿਗਮੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿ , ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਤਤ੍ਥ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗਾਨਿ, ਤਦੁਭਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਦੁવਿਧਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥਂ ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਤਿ ਯਂ ਸਯਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਫਲਪਟਿਲਾਭਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤਿ। ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸੇવੋ’’ਤਿਆਦਿ। ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਰਿਯਞਾਣਸਞ੍ਞਾਣਜਾਤਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨਾ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਂ, ਯੋਨਿਸੋ ਉਪਾਯੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਮਨਸਿ ਕਰਣਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਅਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਜ੍ਜਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਤਾਨਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾਨਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਏવਂ ਆਗਤ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ। ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਙ੍ਗੀਯਤਿ ਞਾਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਦਂ ਪਚ੍ਛਾ વੁਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਂ। ਦੋਸੇਹਿ ਆਰਕਾਤਿ ਅਰਿਯੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਦ੍ਦੋਸੋ’’ਤਿ। ਕਥਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿਆਦਿਨਾ ਕੇਨਚਿਪਿ ਅਨੁਪਾਰਮ੍ਭਿਯਤ੍ਤਾ ਨਿਰੁਪਾਰਮ੍ਭੋ। ਞਾਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨਿਦ੍ਦੋਸੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨਿਰੁਪਾਰਮ੍ਭੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯ ਉਭਯਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ। ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ। ਤਥਾ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਪਰਾਪਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ। ਨ ਹਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਤਿ। ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਾਯਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਯਾਥਾવਤੋ ਞਾਯਤੀਤਿ ਞਾਯੋ, ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ। ਞਾਣਂ ਪਨ ਞਾਯਤਿ ਸੋ ਏਤੇਨਾਤਿ ਞਾਯੋ।
41.Yatoti yasmiṃ kāle. Ayañhi to-saddo dā-saddo viya idha kālavisayo. Tenāha ‘‘yadā’’ti. Bhayaveracetanāyoti bhāyitabbaṭṭhena bhayaṃ, verapasavanaṭṭhena veranti ca laddhanāmā cetanāyo. Pāṇātipātādayo hi yassa pavattanti, yañca uddissa pavattiyanti, ubhaye sabhayabheravāti te eva bhāyitabbabhayaverajanakāvāti. Sotassa ariyamaggassa ādito paṭṭhāya paṭipattiadhigamo sotāpatti , tadatthāya tattha patiṭṭhitassa ca aṅgāni sotāpattiyaṅgāni, tadubhayaṃ sandhāyāha ‘‘duvidhaṃ sotāpattiyā aṅga’’nti, sotāpattiatthaṃ aṅganti attho. Yaṃ pubbabhāgeti yaṃ sayaṃ sotāpattimaggaphalapaṭilābhato pubbabhāge tadatthāya saṃvattati. Kiṃ pana tanti āha ‘‘sappurisasaṃsevo’’tiādi. Sappurisānaṃ buddhādīnaṃ ariyañāṇasaññāṇajātā payirupāsanā, saddhammassavanaṃ catusaccadhammassavanaṃ, yoniso upāyena aniccādito manasi karaṇaṃ yoniso manasikāro, ussukkāpentena dhammassa nibbānassa anudhammapaṭipajjanaṃ dhammānudhammapaṭipattīti etāni sotāpattiyā aṅgāni. Aṭṭhakathāyaṃ pana sotāpattiaṅganti padaṃ apekkhitvā ‘‘evaṃ āgata’’nti vuttaṃ. Ṭhitassa puggalassa aṅgaṃ. Sotāpanno aṅgīyati ñāyati etenāti sotāpannassa aṅgantipi vuccati. Idaṃ pacchā vuttaṃ aṅgaṃ. Dosehi ārakāti ariyoti āha ‘‘niddoso’’ti. Kathaṃ avijjā saṅkhārānaṃ paccayotiādinā kenacipi anupārambhiyattā nirupārambho. Ñāṇaṃ sandhāya ‘‘niddoso’’ti vuttaṃ, paṭiccasamuppādaṃ sandhāya ‘‘nirupārambho’’ti vadanti. Ubhayampi pana sandhāya ubhayaṃ vuttanti apare. Paṭiccasamuppādo ettha adhippeto. Tathā hi vuttaṃ ‘‘aparāparaṃ uppannāya vipassanāpaññāyā’’ti. Na hi maggañāṇaṃ vipassanāpaññāti. Sammā upāyattā tassa paṭiccasamuppanne yāthāvato ñāyatīti ñāyo, paṭiccasamuppādo. Ñāṇaṃ pana ñāyati so etenāti ñāyo.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਨਿਰਯੇ। ਮਗ੍ਗਸੋਤਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸੋਤਂ। ਆਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਧਿਗਤੋ। ਅਪਾਯੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਸਙ੍ਖਾਤੋ વਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ વਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ, ਨ વਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ ਅવਿਨਿਪਾਤਧਮ੍ਮੋ। ਪਰਂ ਅਯਨਨ੍ਤਿ ਅਤਿવਿਯ ਸવਿਸਯੇ ਅਯਿਤਬ੍ਬਂ ਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਂ। ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਧਾਤੂਨਂ ਗਤਿਅਤ੍ਥੋ, ਬੁਦ੍ਧਿਪਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅવਸ੍ਸਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਨਕੋ’’ਤਿ।
Tatthāti niraye. Maggasotanti maggassa sotaṃ. Āpannoti adhigato. Apāyesu uppajjanasaṅkhāto vinipātadhammo etassāti vinipātadhammo, na vinipātadhammo avinipātadhammo. Paraṃ ayananti ativiya savisaye ayitabbaṃ bujjhitabbaṃ. Yesañhi dhātūnaṃ gatiattho, buddhipi tesaṃ attho. Tenāha ‘‘avassaṃ abhisambujjhanako’’ti.
ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਰਣਹੇਤੁ। વੇਰਂ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਰੋਧੋ, ਤਦੇવ ਭਾਯਿਤਬ੍ਬਤੋ ਭਯਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਭਯਂ વੇਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ। ਇਦਂ ਬਾਹਿਰਂ વੇਰਂ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸ વੇਰਸ੍ਸ ਮੂਲਭੂਤਤੋ વੇਰਕਾਰਪੁਗ੍ਗਲਤੋ ਬਹਿਭਾવਤ੍ਤਾ। ਤੇਨੇવ ਹਿ ਤਸ੍ਸ વੇਰਕਾਰਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ વੇਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਇਦਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕવੇਰਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ વੇਰਸ੍ਸ ਮੂਲਭੂਤਾ વੇਰਕਾਰਪੁਗ੍ਗਲਚੇਤਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪਹਰਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਸ੍ਸਪੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਨ ਹਿ ਨੇਰਯਿਕਾ ਨਿਰਯਪਾਲੇਸੁ ਪਟਿਪਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਨਿਰਯਪਾਲਸ੍ਸ ਚੇਤਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਤੇਨ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇ ਨਿਰਯਪਾਲਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬਾਹਿਰવੇਰਨ੍ਤਿ ਯਮਿਦਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਞ੍ਚ ਬਾਹਿਰਂ વੇਰਂ। ਪੁਗ੍ਗਲવੇਰਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਕੇવਲਂ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤਂ વੇਰਨ੍ਤਿ ਕਤ੍વਾ। ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇવ ‘‘ਚੇਤਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વਿਸੇਸੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ। ਸੇਸਪਦੇਸੂਤਿ ‘‘ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਗਤੇਸੁ ਸੇਸਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ। ਅਤ੍ਥੋ ਭਗ੍ਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਧਂਸਿਤੋ । ਅਧਿਗਤੇਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਧਿਗਤੇਨ। ‘‘ਅਭਿਗਤੇਨਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਧਿવੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਚਲਪ੍ਪਸਾਦੇਨਾ’’ਤਿ।
Pāṇātipātakammakāraṇāti pāṇātipātasaṅkhātassa pāpakammassa karaṇahetu. Veraṃ vuccati virodho, tadeva bhāyitabbato bhayanti āha ‘‘bhayaṃ veranti atthato eka’’nti. Idaṃ bāhiraṃ veraṃ nāma tassa verassa mūlabhūtato verakārapuggalato bahibhāvattā. Teneva hi tassa verakārapuggalassa uppannaṃ veraṃ sandhāya ‘‘idaṃ ajjhattikaveraṃ nāmā’’ti vuttaṃ, tannissitassa verassa mūlabhūtā verakārapuggalacetanā uppajjati paharituṃ asamatthassapīti adhippāyo. Na hi nerayikā nirayapālesu paṭipaharituṃ sakkonti. Nirayapālassa cetanā uppajjatīti etena ‘‘atthi niraye nirayapālā’’ti dasseti. Yaṃ panetaṃ bāhiraveranti yamidaṃ diṭṭhadhammikaṃ samparāyikañca bāhiraṃ veraṃ. Puggalaveranti vuttaṃ attakiccaṃ sādhetuṃ asakkonto kevalaṃ parapuggale uppannamattaṃ veranti katvā. Atthato ekameva ‘‘cetasika’’nti visesetvā vuttattā. Sesapadesūti ‘‘adinnādānapaccayā’’tiādinā āgatesu sesakoṭṭhāsesu. Attho bhaggoti attho dhaṃsito . Adhigatenāti maggena adhigatena. ‘‘Abhigatenā’’tipi pāṭho, adhivuttenāti attho. Tenāha ‘‘acalappasādenā’’ti.
ਪਞ੍ਚવੇਰਭਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pañcaverabhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੧. ਪਞ੍ਚવੇਰਭਯਸੁਤ੍ਤਂ • 1. Pañcaverabhayasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੧. ਪਞ੍ਚવੇਰਭਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Pañcaverabhayasuttavaṇṇanā
