Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతకపాళి • Jātakapāḷi

    ౫౧౮. పణ్డరనాగరాజజాతకం (౮)

    518. Paṇḍaranāgarājajātakaṃ (8)

    ౨౫౮.

    258.

    వికిణ్ణవాచం అనిగుయ్హ 1 మన్తం, అసఞ్ఞతం అపరిచక్ఖితారం 2;

    Vikiṇṇavācaṃ aniguyha 3 mantaṃ, asaññataṃ aparicakkhitāraṃ 4;

    భయం తమన్వేతి సయం అబోధం, నాగం యథా పణ్డరకం సుపణ్ణో 5.

    Bhayaṃ tamanveti sayaṃ abodhaṃ, nāgaṃ yathā paṇḍarakaṃ supaṇṇo 6.

    ౨౫౯.

    259.

    యో గుయ్హమన్తం పరిరక్ఖనేయ్యం, మోహా నరో సంసతి హాసమానో 7;

    Yo guyhamantaṃ parirakkhaneyyaṃ, mohā naro saṃsati hāsamāno 8;

    తం భిన్నమన్తం భయమన్వేతి ఖిప్పం, నాగం యథా పణ్డరకం సుపణ్ణో.

    Taṃ bhinnamantaṃ bhayamanveti khippaṃ, nāgaṃ yathā paṇḍarakaṃ supaṇṇo.

    ౨౬౦.

    260.

    నానుమిత్తో గరుం అత్థం, గుయ్హం వేదితుమరహతి;

    Nānumitto garuṃ atthaṃ, guyhaṃ veditumarahati;

    సుమిత్తో చ అసమ్బుద్ధం, సమ్బుద్ధం వా అనత్థ వా.

    Sumitto ca asambuddhaṃ, sambuddhaṃ vā anattha vā.

    ౨౬౧.

    261.

    విస్సాసమాపజ్జిమహం అచేలం 9, సమణో అయం సమ్మతో భావితత్తో;

    Vissāsamāpajjimahaṃ acelaṃ 10, samaṇo ayaṃ sammato bhāvitatto;

    తస్సాహమక్ఖిం వివరిం 11 గుయ్హమత్థం, అతీతమత్థో కపణం 12 రుదామి.

    Tassāhamakkhiṃ vivariṃ 13 guyhamatthaṃ, atītamattho kapaṇaṃ 14 rudāmi.

    ౨౬౨.

    262.

    తస్సాహం పరమం 15 బ్రహ్మే గుయ్హం, వాచఞ్హి మం నాసక్ఖిం 16 సంయమేతుం;

    Tassāhaṃ paramaṃ 17 brahme guyhaṃ, vācañhi maṃ nāsakkhiṃ 18 saṃyametuṃ;

    తప్పక్ఖతో హి భయమాగతం మమం, అతీతమత్థో కపణం రుదామి.

    Tappakkhato hi bhayamāgataṃ mamaṃ, atītamattho kapaṇaṃ rudāmi.

    ౨౬౩.

    263.

    యో వే నరో సుహదం మఞ్ఞమానో, గుయ్హమత్థం సంసతి దుక్కులీనే;

    Yo ve naro suhadaṃ maññamāno, guyhamatthaṃ saṃsati dukkulīne;

    దోసా భయా అథవా రాగరత్తా 19, పల్లత్థితో 20 బాలో అసంసయం సో.

    Dosā bhayā athavā rāgarattā 21, pallatthito 22 bālo asaṃsayaṃ so.

    ౨౬౪.

    264.

    తిరోక్ఖవాచో అసతం పవిట్ఠో, యో సఙ్గతీసు ముదీరేతి వాక్యం;

    Tirokkhavāco asataṃ paviṭṭho, yo saṅgatīsu mudīreti vākyaṃ;

    ఆసీవిసో దుమ్ముఖోత్యాహు తం నరం, ఆరా ఆరా 23 సంయమే తాదిసమ్హా.

    Āsīviso dummukhotyāhu taṃ naraṃ, ārā ārā 24 saṃyame tādisamhā.

    ౨౬౫.

    265.

    అన్నం పానం కాసిక 25 చన్దనఞ్చ, మనాపిత్థియో మాలముచ్ఛాదనఞ్చ;

    Annaṃ pānaṃ kāsika 26 candanañca, manāpitthiyo mālamucchādanañca;

    ఓహాయ గచ్ఛామసే సబ్బకామే, సుపణ్ణ పాణూపగతావ త్యమ్హా.

    Ohāya gacchāmase sabbakāme, supaṇṇa pāṇūpagatāva tyamhā.

    ౨౬౬.

    266.

    కో నీధ తిణ్ణం గరహం ఉపేతి, అస్మింధ లోకే పాణభూ నాగరాజ;

    Ko nīdha tiṇṇaṃ garahaṃ upeti, asmiṃdha loke pāṇabhū nāgarāja;

    సమణో సుపణ్ణో అథ వా త్వమేవ, కిం కారణా పణ్డరకగ్గహీతో.

    Samaṇo supaṇṇo atha vā tvameva, kiṃ kāraṇā paṇḍarakaggahīto.

    ౨౬౭.

    267.

    సమణోతి మే సమ్మతత్తో అహోసి, పియో చ మే మనసా భావితత్తో;

    Samaṇoti me sammatatto ahosi, piyo ca me manasā bhāvitatto;

    తస్సాహమక్ఖిం వివరిం గుయ్హమత్థం, అతీతమత్థో కపణం రుదామి.

    Tassāhamakkhiṃ vivariṃ guyhamatthaṃ, atītamattho kapaṇaṃ rudāmi.

    ౨౬౮.

    268.

    న చత్థి సత్తో అమరో పథబ్యా, పఞ్ఞావిధా నత్థి న నిన్దితబ్బా;

    Na catthi satto amaro pathabyā, paññāvidhā natthi na ninditabbā;

    సచ్చేన ధమ్మేన ధితియా 27 దమేన, అలబ్భమబ్యాహరతీ నరో ఇధ.

    Saccena dhammena dhitiyā 28 damena, alabbhamabyāharatī naro idha.

    ౨౬౯.

    269.

    మాతాపితా పరమా బన్ధవానం, నాస్స తతియో అనుకమ్పకత్థి;

    Mātāpitā paramā bandhavānaṃ, nāssa tatiyo anukampakatthi;

    తేసమ్పి గుయ్హం పరమం న సంసే, మన్తస్స భేదం పరిసఙ్కమానో.

    Tesampi guyhaṃ paramaṃ na saṃse, mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.

    ౨౭౦.

    270.

    మాతాపితా భగినీ భాతరో చ, సహాయా వా యస్స హోన్తి సపక్ఖా;

    Mātāpitā bhaginī bhātaro ca, sahāyā vā yassa honti sapakkhā;

    తేసమ్పి గుయ్హం పరమం న సంసే, మన్తస్స భేదం పరిసఙ్కమానో.

    Tesampi guyhaṃ paramaṃ na saṃse, mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.

    ౨౭౧.

    271.

    భరియా చే పురిసం వజ్జా, కోమారీ పియభాణినీ;

    Bhariyā ce purisaṃ vajjā, komārī piyabhāṇinī;

    పుత్తరూపయసూపేతా , ఞాతిసఙ్ఘపురక్ఖతా, తస్సాపి గుయ్హం పరమం న సంసే;

    Puttarūpayasūpetā , ñātisaṅghapurakkhatā, tassāpi guyhaṃ paramaṃ na saṃse;

    మన్తస్స భేదం పరిసఙ్కమానో.

    Mantassa bhedaṃ parisaṅkamāno.

    ౨౭౨.

    272.

    న గుయ్హమత్థం 29 వివరేయ్య, రక్ఖేయ్య నం యథా నిధిం;

    Na guyhamatthaṃ 30 vivareyya, rakkheyya naṃ yathā nidhiṃ;

    న హి పాతుకతో సాధు, గుయ్హో అత్థో పజానతా.

    Na hi pātukato sādhu, guyho attho pajānatā.

    ౨౭౩.

    273.

    థియా గుయ్హం న సంసేయ్య, అమిత్తస్స చ పణ్డితో;

    Thiyā guyhaṃ na saṃseyya, amittassa ca paṇḍito;

    యో చామిసేన సంహీరో, హదయత్థేనో చ యో నరో.

    Yo cāmisena saṃhīro, hadayattheno ca yo naro.

    ౨౭౪.

    274.

    గుయ్హమత్థం అసమ్బుద్ధం, సమ్బోధయతి యో నరో;

    Guyhamatthaṃ asambuddhaṃ, sambodhayati yo naro;

    మన్తభేదభయా తస్స, దాసభూతో తితిక్ఖతి.

    Mantabhedabhayā tassa, dāsabhūto titikkhati.

    ౨౭౫.

    275.

    యావన్తో పురిసస్సత్థం, గుయ్హం జానన్తి మన్తినం;

    Yāvanto purisassatthaṃ, guyhaṃ jānanti mantinaṃ;

    తావన్తో తస్స ఉబ్బేగా, తస్మా గుయ్హం న విస్సజే.

    Tāvanto tassa ubbegā, tasmā guyhaṃ na vissaje.

    ౨౭౬.

    276.

    వివిచ్చ భాసేయ్య దివా రహస్సం, రత్తిం గిరం నాతివేలం పముఞ్చే;

    Vivicca bhāseyya divā rahassaṃ, rattiṃ giraṃ nātivelaṃ pamuñce;

    ఉపస్సుతికా హి సుణన్తి మన్తం, తస్మా మన్తో ఖిప్పముపేతి భేదం.

    Upassutikā hi suṇanti mantaṃ, tasmā manto khippamupeti bhedaṃ.

    ౨౭౭.

    277.

    యథాపి అస్స 31 నగరం మహన్తం, అద్వారకం 32 ఆయసం భద్దసాలం;

    Yathāpi assa 33 nagaraṃ mahantaṃ, advārakaṃ 34 āyasaṃ bhaddasālaṃ;

    సమన్తఖాతాపరిఖాఉపేతం, ఏవమ్పి మే తే ఇధ గుయ్హమన్తా.

    Samantakhātāparikhāupetaṃ, evampi me te idha guyhamantā.

    ౨౭౮.

    278.

    యే గుయ్హమన్తా అవికిణ్ణవాచా, దళ్హా సదత్థేసు నరా దుజివ్హ 35;

    Ye guyhamantā avikiṇṇavācā, daḷhā sadatthesu narā dujivha 36;

    ఆరా అమిత్తా బ్యవజన్తి తేహి, ఆసీవిసా వా రివ సత్తుసఙ్ఘా 37.

    Ārā amittā byavajanti tehi, āsīvisā vā riva sattusaṅghā 38.

    ౨౭౯.

    279.

    హిత్వా ఘరం పబ్బజితో అచేలో, నగ్గో ముణ్డో చరతి ఘాసహేతు;

    Hitvā gharaṃ pabbajito acelo, naggo muṇḍo carati ghāsahetu;

    తమ్హి 39 ను ఖో వివరిం గుయ్హమత్థం, అత్థా చ ధమ్మా చ అపగ్గతమ్హా 40.

    Tamhi 41 nu kho vivariṃ guyhamatthaṃ, atthā ca dhammā ca apaggatamhā 42.

    ౨౮౦.

    280.

    కథంకరో హోతి సుపణ్ణరాజ, కింసీలో కేన వతేన వత్తం;

    Kathaṃkaro hoti supaṇṇarāja, kiṃsīlo kena vatena vattaṃ;

    సమణో చరం హిత్వా మమాయితాని, కథంకరో సగ్గముపేతి ఠానం.

    Samaṇo caraṃ hitvā mamāyitāni, kathaṃkaro saggamupeti ṭhānaṃ.

    ౨౮౧.

    281.

    హిరియా తితిక్ఖాయ దమేనుపేతో 43, అక్కోధనో పేసుణియం పహాయ;

    Hiriyā titikkhāya damenupeto 44, akkodhano pesuṇiyaṃ pahāya;

    సమణో చరం హిత్వా మమాయితాని, ఏవంకరో సగ్గముపేతి ఠానం.

    Samaṇo caraṃ hitvā mamāyitāni, evaṃkaro saggamupeti ṭhānaṃ.

    ౨౮౨.

    282.

    మాతావ పుత్తం తరుణం తనుజ్జం 45, సమ్ఫస్సతా 46 సబ్బగత్తం ఫరేతి;

    Mātāva puttaṃ taruṇaṃ tanujjaṃ 47, samphassatā 48 sabbagattaṃ phareti;

    ఏవమ్పి మే త్వం పాతురహు దిజిన్ద, మాతావ పుత్తం అనుకమ్పమానో.

    Evampi me tvaṃ pāturahu dijinda, mātāva puttaṃ anukampamāno.

    ౨౮౩.

    283.

    హన్దజ్జ త్వం ముఞ్చ 49 వధా దుజివ్హ, తయో హి పుత్తా న హి అఞ్ఞో అత్థి;

    Handajja tvaṃ muñca 50 vadhā dujivha, tayo hi puttā na hi añño atthi;

    అన్తేవాసీ దిన్నకో అత్రజో చ, రజ్జస్సు 51 పుత్తఞ్ఞతరో మే అహోసి.

    Antevāsī dinnako atrajo ca, rajjassu 52 puttaññataro me ahosi.

    ౨౮౪.

    284.

    ఇచ్చేవ వాక్యం విసజ్జీ సుపణ్ణో, భుమ్యం పతిట్ఠాయ దిజో దుజివ్హం;

    Icceva vākyaṃ visajjī supaṇṇo, bhumyaṃ patiṭṭhāya dijo dujivhaṃ;

    ముత్తజ్జ త్వం సబ్బభయాతివత్తో, థలూదకే హోహి మయాభిగుత్తో.

    Muttajja tvaṃ sabbabhayātivatto, thalūdake hohi mayābhigutto.

    ౨౮౫.

    285.

    ఆతఙ్కినం యథా కుసలో భిసక్కో, పిపాసితానం రహదోవ సీతో;

    Ātaṅkinaṃ yathā kusalo bhisakko, pipāsitānaṃ rahadova sīto;

    వేస్మం యథా హిమసీతట్టితానం 53, ఏవమ్పి తే సరణమహం భవామి.

    Vesmaṃ yathā himasītaṭṭitānaṃ 54, evampi te saraṇamahaṃ bhavāmi.

    ౨౮౬.

    286.

    సన్ధిం కత్వా అమిత్తేన, అణ్డజేన జలాబుజ;

    Sandhiṃ katvā amittena, aṇḍajena jalābuja;

    వివరియ దాఠం సేసి, కుతో తం భయమాగతం.

    Vivariya dāṭhaṃ sesi, kuto taṃ bhayamāgataṃ.

    ౨౮౭.

    287.

    సఙ్కేథేవ అమిత్తస్మిం, మిత్తస్మిమ్పి న విస్ససే;

    Saṅketheva amittasmiṃ, mittasmimpi na vissase;

    అభయా భయముప్పన్నం, అపి మూలాని కన్తతి.

    Abhayā bhayamuppannaṃ, api mūlāni kantati.

    ౨౮౮.

    288.

    కథం ను విస్ససే త్యమ్హి, యేనాసి కలహో కతో;

    Kathaṃ nu vissase tyamhi, yenāsi kalaho kato;

    నిచ్చయత్తేన ఠాతబ్బం, సో దిసబ్భి 55 న రజ్జతి.

    Niccayattena ṭhātabbaṃ, so disabbhi 56 na rajjati.

    ౨౮౯.

    289.

    విస్సాసయే న చ తం 57 విస్సయేయ్య, అసఙ్కితో సఙ్కితో చ 58 భవేయ్య;

    Vissāsaye na ca taṃ 59 vissayeyya, asaṅkito saṅkito ca 60 bhaveyya;

    తథా తథా విఞ్ఞూ పరక్కమేయ్య, యథా యథా భావం పరో న జఞ్ఞా.

    Tathā tathā viññū parakkameyya, yathā yathā bhāvaṃ paro na jaññā.

    ౨౯౦.

    290.

    తే దేవవణ్ణా 61 సుఖుమాలరూపా, ఉభో సమా సుజయా 62 పుఞ్ఞఖన్ధా 63;

    Te devavaṇṇā 64 sukhumālarūpā, ubho samā sujayā 65 puññakhandhā 66;

    ఉపాగముం కరమ్పియం 67 అచేలం, మిస్సీభూతా అస్సవాహావ నాగా.

    Upāgamuṃ karampiyaṃ 68 acelaṃ, missībhūtā assavāhāva nāgā.

    ౨౯౧.

    291.

    తతో హవే పణ్డరకో అచేలం, సయమేవుపాగమ్మ ఇదం అవోచ;

    Tato have paṇḍarako acelaṃ, sayamevupāgamma idaṃ avoca;

    ముత్తజ్జహం సబ్బభయాతివత్తో, న హి 69 నూన తుయ్హం మనసో పియమ్హా.

    Muttajjahaṃ sabbabhayātivatto, na hi 70 nūna tuyhaṃ manaso piyamhā.

    ౨౯౨.

    292.

    పియో హి మే ఆసి సుపణ్ణరాజా, అసంసయం పణ్డరకేన సచ్చం;

    Piyo hi me āsi supaṇṇarājā, asaṃsayaṃ paṇḍarakena saccaṃ;

    సో రాగరత్తోవ అకాసిమేతం, పాపకమ్మం 71 సమ్పజానో న మోహా.

    So rāgarattova akāsimetaṃ, pāpakammaṃ 72 sampajāno na mohā.

    ౨౯౩.

    293.

    న మే పియం అప్పియం వాపి హోతి, సమ్పస్సతో లోకమిమం పరఞ్చ;

    Na me piyaṃ appiyaṃ vāpi hoti, sampassato lokamimaṃ parañca;

    సుసఞ్ఞతానఞ్హి వియఞ్జనేన, అసఞ్ఞతో లోకమిమం చరాసి.

    Susaññatānañhi viyañjanena, asaññato lokamimaṃ carāsi.

    ౨౯౪.

    294.

    అరియావకాసోసి అనరియోవాసి 73, అసఞ్ఞతో సఞ్ఞతసన్నికాసో;

    Ariyāvakāsosi anariyovāsi 74, asaññato saññatasannikāso;

    కణ్హాభిజాతికోసి అనరియరూపో, పాపం బహుం దుచ్చరితం అచారి.

    Kaṇhābhijātikosi anariyarūpo, pāpaṃ bahuṃ duccaritaṃ acāri.

    ౨౯౫.

    295.

    అదుట్ఠస్స తువం దుబ్భి, దుబ్భీ 75 చ పిసుణో చసి;

    Aduṭṭhassa tuvaṃ dubbhi, dubbhī 76 ca pisuṇo casi;

    ఏతేన సచ్చవజ్జేన, ముద్ధా తే ఫలతు సత్తధా.

    Etena saccavajjena, muddhā te phalatu sattadhā.

    ౨౯౬.

    296.

    తస్మా హి మిత్తానం న దుబ్భితబ్బం, మిత్తదుబ్భా 77 పాపియో నత్థి అఞ్ఞో;

    Tasmā hi mittānaṃ na dubbhitabbaṃ, mittadubbhā 78 pāpiyo natthi añño;

    ఆసిత్తసత్తో నిహతో పథబ్యా, ఇన్దస్స వాక్యేన హి సంవరో హతోతి.

    Āsittasatto nihato pathabyā, indassa vākyena hi saṃvaro hatoti.

    పణ్డరనాగరాజజాతకం 79 అట్ఠమం.

    Paṇḍaranāgarājajātakaṃ 80 aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. అనిగూళ్హ (పీ॰)
    2. అపరిరక్ఖితారం (క॰)
    3. anigūḷha (pī.)
    4. aparirakkhitāraṃ (ka.)
    5. సువణ్ణో (క॰)
    6. suvaṇṇo (ka.)
    7. భాసమానో (పీ॰)
    8. bhāsamāno (pī.)
    9. అచేలో (సీ॰ పీ॰)
    10. acelo (sī. pī.)
    11. వివరం (సీ॰)
    12. కపణో (పీ॰)
    13. vivaraṃ (sī.)
    14. kapaṇo (pī.)
    15. పురిమం (సీ॰)
    16. నాసక్ఖి (పీ॰)
    17. purimaṃ (sī.)
    18. nāsakkhi (pī.)
    19. రాగరత్తో (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    20. పల్లిత్థో (పీ॰), పల్లత్తితో (క॰)
    21. rāgaratto (sī. syā. pī.)
    22. pallittho (pī.), pallattito (ka.)
    23. ఆరా అరా (పీ॰)
    24. ārā arā (pī.)
    25. కాసికం (పీ॰)
    26. kāsikaṃ (pī.)
    27. ధియా (సీ॰ పీ॰)
    28. dhiyā (sī. pī.)
    29. గుయ్హత్థం (క॰)
    30. guyhatthaṃ (ka.)
    31. అయో (స్యా॰), అయ (క॰)
    32. ఆళారకం (పీ॰)
    33. ayo (syā.), aya (ka.)
    34. āḷārakaṃ (pī.)
    35. దుజివ్హా (స్యా॰ పీ॰)
    36. dujivhā (syā. pī.)
    37. సత్తసఙ్ఘా (సీ॰ స్యా॰)
    38. sattasaṅghā (sī. syā.)
    39. తమ్హీ (పీ॰)
    40. అపాగతమ్హా (సీ॰), అపగతమ్హా (స్యా॰), అవాగతమ్హా (పీ॰)
    41. tamhī (pī.)
    42. apāgatamhā (sī.), apagatamhā (syā.), avāgatamhā (pī.)
    43. దమేన ఖన్తియా (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    44. damena khantiyā (sī. syā. pī.)
    45. తనూజం (సీ॰)
    46. సమ్పస్స తం (సీ॰ పీ॰)
    47. tanūjaṃ (sī.)
    48. sampassa taṃ (sī. pī.)
    49. ముచ్చ (సీ॰)
    50. mucca (sī.)
    51. రజస్సు (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    52. rajassu (sī. syā. pī.)
    53. హిమసిసిరట్టితానం (పీ॰)
    54. himasisiraṭṭitānaṃ (pī.)
    55. సో దిసమ్హి (పీ॰)
    56. so disamhi (pī.)
    57. నం (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    58. అసఙ్కితో చ సఙ్కితో (సీ॰ పీ॰)
    59. naṃ (sī. syā. pī.)
    60. asaṅkito ca saṅkito (sī. pī.)
    61. దేవవణ్ణీ (పీ॰)
    62. సుజయో (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    63. పుఞ్ఞగన్ధా (పీ॰)
    64. devavaṇṇī (pī.)
    65. sujayo (sī. syā. pī.)
    66. puññagandhā (pī.)
    67. కాదమ్బియం (సీ॰), కారమ్బియం (పీ॰)
    68. kādambiyaṃ (sī.), kārambiyaṃ (pī.)
    69. హ (పీ॰)
    70. ha (pī.)
    71. పాపం కమ్మం (సీ॰ పీ॰)
    72. pāpaṃ kammaṃ (sī. pī.)
    73. అనరియో చాసి (సీ॰ పీ॰)
    74. anariyo cāsi (sī. pī.)
    75. దూభి, దూభీ (పీ॰)
    76. dūbhi, dūbhī (pī.)
    77. మిత్తదుబ్భా హి (స్యా॰)
    78. mittadubbhā hi (syā.)
    79. పణ్డరకజాతకం (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    80. paṇḍarakajātakaṃ (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā / [౫౧౮] ౮. పణ్డరనాగరాజజాతకవణ్ణనా • [518] 8. Paṇḍaranāgarājajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact