| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਅવਹਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Pañcavīsatiavahārakathāvaṇṇanā
ਕਤ੍ਥਚੀਤਿ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ। ਏਕਂ ਪਞ੍ਚਕਂ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞੀ ਚ, ਗਰੁਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਪਞ੍ਚਮਾਸਕੋ વਾ ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਚਮਾਸਕੋ વਾ, ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਠਾਨਾ ਚਾવੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੧੨੨) વੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਅવਹਾਰਙ੍ਗਾਨਿ ਏਕਂ ਪਞ੍ਚਕਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ। ਦ੍વੇ ਪਞ੍ਚਕਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨੀਤਿ ‘‘ਛਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ। ਨ ਚ ਸਕਸਞ੍ਞੀ, ਨ ਚ વਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹੀ, ਨ ਚ ਤਾવਕਾਲਿਕਂ, ਗਰੁਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਪਞ੍ਚਮਾਸਕੋ વਾ ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਚਮਾਸਕੋ વਾ, ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਠਾਨਾ ਚਾવੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੧੨੫) ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇਸੁ ਛਸੁ ਪਦੇਸੁ ਏਕਂ ਅਪਨੇਤ੍વਾ ਸੇਸਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਪਦਾਨਿ ਏਕਂ ਪਞ੍ਚਕਂ ਕਤ੍વਾ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਪਞ੍ਚਕਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਪਞ੍ਚਕਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ। ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਤਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿਆਦੀਸੁ। ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਪਦੇਹੀਤਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਦੇਹਿ।
Katthacīti ekissā aṭṭhakathāyaṃ. Ekaṃ pañcakaṃ dassitanti ‘‘parapariggahitañca hoti, parapariggahitasaññī ca, garuko ca hoti parikkhāro pañcamāsako vā atirekapañcamāsako vā, theyyacittañca paccupaṭṭhitaṃ hoti, ṭhānā cāvetī’’ti (pārā. 122) vuttapañcaavahāraṅgāni ekaṃ pañcakanti dassitaṃ. Dve pañcakāni dassitānīti ‘‘chahi ākārehi adinnaṃ ādiyantassa āpatti pārājikassa. Na ca sakasaññī, na ca vissāsaggāhī, na ca tāvakālikaṃ, garuko ca hoti parikkhāro pañcamāsako vā atirekapañcamāsako vā, theyyacittañca paccupaṭṭhitaṃ hoti, ṭhānā cāveti, āpatti pārājikassā’’ti (pārā. 125) evaṃ vuttesu chasu padesu ekaṃ apanetvā sesāni pañca padāni ekaṃ pañcakaṃ katvā heṭṭhā vuttapañcakañca gahetvā dve pañcakāni dassitāni. Ettha panāti pañcahākārehītiādīsu. Sabbehipi padehīti parapariggahitañca hotītiādīhi sabbehi pañcahi padehi.
ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅવਹਾਰਾਨਂ ਸਮੂਹੋ ਪਞ੍ਚਕਂ। ਸਕੋ ਹਤ੍ਥੋ ਸਹਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ વਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀਤਿ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ, ਅવਹਾਰੋ। ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਦਿ ਪਞ੍ਚਕਂ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਞ੍ਚਕਨ੍ਤਿਆਦਿਪਦવਸੇਨ ਨਾਮਲਾਭੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਏવਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ। ਤਤਿਯਪਞ੍ਚਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਕੇਸੂਤਿ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਞ੍ਚਕਥੇਯ੍ਯਾવਹਾਰਪਞ੍ਚਕੇਸੁ। ਲਬ੍ਭਮਾਨਪਦવਸੇਨਾਤਿ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਞ੍ਚਕੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾવਹਾਰਪਦਸ੍ਸ વਸੇਨ, ਥੇਯ੍ਯਾવਹਾਰਪਞ੍ਚਕੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾવਹਾਰਪਦਸ੍ਸ ਚ વਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Pañcannaṃ avahārānaṃ samūho pañcakaṃ. Sako hattho sahattho, tena nibbatto, tassa vā sambandhīti sāhatthiko, avahāro. Sāhatthikādi pañcakaṃ sāhatthikapañcakantiādipadavasena nāmalābho daṭṭhabbo. Evaṃ sesesupi. Tatiyapañcamesu pañcakesūti sāhatthikapañcakatheyyāvahārapañcakesu. Labbhamānapadavasenāti sāhatthikapañcake labbhamānassa nissaggiyāvahārapadassa vasena, theyyāvahārapañcake labbhamānassa parikappāvahārapadassa ca vasena yojetabbanti attho.
ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ ਨਾਮ…ਪੇ॰… ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਬਹਿਸੁਙ੍ਕਘਾਤਪਾਤਨਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਯੋਗੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ‘‘ਹਤ੍ਥੇ ਭਾਰਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੧੦੧) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਹਿਤਪਰਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗੁਮ੍ਬਾਦਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਖਿਪਨਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਯੋਗੇ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਕਿਰਿਯਾਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇવ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ। ਅਥ વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ વਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਣੇ ਅવਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕਿਰਿਯਾਸਿਦ੍ਧਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅવਸ੍ਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਾਧੇਤੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ। ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਭਣ੍ਡਂ ਯਦਾ ਸਕ੍ਕੋਸੀਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਪਰਸ੍ਸ ਤੇਲਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਉਪਾਹਨਾਦੀਨਂ ਨਿਕ੍ਖੇਪਪਯੋਗਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਤ੍ਤਾ। ਤਥਾ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ –
Nissaggiyo nāma…pe… pārājikassāti iminā bahisuṅkaghātapātanaṃ nissaggiyapayogoti dasseti. ‘‘Hatthe bhāraṃ theyyacitto bhūmiyaṃ nikkhipati, āpatti pārājikassā’’ti (pārā. 101) vuttattā pana suddhacittena gahitaparabhaṇḍassa theyyacittena gumbādipaṭicchannaṭṭhāne khipanampi imasmiṃ nissaggiyapayoge saṅgayhatīti daṭṭhabbaṃ. Kiriyāsiddhito puretarameva pārājikāpattisaṅkhātaṃ atthaṃ sādhetīti atthasādhako. Atha vā attano vattamānakkhaṇe avijjamānampi kiriyāsiddhisaṅkhātaṃ atthaṃ avassaṃ āpattiṃ sādhetītipi atthasādhako. Asukaṃ nāma bhaṇḍaṃ yadā sakkosīti idaṃ nidassanamattaṃ parassa telakumbhiyā upāhanādīnaṃ nikkhepapayogassāpi atthasādhakattā. Tathā hi vuttaṃ mātikāṭṭhakathāyaṃ –
‘‘ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ ਨਾਮ ‘ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਯਦਾ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਂ ਅવਹਰਾ’ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਆਣਾਪੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਪਰੋ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਂ ਅવਹਰਤਿ, ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਪਾਰਾਜਿਕਂ। ਪਰਸ੍ਸ વਾ ਪਨ ਤੇਲਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਪਾਦਗ੍ਘਨਕਤੇਲਂ ਅવਸ੍ਸਂ ਪਿવਨਕਾਨਿ ਉਪਾਹਨਾਦੀਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇવ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕવਣ੍ਣਨਾ)।
‘‘Atthasādhako nāma ‘asukassa bhaṇḍaṃ yadā sakkoti, tadā taṃ avaharā’ti aññaṃ āṇāpeti. Tattha sace paro anantarāyiko hutvā taṃ avaharati, āṇāpakassa āṇattikkhaṇeyeva pārājikaṃ. Parassa vā pana telakumbhiyā pādagghanakatelaṃ avassaṃ pivanakāni upāhanādīni pakkhipati, hatthato muttamatteyeva pārājika’’nti (kaṅkhā. aṭṭha. dutiyapārājikavaṇṇanā).
ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਸ੍ਸ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਕੋ વਿਸੇਸੋਤਿ? ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇવ ਗਹਣੇ ਨਿਯੁਞ੍ਜਨਂ ਆਣਤ੍ਤਿਕਪਯੋਗੋ, ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਨ ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਨਿਯੋਗੋ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋਤਿ ਅਯਂ ਨੇਸਂ વਿਸੇਸੋ। ਤੇਨੇવਾਹ ‘‘ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਭਣ੍ਡਂ ਯਦਾ ਸਕ੍ਕੋਸੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਪਨ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਣ੍ਡવਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਇਦਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ, ਆਰਾਮਾਭਿਯੁਞ੍ਜਨਾਦੀਸੁਪਿ ਤਾવਕਾਲਿਕਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਾਨਂ ਅਦਾਨੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਭਣ੍ਡਗ੍ਗਹਣਪ੍ਪਯੋਗਤੋ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਆਣਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ਪਯੋਗੇਨ ਸਹ વਤ੍ਤਮਾਨੋ ਅવਹਾਰੋ ਸਹਪਯੋਗੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਠਾਨਾਚਾવਨવਸੇਨਾ’’ਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ ਖੀਲਸਙ੍ਕਮਨਾਦੀਸੁਪਿ ਅਸਤਿ ਠਾਨਾਚਾવਨੇ ਸਹਪਯੋਗਤ੍ਤਾ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਠਾਨਾਚਾવਨવਸੇਨ ਖੀਲਾਦੀਨਿ ਸਙ੍ਕਾਮੇਤ੍વਾ ਖੇਤ੍ਤਾਦਿਗ੍ਗਹਣવਸੇਨ ਚ ਸਹਪਯੋਗੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕવਣ੍ਣਨਾ)।
Imassa atthasādhakassa āṇattiyā ca ko visesoti? Taṅkhaṇaññeva gahaṇe niyuñjanaṃ āṇattikapayogo, kālantarena gahaṇatthaṃ niyogo atthasādhakoti ayaṃ nesaṃ viseso. Tenevāha ‘‘asukaṃ nāma bhaṇḍaṃ yadā sakkosī’’tiādi. Dhuranikkhepo pana upanikkhittabhaṇḍavasena veditabboti idaṃ nidassanamattaṃ, ārāmābhiyuñjanādīsupi tāvakālikabhaṇḍadeyyānaṃ adānepi eseva nayo. Bhaṇḍaggahaṇappayogato āṇattiyā pubbattā āha ‘‘āṇattivasena pubbapayogo veditabbo’’ti. Payogena saha vattamāno avahāro sahapayogoti āha ‘‘ṭhānācāvanavasenā’’ti, idañca nidassanamattaṃ khīlasaṅkamanādīsupi asati ṭhānācāvane sahapayogattā. Vuttañhi mātikāṭṭhakathāyaṃ ‘‘ṭhānācāvanavasena khīlādīni saṅkāmetvā khettādiggahaṇavasena ca sahapayogo veditabbo’’ti (kaṅkhā. aṭṭha. dutiyapārājikavaṇṇanā).
ਤੁਲਯਿਤ੍વਾਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍વਾ। ਸਾਮੀਚੀਤਿ વਤ੍ਤਂ। ਸਕਸਞ੍ਞਾਯ ਅਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਸਮ੍ਮਦ੍ਦੋਤਿ ਨਿવਿਦ੍ਧਤਾਸਙ੍ਖੋਭੋ। ਭਟ੍ਠੇ ਜਨਕਾਯੇਤਿ ਅਪਗਤੇ ਜਨਸਮੂਹੇ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਤ੍વਾ ਏਤਸ੍ਸੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੇਹੀਤਿ ਇਦਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚવਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਅવਹਾਰਕਸ੍ਸ ਹਿ ‘‘ਮਯਾ ਸਹਤ੍ਥੇਨ ਨ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਮਯਾ ਪਠਮਂ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ।
Tulayitvāti upaparikkhitvā. Sāmīcīti vattaṃ. Sakasaññāya adentassa āpatti natthīti vadanti. Sammaddoti nividdhatāsaṅkhobho. Bhaṭṭhe janakāyeti apagate janasamūhe. Attano santakaṃ katvā etasseva bhikkhuno dehīti idaṃ ubhinnampi kukkuccavinodanatthaṃ vuttaṃ. Avahārakassa hi ‘‘mayā sahatthena na dinnaṃ, bhaṇḍadeyyaṃ eta’’nti kukkuccaṃ uppajjeyya, itarassa ca ‘‘mayā paṭhamaṃ dhuranikkhepaṃ katvā pacchā adinnaṃ gahita’’nti kukkuccaṃ uppajjeyyāti.
ਸਮਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਗ੍ਘਂ। ਦਾਰੁਅਤ੍ਥਂ ਫਰਤੀਤਿ ਦਾਰੂਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਤਿ। ਏਕਦਿવਸਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਚ੍ਛੇਦਨਾਦਿਨਾ ਯਾ ਅਯਂ ਅਗ੍ਘਹਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾ, ਸਾ ਸਬ੍ਬਾ ਭਣ੍ਡਸਾਮਿਨਾ ਕਿਣਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਾ। ਸਬ੍ਬਂ ਪਨੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਪ੍ਪਮਾਣੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਪਾਸਾਣਞ੍ਚ ਸਕ੍ਖਰਞ੍ਚ ਪਾਸਾਣਸਕ੍ਖਰਂ।
Samagghanti appagghaṃ. Dāruatthaṃ pharatīti dārūhi kattabbakiccaṃ sādheti. Ekadivasaṃ dantakaṭṭhacchedanādinā yā ayaṃ agghahāni vuttā, sā sabbā bhaṇḍasāminā kiṇitvā gahitameva sandhāya vuttā. Sabbaṃ panetaṃ aṭṭhakathācariyappamāṇena veditabbaṃ. Pāsāṇañca sakkharañca pāsāṇasakkharaṃ.
ਅਕ੍ਖਦਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਕ੍ਖ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕਿਰ વਿਨਿਚ੍ਛਯਸਾਲਾ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ વਜ੍ਜਾવਜ੍ਜਂ ਨਿਰੂਪਯਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਅਕ੍ਖਦਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮવਿਨਿਚ੍ਛਨਕਾ। ਹਨਨਂ ਨਾਮ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦੀਹਿ ਪੋਥਨਞ੍ਚੇવ ਹਤ੍ਥਨਾਸਾਦਿਚ੍ਛੇਦਨਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਹਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਪੋਥੇਯ੍ਯੁਞ੍ਚੇવ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁਞ੍ਚਾ’’ਤਿ।
Akkhadassāti ettha akkha-saddena kira vinicchayasālā vuccati, tattha nisīditvā vajjāvajjaṃ nirūpayantīti ‘‘akkhadassā’’ti vuccanti dhammavinicchanakā. Hananaṃ nāma hatthapādādīhi pothanañceva hatthanāsādicchedanañca hotīti āha ‘‘haneyyunti potheyyuñceva chindeyyuñcā’’ti.
ਪਦਭਾਜਨੀਯਞ੍ਚ ‘‘ਹਤ੍ਥੇਨ વਾ ਪਾਦੇਨ વਾ ਕਸਾਯ વਾ વੇਤ੍ਤੇਨ વਾ ਅਡ੍ਢਦਣ੍ਡਕੇਨ વਾ ਛਜ੍ਜਾਯ વਾ ਹਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ॰ ੯੨) વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਅਡ੍ਢਦਣ੍ਡਕੇਨਾਤਿ ਦ੍વਿਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਰਸ੍ਸਮੁਗ੍ਗਰੇਨ, વੇਲ਼ੁਪੇਸਿਕਾਯ વਾ। ਛੇਜ੍ਜਾਯ વਾਤਿ ਹਤ੍ਥਾਦੀਨਂ ਛੇਦਨੇਨ। ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦੀਨੀਤਿ ਛੇਜ੍ਜਾ, ਸਤ੍ਥਂ, ਤੇਨ ਸਤ੍ਥੇਨਾਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨੀਹਰੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਰਟ੍ਠਤੋ ਨੀਹਰੇਯ੍ਯੁਂ। ‘‘ਚੋਰੋਸਿ…ਪੇ॰… ਥੇਨੋਸੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਭਾਸੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਚੋਰੋਸਿ…ਪੇ॰… ਪਰਿਭਾਸੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ। ਯਂ ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Padabhājanīyañca ‘‘hatthena vā pādena vā kasāya vā vettena vā aḍḍhadaṇḍakena vā chajjāya vā haneyyu’’nti (pārā. 92) vuttaṃ. Tattha aḍḍhadaṇḍakenāti dvihatthappamāṇena rassamuggarena, veḷupesikāya vā. Chejjāya vāti hatthādīnaṃ chedanena. Chindanti etāya hatthapādādīnīti chejjā, satthaṃ, tena satthenātipi attho. Nīhareyyunti raṭṭhato nīhareyyuṃ. ‘‘Corosi…pe… thenosī’’ti ettha paribhāseyyunti padaṃ ajjhāharitvā attho veditabboti āha ‘‘corosi…pe… paribhāseyyu’’nti. Yaṃ taṃ bhaṇḍaṃ dassitanti sambandho.
੯੩. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਭੂਮਿਯਾਦੀਸੁ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਠਿਤਂ। ਯਥਾ ਯਥਾ ਆਦਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯੇਨ ਯੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਗਹਣਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ।
93.Yattha yattha ṭhitanti bhūmiyādīsu yattha yattha ṭhitaṃ. Yathā yathā ādānaṃ gacchatīti yena yena ākārena gahaṇaṃ upagacchati.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ • 2. Dutiyapārājikaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਪਞ੍ਚવੀਸਤਿਅવਹਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Pañcavīsatiavahārakathāvaṇṇanā
