Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
Paṇḍakavatthukathāvaṇṇanā
၁၀၉. ပဏ္ဍကဝတ္ထုမ္ဟိ ‘‘ယော ကာဠပက္ခေ ဣတ္ထီ ဟောတိ, ဇုဏ္ဟပက္ခေ ပုရိသော, အယံ ပက္ခပဏ္ဍကော’’တိ ကေစိ ဝဒန္တိ, အဋ္ဌကထာယံ ပန ‘‘ကာဠပက္ခေ ပဏ္ဍကော ဟောတိ, ဇုဏ္ဟပက္ခေ ပနသ္သ ပရိဠာဟော ဝူပသမ္မတီ’’တိ အပဏ္ဍကပက္ခေ ပရိဠာဟဝူပသမသ္သေဝ ဝုတ္တတ္တာ ပဏ္ဍကပက္ခေ ဥသ္သန္နပရိဠာဟတာ ပဏ္ဍကဘာဝာပတ္တီတိ ဝိညာယတိ, တသ္မာ ဣဒမေဝေတ္ထ သာရတော ပစ္စေတဗ္ဗံ။ ဣတ္ထိဘာဝော ပုမ္ဘာဝော ဝာ နတ္ထိ ဧတသ္သာတိ အဘာဝကော။ တသ္မိံ ယေဝသ္သ ပက္ခေ ပဗ္ဗဇ္ဇာ ဝာရိတာတိ ဧတ္ထ ‘‘အပဏ္ဍကပက္ခေ ပဗ္ဗာဇေတ္ဝာ ပဏ္ဍကပက္ခေ နာသေတဗ္ဗော’’တိ တီသုပိ ဂဏ္ဌိပဒေသု ဝုတ္တံ။ ကေစိ ပန ‘‘အပဏ္ဍကပက္ခေ ပဗ္ဗဇိတော သစေ ကိလေသက္ခယံ ပာပုဏာတိ, န နာသေတဗ္ဗော’’တိ ဝဒန္တိ, တံ တေသံ မတိမတ္တံ ပဏ္ဍကသ္သ ကိလေသက္ခယာသမ္ဘဝတော ခီဏကိလေသသ္သ စ ပဏ္ဍကဘာဝာနုပပတ္တိတော။ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကထာယဉ္ဟိ အဝိသေသေန ပဏ္ဍကသ္သ အဟေတုကပဋိသန္ဓိတာ ဝုတ္တာ။ အာသိတ္တဥသူယပက္ခပဏ္ဍကာနဉ္စ ပဋိသန္ဓိတော ပဋ္ဌာယေဝ ပဏ္ဍကသဘာဝော, န ပဝတ္တိယံယေဝာတိ ဝဒန္တိ။ တေနေဝ အဟေတုကပဋိသန္ဓိနိဒ္ဒေသေ ဇစ္စန္ဓဗဓိရာဒယော ဝိယ ပဏ္ဍကော ဇာတိသဒ္ဒေန ဝိသေသေတ္ဝာ န နိဒ္ဒိဋ္ဌော။ ဣဓာပိ စတုတ္ထပာရာဇိကသံဝဏ္ဏနာယံ (ပာရာ. အဋ္ဌ. ၂.၂၃၃) ‘‘အဘဗ္ဗပုဂ္ဂလေ ဒသ္သေန္တေန ပဏ္ဍကတိရစ္ဆာနဂတဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကာ တယော ဝတ္ထုဝိပန္နာ အဟေတုကပဋိသန္ဓိကာ, တေသံ သဂ္ဂော အဝာရိတော, မဂ္ဂော ပန ဝာရိတော’’တိ အဝိသေသေန ဝုတ္တံ။
109. Paṇḍakavatthumhi ‘‘yo kāḷapakkhe itthī hoti, juṇhapakkhe puriso, ayaṃ pakkhapaṇḍako’’ti keci vadanti, aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘kāḷapakkhe paṇḍako hoti, juṇhapakkhe panassa pariḷāho vūpasammatī’’ti apaṇḍakapakkhe pariḷāhavūpasamasseva vuttattā paṇḍakapakkhe ussannapariḷāhatā paṇḍakabhāvāpattīti viññāyati, tasmā idamevettha sārato paccetabbaṃ. Itthibhāvo pumbhāvo vā natthi etassāti abhāvako. Tasmiṃ yevassa pakkhe pabbajjā vāritāti ettha ‘‘apaṇḍakapakkhe pabbājetvā paṇḍakapakkhe nāsetabbo’’ti tīsupi gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Keci pana ‘‘apaṇḍakapakkhe pabbajito sace kilesakkhayaṃ pāpuṇāti, na nāsetabbo’’ti vadanti, taṃ tesaṃ matimattaṃ paṇḍakassa kilesakkhayāsambhavato khīṇakilesassa ca paṇḍakabhāvānupapattito. Ahetukapaṭisandhikathāyañhi avisesena paṇḍakassa ahetukapaṭisandhitā vuttā. Āsittausūyapakkhapaṇḍakānañca paṭisandhito paṭṭhāyeva paṇḍakasabhāvo, na pavattiyaṃyevāti vadanti. Teneva ahetukapaṭisandhiniddese jaccandhabadhirādayo viya paṇḍako jātisaddena visesetvā na niddiṭṭho. Idhāpi catutthapārājikasaṃvaṇṇanāyaṃ (pārā. aṭṭha. 2.233) ‘‘abhabbapuggale dassentena paṇḍakatiracchānagataubhatobyañjanakā tayo vatthuvipannā ahetukapaṭisandhikā, tesaṃ saggo avārito, maggo pana vārito’’ti avisesena vuttaṃ.
ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Paṇḍakavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi / ၄၇. ပဏ္ဍကဝတ္ထု • 47. Paṇḍakavatthu
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာ • Paṇḍakavatthukathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ • Paṇḍakavatthukathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ • Paṇḍakavatthukathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၄၇. ပဏ္ဍကဝတ္ထုကထာ • 47. Paṇḍakavatthukathā