| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi |
੧੦. ਦਸਮવਗ੍ਗੋ
10. Dasamavaggo
(੯੭) ੩. ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਕਥਾ
(97) 3. Pañcaviññāṇasamaṅgissa maggakathā
੫੭੬. ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਨਨੁ ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨવਤ੍ਥੁਕਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਹਞ੍ਚਿ ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨવਤ੍ਥੁਕਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਨੋ ਚ વਤ ਰੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ – ‘‘ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
576. Pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti? Āmantā. Nanu pañcaviññāṇā uppannavatthukā uppannārammaṇāti? Āmantā. Hañci pañcaviññāṇā uppannavatthukā uppannārammaṇā, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā’’ti.
ਨਨੁ ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਾ ਪੁਰੇਜਾਤવਤ੍ਥੁਕਾ ਪੁਰੇਜਾਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕવਤ੍ਥੁਕਾ ਬਾਹਿਰਾਰਮ੍ਮਣਾ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨવਤ੍ਥੁਕਾ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਨਾਨਾવਤ੍ਥੁਕਾ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗੋਚਰવਿਸਯਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਨੁ ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਾ ਅਨਾਭੋਗਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਹਞ੍ਚਿ ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਾ ਅਨਾਭੋਗਾ, ਨੋ ਚ વਤ ਰੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ – ‘‘ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ’’ਤਿ।
Nanu pañcaviññāṇā purejātavatthukā purejātārammaṇā ajjhattikavatthukā bāhirārammaṇā asambhinnavatthukā asambhinnārammaṇā nānāvatthukā nānārammaṇā na aññamaññassa gocaravisayaṃ paccanubhonti, na asamannāhārā uppajjanti, na amanasikārā uppajjanti, na abbokiṇṇā uppajjanti, na apubbaṃ acarimaṃ uppajjanti, na aññamaññassa samanantarā uppajjanti, nanu pañcaviññāṇā anābhogāti? Āmantā. Hañci pañcaviññāṇā anābhogā, no ca vata re vattabbe – ‘‘pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā’’ti.
੫੭੭. ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰… ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰… ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਤ੍ਥੇવ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ? ਨਤ੍ਥਿ। ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਤ੍ਥੇવ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਹਞ੍ਚਿ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ – ਅਤ੍ਥੇવ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋ, ਨੋ ਚ વਤ ਰੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ – ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ।
577. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇanti? Na hevaṃ vattabbe…pe… cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇanti? Āmantā. ‘‘Cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttantoti? Natthi. ‘‘Cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttantoti? Āmantā. Hañci ‘‘cakkhuñca paṭicca rūpe ca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti – attheva suttanto, no ca vata re vattabbe – ‘‘cakkhuñca paṭicca suññatañca uppajjati cakkhuviññāṇa’’nti.
੫੭੮. ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰… ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਫਸ੍ਸਂ ਆਰਬ੍ਭ…ਪੇ॰… વੇਦਨਂ ਆਰਬ੍ਭ… ਸਞ੍ਞਂ ਆਰਬ੍ਭ … ਚੇਤਨਂ ਆਰਬ੍ਭ… ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ… ਚਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ… ਕਾਯਂ ਆਰਬ੍ਭ…ਪੇ॰… ਸਦ੍ਦਂ ਆਰਬ੍ਭ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰…।
578. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti? Āmantā. Cakkhuviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha…pe… vedanaṃ ārabbha… saññaṃ ārabbha … cetanaṃ ārabbha… cittaṃ ārabbha… cakkhuṃ ārabbha… kāyaṃ ārabbha…pe… saddaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰… ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਫਸ੍ਸਂ ਆਰਬ੍ਭ… વੇਦਨਂ ਆਰਬ੍ਭ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ, ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਫਸ੍ਸਂ ਆਰਬ੍ਭ… વੇਦਨਂ ਆਰਬ੍ਭ…ਪੇ॰… ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਹੇવਂ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ…ਪੇ॰…।
Manoviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, manoviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, cakkhuviññāṇaṃ suññataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… manoviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, manoviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, cakkhuviññāṇaṃ atītānāgataṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe… manoviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, manoviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha… vedanaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Āmantā. Cakkhuviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā, cakkhuviññāṇaṃ phassaṃ ārabbha… vedanaṃ ārabbha…pe… phoṭṭhabbaṃ ārabbha uppajjatīti? Na hevaṃ vattabbe…pe….
੫੭੯. ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾ’’ਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਨਨੁ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍વਾ ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੀ ਹੋਤਿ ਨਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਾਹੀ…ਪੇ॰… ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਜਿવ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍વਾ…ਪੇ॰… ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍વਾ ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੀ ਹੋਤਿ ਨਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਾਹੀ’’ਤਿ! 1 ਅਤ੍ਥੇવ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ । ਤੇਨ ਹਿ ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਤਿ।
579. Na vattabbaṃ – ‘‘pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanā’’ti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī…pe… sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī’’ti! 2 Attheva suttantoti? Āmantā . Tena hi pañcaviññāṇasamaṅgissa atthi maggabhāvanāti.
ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Pañcaviññāṇasamaṅgissa maggakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ੩. ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Pañcaviññāṇasamaṅgissa maggakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੩. ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸਮਗ੍ਗਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Pañcaviññāṇasamaṅgissamaggakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੩. ਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸਮਗ੍ਗਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Pañcaviññāṇasamaṅgissamaggakathāvaṇṇanā
