| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / කථාවත්‌ථුපාළි • Kathāvatthupāḷi |
10. දසමවග්‌ගො
10. Dasamavaggo
(98) 4. පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා කුසලාපි අකුසලාපීතිකථා
(98) 4. Pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpītikathā
580. පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා කුසලාපි අකුසලාපීති? ආමන්‌තා. නනු පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා උප්‌පන්‌නවත්‌ථුකා උප්‌පන්‌නාරම්‌මණාති? ආමන්‌තා. හඤ්‌චි පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා උප්‌පන්‌නවත්‌ථුකා උප්‌පන්‌නාරම්‌මණා, නො ච වත රෙ වත්‌තබ්‌බෙ – ‘‘පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා කුසලාපි අකුසලාපී’’ති. නනු පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා පුරෙජාතවත්‌ථුකා පුරෙජාතාරම්‌මණා අජ්‌ඣත්‌තිකවත්‌ථුකා බාහිරාරම්‌මණා අසම්‌භින්‌නවත්‌ථුකා අසම්‌භින්‌නාරම්‌මණා නානාවත්‌ථුකා නානාරම්‌මණා න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස ගොචරවිසයං පච්‌චනුභොන්‌ති, න අසමන්‌නාහාරා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, න අමනසිකාරා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, න අබ්‌බොකිණ්‌ණා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, න අපුබ්‌බං අචරිමං උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, න අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස සමනන්‌තරා උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, නනු පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා අනාභොගාති? ආමන්‌තා. හඤ්‌චි පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා අනාභොගා, නො ච වත රෙ වත්‌තබ්‌බෙ – ‘‘පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා කුසලාපි අකුසලාපී’’ති.
580. Pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpīti? Āmantā. Nanu pañcaviññāṇā uppannavatthukā uppannārammaṇāti? Āmantā. Hañci pañcaviññāṇā uppannavatthukā uppannārammaṇā, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpī’’ti. Nanu pañcaviññāṇā purejātavatthukā purejātārammaṇā ajjhattikavatthukā bāhirārammaṇā asambhinnavatthukā asambhinnārammaṇā nānāvatthukā nānārammaṇā na aññamaññassa gocaravisayaṃ paccanubhonti, na asamannāhārā uppajjanti, na amanasikārā uppajjanti, na abbokiṇṇā uppajjanti, na apubbaṃ acarimaṃ uppajjanti, na aññamaññassa samanantarā uppajjanti, nanu pañcaviññāṇā anābhogāti? Āmantā. Hañci pañcaviññāṇā anābhogā, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpī’’ti.
581. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං කුසලන්‌ති? ආමන්‌තා. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං සුඤ්‌ඤතං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං සුඤ්‌ඤතං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? ආමන්‌තා. චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච සුඤ්‌ඤතඤ්‌ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණන්‌ති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ. චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච සුඤ්‌ඤතඤ්‌ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණන්‌ති? ආමන්‌තා. චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච සුඤ්‌ඤතඤ්‌ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණ’’න්‌ති – අත්‌ථෙව සුත්‌තන්‌තොති? නත්‌ථි. ‘‘චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණ’’න්‌ති – අත්‌ථෙව සුත්‌තන්‌තොති? ආමන්‌තා . හඤ්‌චි ‘‘චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච රූපෙ ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණ’’න්‌ති – අත්‌ථෙව සුත්‌තන්‌තො, නො ච වත රෙ වත්‌තබ්‌බෙ – ‘‘චක්‌ඛුඤ්‌ච පටිච්‌ච සුඤ්‌ඤතඤ්‌ච උප්‌පජ්‌ජති චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණ’’න්‌ති.
581. Cakkhuviññāṇaṃ kusalanti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇanti? Na hevaṃ vattabbe. Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇanti? Āmantā. Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttantoti? Natthi. ‘‘Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttantoti? Āmantā . Hañci ‘‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttanto, no ca vata re vattabbe – ‘‘cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti.
582. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං කුසලම්‌පි අකුසලම්‌පීති? ආමන්‌තා. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අතීතානාගතං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.…. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං කුසලම්‌පි අකුසලම්‌පීති? ආමන්‌තා. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං ඵස්‌සං ආරබ්‌භ…පෙ.… චිත්‌තං ආරබ්‌භ… චක්‌ඛුං ආරබ්‌භ…පෙ.… කායං ආරබ්‌භ… සද්‌දං ආරබ්‌භ…පෙ.… ඵොට්‌ඨබ්‌බං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
582. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe…. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha…pe… cittaṃ ārabbha… cakkhuṃ ārabbha…pe… kāyaṃ ārabbha… saddaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
මනොවිඤ්‌ඤාණං කුසලම්‌පි අකුසලම්‌පි, මනොවිඤ්‌ඤාණං සුඤ්‌ඤතං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? ආමන්‌තා. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං කුසලම්‌පි අකුසලම්‌පි, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං සුඤ්‌ඤතං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… මනොවිඤ්‌ඤාණං කුසලම්‌පි අකුසලම්‌පි, මනොවිඤ්‌ඤාණං අතීතානාගතං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? ආමන්‌තා. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං කුසලම්‌පි අකුසලම්‌පි, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං අතීතානාගතං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.… මනොවිඤ්‌ඤාණං කුසලම්‌පි අකුසලම්‌පි, මනොවිඤ්‌ඤාණං ඵස්‌සං ආරබ්‌භ…පෙ.… චිත්‌තං ආරබ්‌භ…පෙ.… කායං ආරබ්‌භ … සද්‌දං ආරබ්‌භ …පෙ.… ඵොට්‌ඨබ්‌බං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? ආමන්‌තා. චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං කුසලම්‌පි අකුසලම්‌පි, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤාණං ඵස්‌සං ආරබ්‌භ…පෙ.… ඵොට්‌ඨබ්‌බං ආරබ්‌භ උප්‌පජ්‌ජතීති? න හෙවං වත්‌තබ්‌බෙ…පෙ.….
Manoviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, manoviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… manoviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, manoviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, cakkhuviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… manoviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, manoviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha…pe… cittaṃ ārabbha…pe… kāyaṃ ārabbha … saddaṃ ārabbha …pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ kusalampi akusalampi, cakkhuviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
583. න වත්‌තබ්‌බං – ‘‘පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා කුසලාපි අකුසලාපී’’ති? ආමන්‌තා. නනු වුත්‌තං භගවතා – ‘‘ඉධ, භික්‌ඛවෙ, භික්‌ඛු චක්‌ඛුනා රූපං දිස්‌වා නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති…පෙ.… න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති…පෙ.… සොතෙන සද්‌දං සුත්‌වා…පෙ.… කායෙන ඵොට්‌ඨබ්‌බං ඵුසිත්‌වා නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොති…පෙ.… න නිමිත්‌තග්‌ගාහී හොතී’’ති! අත්‌ථෙව සුත්‌තන්‌තොති? ආමන්‌තා. තෙන හි පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා කුසලාපි අකුසලාපීති.
583. Na vattabbaṃ – ‘‘pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpī’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā nimittaggāhī hoti…pe… na nimittaggāhī hoti…pe… sotena saddaṃ sutvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā nimittaggāhī hoti…pe… na nimittaggāhī hotī’’ti! Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpīti.
පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා කුසලාපි අකුසලාපීතිකථා නිට්‌ඨිතා.
Pañcaviññāṇā kusalāpi akusalāpītikathā niṭṭhitā.
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / 4. පඤ්‌චවිඤ්‌ඤාණා කුසලාපීතිකථාවණ්‌ණනා • 4. Pañcaviññāṇā kusalāpītikathāvaṇṇanā
